Het Land van Heusden en illeoa, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Onze Eenzijdigheid.
Een verloren zoon.
UitgeverL. J. VEERMAN, Heusden.
Vo. 2062. ff oensdag 28 Augustus,
FEUILLETON.
i' ,1 VtH ALT^
VOOR
Eht blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden l.OO,
franco per post tonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1907.
Advertentiën van 16 regels 50 et. Elks regtl
meer 71/* et. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Het is een eigenaardig verschijnsel
dat er niet ééa mensch ter wereld is,
wiens lichaam volkomen symmetrisch
gebouwd is, dat wil zeggen dat de
Linkerhelft joist dezelfde afmetingen
heeft als de rechter.
Er zgn zelfs, om zoo te zeggen twee
soorten van men*chenbij de eene
is de rechter, bij de andere de linker
helft de sterkste.
Men had deze beide soorten eigenlijk
reeds in overoude tijdeo, zelfs de een
voudigste mensch kon dit bemerken
aan den bouw der band. Bij de meeste
menschen is de rechterhand meer
ontwikkeld daD de linker, bij slechts
zeer weinigen is het omgekeerde het
geval.
Zoo maakte men reeds vroeg onder
scheid tusftchen linksche en rechtsche
menschen. Men vermoedde toen echter
niet dat deze eenzijdige ontwikkeling
niet alleen tot de hand werd beperkt,
maar zich ook tot andere lichaams-
deelen uitstrekte. Eerst in den laatsten
tijd is het der wetenschap gelukt dieper
in dit vraagstuk in te dringen.
Talrijke metingen hebben aange
toond dat bij de rechtsche menschen
inderdaad ook de beenderen en spieren
aan net rechtergedeelte des lichaams
meer ontwikkeld waren, evenals de
zenuwen. Ia overeenstemming hiermede
is ook de schedel gevormd. De meeste
zenuwen van het rechterlichaam gaan
naar de linkerhersenen. Vandaar dat bij
de rechtsche menschen de linkerhelft
van den schedel iets grooter is dan
de rechter. Bij linksche is het juist
andersom.
Deze feiten zijn bij bekwame kleeder-
makers en schoenmakers reeds lang
bekend. Kleedermakers en kostuumnaai
sters hebben verklaard dat bij normaal
ontwikkelde menschen het onderscheid
tusschen de rechter en linkerhelft van
het lichaam steeds duidelijk aan het licht
kwam. Hun ervaring heeft geleerd dat
de linkschheid bij vrouwen veelvuldiger
voorkomt dan bij mannin; tegen 1 op
de 100 mannen vindt men 2 op de 100
vrouwen die linksch zijn.
De schoenmakers verklaarden dat in
de lengte van de voeten bijna geen
onderscheid is te bespeuren, maar wel
in de breedte. Bij 95 op 100 mannen
ie de rechtervoet sterker ontwikkeld
dan de linker, onder de vrouwen hebben
slechts 8 op de 100 een sterker ont
wikkelden linkervoet.
Volgens opgaaf van de handschoen
maaksters zou bij 97 op de 100 menschen
6)
„Wat moet er gebeuren, moedertje? Voor
wien haalt u vandaag zoo uit?" vroeg Lucie,
die haar bezig vond.
„Je vader brengt een gast mede, kind."
„Ja? Dat treft dan bizonder. Ik vond
het vandaag hier juist zoo sarien Johan
zegt ook geen woord. Wie is 't? Is
hij oud of jong? Hoe heet hij en wat is
hij? Toe, zeg eens vlug, moedertje."
„Hij heet Stock, 't Is een Franache heer,
dien ik vroeger gekend heb."
„Dan ga ik vlug een ander japonnetje
aantrekken en kom u helpen. Een kennis
van u? Wat een verrassing!"
Met een steek in 't hart liet Dora het
meisje gaan. Die reine, schuldelooze Lucie
toilet maken voor een aterling als dien
Stock! O, 't was gruwelijk! Doch wat kon
zij doen om dit te beletten? Niets. Wilde
zij zich niet verraden, dan moest zij zich
beheerechen en lijdelijk toezien. Lijde
lijk moest zij later ook toezien, dat het
meisje met haar pijniger een druk en le
vendig gesprek begon over Brussel en over
Pariishoe langer hoe meer kwam zij hierbg
tot het bewustzijn, dat Lucie voor de vleie
rijen en complimentjes, welke de ander
haar maakte, volstrekt niet ongevoelig was.
