Ilet Land van lleusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Levensgeluk.
OOM BERNAC.
UHB VAN
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f l.OO,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
I itgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
iVo. 2789
Zaterdag 14: November.
1908
Advertentie® van 16 regels SO ct. Elke regel
meer 7ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiên worden tot Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Professor Pel, hoogleeraar aan de
Amsterdamsche Universiteit, hield voor
eenigen tijd hierover eene rede, waar
aan we het volgende ontleenen
Ons levensgeluk hangt vooreen groot
deel van ons zelf af, en in het algemeeo
genomen is de gezondheid de bodem,
waarop de boom des gelaks het best
gedijt aldus is de theorie waarvan
de professor uitging. Des te opmerke
lijker is het echter, dat de mensch zoo
weinig bedacht is de gezondheid, dat
kostbare bezit, dat meer waarde ver
tegenwoordigt dan goud of eer, onge
schonden te bewaren. Roekeloos wordt
met dezen schat des levens omgespron
gen, alsof hij een waardeloos bezit ware.
Ja, zelfs de gedachte, dat er soms zoo
bitter weinig van noode is om in ons
fijn aangelegd organisme het evenwicht
te verstoren, komt ter nauwernood bij
hem op! En toch stelt bijna ieder het
leven op den hoogsten prijs, ook al is
het hem reeds geopenbaard, dat op aarde
geen volmaakt geluk gevonden wordt,
en al weet hij reeds uit ervaring, dat
niemand kommer en zorg bespaard blijft.
Ja, zelfs hij, die met klem en zonder
aarzeling beweert dat het leven voor
hem waardeloos is geworden cn het
scheiden hem niet zwaar z<<ude vallen,
pleegt niet zijn waren gemoedstoestand
bloot te leggen.
Wat wij dan doen moeten P Prof.
Pel antwoordt daarop: Leef doelmatig 1
Het komt in het dagelijksch leven slechts
zelden aan op volkomen onthouding,
doch bijna immer op het betrachten
van matigheid. Maat houden in alles
is voor de meeste menschen niet gemak
kelijk, gelijk in het algemeen bet cen
trum voor maatgevoel in den tegen
woordigen tijd bij velen slecht geor
ganiseerd, weinig ontwikkeld is, althans
in een zeer labiel evenwicht verkeert
Hoe dikwijls wordt de maat in het
dagelijksch leven niet in elke richting
overschreden? Van alcohol, tabak,
vleescb en vele andere genot- en voe
dingsmiddelen wordt misbruik gemaakt,
en zoo verraadt zich ten slotte dan ook
de wijsheid der menschen door in alle
dingen maathoudend te zijn zoowel
in den lichamelijken als in den geeste
lijken arbeid, zoowel bij in- als bij uit
spanning, zoowel bij het betoonen van
vreugde als bij de uiting van verdriet.
Het beginsel van maai en hanrt onie
FKIIU.ETO.Y
Een herinnering aan het Keizerrijk van
Napoleon I.
(10.
Touaaac bleef zijn beginselen getrouw
maar toen hg in plaats van vrede oorlog
vond, nijpend gebrek de weelde vervangen
had, en in stede van gelijkheid een keizer
rijk was geboren, werd hij halfkrankzin
nig. Bq werd de woesteling, dien gij nu
gezien hebt, en zijn eenige gedachte is zijn
groot lichaam en reuzenkracht te gebruiken
om hen te verdelgen, die zijn ideaal in
den weg hebben gestaan. Hij kent geen
vrees en is volhardend en onverzoenlijk.
Ik twijfel er geen oogenblik aan, of hij zal
mij dooden om de rol, die ik vannacht
gespeeld heb."
Mijn metgezel zei dit op den kalmsten
toon ter wereld en ik zag nu, dat hij niet
overdreef, toen hij zei, dat er meer moed
toe noodig was om zgn verachtelijk werk
te doen, dan om den mooien officier uit
te hangen, zooals Lasalle. Hij zweeg even
en ging toen, als tot zichzelf sprekend,
voort..Ja, ik heb mijn kans laten voor
bijgaan. Ik had hem moeten doodschieten,
toen hg met den hond worstelde. Maar
als ik hem slechts had gewond, zou hij mij
evenals den hond in stukken hebben ge
trokken misschien is het dus zoo toch
nog het beste."
