el Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2919, JJ oensdag 10 Februari.
FEUILLETON.
191Q.
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7Yj ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Eene gevaarlijke ziekte der aard
appels die met pootgoed zou
kunnen worden binnengesleept.
Prof. J. Ritsema Bos schrijft o.a.:
Ofschoon reeds in de laatste paar
jaren in meer dan één blad de aan
dacht op de ziekte gevestigd werd, die
in Engeland o.m. onder denaam „black
scab" (zwarte schurft), bekend is, zoo
komt het mij toch gewenscht voor, deze
ziekte nog eens ter sprake te brengen,
nu weldra de tijd begint te naderen,
dat sommige landbouwers weer poot-
aardappelen uit het buitenland ontbie
den.
Deze ziekte werd het eerst door prof.
Schiïber8zky in Hongarije waargenomen
en beschreven; in 1902 werd zij voor
het eerst in Engeland geconstateerd, en
tegenwoordig komt zij ook reeds voor
in Scandinavië, Duitschland, Frankrijk
en Italië, sedert 1909 ook op New
Foundland (Amerika). Vooral in Enge
land heeft zich de „black scab" vrij
sterk uitgebreid daar werden geduren
de den loop van 1908 niet minder dan
244 gevallen van deze ziekte gecon
stateerd. En juist omdat vooral uit
Engeland nog al eens pootaardappelen
in Nederland worden ingevoerd, en
men door den invoer van besmetpoot-
goed, de ziekte in Nederland zou kun
nen importeeren, en hier vasten voet
doen krijgen daarom acht ik het
mijn plicht, allen, die pootaardappelen
van uit dat land of ook uit andere
landen ontbiedente waarschuwen.
Veel aangetaste knollen schijnen,
oppervlakkig beschouwd, volkomen ge
zond. Bekijkt men ze echter wat nauw
keuriger, dan blijkt, dat de oogen ver
vormd zijn tot kleine, wratachtige knob
beltjes, roestbruin van kleur, terwijl
een gezond oog wit, rose of licht pur
perkleurig is. Vooral wanneer een aard
appel is afgewasschen, is in 't alge
meen duidelijk te zien, of de oogen
gezond zijn of aangetast.
Knollen, die in erger mate ziek zijn,
vertoonen over een meer of minder
groot gedeelte van hunne oppervlakte
eene aaneengesloten massa donkerbruin
gekleurde, wratachtige uitwassen, die
vrij groot kunnen zijn, maar altijd uit
eene samenvoeging van kleine wratjes
bestaan.
Is een knol heel erg aangetast, dan
is hij geheel met deze woekeringen be
dekt, zoodat hij ten slotte alle gelijke
nis met een aardappel verloren heeft.
De wratachtige aanhangselen kunnen
Een ar ui Meisje.
WILHELMINA HEIMBURG.
8)
Mevrouw Van Ratenow zweeg een oogen-
blik en vervolgde toen:
„Nu, kort en goed, ik begaf mij dan naar
Hegebach in de hoop, dat hij zelf den wensch
zou te kennen geven, dat het kind bij hem
kwam, opdat het hem in zijn ouderdom
tot niet geringen steun en opbeuring zou
kunnen zijn. En wat denkt gij, Lotte?"
riep zij met verheffing van stem en liet
haar hand zwaar op tafel vallen. „Hij wil
haar niet bij zich thuis hebben!" Hebt
gij ooit zoo iets gehoord, ooit, behalve in
uw romans, dat een vader zijn eenig kind
niet in zijn huis wil opnemen? Op het
laatst werd hij zelfs driftig en over al zijne
leden bevende, zeide hij, dat hij onmogelijk
een jong meisje met haar duizend eischen
aan het leven in zijn nabijheid kon dulden
en dat hij slechts maar één ding verlang
de, naar rust, rust!"
„Maar nicht, gij trekt u die zaak sterker
aan dan noodig is!" riep tante Lotte kal
meerend, „hij is immers altijd zoo geweest".
„Wel!" riep de opgewonden dame, „hoe
zou een mensch zich niet ergeren! Haarfijn
heeft hij getracht mij aan het verstand te
brengen, dat hij zulk een weeldeartikel als
een volwassen dochter niet gebruiken kan.
Hij bezat zelf nauwelijks het noodige en
moest iedere maand nog afbetalen op oude
schulden, die hij reeds als luitenant gemaakt
niet van den knol worden afgetrokken
zij zijn vrij stevig van bouw, niet
sponsachtig, aan de basis iets lichter
van kleur, dan over de rest van hunne
oppervlakte, die met kleine roestbruine
plekjes is bedekt.
