Hel Land van flensden en Allena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
DE LEERPLICHT.
Trouw als goud.
Uitgever: L. JL VEERMAN, Heusden.
No. 27251 Zaterdag 4 April
FEUILLETON.
190S.
•4**.
LAND VAM ALT^
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.00,
franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7ys ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
{Slot.)
Wij eindigden ons vorig artikel met
de opmerking, dat het wenschelijk zou
zijn om de kinderen geleidelijk voor de
school voor te bereiden.
Waarom zou dit niet kunnen? Men
brengt dan immers slechts een in de
natuur overal gehuldigde wet in toe
passing: die der geleidelijke ontwikke
ling. Om tot verwezenlijking hiervan te
komen moeien er inrichtingen gesticht
worden, waar het kind door aanschou
wing schrede voor schrede voor de ge
wone school wordt klaar gemaakt. Frö
belscholen zijn daarom van zoo'n groot
gewicht, omdat zij juist dit doel be
oogen en zich aanpassen aan de ont-
wikkelingsphasen van den kinderlijken
geest. Bij dergelijke voorbereiding is
een noodzakelijke voorwaarde dat aan
't kind niet. meer geboden wordt, dan
het kan verwerken en dat meer op de
richting der ontwikkeling dan op de
vorderingen gelet wordt. Het spreekt
vanzelf, dat deze inrichtingen moeten
voldoen aan hygiënsche eischen. Veel
bewaarscholen, die in den tegen woor-
digen tijd bestaan en hoofdzakelijk
dienen om een juffrouw een bestaan te
verschaffen en aan de ouders het gemak,
dat zij gedurende een gedeelte van den
dag niet hebben te zorgen voor hun
jeugdig kroost, zijn niet genoeg af te
keuren, daar behalve 't gemis aan de
nafeest elementaire maatregelen van hy
giëne ook nog al te vaak verspreiding
plaats heeft van verschillende kinder
ziekten. Het ware zeer te wenschen,
dat de Staat, waar hij de schooldwang
heeft ingesteld, tevens zijn aandacht
vestigde op deze voorbereidende iniich
tingen.
Zooals gezegd, is het voor een aantal
kinderen, en dit is niet gering, wensche
lijk, dat de leerplicht later begint, voor
die kinderen nl. welke door den aard van
hun ontwikkeling, niet bestand zijn tegen
de inspanning van het schoolleven. In
de eerste plaats zijn dit de zoogenaamde
erfelijk gedisponeerden. Kinderen van
ongezonde ouders, zelfs al zijn ze zelf
schijnbaar geheel gezond, hebben steeds
een teere constitutie, minder weerstand
en behoeven daarom veel meer voor
zorg dan andere. Een ziekte, welke van
de grootste beteekenis is, is de tuber
culose. Kinderen van teringachtige ouders
moeten steeds zeer voorzichtig behan
deld worden, en beslist is het goed en
wenschelijk, dat ze later naar school
ROBERT BUCHANAN.
(16
„O, dus u maakte enkel maar een wan
deling? Ja? Nu, het komt er niet
op aan, het doet mij toch genoegen u
ontmoet te hebben. Het is bij ons vreese-
lijk saai, zooals u wel kunt begrijpen. Een
Cr geëngageerde luidjes en een oude
kenwurm ha, ha, haGeen amu
sant gezelschap, Laird 1 Weet u nog van
dien avond en van dat leuke tochtje over
de heide Het was heel aardig van u, dat
ge u destijds zooveel moeite hebt willen
geven voor mij."
Dit alles werd gezegd in één adem, vlug
en vroolijk. Maar toch, terwijl zij sprak,
sloeg zij haar hoorder nauwkeurig gade en
dacht„Ik had wel goed gezien, hij is
een echte Boschjesman." Geen enkel woord
liet zij echter verluiden over een verden
king, die zij had opgevat en die haar Dou
glas in verband deed brengen met de grie
zelige verschoning op Hallow-nacht. Maar
bij zichzelve dacht zij„Als je hebt dur
ven wagen, om mij dien streek te spelen,
dan zal ik het je betaald zetten, Laird o'
Douglas 1"
Deze ontmoeting liep af, zonder dat er iets
bijzonders gebeurdemaar er volgden meer
dere samentreffingen, op ongeregelde tijden.
gaan. Fouten in de opvoeding, de te
vroege inspanning van de geestelijke
kracht, wreken zich bij deze kinderen
niet dadelijk, maar hebben pas later
gevolgen, die in een groot aantal der
gevallen te voorkomen waren geweest.