We hadden het moerasland verlaten ik
had al eenigen tgd het zachte, veerkrach
tige gras der duinen onder ^nijn voeten
gevoeld en onze weg voerde beurtelings
rgsend en dalend over de lage heuvels van
beheerscht ten slotte de geheel© orga
nische en on-org&niscbe wereld. Zjj zijn
onmisbaar voor de wereldorde. Wij
vinden hen terug in deD bouw der
kristallen, in het planten- en in het
dieren rijk. Wij herkennen hen zoowel
in de vaste gewichtsverhoudingen, waar
in de stoffen zich met elkaar verbinden,
als in het mechanisme der groote we
reldlichamen, en zoowel in de harmonie
der sferen als in het rijk der tonen en
klenren. Maat en harmonie vormen als
het ware de grondwet der schoonheid
zij zijn tevens het fundament der ge
zondheid. Het verbreken der mast en
der harmonische verhoudingen leidt tot
stoornissen in het evenwicht, die men
bij den mensch ziekte noemt. Niet ten
onrechte en als symbool van ware wijs
heid hebben dan ook de wijggeeren
van Griekenland den tempel van Delphi
met de veelbeteekenende woorden ver
sierd
Nergens zij overdryving I
Men klaagt over zenuwen! Welnu,
prof. Pel weet er een geneesmiddel voor:
d'. arbeidde geregelde, liefst zonder
overhaasting verrich'e digelijksche ar
beid. Arbeid op ieder gebied, doch bij
voorkeur die, welke rekening houdt met
den individueelen aanleg, neiging en
lust. De ondervinding leert ons immers
dat organen, die niet behoorlijk gebruikt
worden, achteruit en ten slotte ten
gronde gaan, terwijl een doelmatige
functie hen sterkt en tot verhoogde
werkdadigheid in staat stelt.
Voor het behoud der gezondheid is
eene geregelde tunctie onzer organen
dus een eerste vereiechte.
Doch de arbeid vermag nog meer en
in ht*m schuilt nog ren hooger beginsel.
De begaafdste mensch'® van alle vol
keren hebben steeds de diepste betee
kenis van den dagelijkschen arbeid door
grond, en wie h<»eft niet zelf het op
beurende, het verheffende van den ar
beid ondervonden? Hij houdt ons licha
melijk jeugdig, geestelijk frisch, hij
staalt den wil, versterkt de physieke
en moreele energie; hij verkwikt het
gemoed, waakt tegeo verveling, h)udt
af van slechte wegen, behoedt voor een
vroegtijdigen ouderdom en zet ons schier
onopgemerkt over de beslommeringen
des levens henen. Zelts voor bejaarden
is ledigheid geen voordeel, ook hun
komt passende arbeid nog ten goede,
en het hooggeroemde „eervolle rust"
dient niet te letterlijk te worden op
gevat.
Iluilc n land.
Daarom roept professor Pel een i^der reld bestaat zijn deze wetten der levens
toe Weest arbeidzaammaar daarnaast kunst onveranderd gebleven en zij zullen,
wijdt hij zgn aandacht aan de hygiëne wat ook geschiede, de algemeene grond-
twn het gemoed. Onbegrijpelijk groot beginselen eener gezonde levenswijze
is de invloed onzer gemoedsstemming blijven.
op onz-n lichamelijken t estand. K-n
opgewekt gemoed, een goed humeur,
eene blijmoedige levensopvatting, die Aa4f«e'l Igk gevonden
niet vervalt in oppervlakkigheid, zijn Renter's agentschap seint d.d. 11 dezer
de beste voorwaarden om gezond en ujt Kopenhagen
gelukkig te zgn, en de vreugde dee Kapitein Storm, de gezagvoerder van
levens te genieten. den Deenscben schoener .Inga" heeft
Te beklagen is hij, die blind is voor de tijding meegebracht, dat kapitein
de onschuldige genoegens des levens Chalker, van het Amerikaanscne schip
of dermate door zijn werkkring in be- Pejopa, op een landtocht in het noor-
«lat wordt genomen, dat hij .oor niete delijk<> (tadeelte yau Labrador. Diet v.r
ooe of oor heeft dan yoor dal wat met™n de ko,t ter hoogte Tan Kaap Mug-
ford een eenvoudig kruis heeft gevon-
rpn dageligkschen arbeid m direct tot- den „Mrop de n£m Andree»*U)nd.
band staat. Hy loopt gevaar eenzydig,jn <|en grond ouder het kruis lag een
te worden, in en door den arbeid te jjjk en ook een doos met papieren,
gronde te gaan, cn is diep ongelukkig, Waar de beide makkers van Andree
indien de vervulling van zijn dagtaak zijn gebleven, is niet bekend geworden
hem wordt ontnomen. Aan de ouders maar de papieren, welke zich in de
en de onderwijzers verblijven de taak f!?°8 bevinden, zullen dat waarschgn-
bg de kinderen liefde of sympathie ijh ophelderen.