Later schrompelen vaak de wratach
tige uitwassen ineen, en verandert de
geheele knol in een lichaam van zeer
•verschillenden vorm, waarin men nauwe
lijks meer een aardappel herkent, en
dat hobbelig van oppervlakte is, naast
opzwellingen, krater vormigeindeukingen
vertoondt. Vaak gaat eindelijk de erg
aangetaste aardappel in zijn geheel in
eene onaangenaam ruikende, weeke of
brokkelige massa over, welke bij den
oogst in stukken uiteenvalt, en in den
bodem achterblijft.
De ziekte tast alleen de knollen, niet
de bovenaardsche deelen aan, althans
als regpl. Toch schijnen er enkele ge
vallen bekend te zijn, waarin ook de
stengels boven den grond werden aan
getast. Deze vertoonden dan grootere
of kleinere knobbelvormige uitgroei-
ingen, lichtgroen van kleur.
De „black scab" wordt veroorzaakt
door eene zwam. Deze zwam leeft in
de bovengenoemde wratachtige uitwas
sen, gewoonlijk dicht onder de opper
huid van deze; zij vormt een groot
aantal uiterst kleine, beweeglijke voort
plantingsorganen, zoogenoemde „zwerin-
sporen" die zich wanneer de om
gevende aarde vochtig is, door den
grond heen voortbewegen, en zich weer
kunnen vestigenöf in de reeds ge
vormde uitwassen, óf in andere deelen
van denzelfden knol, óf in een anderen
aardappel, 't zy van dezelfde pol of
van eene naburige pol.
Wanneer men aangetaste knollen uit-
poot, stelt men zich dus aan een groot
gevaar bloot. De aangetaste poters leve
ren gewoonlijk wèl normale planten
op, en ook wel knollen, maar van deze
laatste is bijkans geen enkele gezond.
Bovendien kunnen ook reeds in 't zelfde
jaar meerdere aardappelen van nabij-
staande pollen in den grond worden
aangetast. Verder wordt de grond ook
voor een volgend jaar besmet door de
sporangiën, welke met de vergane ge
deelten van de zieke aardappelen in
den grond overblijven. Worden op zoo'n
besmetten bodem het volgend jaar weer
aardappelen geteeld, dan worden deze
natuurlijk weer ziek. Maar van de
bedoelde sporangiën blijven er ook een
aantal zonder te kiemen in den grond
achter, en ontkiemen eerst een jaar
had wie of dat na zijn dood wilde over
nemen?" vroeg hij. „Hij kon niet meer
doen, dan dat hij de driehonderd daalders,
die Lize medegebracht had, tot haar op
voeding had gegeven. Elze moest nu maar
zien om met hetgeen zij geleerd had den
kost te verdienen. Zoo velen moesten dat
doen en zoo voort 1"
„Dat arme meisjeDat arme meisje
jammerde tante Lotte en wischte zich met
haar zakdoek de oogen af.
„Maar ik heb hem eens flink de waarheid
gezegd, Lotte," vervolgde de opgewonden
dame, „en gij weet, dat mijn woorden niet
altijd in honig gedoopt zijn."
Tante Lotte bewaarde het stilzwijgen, zij
wist dit maar al te goed.
„Op het laatst werd hij stil en vaalbleek,
maar wat helpt dat alles? Ik had het goed
met hem voor en men kan niemand zijn
geluk opdringen."
„En wat gebeurt er nu
„Ja, nu krijgt Moritz zijn zin I" luidde
het wrevelige antwoord.
„Ach, laat het dan zoo zijn nicht," zeide
tante Lotte, wier hart inwendig juichte,
omdat haar lieveling terug kwam, „laat het
dan zoo zijn wie weet hoe alles nog ten
beste gaatzie
„Ik weet precies hoe het gaan zal, Lotte",
viel mevrouw Van Ratenow haar nicht in
de rede, „het zal alles uitdraaien op een
leven van vroolijk Fransje, een ontwennen
aan allen ernst des levens, zooals helaas
trouwens nu al bij ons regel is geworden;
later zal zij wel willen werken, zoodra het
moeten maar komt, dat weet ik wel, en
misschien zal dat zelfs binnen zeer korten
tijd het geval zijn, maar dan zal zij ver
leerd hebben zich te schikken en te voegen."