Ook de notaris was met zijn nieuwen
ksnnii blijkbaar zeer ingenomen.
de rechterhand ieta langer en breeder
zijn dan de linker, dit verschil in ont
wikkeling zon echter eerst op 14 of
15-jangen leeftgd zich openbaren.
Maar dit is niet alleen het geval met
onze beenderen en spieren, maar ook
met de zenuwen.
In het dagelijkache leven booren
wij dikwijls de menschen zeggen dat
zij met het eene oor beter hooren dai
mot het andere, evenals bet eene oog
meer dan bet andere ontwikkeld is.
Somtijds ia een of andere ziekte van de
uiterste zinsorganen h ervan de schuld,
maar o<ik bij volmaakt gezonde menecben
vinden wij hetzelfde. Men heeft bg
3000 menschen, zoowel rechtsche als
linksche, de gezichtsscherpte onderzocht,
en kwam tot de slotsom dat de recht-
achen beter uit het rechter, de linkschen
uit bet linkeroog zouden zien Niet één
maal is het voorgekomen dat iemand
die rechtsch was met het linkeroor beter
kon hooren. De eene gehoorzenuw is
dus veel fyner dan de andere.
In verband met deze ontdekking heeft
men onlangs den druk van het bloed
onderzocht aan de linker-en rechterzijde.
De uitslag was verrassend. Bij de recht-
schen was de druk in de rechterhand
i tiende sterker dan in de linker, en
bij de linkschen in dezelfde verhouding
omgekeerd Een van deze laatsten, die
ten tijde van het onderzoek soldaat was,
vertelde dat bij by het aanleeren van
zijn ambacht en in dienst niet dan met
de grootste moeite het gebruik van de
linkerband bad afgeleerd, wat hg bij
voorkeur deed en toch was de druk
van de linkerhand sterker dan in de
rechter.
Wij zien dus hieruit dat het gebruik
van de rechter of linkerhand eene diep
liggende oorzaak heeft, die door oefening
niet wordt verwijderd. Wel kunnen
wy de bruikbaarheid van de door de
natuur, om zoo te zeggen, verwaarloos
de hand door oefening vergrooten. De
rechtsche doet dit met zijn linkerhand
door middel van piano of vioolspel. De
linksche kan ook zijn rechterhand op
een of andere wgze oefenen.
Wij hebben das twee typen van
menschen te onderscheidende recht
sche en de linksche, en beide zijn
normaal. By de Europeesche volkeren
hebben echter de recbtscben verreweg
de meerderheid; het is wel eigenaardig,
na te gaan hoe dit by andere menschen
rassen staat. Nauwkeurige gegevens
daaromtrent bestaan niet. Merkwaardig
is de mededeeling van dr. Wilson
Johnstone, dat onder de inwoners van
Pendschab ongeveer 70 op de 100
„Meneer Stock moest eens een geheelen
dag op Blijdenstein komen doorbrengen,
in elk geval eens komen dineeren. Dat zou
zijn vrouw ook stellig veel genoegen doen.
Den laatsten tijd was zij niet al te flksch
geweest, maar een bezoek van een kennis
uit vroeger jaren, niet waar vrouwtje?
zou haar stellig een aangename aflei
ding zijn."
„O, als meneer Stock lust heeft, dan
klonk het flauw.
Meneer, Stock had zéér veel lust, maar
dringende zaken riepen hem terug naar
Parijs. In September echter, over een week
of vijf zes dus, ja, dan kwam hij toch
te Brussel en kon best eens overwippen."
„U kunt hier logeeren. Ruimte hebben
wij genoeg; niet waar, vrouwtjeV'
..O, ja! Rnimte genoeg!
Bij 't geven van dit antwoord vroeg de
ongelukkige vrouw zich in stilte af of haar
echtgenoot en haar stiefdochter dan met
blindheid waren geslagen, of zij in dien
man, die zoo beleefd was, zoo innemende
manieren had en zoo geestig wist te praten,
dan niet den wolf in schaapekleedcren her
kenden. die rondwaarde, zoekende naar een
prooi. Oogenblikken kreeg rij, waarin zij
wel had kunnen gillen van ellende. Toch
moest zij zwijgen. Om geen achterdocht
te wekken moest zij zelfs deelnemen aan
't gesprek; want zij was in de macht van
den man daar schuin tegenover haar, en
van tijd tot tijd verried een enkele blik,
haar tersluiks van onder de zwarte wenk
brauw toegeworpen, dat hij zich van die
macht bewust was en dat hg deze niet uit
de handen sou geven.
linksch zyn. In onze omgeving wordt
de rechtsche voor meer ontwikkeld
gehouden, waarvoor echter geen de
minste grond is aan te toeren.