uantekwe. ken voor gepae e ontspan- Ue Red. Tan N. R Ct. schrijft hierbg
u :j _i. u j in Andree was een Zwoel, die behalve
mngsbezigheid, waartoe ook de lief Ie a|, be,„>fenaar vsn de luihlTMrt wk
tot de achoone kuneten getekend moet ige beke„dheid had verworven door
worden; doch hovend behoort belang- Xyn studies en geschriften op meteoro-
stelling voor de levende natuur te wor-1 logisch gebied. Hij heeft den 19en
met haar oneindige Oct. 1893 een toentertijd geruchtma-
en haar wondervolle kenden ballootocht volbracht over de
•len aangekweekt
verscheidenheid
openbaringen.
Laten wij toch vooral den zin voor
het schoone, het harmonische, het wel
gevormde en het welluidende bij onze
kinderen trachten te ontwikkelen, opdat
zij reeds het schoone en goede, wat
hen dagelijks omringt, leeren zien, waar-
deeren en liefhebben, roept de hoog-
Bothnische Golf.
Hg vatte later het plan op, om zich
met een luchtballon door een gunstigen
wind over de Pool te laten voeren.
Het gelukte hem, invloedrijke mannen,
o. w. koning Oskar van Zwedeu, voor
zgn plan te interesseeren. Hg kreeg
geld en liet een ballon volgens eigen
aanwijzingen vervaardigen, waarmee hij
leeraar met warmte uit. Die liefde ver- op bet Deneneiland (een der meest
edelt h't gemoed en bevordert indirect
de gezondheid.
Matigheid in alles, benevens gere
gelde arbeid, afgewisseld met rust en
doelmatige ontspanning, schept voor
oud en jong, rijk en arm, zoowel voor
den geleerde als voor den handwerks
man, de gunstige voorwaarden voor
het behoud der gezondheid en het be
reiken van een hoogen, krachtigen en
gelukkigen ouderdom. Deze eigenschap
pen of liever deze deugden, hebben de
volkeren groot en sterk gemaakt, zij
hebben de natiën doen bloeien, het
welzijn van het individu het best ver
zekerd en meer dan eenige andere tot
bet gelukkig volbrengen van onze le
venstaak, tot het in stand houden der
gezondheid en tot bevordering der volku-
welvaart bijgedragen. Zoolang de we-
noordwestelijke eilanden van Spitsber
gen) wilde opstijgen, zoodra de wind
richting, het weder en het jaargetijde
gunstig zouden zijn. Na een misluk
king in 1895 werd 11 Juli 1897 de tocht
werkelijk ondernomen. De ballon, met
Andree en twee makkers bemand, steeg
op eu werd door den wind in noorde
lijke richting meegevoerd. Enkele door
de reizigers weggeworpen kokers over
bet begin van de reis zijn nog terug
gevonden. Noch van de ballon, noch
van de drie mannen was later ooit
meer iets vernomen.
Na een onzekerheid van ruim 11
jaar schijnt nu eindelgk eeuig lichtte
sullen worden ontstoken. Indien bet
gevonden graf w e r k e 1 g k dat van
Adree blijkt te zijn, is het bijna zeker,
dat de ballon niet heel ver vandaar is
gedaald. Hij is dus den breeden zeearm
tusscben Spitsbergen en Groenland,
„Ja, mijnheer si een uur of twee."
daarna Groenland zelf in de breedte
en ten slotte nog de Baffinbaai of Straat
Davis overgevlogen.
Kaap Migford ligt even ten zniden
van 58* N. Br. en 62c W. L. Het is
onbegrijpelgk, dat Andree's metgezel
len er niet in zgn geslaagd, bet vlak
ten zniden dier kaap gelegen zendings
station Okkak te bereiken, na Andree
indien hg het geweest is, die werd
gevonden te hebben begraven.
In ieder geval moeteen of misschien
wel de beide makkeis van Andree nog
na hem hebben geleefd, alvorens zelf
te gronde te gaan.
Ook andere dingen zijn vreemd. An
dree moet met zjjn b ïllon in Labrador,
of vlak bij de kast van dat schiereiland
zijn gedaald, vermoedelijk niet heel
ver van 58* N. Br., en 62* W. L.
Hij was opgestegen op het Denen
eiland dicht bij 80° N. Br. en 10* O.
L. De ballon zou dus minstens 22
breedtegraden en 72 lengtegraden heb
ben afgelegd.
