Hel Land van Heusden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Door en sclnli
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2536. Woensdag 13 Juni.
FEUILLETON.
UNB VAN ALTEN*'
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1966.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 77s ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Opmimini m straat- ei Mstéé.
Naar gelang de hygiëne als weten
schap meerdere vorderingen maakt en
daardoor de eischen, die wij uit een hy
giënisch oogpunt aan onze levensom
standigheden stellen, hooger worden,
nemen de zorgen der overheid voor de
openbare hygiëne meer en meer toe.
Voorziening in goed drinkwater, afvoer
van rioolwater en faecaliën, eischen een
groot buizennet onder den grond, waar
van aanleg en onderhoud, naast groote
geldsommen, veel overleg en kennis
eischi, en niet minder bezwaarlijk en
kostbaar is de verwijdering van het
vaste vuilnis van de straten en uit de
huizen afkomstig. Voor kleine gemeen
ten is dit vraagstuk gemakkelijk op te
lossen; in de groote bevolkingscentra
doen zich echter tal van moeielijkheden
daarbij voor. Men vergete toch niet,
dat het heel wat hoofdbrekens kost, die
geweldige massa's vuil uit de groote
steden tegen niet al te hooge kosten en
op de meest hygiënische wijze te ver
wijderen. Om dienaangaande de gedach
ten te bepalen, zij hier vermeld, dat in
Amsterdam dagelijks 27000 K.GL huis-
en 70000 K.G. straatafval moet worden
opgeruimdtotaal per jaar 200.000 kub.
Meter.
Da vroeger algemeen gevolgde me
thode bestond in het verzamelen van
het vuil, dat op eenigen afstand van
de plaats werd uitgestort en opgehoopt,
de zoogenaamde vuilnisbelt.
Dit beltbedrijf is zeker wel de een
voudigste wijze van verwijdering van
vuil, daar de kosten niet al te groot
worden,terwijl de gemeente er nog eenige
bate van kan trekken door verkoop van
het nog bruikbare afval, dat met veel
zorg wordt uitgezocht. Afgezonderd wor
den papier, lompen, metalen, leder,
beenderen, touw, enz., tot een 40-tal
artikelen, die aan de meestbiedenden
worden verkocht.
Het overblijvende wordt, voor zooveel
het daarvoor geschikt is, op hoopen ge
stapeld, vermengd met faecaliën, bagger
en straatvuil, en nadat het aldus eenigen
tijd gelegen heeft, als compost in den
handel gebracht tot bemesting van de
landerijen.
Sedert echter de landbouwers zich
meer en meer bedienen van kunstmest
stoffen, vermindert het gebruik van
compost, dat nog het nadeel had, dat
de daarin aanwezige scherven van glas-
en aardewerk en puntige metaaldeelen
het vee verwondden.
24)
Jaren verliepenmijn Arnold was een
groote jongen geworden en mijn klein
meisje lag op het kerkhof. Op zekeren dag
kwam uw moeder opgewonden mijn kamer
binnen en verlangde Christiaan te spreken.
Zij kwam op een ongelukkig oogenblik,
want eenige dagen te voren had ik ontdekt,
dat mijn man mij om een danseres be
drogen had, zoo ik hoop voor de eerste en
eenige maal in zijn leven. Maar het denk
beeld dat Marie, zijn eerste liefde, hem
nu juist weer kwam opzoeken, bleek, droe
vig, in wanhoop, zooals ik haar zag, en
dat met medelijden misschien weer een
warmer gevoel voor de om mij verlatene
in hem zou kunnen ontwaken, was mij
onverdragelijk. Ik luisterde nauwelijks naar
wat zij mij zeide van vervaldag en wissel;
onophoudelijk knaagde in mij de pijnigende
gedachte: Zal hij u dan niet minder ge
trouw blijven dan tot dusverre, toen ge
hem argeloos vertrouwdet?
„Ik zond Marie naar huis en beloofde
hulp, doch ik zeide er mijn man geen
woord van, maar wat ik van mijn geld
kon missen, liet ik haar in een verzegeld
pakket brengen. Het was te weinigIk
schreeft, dat ik niet meer kon geven, en
toch waren wij rijk, zeer rijk geworden.
„Uw vader vluchtte, om aan de gijzeling
te ontkomen, cn liet uw moeder en u in
jammer en wanhoop achter; in de Nieuwe
Uiteen hygiënisch oogpunt is het belt-
bedrijf ten eenenmale te veroordeelen.