Het is bekend dat menschen die in
een bosch, in den mist, of in een sneeuw
storm zyn verdwaald, meestal in een
een kring loopen.
Zoo is het onlangs gebeurd dat
iemand met paard en slede over een
dicht gevroren water van de eene stad
naar de andere wilde gaan. Hij had
daarvoor slechts een rechu-n weg te
volgende beide r-teden lagen een paar
kilometer van elkander. Niet lang na
zyn vertrek begint de sneeuw in dichte
vlokken te vallen. Hy kan bijna niet
zien waar hij is, maar meent dat hij
het einddoel van zyn reis wel zal be
reiken, wanneer hij maar rechtuit rjjdt.
Nadat hy vier of vyf uren had go-
reden, kwam een stud in het gezicht.
Hy meende dat hij bet doel van zijn
reis bereikt had, maar bemerkt tot zijn
verbazing dat hij aan het punt van zijn
vertrek is teruggekeerd. Hij had dus
iu de sneeuwbui niet rechtuit gereden,
maar had een cirkel beschreven.
De scherprechters hebben dit ook
meermalen ondervonden.
Een landlooper komt aan een boeren
hofstede. De nacht is donker; hij wil
daar stelen. Maar nauwelijks heeft hij
een begin van uitvoering aan zyn plan
gegeven of hij wordt door de bewoners
gegrepen en deerlijk toegetakeld. Bloe
dend sleept hy zich voort en wil zich
uit de voeten maken, maar beschrijft,
zooals het spoor aanwijst, een kring
en komt tegen den morgen terug op
de plaats van zijn misdrijf waar hy
ineenzakt en gevonden wordt.
Dergelijke feiten worden verklaard
door de ongelijke verdeeling d«r kracht
in het meuschelijk lichaam. Als wij
ons iu een bepaalde richting willen be
geven zijn onze zintuigen onze leiders,
het oog, het gehoor duiden ons den
weg. Wanneer nu deze zintuigen bui
ten werking worden gesteld, dan komt
de ongelijkheid van onze lichnamadee-
len aan tien dag. Wij meenen dat wy
rechtuit g-ian, maar onwillekeurig zwen
ken wij naar links of rechts, al naar
de eene of andere zijde sterker ontwik
keld is, en beschrijven aldus een boog.
Maar niet alleen met de boenen is
dit het geval. Het geldt ook voor de
armen. Bindt men b.v. een roeier de
oogen dicht, dan zal hjj niet in een
rechte lijn gaan maar ook naar links
of rechts afwijken, en ten laatsten spi
raalvormige kringen beschrijven.
Eveneens gaat het met zeer jonge
dieren en vogels, die nog niet ban lede
maten hebben leeren gebru ken. Wan
neer deze om een of andere reden het
nest verlaten, maken zij ook min of
meer groote kringen, om ten slotte in
het nest terug te keeren.
Zoo gaat bet met elk levend wezen.
Al naar mate men links of rechts meer
ontwikkeld is, zyn ook de afwijkingen
die men doet bij het zich voortbewegen.
Hieruit volgt dus dat wy allen een
zijdig ontwikkeld zyn. Wel hooren wy
met beide ooren, zi- n wij met beide
oogen, maar wanneer wij met buiten
gewone aandacht naar een of ander
hooren of zien, komt onwillekeurig het
meer bevoorrechte oog of oor in wer
king.
Wanneer men das een mensch van
bet hoofd tot de voeten in twee gelijke
helften zdu doorsnijden, komen er geen
twee helften die precies ain elk iar ge
lijk zijn. Maar de afwijkingen zijn zoo
klein, dat men ze bjj den mensch met
het bloote oog niet merken kan.
Ten laatste kwam aan haar foltering een
einde. Stock nam afscheid. Hg wist den
weg niet; dus souden de notaris en Lucie
hem een eind wegbrengen. Johan veront
schuldigde rich. „Hij verstond het
Fransch niet heel best, sprak het bijna
nooit en dus Mijnbeer Stock zou het
hem niet kwalijk nemen, als hij thuis
bleef."
„Wel zeker niet! Wel zeker niet! Meneer
Stock nam niets kwalijk, 't Was hem
machtig aangenaam geweest kennis te kun
nen maken met een der helden van Atieh. Tot
weerziens! Tot weerziens in September!"