„Dat staat in Gods hand. Zij kan ook
trouwen."
jaar later, of zelfs eerst eenige jaren
later. Men beweert, dat een eenmaal
besmette bodem zelfs zes jaren lang
voor de aardappelteelt ongeschikt is.
De „black scab" mag dus met recht
eene zeer gevaarlyke ziekte worden
genoemd, waarvan het gevaar voor
onze aardappelteelt niet mag worden
onderschat; en deze ziekte, die voor
zoover wy weten, hier te lande nog
niet voorkomt, zoü met pootaardappe
len van elders ontvangen, hier zeer
gemakkelijk haar intrede kunnen doen.
Het spreekt wel vanzelf, dat geen
ernstig aangetaste aardappelen als poot
goed worden geleverd. In 't algemeen
zal men in 't pootgoed zeker geene
andere besmette aardappelen aantreffen,
dan dezulke, welke de ziekten maar
weinig onder de leden hebben gewoon
lijk slechts zulke, waarvan alleen de
oogen of ook maar sommige oogen zijn
aangetast. Het kan dus zijn, dat men
pootgoed ontvangt, dat er bij opper
vlakkige beschouwing heel goed uitziet
en waaronder bij eenigszins nauwkeu
riger onderzoek toch besmette aardap
pelen voorkomen. Men neme dus zijne
van elders ontboden pootaardappelen,
vooral als zij uit Engeland komen,
nauwkeurig in oogemchouw. Zijn er
bij, die er verdacht uitzien, dan wassche
men die af, opdat nauwkeuriger kan
worden waargenomen of de oogen nor
maal zijn, dan wel dat sommige oogen
of alle vervangen zijn door donker
bruine, wratachtige lichamen. Blijft
er ook maar de geringste twijfel be
staan, of de poters te vertrouwen zijn,
dan zende men verdachte exemplaren
op aan den directeur van het Instituut
voor Phytopathologie te Wageningen.
Mocht by een te Wageningen ingesteld
onderzoek ('t welk gratis geschiedt)
blijken, dat sommige exemplaren van
eene party pootaardappelen door „black
scab" zijn aangetast, dan is het raad
zaam van de geheele partij niets uit
te pooten.
Het beste komt het mij voor de be
smette of verdachte pootaardappelen
voor de consumptie van den mensch
te gebruiken, en dan de schillen, ge
mengd met ongebluschte kalk, te wer
pen in een kuil van minstens een meter
diep, gegraven op een stuk weiland,
dat in de eerste jaren niet tot bouw
land zal gemaakt worden.
Eiuileitiand.
Uit Fes wordt gemeld, dat Moelai
„Wilt gij haar misschien een huwelijks
gift verzekeren, Charlotte?" vroeg mevrouw
Van Ratenow op spottenden toon, „bedenk
haar dan maar niet al te karig!"
„O, dat geldzuchtte tante Lotte, een
weinig geraakt.
„Ja, maar van al uw poëzie bakt gij geen
stuivers broodje en dekt gij nooit de tafel.
De maag bestaat nu eenmaal, beste nicht, en
zelfs inden tijd der grootste verliefdheid krijgt
men honger, dat weten onze jonge heeren
van den tegenwoordigen tijd maar al te
goed, en ten overvloede weten zij ook nog,
dat kaviaar beter smaakt dan rijstebrij."
Tante Lotte antwoordde niet op deze
beschouwing, maar na een wijle gezwegen
te hebben, zeide zij min of meer verlegen
„Nicht, ik heb een idée. Als gij
neen, als Moritz Frieda zeide onlangs
dat zij binnenkort een gouvernante moest
hebben als Elze het nu eens probeerde
met de kinderen, dan heeft zij toch een
ernstige bezigheid, en
Bevreesd hield zij op en poogde door de
halve duisternis heen den indruk harer
woorden op het gezicht harer nicht te
lezen.
„Dat is dat zou misschien gaan,
Lotte" zeide mevrouw van Ratenow bedaard
en stond op. „Dat is wezenlijk nog zoo'n
domme gedachte niet komaan, ik wil
terstond met Moritz.
Zij nam haar mantel op en hing die
over den arm.
