Hel Land van Heusden en iltena, de Langstraat en de itommelerwaard.
VOCHTIGHEID,
STIJFKOPJE
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2897. Woensdag 1 December19Q9
FEUILLETON.
Und VAN ALT^
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zonder prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7 Vs c^- Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
In het koudere jaargetijde, waarin
veel meer regen valt dan in den zomer,
heeft men vaak last van vocht. Vele
woningen, die anders droog zijn, worden
nu vochtig. En terecht staan dergelijke
huizen in een slechten reuk. Ze worden,
voor zoover 't mogelijk is, liefst geme
den. De algemeene vrees er voor blijk
wel uit het gezegde, dat men in een
nieuwe woning het eerste jaar zijn
vijand, het tweede jaar zijn vrienc
moet laten wonen, om haar pas he
derde jaar zelf te gaan betrekken. Di
slaat hierop, dat in nieuwgebouwde
woningen de muren nog zeer veel water
uit de metselkalk bevatten, waardoor
de lucht in het huis nog vochtig blijft.
Waarin de oorzaak van den slechten
invloed op de gezondheid schuilt, is
minder algemeen bekend, en daarom
weten velen, die een nieuwe woning
gaan betrekken, niet in hoeverro zij
gevaar loopen, en hoe zij deze zullen
verminderen of verdrijven. De slechte
invloed van een vochtig huis berust
op de stoornis, die ontstaat in de warm
teregulatie van het menschelijk lichaam.
Behoudens kleine dagelijksche schom-
melingeu heeft ons lichaam steeds de
zelfde temperatuur. Voortdurend wordt
warmte gevormd door de in het orga
nisme plaats hebbende scheikundige
processen, in de eerste plaats bij spier
arbeid. Het warme lichaam staat onop
houdelijk warmte af aan de koudere
omgeving, evenals een kachel. Tusschen
de productie en afgifte bestaat even
wicht. Het warmteverlies echter zal
des te grooter zijn, naarmate de tem
peratuur der omgeving lager is. In een
woning moet behalve met de afgifte
van warmte aan de lucht ook rekening
gehouden worden met die aan de vaste
wanden der vertrekken en aan de in
die vertrekken aanwezige voorwerpen.
Over 't algemeen neemt de lucht ge
makkelijker warmte op dan vaste voor
werpen. Vandaar dat een vertrek, waar
in gedurende den geheelen winter ge
stookt is, aangenamer aandoet dan een
kamer, die pas korten tijd wordt ver
warmd, al is de kamerlucht nog zoo
warm. Zulk een kamer nl. voelt kil
aan omdat de muren en meubels nog
niet voldoende warm zijn. Deze blijven
lang koud en zullen door het groote
temperatuursverschil met het lichaam
hieraan veel warmte onttrekken, dit
sterk afkoelen en daardoor een onaan
gename gewaarwording geven. Vooral
ondervindt men dit, indien de warmte-
W. HEIMBURG.
(9
„Lieve Hemel, dacht Roosje, wat is die
Frits toch 'n verstandige jongen zoo
bijdehand! Natuurlijk, alles komt op z'n
pootjes terecht 1
Roosje had bij het nieuwe gezichtspunt,
dat haar werd geopend, wel willen dansen
en schateren van plezier, als zij niet bang
was mama's argwaan gaande te maken.
Natuurlijk, dat is het eenvoudigste
mama trouwt met den Hilgendorfer we
duwnaar, mooier kan 't niet.
Maar eensklaps werd zij bleek, een som
bere gedachte verdreef de vreugde over dit
pas gerijpte plan.
Neen, mama trouwt niet meer, zij had
dit onlangs zelf verklaard tegenover de vrouw
van den predikant.
„Ik ben éénmaal gelukkig geweest, had
mama gezegd, en dat was op Hilgendorf
met mijn goeden man. Ik zou dan ook
nooit tot een tweede huwelijk kunnen be
sluiten. In de eerste plaats niet ter wille
van Roosje, maar over het algemeen ik
denk er niet aan!"
Het was dan ook een dwaze inval ge
weest Mama de vrouw van een ander
Het was gewoon om te gierenMama,
die reeds hier en daar in het weelderige
blonde haar enkele verspreide grijze haartjes
kon aantoonen
onttrekking ongelijkmatig is, bijv. op
een klein gedeelte van het lichaam
werkt. De nabijheid van een kouden
muur zal de naar dien miiur gekeerde
zijde van het lichaam sterker afkoelen
dan de tegenovergestelde zijde en daar
door het verschil sterker doen waar
nemen.