Afvalstoffen van huis en straat zijn
gevaarlijk voor de gezondheid en het
is dus van belang, dat zij afdoende on
schadelijk worden gemaakt, waarvan
natuurlijk geen sprake kan zijn, wan
neer zij, soms betrekkelijk dichtbij de
gemeente, worden opgehoopt. Daar le
veren zij een voortdurend gevaar op
voor de onmiddellijke omgeving, ter
wijl de wind de vuile cn besmettende
fijnere en kleine deelen verder verspreidt.
Het uitzoeken van het verkoopbare af
val, waardoor de vuilnisbelten worden
omgewerkt, verhoogt nog het gevaar
van verspreiding van besmettelijke of
schadelijke stoffen.
In alle groote steden, waar nog geen
afdoende methode van verwijdering van
het vuilnis is toegepast, houdt men zich
met de oplossing van dit vraagstuk
bezig, terwijl het reeds meermalen een
punt van bespreking op de internatio
nale gezondheidscongressen heeft uitge
maakt.
Zeer beslist heeft zich betreffende dit
onderwerp het in 1903 te Brussel ge
houden Internationale Congres voor hy
giëne en demographie uitgesproken.
Het congres verklaarde:
Straat- en huisafval zijn als schade
lijk voor de gezondheid te beschouwen
daarom moeten de afvalstoffen zoo spoe- j
mogelijk na de verzameling verwijderd
worden.
De verbranding van die stoffen is
tot nu toe hygiënisch de beste wijze
van finale verwijdering; het tot waarde
brengen van afval voor landbouwge-
bruik is dus slechts dan geoorloofd als
zulks met de meeste zorgvuldigheid en
met inachtneming van alle hygiënische
voorzorgsmaatregelen wordt uitgevoerd
hierbij moet het omwoelen van huis
afval, zooveel maar cenigszins mogelijk
is, worden vermeden en hpt sorteeren
daarvan behoort verboden te worden.
Uit de conclusies van het congres
blijkt ook, dat het maken van mest-
hoopen van afval en het daarmede op-
hoogen van laag liggende stukken grond
niet te rechtvaardigen is en behoort
verboden te worden.
Veischeidene groote steden toch ge
bruikten bun huis- en straatvuilnis om
laagliggende landerijen op te hoogen.
Op groote schaal deed men zulks in
Berlijn, New-York en Brussel, doch de
ervaringen met dat systeem opgedaan,
hebben deze wijze van vuilverwijdering
veroordeeld. Meer cn meer komt men
daarvan dan ook terug, en gaat men
over tot definitieve opruiming van het
vuil door verbranding.
De verbrandingsinrichtingen zijn geen
vindingen uit den laatsten tijdhet
allereerst werden zij in Engeland in
gebruik genomen; in 1878 vond men
daar te lande reeds 2 ovens voor ver
branding van vuilnis en sedert is dat
getal aangegroeid tot ruim 200. De
omstandigheid, dat in het straat- en
huisvuil in Engeland veel onverbrande
steenkool voorkomt, deed de aandacht
vallen op de opruiming daarvan door
verbranding.
In het algemeen bestaan er 2 soorten
van ovens het systeem van afzonder
lijke cellen (systeem Horsfall) en dat
waarbij verschillende cellen tot ver
branding worden bijeengevoegd (systeem
Meidrum).
De Horsfalloven bestaat gewoonlijk
uit 12 cellen, elk met een vuurhaard
van 3 vierk. m., die met de achterzijden
tegen elkander zijn geplaatstde gassen
komen uit de cellen in een afzonderlijke
ruimte, waarin zij verbranden, terwijl
de gasvormige verbrandingsproducten
door een algemeen kanaal worden af
gevoerd. Het vuil wordt van boven in
de verbrandingscellen gestort; ven
tilators door stoom of electriciteit be
wogen, blazen een sterke luchtstroom
onder de roosters, w ardoor de ver
branding buitengewoon wordt bevor
derd. De temperatuur in de ovens stijgt
tot 2000 gr. C. Yan de gasvormige
verbrandingsproducteu wordt partij ge
trokken om den oven nog rendabel te
maken, namelijk door ze langs of door
ketels te leiden, waarin dan stoom wordt
gevormd, die voor allerlei doeleinden
wordt gebruikt, zooals voor de elec-
trische verlichting, electrische tram*,
pompinrichtingen voor riool- en Lier-
nurstelsels etc. etc.
In Engeland leveren 63 verbrandings
ovens de noodige warmte tot het ver
schaffen van stoom voor electriciteits
werken en voor 40 pompwerktuigen.