Het Noordsch Aardrijkskundig Ge
nootschap heeft Dinsdag vergaderd om
kennis te nemen van het plan van
Amnndsen (den man van de Noord
westelijke Doorvaart). Amundsen begon
met er op gezag van Nansen op
te wijzen, dat de belangrijkste taak van
het Pool-onderzoek bestond in het meten
van de diepte en uitgebreidheid van
het centrale Pool-bekken. Om de daar
over nog ontbrekende gegevens aan te
vullen, wil Amundsen met het beroemde
poolschip van Nansen en Sverdrup, de
Pram, naar bet noordelijkste punt van
de kust van Alaska gaan. Daar, bij
Point Barrow, aangekomen, wordt dan
noordwaarts gestevend, totdat bet schip
beklemd raakt in het Pool-gs. Daarna
wordt vertrouwd op de noord westwaarts
of noordwaarts gerichte drift van de
ijsvelden die de centrale Pool-zee be
dekken. Deze drift kan de Fram over
of dicht langs de Pool voeren. In Spits
bergen of Barentszee zou het Poolschip
dan wel weer loskomen. De Fram moet
worden voorzien van voorraden voor
7 jaar. De reis zou waarschijnlijk een
jaar of vijf duren.
Uit gebrek aan dagloonera op het
land gebruikt men in Denemarken ook
Poolsche arboidera, gevaarlijk volkje,
dat in den laatsten tijd al erge dingen
heeft uitgehaald. Bg Holte heeft een
troep vau zeven Polen nn Maandag
avond een gruwel ij ken moord gepleegd.
Zij stormden bij een grooten boer bin
nen, terwjjl hij met vrouw en vier
kinderen aan tafel zat, en bonden, na
een hevige worsteling, den man op zijn
stoel vast. Uit vrees dat hg los zou
komen schoten zij op hem en staken
VIL
Wordt vervolgd).
IIEIW1BL4D
de kust Niettegenstaande de duisternis,
liep mijn metgezel met groote zekerheid
voort, zonder een oogenblik te aarzelen en
stapte stevig door, wat mij, nat en verstijfd
als ik was. best beviel- Ik was zoo jong,
toen ik mijn geboortegrond verliet, dat ik
waarschijnlijk zelfs overdag de streek niet
herkend zou hebben, maar nu, in het don
ker en half versuft door mijn avonturen,
l>egreep ik in het minst niet, waar we wa
ren ot waarheen we gingen. Er was een
zekere roekelooze onverschilligheid over mij
gekomen en het was mg hetzelfde, waar
ik heenging, als ik maar de rust en schuil
plaats kreeg, waaraan ik behoefte had.
Eindelijk stond mijn metgezel stil. De
regen had opgehouden, en, ofschoon de
maan nog achter de wolken zat, kon ik
een weinig om mg heen zien. Een witte,
gapende kuil, die een verlaten krijtgroeve
bleek te zgn, lag vlak voor ons. Er rondom
heen groeiden braamstruiken en varens.
Angstig om zich heen kijkend, baande mijn
metgezel zich een weg door de verspreid
staande struiken, tot hg een eindje m de
kriitgroeve afgedaald was. Hii liepeenigen
tijd voort langs een «mal paadje, dat achter
hooge braamstuiken liep.
..Kunt ge een licht achter ons zien?"
vroeg hg. Ik keelde mij om, keelt nauw
lettend naar alle kanten, maar kon er geen
ontdekken.
In het oogenblikje, dat ik met mijn rug
naar hem toe stood, had hij een struik
uitgerukt of opzij geschoven. Toen ik me
weer omwendde, zag ik een vierkante, don
kere opening in den witten, glinsterenden
krijt w&nd.
.,De ingang is nauw. maar verderop
wordt het breeder," zei hg.
Ik aarzelde een oogenblik. Waar voerde
die vreemde man me heen Leefde hij
als een wild beest in een hol, of was dit
een val, waarin hg mg lokte? Op dit oogen
blik kwam de maan juist van achter de
wolken te verschijn en in baar zilveren
licht zag dit zwarte, donkere gat er onuit
sprekelijk naargeestig en dreigend uit.
„Je bent te ver gegaan om terug te
krabbelen, goede vriend," sprak de man.
„Gg moet mij of volkomen of in bet geheel
niet vertrouwen."
„Ik ben tot uw beschikking."
„Stap er dan in en ik zal volgen."
Ik kroop op handen en voeten in de
nauwe gang. Mijn metgezel volgde mij;
toen wij beiden binnen waren, wachtte hij
eveD, sloot de gang en wij bevonden ons
plotseling in het stikdonker.
„Ga voort, tot er een trap naar beneden
gaat," zei hij, „daar hebben wij meer ruimte
en kunnen wij licht maken."