Niet alleen echter onprettig, maar
ook schadelijk werkt een sterke on
gelijkmatige warmte-onttrekking. Een
normaal individu zal niet licht ziek
worden van een flinke wandeling in
de buitenlucht bij vriezend weer, hi
moet echter al buitengewoon sterk van
constructie zijn, wanneer hij vertoef
in een ruimte, waar steeds een on
gelijkmatige warmte-afgifte plaats heeft
zonder ziek te worden. Daarin schuilt
dikwijls de oorzaak van het uitbreken
van rheumatische aandoeningen, he
optreden van kiespijnen, verkoudheden
en ziekten van de borstorganen, enz
Het vermijden van „tocht" of „trek",
waardoor een oneverfredige warmte-
afgifte tot stand komt, is dus een zaak
van het grootste gewicht.
Keeren we nu tot onze woning terug,
dao zullen de muren van deze in het
natte jaargetijde veel vocht opnemen;
alle poriën zullen met water gevuld
zijn, terwijl deze bij droge muren lucht-
houdend zijn. Hoe meer water de muren
bevatten, des te meer warmte is noodig
om hen een bepaalde temperatuursver-
hooging te doen ondergaan, m.a.w. de
muren zullen veel langer koud blijven.
De kamer blijft dus veel langer kil.
Daarbij komt nog, dat het water in de
muren uitstekend de warmte geleidt,
de aangebrachte verwarming verdwijnt
dus met groote snelheid. Ook zal er
sterke waterverdamping plaats hebben,
ten koste van de warmtegraad.
Het resultaat van al deze werkingen
is, dat in woningen met vochtige muren
de temperatuur wel verhoogd zal kunnen
worden, maar dat steeds de muren koud
blijven, waardoor sterke uitstraling van
warmte vanaf het lichaam naar die
muren plaats vindt.
Hiermee is in 't kort de directe invloed
van vochtige woningvertrekken bespro
ken, maar daarnevens zijn er nog andere
nadeelige werkingen. Vochtigheid n.
bevordert de ontwikkeling van schim
mels en, dit is minder, ook die
van bacteriën. De groei van schimmels
is zelfs een maatstaf voor de vochtig
heidsgraad van muren en vloeren. Vooral
op de te spoedig behangen muren in
nieuwe huizen vindt de schimmelplant
in de stijfsel een prachtig voedings-
Neen mama denkt niet aan trouwen!
Natuurlijk niet zij doet het niet
En hoe kon zij ook bruiloft willen vieren
op zesendertigjarigen leeftijd?
Zij zuchtte diep en sloot, na een onein
dig aantal teedere kussen, het kleine briefje
in een kastje waarop in groote, sierlijke
krulletters de woorden waren gebrand:
„Dierbare herinneringen".
X.
En op zekeren dag stapten zij dan ook
in den coupé, de beide dames, om dè groote
reis te aanvaarden naar Berlijn, de modern
ste aller hoofdsteden, waarop Roosje zich
zonder twijfel „vreeselijk zou hebben ver-
leugd, als 't niet in dergelijke omstandig-
leden was. Maar nu zag zij met weemoed
iet statige huis, met de oude vrouw een
zaam daarin achtergelaten, benevens het
ïeele snoezige stadje Neustadt aan de Solau,
aan den horizon verzinken in nevel en
sneeuwvlokken.
Zoolang nog de spits van den toren der
vatharinakerk te onderscheiden was keek
Roosje uit het portierraampje tot haar de
oogen zeer deden.
En toen zij niets meer zag wierp Stijf
kopje zich met een nijdigen ruk in de kus
sens terug.
Nu kon men het verblijf in de hoofdstad
met haar vermaken allesbehalve vervelend
noemen en Roosje zou zich ook allerkos
telijkst geamuseerd hebben natuurlijk
lehoudens de gedachten aan „haar" Frits
indien mama niet elk vrij oogenblikje
lad besteed aan het ronddolen van het
eene meubelmagazijn naar het andere, afge
wisseld door bezoeken aan bazaars van huis-
loudelijke artikelen en linnengoed. Onver
middel. Overal waar op zulke muren
belemmering is voor waterdampafvoer
zooals achter schilderijen en kasten
woekeren de schimmels in greoten getale
Ook lederwerk, en vochtige spijzen
zijn spoedig met deze planten bezet
Deze schimmels nu zgn op zichzel
niet schadelijk, wel geven ze bij sterke
ontwikkeling een hoogst onwelnekenden
geur af. Doch hun beteekenis is hierin
gelegen, dat zij wijzen op de aanwezig
heid van bacteriën. En hoewel onder
deze lage organismen veel ongevaar
lijke soorten zijn, gevaarlijke kunnen
er voorzeker ook bij zijn. Altijd zijn
aanwezig de zoogen. rottingsbacteriën
die het spoedig bederf van allerlei
levensmiddelen veroorzaken; daardoor
ontstaan ook dikwijls verschillende on
aangename geuren in huis.