Het tijdstip, waarop dergelijke kinde
ren naar school kannen, is niet in 't
algemeen te zeggen; voor elk afzon
derlijk geval moet hier de medicus ge
raadpleegd worden, terwijl zij ook on
der 't schoolgaan steeds onder controle
dienen te blijven. (Even willen wij op
merken, dat het toezicht en de con
trole dezer kinderen zeer gewichtig is
voor de bestrijding der tuberculose).
Behalve deze kinderen, moeten ook
uitgezonderd worden, in elk geval scherp
nagegaan, zij die stammen van ouders
met ziels- en zenuwziekten, v.n.l. epi
lepsie. Ook hier moet de medicus be
slissen. Vooropgesteld dient echter te
worden, dat de sociale verhouding der
ouders zoo is, dat de gezonde ontwik
keling der kinderen mogelijk kan zijn.
Wanneer de kleinen zouden moeten
toeven in slechte woningen, is het beter,
ze naar de school te zenden, waar ze
het dan in elk geval beter hebben.
Zoo zou met behulp van het medisch
inzicht een bepaalde groep van kinde
ren van de leerplicht vrijgesteld moeten
worden. Dat dit niet zoo'n onbelang
rijke zaak is, blijkt hieruit, dat bij het
onderzoek van de kinderen in steden
als Wiesbaden, Darmstadt, Leipzig, etc.,
ongeveer de helft naar huis werd ge
stuurd, waarvan pl.m. 9 pCt. reeds ziek
was.
Behalve die erfelijk belasten komen
ook nog andere kinderen in aanmer
king. In de eerste plaats zij, welker
lichamelijke ontwikkeling blijkt achter
lijk te zijn, die kleiner zijn dan nor
male kinderen, wier gewicht onder 't
uormale is, wier musculatuur slecht
ontwikkeld is, e. d. Met deze lichame
lijke groei gaat gewoonlijk de geestelijke
op en neer, en daaruit heeft men dus
een goed middel om te bepalen of een
kind rijp is of niet voor de school.
Vervolgens die, welke geleden hebben
of lijden aan rachitis, bloedarmoede,
scropulose, huiduitslag, klierzwellingen,
oogaandoeningen.
In het kort hebben wij willen aantoo-
nen, dat. een slaafsche toepassing der
leerplichtwet uiterst nadeelige gevolgen
kan hebben voor 't kind, en dat het
zeer gewenscht is, dat er deskundige
ambtenaren, in dit geval geneeskundi
gen, noodig zijn om de jeugdige school
candidatcn te beschermen tegen de gevol
Toen de herfst afscheid nam en de sneeuw
begon te vallen, vertrok Effie Hetherington
naar Edinburg, in gezelschap van Arthur
Lamont en Lady Bell. Daar, in het volle,
woelige season-leven genoot zij volopzij
danste veel en had aan zooveel dingen te
denken, dat zij bijna nooit tijd kon vin
den, om een gedachte te wijden aan haar
somberen bewonderaar, daar ginds aan de
Solway-fii th. Toch ontving Douglas in dien
tijd nog twee briefjes van haar, en die be
gonnen met „Waarde Mr. Douglas," en
eindigden, na een paar stadsnieuwtjes te
hebben overgebriefd, met een„Uw
toegenegen Effie Hetherington."
De laatste van deze briefjes behelsde het
volgende postscriptum„Wij komen
begin Februari op Lindsay terug ik hoop,
dat u dan thuis zult zijn en dat wij el
kander weer eens zullen ontmoeten. Nog
steeds herinner ik mij uw vriendelijkheid
jegens mij, jegens mij, die ternauwer
nood een enkelen vriend of vriendin in
de wereld zou kunnen aanwijzen. Hoe gaat
het met de oude Elspeth Wilt u haar
mijn groeten doen? Ik denk, dat u op
Douglas wel zult zijn ingesneeuwd."
Dat was alles, maar het was voldoende
om de vlam in het hart van den kluizenaar
brandende te houden. Douglas bewaarde
de snippertjes papier als kostbare reliquiën,
las en herlas ze en bedwelmde zich er
door. Zou zijn voorstelling in vervulling
gaan? Zou hij dit bekoorlijke wezentje
inderdaad eenmaal de zijne mogen noemen
Hij dacht aan haarer bestond niets
anders voor hem, dan haar lief gezichtje,
haar mooie oogen.
Zoo kwam het, dat het verlaten huis
hem nu niet meer verlaten leek en de
eenzame man zich niet meer eenzaam ge-
gen van te vroeg begonnen onderwijs.