„Ik wil u eens iets zeggen, Lotte", met
deze woorden keerde zij zich bij de deur
nog even om, „er is mij veel aangelegen,
dat het meisje bij ons in de buurt blijft
en dat zij nu ook juist niet als gouvernante
Maar laat niets merken 1 Goeden avond,
Lotte
Daarop viel de deur toe en klonken de
Hafid, toen hij inzage genomen had van
de door El Mokri met Frankrijk geslo
ten overeenkomst in groote woede ont
stoken is, bedreigingen tegen Frankrijk
geuit en het bevel uitgevaardigd heeft
de door Fransche drilmeesters gevormde
troepenafdeelingen op te heffen en den
artillerie-secretarisSilahem-Snoessie,die
aan den Franschman majoor Manguin
toegevoegd was, in hechtenis te nemen.
De Fransche consul heeft zich hiertegen
verzet, maar heeft van den sultan niet
eens antwoord gekregen. De Fransche
militaire missie heeft dadelijk haarin-
structiedienst gestaakt. Men verwacht
dat ze teruggeroepen wordt en nog
ernstiger gebeurtenissen, indien Moelai
Hafid in zijn houding volhardt.
Volgens een telegram uit Stockholm
is er in Norrland in het Noorden van
Zweden over een groote uitgestrektheid
land zwarte sneeuw gevallen. De gewone
sneeuw is vermengd met fijne zwarte
stofdeeltjes, die men houdt voor uit
werpselen van een vulcaan op IJsland,
door den wind naar Zweden gedreven.
Er heeft Zaterdag bij een voorstelling
in de hofopera te Weenen groote ont
steltenis geheerseht door een zelfmoord
van iemand op de galerij. Een jonge
man van een jaar of dertig joeg zich
eenige revolverkogels door hart en
longen. De identiteit van den zelf
moordenaar is niet vastgesteld.
De twee Italianen, die in een ton de
wereld door willen trekken, en ook in
ons land zijn geweest, hebben het in
Duitschland niet getroffen. Vrijdag
kwamen zij te Munchen-Gladbach aan.
Men hield, hen daar aan, nam de ton
als een beletsel voor het verkeer in
beslag en verbood hun prentbriefkaar
ten te verkoopen.
De Daily Chronicle verneemt, dat de
gouverneur van Papua (Britsch Nieuw-
Guinea) de Australische regeering heeft
medegedeeld, dat mijn-ambtenaren van
de regeering bij de Tiveririvier in het
oostelijke gedeelte van het Golf-district
bij de Duitsche grens veelbelovende
alluviale goudvelden ontdekt en over
een lengte van 8 K.M. afgepaald hebben.
Zaterdag werd uit Tandzjer gemeld,
dat Raisoeli door vergif om het leven
was gebracht, doch Maandag werd dit
weer tegengesproken. Hij is, hoewel
ernstig ziek, nog in leven. Een lang
durige aanval van bezwijming op Vrij
dag, moet het bericht van zijn dood
hebben doen ontstaan.
De voormalige kroonprins George
van Servië die thans te Gorni Milano-
vaste schreden van Mevrouw van Ratenow
uit de gang tot in het kamertje van tante
Lotte, die hoofdschuddend mompelde:
„Ach, ach, de wereld wordt hoe langer
hoe prozaïscher
Een mistige, gure Octoberdag spoedde
ten einde; met gloeiende oogen ratelde de
locomotief, met een lange rij wagens achter
zich, door den dikken, grauwen nevel en
blies zware rookwolken in den mist.
Voor het portiervenster eener damescoupé
zat een jong meisje, groot en slank gebouwd.
Zij was de eenige passagier in dit compar
timent op dezen killen herfstavond, maar
op jaar jeugdig frisch gelaat maakte de
koude en de eenzaamheid daar buiten niet
den minsten indruk. Hare wangen gloeiden
van blijde ontroering, de kleine bruine
oogen schitterden, om den klein, welge-
vormden mond speelde een glimlach, soms
een lach en dan bleef hij half open staan
als in verwachting van iets heerlijks, het
geen aan het gelaat een lieve, kinderlijke
uitdrukking gaf. Zij verplaatste zich van
het eene venster naar het andere, maar er
was nog altijd niets to zien dan rook; de
trein ging zoo verbazend langzaam, meende
zij. Wel voor de tiende maal nam zij haar
lederen taschje in de hand en legde het
weder neer. Hoe verwonderd zouden
allen wezen! Moritz verwachtte haar om
tien uur, en nu was het pas zeven.