Vochtige woningen zijn dus terech
gevaarlijk voor de gezondheid. Het is
dus te begrijpen, dat ze vermeden
worden. Ook kan men trachten het ge
brek te verhelpen. Nieuwe woningen,
die in het begin vochtig zijn, worden
met den dag beter, vooral wanneer in
de verschillende kamers goed gestook
wordt. Oude vervallen gebouwen zijn
natuurlijk niet droog te maken. Even
eens is het onmogelijk een woning droog
te krijgen, wanneer ze is gebouwd op
vochtigen grond.
Dat vele kamers in den winter vochtig
zijn vindt zijn oorzaak in de slechte
ventilatie in verband met de huishou
delijke bezigheden, als koken en was-
schen in deze vertrekken. Maar al te
vaak wordt 's winters zoo goed als
nooit gelucht, terwijl de menschen zoo
dicht mogelijk op elkaar hokken. Geen
wonder, dat men in dergelijke atmos
feer ziek wordt. Dit is dan ook een
der redenen, waarom in den winter
meer zieken zijn dan in den zomer.
Er valt echter zeer veel en toch
heel eenvoudig te doen, om weinig
last van vocht te hebben. In het koude
jaargetijde moet n.l. zooveel mogelijk
gelucht worden, in 't bijzonder na het
opstaan, na den maaltijd en voor het
naar bed gaan. Wanneer in een ka
mer gewasschen wordt, of gekookt,
moet steeds het raam openstaan, op
dat de waterdamp gelegenheid heeft
om weg te trekken. Het drogen van
natte stukken moet in de kamer liefst
niet plaats hebbenmoet dit toch, dan
link ventileeren, vooral voor het naar
bed gaan. Door dergelijke maatregelen
is de woning gezond te houden en zal
evens de huiselijkheid bevorderd wor
den.
moeid informeerde zij naar de prijzen en
waar zij gelegenheid zag een katalogus in
len zak te moffelen deed zij dit met ijver,
die aan kleptomanie deed denken.
Voor een electrisch keukenfornuis stond
zij in bewonderinghet toestel was dan ook,
volgens de getuigenis van den magazijn-
louder, als geknipt voor kazernes, volks
keukens, fabrieken of groote landgoederen
jawel, groote landgoederen, daar zat'em
de kneep waar talrijke arbeiders moes-
;en worden gespijzigd.
De verkooper verzekerde, met een radheid
van tong, die bewees dat hij het ver in
zijn vak had gebracht:
„Het allernieuwste op dit gebied, me
vrouw, en zeer doelmatig, buitengewoon
doelmatig smakelijker eten dan met
dit toestel bereid, bestaat niet, k&n niet
jestaan En dan de groote besparingen I
Heeds duizenden attesten van tevredenheid
der gebruikers zijn bij den fabrikant in
gekomen."
Roosje plukte de toppen van haar gla-
ceetjes aan flarden van machtelooze woede.
Mama luisterde niet alleen naar het gepraat
van den ijverigen verkooper, in wien
ilijkbaar een advocaat was verloren gegaan,
maar hield 'niet op vragen te stellen met
jetrekking tot dit reuzenkooktoestel.
Zij wendde zich af en drentelde naar
een ander gedeelte van den winkel, waar
zij met bizondere belangstelling en liefko
zende blikjes een snoeperig model-keukentje
jeschouwde, geheel in lichtblauw en wit,
zoo lief en verlokkend, dat het als gemaakt
scheen voor een jong vrouwtje, dat alleen
maar te koken had voor zichzelf en voor
hem".
Toen mevrouw Wendenburg het eindelijk
Buitenland.
Over de vergiftigingszaak wordt uit
Weenen gemeld, dat de politie den
schuldige waarschijnlijk te pakken heeft
Het is de le luitenant der infanterie
Adolf Hofriohter uit Linz. Hij heeft
in 1905 eindexamen aan de krijgsschoo
gedaan en werd indertijd wegens zenuw-
overprikkeling gepasseerd voor den staf.