Terwijl de Staat den jeugdigen fabrieks
arbeider bescherming verleent door de
veiligheidswet en arbeidswet, en amb
tenaren aanstelt, welke toezicht op de
naleving dier wetten houden, is het
niet anders dan billijk, dat hij ook aan
de schoolgaande jeugd, die toch eigen
lijk ook arbeiders zijn, al verschilt hun
werk dan ook van industrieele, eenigen
waarborg schenkt, dat de school niet j
nadeelig werkt. Heeft deskundig toe- j
zicht plaats, dan zullen zoowel de kin- j
deren als het onderwijs zeker daarvan
spoedig de zegeningen ondervinden
het zoo remmende schoolverzuim zal
grootendeels wegvallen, en bij minder
inspanning zullen in korten tijd meer j
vorderingen gemaakt worden, dan nu,
nu de leerplichtwet zoo goed als zender
uitzondering wordt ten uitvoer gebracht.
flStiiteHlaiid.
Thollensbeek, een dorp in de Bel
gische provincie Brabant, wordt voor
een groot deel bewoond door smokke- j
laars en stroopers. Bloedige vechtpartijen,
diefstallen en nachtelijke aanrandingen 1
komen daar zoo veelvuldig voor dat er
een brigade gendarmerie in het dorp j
gevestigd is. Om de vechtpartijen watj
te beteugelen, had de burgemeester,
Vanderhouwelingen genaamd, bevolen,
dat de herbergen om 11 uur 's avonds
moesten sluiten. Een kastelein, gesteund
door een deel der bevolking, trachtte
dit bevel te overtreden. De gendarmes
rukten aan om de heiberg, die na 11
uur nog vol gasten zat, te ontruimen,
maar de bezoekers weigerden heen te
gaan en dreigden de gendarmes met
revolvers. Deze schoten daarop met hun 1
karabijnen en een man, Pierre Weemsel
genaamd, viel, in het hoofd getroffen,
neer. Zaterdag stierf hij in het hospitaal
te Edingen. Des nachts werd een dyna-
mietaanslag gepleegd op het huis van
den burgemeester. Verscheidene dyna-
mietpatronen waren om het huis heen
gelegd, die bij de ontploffing de muren
deden scheuren, alle ruiten breken en j
de meubelen in de benedenverdieping
beschadigden, maar gelukkig werd nie
mand verwond. De justitie heeft reeds
een spoor van de daders gevonden.
de eerste. Vijftig mannen, die een p' -
ging deden om ds slachtoffers der eerste
ontploffing te bereiken, werden door
een instorting bedolven en men vreest,
dat al de mannen, die zich in de mijn
bevonden, ongeveer zeventig, terstond
gedood of door den rook gestikt zijn.
De voornaamste beurzen van New-York,
ook die van Wall street, waren Dinsdag
voor het publiek gesloten. Een verkla
ring voor dien maatregel is niet opge
geven, maar men denkt, dat die te wijten
is aan gebeurtenissen sedert de jongste
outploffing van een bom op bet Unie
plein.
De politie moet bij de huiszoekingen
bij de anarchisten zekere ontdekkingen
hebben gedaan, die bet noodig hebben
gemaakt aan vreemdelingen den toegang
tot de beurzen te ontzeggen.
De politie beeft te St. Petersburg den
zetel ontdekt van de sociaal-democrati
sche vereeniging van militairen, waar
tevens de groote geheime drukkerij
gevestigd was. Ze heeft daar een lijst
gevonden van de leden met hun adres
sen. Die vondst heeft geleid tot een reeks
van huiszoekingen en de inhechtenis
neming van twee honderd werklieden
en studenten, alsmede van verscheidene
soldaten.
Uit de bureau's van den staf van het
militaire district Kiëf zijn belangrijke
stukken gestolen, die geheime plannen
en aanwijzingen bevatten omtrent de
grensvestingen. Die stukken hadden
moeten toegezonden worden aan groot
vorstNikolaasNikolajewitsj. Men vreest,
dat een en ander reeds zijn weg gevonden
heeft naar den vreemde.
Een noodlottig mijnongeluk wordt
uit de Vereenigde Staten bericht. In
een steenkolenmijn van de Union Pa
cific Ceal-Company, bij Hanna (Wyo
ming), waarin brand was sinds een
week, zijn twee mannen, die trachtten
de vlammen te blusschen, door een ont
ploffing gedood. Kort daarna kwam er
eer. tweede ontploffing, veel erger dan
Pawlof, vroeger Russisch gezant aan
't bof van Korea, staat onder verdenking
zijn land eenige millioenen roebels ont
nomen te hebben. Na het uitbreken van
den oorlog tusschen Rusland en Japan
werd hij naar Sjanghai gezonden om daar
berichten aangaande de Japanscbe ver
richtingen uit te vorschen. Hij ging zich
echter op allerlei handelsondernemingen
toeleggen, o. a. bet transporteeren van
Russische soldaten naar huis. Vooral met
daarvoor te boog te rekenen, schijnt bij
schatten verdiend te hebben. Een com
missie heeft dit en meer bezwarends
voor Pawlof uitgebracht. De tsaar zal
nu beslissen of Pawlof vervolgd zal
worden, dan wel de zaak opgeborgen
zal worden in den grooten Russischen
ambtelijken doofpot.