Ook de vaste verbrandingsproducten
worden nuttig aangewend. Zij bestaan
uit asch en slakken, die gebezigd wor
den voor ophooging van terreinen, ver
harding van wegen en trottoirsen
ter vervanging van zand en grind in
metselwerken van beton.
In Liverpool vermengt men de vaste
overblijfselen met cementaldus wordt
het mengsel verwerkt tot kunststeen,
die zoowel gebiuikt wordt voor het
bouwen van huizen als voor bestrating,
terwijl in Dresden verbrandingsovens
zijn opgericht, waarvan de vaste ver-
Wereld wilde hij voor de zijnen werken.
Het stoomschip, waar hij op was, verging,
gij bleeft hulpeloos achterDit alles ver
nam ik eerst veel later, en toen ontwaakte
mijn geweten, ik had geen rust meer. Wat
ik ook deed, ik kon toch niet meer goed
maken wat gebeurd was, en eindelijk be
leed ik alles aan mijn man. Hij zag mij
lang treurig aan. „Magdalena," zeide hij
eindelijk, „wij hebben beiden een fout be
gaan, laten wij het ook weer goedmaken,"
en hij riep Arnold, die in een hoek speelde,
legde hem de hand op het hoofd, en sprak
„Hij en Malwine zullen vereenigen wat wij
vaneengescheurd hebben, laten wij van die
twee een paar maken 1" Hij had u altijd
zoo lief, mijn kind, en ik ook. Hoeveel
was mij er dus aan gelegen door uw ver
bintenis mijn schuld uitgedelgd te hebben
Hoe het anders is uitgevallen, weet gij
zelve, Malwine. Maar ik had niet zoo streng
moeten zijn, niet altijd alles naar mijn
wil moeten buigen. Nu sterf ik verlaten,
en eenzaam zal ik ten grave gedragen worden.
„Deze brief is mijn laatste groet aan u,
kind. Breng mijn zoon de verzoening over,
en gedenk mij in liefde, ondanks mijn be
kentenis. Ik had u nog zooveel te zeggen,
maar het gaat niet meerlaat u dus in
den geest zegenen."
Grauw schemerde het ochtendlicht door
het breede venster en kampte met de
schaduwen van den nacht, toen de oude
vrouw opstond. Uit een kastje nam zij een
portret in pastel, dat Arnold als kind
voorstelde, drukte op een onmerkbare veer,
aan de eene zijde, en het portret sprong
uit. zijn lijst; in deze holte stak Magdalena
den brief, waarna zij alles weer in orde
bracht.
„Hiervan vermoedt Justine niets", dacht
zij, terwijl zij, huiverend van koorts, weer
in haar bed sloop, „en als zij werkelijk in
haar eigenzinnigheid mijn jongen niet mijn
vergiffenis overbrengt, zal Malwine het
doen".
Eenige weken later, toen de warme lente
zon voor de eerste maal de kale, blader-
looze boomen bestraalde, werd mevrouw
Schmidt naar haar laatste rustplaats ge
dragen. Zij was alleen gestorven, zonder
iets van haar zoon gehoord te hebben.
Maar het verbleekte portret in pastel lag
in de hand der predikantsvrouw, om als
gedachtenis aan haar nicht overhandigd te
worden.
Toen de dragers de lijkkist op de schou
ders namen, kwam de brievenbesteller, en
bracht een brief met het postmerk Florence.
Het was te laatJustine legde dien echter
met een schuwen, angstigen blik, zonder
hem open te breken, op de schrijftafel. Zij
was bevreesd voor dat zwart op wit, dat
reeds de geheele verloopen maand in vlam
mend schrift op haar ziel gebrand had,
en wilde er niet meer mee te doen hebben.
Maar zij, die er zoo vurig naar verlangd
had, wier oogen er onophoudelijk naar
hadden uitgezien, was dood en begraven.
HOOFDSTUK XI.
De laatste straal der gloeiende zon was
zooeven van het balkon van een huis in
Florence verdwenen, maar de lucht bleef
nog onafgekoeld; bedwelmend was de atmos
feer met den geur der oranjeboomen ver
vuld, en Ilse, die op het balkon zat, opende
slaperig de oogen en zag op de straat neder,
waar het eerst tegen den avond levendig
brandingsproducten tot zeer harde pla
ten worden samengeperst, die een uit
stekend materiaal leveren voor het be
leggen van trottoTs, stoopen en gangen
lluiteiilaiid.