Een officier van hetzelfde regiment
waartoe Hofriehter behoorde, heeft vóór
eenige dagen aan de overheid medege
deeld dat hij van Hofriehter een der
gelijk doosje gekregen had als gebruikt
was bij de verzending der cyankalium
pillen. Een verder onderzoek bracht
aan 't licht dat Hofriehter den 14den
November zich voor een uur naar Wee
nen beeft begeven zoodat hij toen ge
legenheid gehad heeft de doosjes in de
bewuste bus bij het Westerstation te
werpen. Een huiszoeking in de woning
van Hofriehter heeft nog meer bezwa
rende dingen aan't licht gebracht. Men
heeft daar nog verscheidene doosjes ge
vonden, van dezelfde grootte en dezelfde
soort als die bij de verzending der pillen
gebruikt zijn, en een hectograaf, juist
van pas voor de bij de pakketten inge
sloten brieven met gebruiksaanwijzing.
Schriftkundigen hebben het schrift van
die brieven vergeleken met dat van
opstellen, vroeger door Hofriehter op
de militaire academie gemaakt, en het
bleek dat het schrift volkomen hetzelfde
was. Hofriehter is naar Weenen ge
bracht, daar de militaire rechter het
geval zal behandelen. Hofriehter schijnt
gemeend te hebben, dat hij, als vijf
personen, die den voorrang boven hem
hadden, uit den weg geruimd waren,
bij den staf zou geplaatst worden. In
weerwil van al de bezwarende feiten
in zijn nadeel bleef Hofriehter ontken
nen. Zijn arrestatie heeft opzien gewekt.
Hij is gehuwd en zijn vrouw, die bij
verwanten te Weenen vertoeft, ziet juist
een blijde gebeurtenis tegemoet.
Volgens een later bericht moet hij
reeds bekend hebben.
Een ambtelijk telegram, Zaterdag uit
Teneriffe te Madrid ontvangen, meldt,
dat de werking van den vulkaan afneemt.
De in zes armen verdeelde lavastroom
gaat slechts langzaam voorwaarts.
Dr. Frederick Cook volgens eigen
verklaring de ontdekker van de Noord
pool en de beklimmer van de Kinley-
top, isverdwenen. Zijn advokaat,
mr. Wack te New York, zegt dat Cook
aan boord is van de Caronia. De boot
zal hem naar Italië brengen, waar Cook
rust en kalmte zal zoeken om weer wat
op krachten te komen.
Maar, het schijnt dat, trots de desbe
treffende verzekering van meester Wack,
van zich had kunnen verkrijgen, het ma
gazijn te verlaten en met haar dochtertje
op straat stond, zuchtte zij
„Ach, had ik die inrichting toch indertijd
op Hilgendorf gehad! Wat zou mij dan
een moeite zijn bespaard, het eten dei
jeambten zou veel smakelijker toebereid
en de kosten geringer zijn geweest. Tegen
woordig is alles toch veel gemakkelijker,
nietwaar? De jongeren van tegenwoordig
lebben geen flauw besef van de bezwaren,
waarmede hun ouders te kampen hadden."
Roosje knikte bevestigend, maar dacht,
dat ook de ouders van tegenwoordig geen
lauw besef schijnen te hebben van de
zorgen, die hun kinderen het leven ver
ballen; ja, dikwijls zijn die ouders met
ïun bekrompenheid en zelfzucht, bewust
of onbewust, de oorzaak van het lijden,
waardoor hun lievelingen gekweld wordt.
Inmiddels ging mama onverdroten voort
„O, welk een genot, het huishouden te
bestieren met behulp van de moderne we
ienschap en haar onschatbare ontdekkingen
de centrale stoom verwarming en kooktoe-
stellen, de stofreiniging, de machinale
waschinrichtingen en niet te vergeten de
mechanische zuivelbereidingstoestellen. Zie
e, Roosje, wat het laatste betreft, dat is in
'één woord het ideale bereikt Je hebt
zonder twijfel de uitvoerige beschrijving
met illustraties gelezen in het boek, dat
ik je als Kerstgeschenk heb gegeven.
Zij liepen thans reeds in het dichtste
gedrang van de Leipzigerstrasse.
Volkomen waarheidsgetrouw fluisterde
iet openhartige kind:
„Neen, mama."
„Wat, neen mama?"
„Ik heb het niet gelezen."
Cook niet aan boord is van de Caronia.
Een ander bericht over Cook behelst,
dat hij naar Havana is vertrokken.