Na ongeveer 150 pas voelde ik dat de
grond daalde. Zooara ik beneden was.
merkte ik aan de frisschere lacht, dat ik
mij in een grootere ruimte bevond. Mijn
metgezel sloeg vuur en even daarna had
hij een kaars aangestoken. Hij zwaaide
h >ar in het rond om de ruimte te ver
lichten.
Wij waren in een onderaardsche gang,
die zoo hoog was, dat ik er met gemak
rechtop in kon staan.
Mijn leider liep de tannel door, de kaars
in de hand, ik volgde hem op de hielen,
heenstappend over de groote steenen, die
van de soldering of de maren waren
gevallen en die nu den weg versper
den.
„Na," zei hg, mij met een grijnalach over
zgn schouder aankijkend, hebt gij in Enge
land wel eens zoo iets gezien?"
„Nooit," antwoordde ik.
„Dit zgn de voorzorgen en maatregelen
die men lang geleden in troebele tijden
genomen heeft. Nu de tgden weer troebel
zijn, zijn se van groot nut voor hen, die
deze plaatsen kennen."
„Waar voert deze gang heen?" vroeg ik
„Hierheen," zei hg en hield stil voor een
oude, bouten, stevig met ijzer beslagen
deur. Hij ging zóó staan, dat ik niet kon
zien, wat hij deed en verschoof toen iets
aan bet ijzerwerk. Ik hoorde een scherpen
klik en ae deur draaide op haar hengsels.
Een steile, versleten trap voerde naar boven.
Boven aan de trap was nog een houten
deur, die hij op dezelfde manier opende.
Mijn geleider hield de deur voor mgn open
en sloot haar achter mij.
Wij waren nu in een lange, gewelfde
gang met een steenen vloer; een flauw
olielampje brandde er aan het andere eind.
Twee ramen, van ijzeren staven voorzien,
toonden ons, dat wij weer boven de opper
vlakte der aarde waren. Wij liepen deze
gang door, en nog verscheiden andere
en gingen toen een korte wenteltrap op.
Bovenaan die trap was een open deur, die
toegang gaf tot een kleinemaar gezellige
slaapkamer.
„Ik denk, dat gij u hier vannacht wel
zult kunnen schikken."
Ik wilde niets liever dan me in mgn
vochtige kleeren op de sneeuwwitte sprei
neerwerpenmaar voor het oogenblik won
mgn nieuwsgierigheid het van mijn ver
moeidheid.
„Ik ben u veel verschuldigd, mijnheer,"
zei ik. „Zoudt u nu nog zoo vriendelijk
willen zgn mij te zeggen, waar ik ben?'
„Gij zijt in mgn huis en dat moet u
voor het oogenblik voldoende zgn. Morgen
zullen we elkaar nader spreken." Hij
schelde en daarop verscheen een magere,
boerse he bediende met een verwarden
haardos.
„De juffrouw ia zeker al naar bed?"
„Goed. Ik tal je zelf morgenochtend
komen roep>en." Hg sloot mgn deur er de
klank van zgn voetstappen was nauwelijks
weggestorven, of ik was in diepen, droom-
loozen slaap gezonken, dien slechts jeugd
en vermoeidheid geven kan."
Mijn gastheer deed zgn woord gestand,
want toen ik 's morgens door een geluid
in mijn kamer ontwaakte, stond hij voor
mijn bed, zoo kalm van uiterlijk eu zoo
keurig gekleed, dat het mii moeilijk viel
in hem denzelfden man te herkennen, die
zoo'n weerzinwekkende rol had gespeeld
in de aangrijpende too nee len van den vori-
gen nacht, in het helle morgenzonlicht
geleek hij veel op een verwaanden school
meester en die indruk werd nog versterkt
door den meesteraebtigen en toch wel wil
lenden glimlach, waarmee hij me beschouw
de. In weerwil van dien glimlach voelde
ik meer dan ooit, dat mijn geheele wezen
tegen dien man in opwt&nd kwam en dat
ik mü niet op mgn gemak zou gevoelen,
voor ik deze ongezochte betrekkingen met
hem had afgebroken. Hg droeg een p»k
kleeren over zijn arm, die hg op een stoel,
aan het voeteneinde van mijn bed, neer
gooide.
„Uit het weinige, dat gg mij gisteren
avond verteld hebt," «ei hij, „maak ik op,
dat uw kleedervoorraad op het oogenblik
niet in den besten staat is. Ik vrees, dat
niemand hier in huis zoo groot is als gg,
maar ik heb hier eenige dingen die u
misschien wel sullen passen. Hier hebt gg
ook eeh scheermes, zeep en poederdoos.
Ik kom over een half uur terug, gg zult
dan zeker wel klaar zgn."