Aan de „Times" wordt uit St. Peter
burg gemeld:
Er komen telegrammen met berich
ten van ernstigen aard uit den Kau-
kasus, die aan den vooravond schijnt
te staan van een nieuwe revolutie. Ook j
in de Krim doen zich kenteekenen i
van een oproerigen geest voor.
En ten slotte heeft zich in Polen
een ware moorden-epidemie geopen
baard. Toch werken de krijgsraden
hard en talrijke doodvonnissen zijn te
Warschau, Riga en St. Petersburg uit
gesproken. Zelfs heeft te Warschau een
terechtstelling plaats gehad, en dat na
het plechtige protest van de Doema
tegen alle nieuwe terechtstellingen.
Al die feiten, benevens de houding
van de Doema, de interpellaties goed
keurende betreffende de officieele mis
bruiken, strekken tot het verwijderen
der Doema van de regeering en tot
het aantoonen van de onmogelijkheid
om den huidigen toestand te bestendigen.
Men zegt dat Goremykine den ge-
heelen nacht van Vrijdag op Peterhoff
is gebleven. Zijn bezoek heeft tot re
sultaat gehad het zenden van instruc
ties aan alle gouuerneurs, waarbij hun
uitdrukkelijk gelast wordt, al hun krach
ten in te spannen om de revolution-
naire propaganda den kop in te drukken.
De gouverneurs maakten daarop pro
clamaties openbaar, waarin het onlangs
door 14 afgevaardigden geteekende ma
nifest wordt bekend gemaakt, en waar
in wordt verklaard dat de regeering
den wensch koestert om zich met het
welzijn der werklieden bezig te houden
en dat, ofschoon zij de agrarische voor
stellen, bij de Doema ingediend, afkeurt,
men daaruit niet moet besluiten, dat
zij ongeneigd is, haar best te doen om
aan alle belanghebbenden voldoening
te verschaffen.
Maar bet land is te lang met belof
ten gepaaid en men moet niet verwach
ten, dat dergelijke verzekeringen vol
doende zijn om een crisis te voorkomen,
die onherroepelijk zou volgen, wanneer
het bureaucratisch kabinet aan het be
wind bleef.
De zaken verwikkelen nog meer ten
gevolge van alarmeerende berichten
ten aanzien van de ontevredenheid,
die in het leger veld moet winnen, en
zelfs onder de troepen van de garde,
te Petersburg in garnizoen.
Ook de Odessasche correspondent
van de Standard seint verontrustend
nieuws. Dagelijks nemen de boeren-
begon te worden. In de openstaande bal
kondeur vertoonde zich Arnolds forsche
gestalte; hij schilde een oranjeappel, en
tusschen hen beiden in stond een Italiaan-
sche vrouw, met zwart haar en vurige
oogen en schommelde zacht neuriënd een
wit, langwerpig kussen voorzichtig heen
en weer.
Ilse, trad naar haar toe, lichtte den sluier,
die over het kussen gespreid was, op, en
beschouwde het kleine gezichtje, dat er
onder verborgen was. Dat deed zij eiken
dag ontelbare malen, en telkens kwam het
haar voor als een nieuw wonder, haar kind,
haar zoontje! Maar de kleine wereldburger
sliep, met de handjes op zijn gezichtje ge
drukt; hij liet volstrekt niets van zich zien,
en Ilse trad naar het balkon terug.
Intusschen had Arnold den oranjeappel
geschild en kwam naar zijn vrouw toe,
om haar de smakelijke vrucht aan te bieden.
Zij wendde het hoofd om, zonder haar
gemakkelijke houding, over de balustrade
leunende, te veranderen, dankte hem met
een vriendelijken glimlach en zag -toen
weer op de straat neder, waar een rijtuig
in langzamen draf aankwam.
In het rijtuig zaten een heer en een dame.(
Ilse zag het Aziatisch geelachtig gelaat van
den heer, met zijn breeden, platten neus,
en daarnaast een lief kopje, met donkere
lokken en het elegantste reishoedje van de
wereld, een grijzen handschoen, waarachter
zich juist de geeuwende mond verborg, en
toen de hand zakte, aanschouwde zij
het gelaat van Ina.
Na een oogenblik van verbazing en aan
gename verrassing, leunde Ilse verder over
het balkon en riep luid juichend haar naam.
Do heer en de dame zagen tegelijk op, en
eer nog de koetsier tyd vond om het rij-
onlusten toe in Zuidelijk Rusland. De
plaatselijke overheden en de grond
eigenaren aldaar vragen om militaire
hulp aan generaal Kaulbars, maar deze
wijst die verzoeken geregeld af, omdat
hy slechts over reservisten beschikt en
dezen onbetrouwbaar zijn. Zij toch heu
len met de oproerige boeren in plaats
van de bevelen hunner officieren te
gehoorzamen.