Vrienden van Cook te New-York on
der wie kapitein Osbon, de president van
de Arctic Club of America ontkennen
dat Cook vertrokken ismaar zij weten
toch ook niet, waar hij dan wel is.
Osbon heeft aan vertegenwoordigers
van New-Yorksche dagbladen verteld,
dat er een groote samenzwering tegen
Cook bestaaten dat de gezondheid van
Cook veel geleden heeft door de aan
vallen die hij van allerlei kanten heeft
te verduren gehad. Maar volgens Osbon,
is Cook een eerlijk man, onbekwaam om
iemand te bedriegen.
Nog een ander, voor Cook onaange
naam gerucht, gaat er door de Ameri-
kaansche pers. Men herinnert zich, dat
de berggids Barril, die met Cook den
Mc. Kinley is opgeweest, den reiziger
er van beticht heel niet op den top te
zijn geweest, en dat ook opperbest te
weten. Deze Barril nu is gereedgekomen
met het voortbereiden van plannen om
in het voorjaar met een expeditie o. w.
verscheiden dagbladcorrespondenten den
Mc. Kinley te beklimmen, teneinde den
top aan te wijzen, welken Cook in zijn
boek heeft afgebeeld als den hoofdtop.
Uit fotografiische opnamen zal dan dui
delijk blijken meent Barrill dat
Cook geknoeid heeft.
De Amerikaansche bladen maken veel
gerucht van een nieuwe uitvinding op
het gebied van de draadlooze telefonie
en telegrafie, welke alios zal moeten
overtreffen, wat tot dusver op dat gebied
nog is vertoond. Met dat nieuwe systeem
waaraan de naam van Tesla verbonden
is zal de overwinning der uitvinders,
behaald op afstand en tijd, volkomen
zijn. Er zal geen sprake meer zijn van
het opwekken van electrische trillingen
in den aethermaar op eenvoudige wijze
zal worden gebruik gemaakt van het
geleidend vermogen van de aarde zelf.
Tesla moet hebben verklaard, dat hij er
vast van overtuigd is, dat de dag waarop
men voor luttel gelds de wereld zal
kunnen omtelegrafeeren nu is aange
broken. Ja, Tesla hoopt het zoover te
brengen, dat men voor een bagatel thuis
in de telefoon opera's zal kunnen hooren
uitvoeren in Parijs, Melbourne, Weenen
New York of waar ook.
Er wordt over de nieuwe uitvinding
al wel heel veel gepraat en geschreven
in de V. St., maar het fijne weet men
er nog niet van. En Tesla zelf vertelt
er wel wdt van, maar uit den aard der
zaak niet te veel.
Bij Great Falis, in den Staat Montana
is dezer dagen een misdaad gepleegd
van een inderdaad allesovertreffende
weerzinwekkendheid.
Een jong kindje van zeer gefortuneer-
„Niet gelezen, zeg je? Heb je zoo
weinig gevoel en koester je zulk een ge
ringe belangstelling in de boeken, die ik
met zorg voor je uitkies, dat je zelfs geen
jlik hebt geslagen in het werk „De vrouw
op het landgoed", een standaardwerk, dat
door de Aeademie voor Landbouwkunde
met de hoogste onderscheiding is bekroond
„Wees nie* boos, mama!"
„Daar is anders wel reden voor!" ant
woordde mama snibbig.
„Maar ik had totnutoe volstrekt geen
ijd, mama. De weinige minuten, die ik
vrij had, heb ik nuttig besteed."
„Dat zal er aaar wezen! Waarin bestond
dat nut?"
„Ik heb tante geschreven."
„Och kom!"
„Ik heb zoo'n medelijden met die arme
ante zij is nu heelemaal alleen."
„Haar zoon is immers bij haar!"
„Dat zal natuurlijk wel het geval zijn.
Maar ziet u, Frits is een jongman en
gaat natuurlijk dikwijls de deur uit."
„Denk je dat? En anders zat hij altijd
huis en drentelde om ons heen tot wij er
naar van werden, mopperde mama."
Roosje gaf geen antwoord op dezen tjteet,
onder water.
Toen de beide dames in de woning van
ïun oom waren aangekomen, lag er een
jrief voor mejuffrouw Roosje Wendenburg.
Jet adres toonde het handschrift van tante
iet was een dik epistel, met dubbel port
belast.
Als een kostbaren schat stak het jonge
meisje den brief dadelijk in den zak.
ugu&KgMKSte» r 'f*Hglri nv m niitf r lafi'f^**-* tramfcirrw -*- -J—-
MItWWI
VAN
Wordt vervolgd).