Uit Rome werd Donderdag gemeld
Bij de begrafenis van den tengevolge
van een arbeidsongeval omgekomen
metselaar Premucci, welke door ver
scheidene socialisten werd bijgewoond,
wilde de lijkstoet in strijd met de ge
voelde. Storm of zonneschijn, hij zag ze
niet; hij was ongevoelig voor alle», wat
daar lag buiten zijn alles-overheerschende
hartstocht. Hetzij hij dwaalde langs het
zeestrand, of over de dorre heidevlakte
of hij waakte, of droomde, steeds vervulde
enkel één verlangen zijn geheele zijnhet
verlangen naar Effie's terugkomst. Meer
dan eens was hij op het punt, om haar
op te zoeken, en haar te vragen zijn vrouw
te worden. Hij schreef haar briet op brief,
lange, wild gestyleerde brieven, zooals een
verliefde schooljongen die zou hebben ge
schreven, maar die epistels werden nooit
verzonden.
Een enkel briefje ging tot haar, in ant
woord op het postscriptum, zooeven aan
gehaald en dit bevatte alleen de woorden
„Kom terug
Februari was voorbij gegaan, toen Effie
Hetherington terugkeerde op Castle Lindsay.
En de vogels van het woud brachten het
bericht van haar komst tot Douglas zij
zelve liet niets van zich hooren. Eerlijk
gezegdhaar mooie kopje was te vol van
andere gedachten. Lady Bell en zij, afge
mat door de vermoeienissen van de „season"
waren beide een beetje prikkelbaar en uit
hun gewonen doen.
Veertien dagen gingen voorbij en Douglas,
die wist, dat zij in zijn nabijheid was,
luisterde, maar altijd te vergeefs, zonder
ophouden naar haar voetstap, die zich
maar niet wilde laten hooren. Toch wachtte
hij geduldig. „Morgen, morgen zal zij
wel komen 1"
Eindelijk werd het hem toch te machtig.
Hij zadelde zijn paard, liet dit achter in
een nabijgelegen herberg en stapte op Castle
Lindsay toe. Nauwelijks was hij het park
hek gepasseerd toen hij Effie zag naderen.
Zij lachte hem toe; haar gelaat straalde
van genoegen en het leek Douglas, of zich
de hemel voor hem geopend had.
„Eindelijk 1" liet zij hooren. Ik dacht
al, dat u ons nooit een visite zoudt komen
maken 1"
„Ik wachtte op u," antwoordde hij. „Ik
dacht
„Dat ik bij u zou komen Nu, ronduit
gezegd, ik heb er over gedacht, maar ik
heb het zoo volhandig gehad, en Lady
Bell is weer zoo onaangenaam, dat
Enfin, u weet, dat ik niet kan doen, zoo
als ik wel zou willen, ik ben niet onaf
hankelijk."
„Waar gaat u heen?" vroeg Douglas, na
een lange pauze, terwijl hij haar met zijn
blikken verslond.
„Naar het dorp of ergens anders heen.
Ik ging alleen maar wat wandelen, om een
oogenblik van Lady Bell ontslagen te zijn."
„Dan kunnen we wel samen gaan," zeide
Douglas. „Ik moet u spreken. Ik heb al
die maanden gewacht, en nu moet ik
spreken."
Zij keek hem van terzijde aan; zij wist
als bij instinct, wat er komen zou. Stil
zwijgend schreed zij voort aan zijn zijde.
Hij beefde als een blad, zijn lippen waren
wit, zijn mond droog als perkament en
verscheidene malen moest hij zijn lippen
met zijn tong bevochtigen alvorens hij een
woord kon uitbrengen. Geen enkele van
die blijken van zenuwachtige overspan
ning ontging aan Effie. Maar ofschoon zij
gevleid was, door haar macht over dien
man, toch gevoelde zij niets anders dan
afkeer voor hem.