Te Bjelostok is het hoofd der politie
op straat doodgeschoten. In Siedice
zijn de burgemeester en het hoofd der
kanselarij van den gouverneur levens
gevaarlijk gewond. Als gewoonlijk zijn
de daders ontsnapt.
Tusschen vijven en zessen Zaterdag
avond hebben te Warschau tegelijker
tijd overrompelingen van 28 staats-
brandewijnwinkels plaats gehad. Overal
werd het geld geroofd en de drank
vernietigd. In sommige winkels bedraagt
de schade 15.000 roebels. Ongeveer 90
jonge mannen namen aan de over
rompelingen deel; het kwam tot een
treffen met de militaire macht, die
twee der roovers neerschoot. Een sol
daat en een politieagent werden ver
wond. Slechts een der roovers kon men
in handen krijgen. Vijf drankwinkels
werden in brand gestoken, van welke
twee geheel uitbrandden. Thans door
kruisen sterke patrouilles de stad.
Men ziet in de daad een wraakneming
der socialisten voor de terechtstelling
op Zaterdag van den socialist Maczefski.
Op den molenaar Thomas te Nieder-
faulheim (Rijn-Hessen) die zich al meer
malen tegen de openbare macht heeft
verzet, waren acht gendarmes afgezon
den om hem in hechtenis te nemen.
Thomas verschanste zich, toen hij de
gendarmes zag aankomen en schoot er
een dood. Hij heeft zich tot Zaterdag
avond laten belegeren, maar zich daar
na aan de gendarmes overgegeven. De
82-jarige man zal naar een krankzinni
gengesticht gebracht worden. Zijn zoon
zit daar al.
De Amerikaansche kruiser „Mar-
biehead" is van Panama vertrokken
om het s.s. „Empire", dat onder Ame
rikaansche vlag vaart, op te vangen,
daar dit schip wapenen en ammu
nitie vervoert voor de opstandelingen
te Guatemala.
In een plechtige vergadering ter
opening van een vakschool voor bak
kers-knechts te Parijs heeft de direc
teur de verzekering gegeven, dat er op
de 400.000 bakkersknechts 280 000 tu-
berculosen zijn, die het brood besmet
ten, dat zij behandelen.
De directeur beval het gebruik aan
van kneedmachines om zuiver brood
te krijgen.
tuig behoorlijk te doen stilhouden, sprong
Ina vlug er uit, en verdween terstond
daarop in de vestibule, zonder zich om
haar metgezel te bekommeren.
Eenige oogenblikken hielden de vrien
dinnen elkaar omarmd.
„Ilse, lieve Ilse, hoe kom je hier zoo
verzeild?" en „Lieve, lieve Ina!" was
het eenige, wat men aanvankelijk hoorde
toen maakte de schoone danseres zich snel
uit Ilses omarming los, om haar hoed recht
te zetten, en een vorschenden blik om zich
heen werpende, wendde zij zich lachend
tot Arnold, zeggende: „Neem me niet kwa
lijk, dat ik u overval, mijnheer Schmidt,
maar de verrassing van mijn kleine Ilse
zoo plotseling en onverhoopt weder te zien,
was te groot. Vertel nu hoe het je gegaan is".
Met een eenigszins stijve buiging, om de
vriendinnen niet in haar wederzijdsche
vertrouwelijke mededeeling van haar weder
varen te storen, trok Arnold zich in de
kamer terug; hij zag dus ook niet den blik,
dien Ina hem nazond, en evenmin hoorde
hij den toon harer stem, toen zij zeide:
„Dat is dus je man, Ilse?"
De jonge vrouw bloosde tot over haar
slapen. „Ja, hadt je een andere voorstelling
van hem gemaakt?" Toen daarop niet da
delijk antwoord kwam, liet zij er op vol
gen: „O, Ina, mooi is hij niet, maar innig
goed. Je hadt eens moeten zien hoe hij mij
verpleegd heeft, toen ik, na de geboorte
van onzen kleinen Felix, zoo lang ziek
bleef, dat de dokter de terugreis niet wilde
vergunnen. Dag en nacht zat hij aan mijn
bed, zoodat ik hem niet genoeg voor zijn
liefde kan danken. En hier zie je mijn
lieven kleinen jongen; is hij niet allerliffst?
Hij is mijn trots".
Uit het Duitsch.
„Magdalena"
(Wordt vervolgd.)