Johan vergezelde het drietal tot aan het
hek en keerde toen met langzame schreden
terug naar huis. Hij wist niet waarom,
maar die fr&nsche kwast kon hem niet
bevallen. Instinctmatig, zonder dat bet bem
mogelijk zou zijn geweest hiervoor een
reden op te geven, had hg 1 land aan
bem.
In de voorkamer was Dora in tusschen
bezweken voor het gevoel van namelooze
ellende, dat haar overstelpte. Met den
zakdoek voor 't gelaat, was zij schreiend op
een stoel gezonken.
Zoo vond haar Johan.
In een ommezien was hij naast haar.
Wat scheelt er aan? Zal ik rader terug
roepen?"
„Neen, neen 1 In Godsnaam niet't Is al
vorbü. 't Was maar een vlaag van zenuw
achtigheid. 't is al voorbij. Zie maar f"
Dora had rich vermand. De vrees van
rich te verraden schonk haar kracht. Ze stond
op en deed een paar schreden.
Doch eensklaps wankelde zg. Had Johan
iiuii enlaiid.
Uit Teheran worden talrijke geweld
dadigheden gemeld, welke begaan zijn
door de Turksche troepenmacht, die in
bet begin dezer maand Perzië binnen
trok. Firman Firma heeft 6 bataljons,
die hg op Tiybatak en Oertnia doet
aanrukken. Een aantal Turksche ge
regelde soldaten mei artillerie, was 15
dezer binnen 6.6 K.M. van Oertnia aan
het fourageeren.
Een ander bericht meldt, dat een
Turksche troepenmacht Meridan (Koer-
distan) oostelijk van Soeleimanije heeft
bezet.
De geestelijkheid en de bevolking
van Oertnia vroegen per telegram aan
het parlement om hulp, inet <le bijvoe
ging, dat als de regeering machteloos
is, zg hun buurman (Rusland) zouden
moeten verzoeken hen bij te staan. Het
verluidt, dat er reeds Russische troepen
op de grenzen worden samengetrokken.
Het schgnt tegenwoordig een relletje
te worden voer het rooversgilde in Rus
land om treinen te laten stilstaan en
vervolgens te berooven. In den trein
van St. Petersburg naar Sestroresk was
een kassier van een wapenfabriek ge
zeten. De roovers waren er achter ge
komen en sloegen hun slag. Zij lieten
den trein stilstaan, (of weer, evenals
bij den vroeger gemelden treinroof, een
kameraad der roovers in den trein ge
zeten was, die aan de noodrem trok,
vinden we er niet bg vermeld). Ver
volgens overvielen zg den kassier voor-
haar niet opgevangen, dan zou zij gevallen
zijn. Thans rustte zij, met het hoofd tegen
zijn borat, als een kind in zijn armen.
Johan haalde een paarmaal diep adem.
Een zonderlinge gewaarwording doortin
telde hem op eens. Het bloed vloog hem
naar de hersenenzijn slapen bonsden, en
voordat hij zich van zijn aaad rekenschap
kon geven, hrd hij zijn stiefmoeder een
langen, vurigen kus op het voorhoofd ge
drukt.
Als door een adder gestoken, richtte
Dora zich op en rukte zich los. Haar oogen
fonkelden.
..Johan! O, mijn God!"
Een berouwhebbend zondaar gelijk, niet
bg machte een woord uit te brengen, door
dien kreet opeens uit zijn zwijmel ontwaakt,
stond de voormalige soldaat voor haar.
„Zijn al de mannen dan ellendelingen?
Is er op de gansche wereld dan niemand
meer, dien ik vertrouwen kan? Wat heb
ik toch misdaan? Wat heb ik toch mis
daan?" kreunde Dora.
„Vergeef mij! Ik zag u schreien. Ik wist
niet wat ik deed."
„Stil maar! 't Is al voorbij. Ik wil trach
ten het te vergeten."
Met een alleijammerljjkst gevoel in rijn
binnenste sloop Johan de deur uit. Het
klamme zweet stond hem op 't voorhoofd.
Op zijn kamer gekomen, liet hg zich in
een stoel vallen. Nog klonk hem dat:
„Ellendeling!" in de ooren. Die vrouw
bad gelijk. Een ellendeling was hij. Terwijl
zg in een aanval van zwaarmoedigheid als
't ware steun en troost zocht bg hem. bg
den zoon van haar echtgenoot, bg den
noemd en beroofden hem van een be
drag van dertien duizend roebel. Een
officier, die in den trein zat, werd ge
dood. De roovers slaagden er weder in
te ontkomen.