„Wat een verschil," dacht zij „hij en
Arthur Lamont 1"
Zij waren reeds een eindweegs den straat
geven bevelen het Venetieplein over
trekken. Men trachtte met geweld van
den kant van het Venetieplein zich
een doortocht te banen. De lijkwagen
werd tegen de troepen opgedrongen,
die den stoet wilden tegenhouden. De
agenten werden met steenen gegooid,
waardoor een commissaris en verschei
dene agenten gewond raakten. Op dat
oogenblik weerklonk een schot, datf
naar de commissaris beweert, door de
betoogers werd gelost. De openbare
macht, zich in gevaar ziende, deed
een paar schoten, waardoor 3 betoogers
gedood en 12 gewond werden. Dooden
en gewonden werden naar het hospi
taal gebracht.
In de buurt van San Felipe (Guatemala)
is een vulkaan in hevige werking ge
komen. De inwoners van San Felipe
hielden zich gereed, om de wijk te ne1
men. Ook werd gevreesd voor de vei
ligheid van Qaezaltenango.
Den juisten datum van dit bericht
weten wij nietmaar de hevige werxing
van den vulkaan in quaestie moet da
teeren van eenigen tijd geleden. Het
bericht toch werd van Panama per stoom
boot overgebracht naar San Francisco
en Dinsdag 1.1. van daar verder geseind.
Te Bonn werden Donderdag drie man
nen achter elkaar onder (1e valbijl om't
leven gebracht, drie Kroaten, van dat
ruwe volk, dat tegenwoordig in Duitsch-
land komt werken en er soms wor st huis
houdt. Vijf van die kerels hadden een
waard en waardin en nog een oude vrouw
beroofd en vermoord. Een ter dood ver
oordeelde hing zich in de gevangenis
op. Uit vrees, dat de drie, welke dien
ochtend onthoofd zijn, zich, na de ver
werping van hun verzoek om genadé,
ook zelf om hals zouden brengen, wer
den zij streng bewaakt. Twee van de
mannen lieten zich gedwee ter slacht
bank leiden, de derde moest er naar toe
gesleurd worden. De plechtigheid had
plaats op het gevangenispleiu. Buiten
stonden duizenden menschen te grie
zelen. Een /an de vijf ter dood veroor
deelden kreeg gratie. Het is een stomp
zinnig man, die geheel onder invloed
der anderen leek gehandeld te hebben.
Hij zal nu levenslang moeten zitten.
Telegrammen uit Konstnntinopel mel
den, dat de Turksche overheid eene sa
menzwering heeft ontdekt om het ge-1
bouw eener groote Fransche bankin
stelling aldaar in de lucht tedoen vliegen.
Verscheidene Armeniërs en Grieken,
onder wie bekende personen, zijn gear
resteerd. De samenzweerders hadden
getracht dynamiet uit den Piraeus te
laten komen, maar die poging was mis
lukt.
weg oj>gewandeld eer Douglas kon spreken.
„Effie," begon hij, „wil je mijn vrouw
worden
Zonder te antwoorden schreed sij voort,
de oogen naar den grond gericht Zij scheen
noch verbaasd, noch ontroerd. Bevende
over al zijn leden trachtte hij haar hand
te vatten.
„O neen, doe dat niet!" riep sg driftig
uit, zich van hem afwendende.
„Heb je niet gehoord, wat ik je gevraagd
heb, Effie?" vioeg hij, tevergeefs moeite
doende, om haar in de oogen te zien.
„Ja, Mr. Douglas," antwoordde zij, licht
huiverende. „Ik heb het gehoord en het
spijt mij, dat ik het gehoord heb. Ik heb
zoo innig gehoopt en gebeden, dat u onze
vriendschap nooit in gevaar zoudt brengen,
door zulke woorden."
Hij stond stil, als verlamd van verba
zing. Hij begreep niet wat zij bedoelde.
„Effie," zeide hij, „je hebt van het begin
af geweten, dat ik je liefhad, en daarom
ben ik vandaag gekomen, om je antwoord
te vernemen. Zeg het, zeg het vrijuit 1
Ja, of neen! Maar laat het „ja" zijn, mijn
meisje, en je maakt me tot ae gelukkigste
man op aardel"
Zijn oude flinke manier van zeggen was
weer boven gekomen en de krachtbron in
zijn binnenste overwon de linkschheid van
den man, die niet gewoon is zulke be-
kentenisssn te doen. Haar ontzag voor
hem keerde terug inplaats van hem kortaf
af te wijzen, zooals haar plan was geweest,
trachtte zij tijd te winnen.
„U hebt mij overvallen, met uw aanzoek,
Mr. Douglas. Ik heb u niet willen ant
woorden, omdat, omdat u mij nog wat
tijd moet laten om er over na te denken."
Naar het Engelsch
VAN
Wordt vervolgd).