Haar hart klopte alsof het dreigde te
barsten, toen een langgerekt gefluit der
locomotief weerklonk en enkele lichten
voorbij de ramen vlogen. In hoe langen
tijd was zij hier niet geweest! Sedert de
laatste twee en een half jaar had het in
de vacantiën steeds niet recht willen vlotten
watz in garnizoen ligt, is ongesteld. Er
moet n.l. gevaar bestaan, dat hij lam
zal worden aan de linkerhand. De Ko
ning heeft hem zijn lijfarts gezonden,
maar de prins heeft geweigerd zich
door dezen te laten onderzoeken. Toen
hij te Belgrado was heeft niemand zich
om hem bekommerd, zeide hijmen
behoefde zich nu ook niet met zijne
hand te bemoeien.
De Russische deserteur Koszinski is
in hechtenis genomen als de dader van
den achtvoudigen moord in het dorp
Boguslawice.
Na de acht leden van het gezin Was-
siliewitch, waar hij in betrekking was,
vermoord te hebben, ging de moorde
naar naar Posen en vervolgens naar
Krakau. Hij kwam in het begin van
Februari in Pruisen terug, werkte eenige
dagen bij een slager te Beuthen en
nam vervolgens, toen hij merkte dat
de politie zijn gangen naging, de wijk
naar Polen. Maar een uur nadat hij de
grens over was gekomen, werd hij, daar
bij geen paspoort kon vertoonen, oj)-
gepakt.
Te Bendzin herkende men hem aan
een vlinder, die op zijn rechter voorarm
getatoeëerd was. Den vorigen dag was
de Russische politie van dit belangrijke
kenteeken pas door de Pruisische in
kennis gesteld.
Koszinski loochende zijne schuld,
maar de bewijzen tegen hem moeten
afdoende zijn.
De belooning van 8000 mk., die voor
zijn inhechtenisneming was uitgeloofd,
zal aan de Russische politie uitbetaald
worden.
Volgens een telegram uit Talcahuano
in Cbili, is dr. Cook, de Poolreiziger,
onder een valschen naam met zij ne vrouw
in Corral aangekomen, aan boord van
het Duitsche stoomschip Osiris.
Zijne medereizigers verklaarden, dat
de politie een oog op hem had gehouden.
Cook weigert, zich door journalisten
te laten uitbooren.
In den nacht van Zondag op Maandag
is een krankzinnige, die met een mes
in de hand het paleis des Konings te
Stuttgart wilde binnendringen, door de
wacht gegrepen.
Te Weenen wordt veel gesproken
over de geheimzinnige verdwijning van
een fabrieksdirecteur, die in een hotel
aldaar logeerde, in afwachting van een
benoeming. De benoeming kwam niet
af en de fabrieksdirecteur verdween,
zonderling genoeg, met achterlating
van effecten en andere papieren van
waarde. Na zijn verdwijning kwam een
brief aan zijn adres, behelzende dat
eens waren zij allen naar een badplaats,
een andermaal hadden de kinderen de
mazelen, en
Ach daar waa het stationElze liet
het portierraampje neer en dan het hoofd
naar buiten in de kille, vochtige herfst
lucht; daar was de pomp, daar stond de
oude, eenoogige stationkruier en daar be
neden over de tuinen heen, schemerden
da lichten van het stadje, roodachtig geel
door den mist. O, het was toch een genot
tehuis to komen, uit den vreemde weder
tehuis te komen!
„Waarheen, freule?" vroeg de kruier
„O, mijn goed blijft hier aan het station
het zal mogen door iemand van het kasteel
worden afgehaald," antwoordde zij haastig
„ik ben vroeger gekomen.
„Wil u dan alleen gaan?" De man vond
het blijkbaar onpleizierig, niets te ver
dienen.
Het schoot Elze te binnen, dat tante
Ratenow het altijd voor ongepast gehouden
had, als dames alleen
„Gij kunt mijn taschje wel dragen, maar
vlug dan!"
En reeds was zij vooruit gesneld, langs
den haar welbekenden, slechts hier en daar
bebouwden stationsweg, tot aan de stads
poort. Eerst in de Poortstraat haalde haar
geleider haar hijgend in.
Eindelijk stond zij stil en keek omhoog
naar een paar flauw verlichte vensterson
willekeurig maakte zij een beweging om
naar boven te snellen naar haar vader.
Maar Moritz had nadrukkelijk geschreven,
dat hij en tante Ratenow haar eerst wilden
spreken neen, zij moest gehoorzaam zijn,
en langzaam vervolgde zij haar weg.
Naar het Duitsch
VAN
■I
(Wordt vervolgd).