Het rooverwezen neemt tegenwoor
dig in Rusland zulk een omvang aan,
dat in vele streken de landelijke be
volking zelve een soort van weerbaar
heidscorps heeft, om de roovers te keer
te gaan. De leden van het korpe zijn
verplicht indien een roover vlucht, hem
minsteu8 ö0 werst te vervolgen. I>e
onkosten worden uit gemeenschappelijke
middelen bestreden.
Te Pittsburg, nog niet zoo heel lang
geleden geteisterd door een geweldige
overstrooming, heeft Donderdag een
vernielende brand gewoed. De brandweer
slaagde er niet in het vuur meester te
worden, vóór een schade was aangericht
van, ruw geschat, een millioen dollars.
Vier brandweerlieden werden bg 't blus-
schingswerk zwaar gekwetst.
Ook te Cincinnati woedde dienzelfden
dag een reuzenbranden ook hier beliep
de schade een millioen dollar of meer.
Te Branswjjk is zekere Schlimme
gestorven, die de twaalf laatste jaren
van zgn leven in bet zoogenaamde per
manente bad had gesleten. Hij was
metselaar van beroepen had in Novem
ber 1894 bij een val den ruggegraat
bezeerd. De onderste ledematen hieven
verlamd, en de maag en andeie inwen
dige organen waren ook gekwetst. Daar
het liggen hem ondragelijke pijn ver
oorzaakte, legde men hem in een l>ad
met lauw stroomend water, waarin hij
met het hoofd op een luchtkussen rustte
en door banden werd opgehouden Zoo
bleef hg liggen. Het eeuige wat hij kon
gebruiken, waren zijn handen. Hij leerde
er breien en houtsnijden mede en werd
gaandeweg zoo bedreven, dat hij zjju
levensonderhoud verdienen en nog voor
zijne oude moeder zorgen kon. Schlimme
is ten slotte aan tering gestorven.
Bij de laatste viering van den Onaf
hankelijkheidsdag in de Vereenigde Sta
ten zijn 164 menschen gedood en 4249
gewond, wat een tamelijk laag getal
schgnt te zijn. De meeste slachtoffers
waren als gewoonlijk kleine jongens die
met vuurwapens en vuurwerk hadden
gespeeld. Een en dertig kinderen ver
brandden levend, twaalf menschen ver
loren beide oogen, 725 een oog, 57 een
arm of een hand en 237 een of meer
vingers.
De politie te Bellolampo op Sicilië
vond «lezer dagen twee half verbrande
kisten, die, bg onderzoek, de overblgf-
selen bleken te bevatten van een men
schel ijk lichaam, dat in stukken ge
bouwen was. Het hoofd had wonden,
bljjkba&r veroorzaakt door een vuur-
broeder van haar kind, terwiil zij argeloos
en vertrouwend tegen zijn schouder lustte,
had hij gebruik gemaakt van den toestand
en dat vertrouwen geschonden. Ba, wat een
kerel 1 Wat een schurk!
Haastig begon hij enkele voorwerpen
bijeen te pakken.
„Ik moet van hier weg. Ik telegrafeer
aan Molé, en dan terug naar Harderwijk.
De grond brandt me hier ouder den voet.
Ik zou mijn vader niet onder de oogen
durven tredenmijn gezicht zou mij ver
raden. Zeg aan meneer, dat ik niet thuis
kom etcD. Ik ga naar Arnhem," beval hg
toen aan een «Ier dienstboden. Daarna ver
liet hij het huis.
Toen de notaris deze tijding ontving,
keek hij verbaasd op. Hoe kwam Johan
daar opeens toe? Zgn bevreemding steeg
echter ten top, toen hem dien avond een
briefje van zijn zoon werd overhandigd
met de kennisgeving, dat deze te Arnhem
een paar oude vrienden had aangetroffen
en daar bleef logeeren.
„Dat hij er eens uitgaat, is bret; maar
hij had van zijn plan wel wat vroege k-n-
nis kunnen geven," mompelde hij. „Heeft
hij er jou iets van gezegd, Dora?"
„Mg? Niets," klonk het aarzelend en ont
hutst
„Is er iets voorgevallen soms, dat
„Niets"
..Aan de lunch was hg ook zoo stil."
„'t Is mij niet opgevallen
(Wordt l
11EDWSBLA»
Bepaalde gegevens waaraan deze aan
gelegenheid haar ontstaan te danken
heeft, zijn er niet.