Hel Land van flensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Een arm fietsje
Laat Mt ea lucht ra] linnen.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2929. Woensdag 23 Maart
FEUILLETON.
im
M
UND VAN ALT^"
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verbooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1910.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Al zijn we den schralen wind en de
koelere ochtend- en avondstonden, ja
zelfs de vrij lang aanhoudende nacht
vorsten nog niet geheel en al kwijt,
toch is er in de weersgesteldheid een
kentering waar te nemen welke den
mensch recht aangenaam aandoet. Wan
neer men zich na den langen, aanhou
denden winter verheugt in die heer
lijk aanbrekende voorjaarsdagen, welke
steeds zoo verkwikkend aandoen, dan
wordt de mensch gekweld door „zomer-
gedachten". Op 't zoetste gedeelte van den
dag kan men zoo terecht genieten van
die weldadig aandoende zoele lucht
die lentelucht is veel versterkender dan
menig mensch wel weet. En buiten
op 't veld is 't alles in lentedos de
weiden trekken haar nieuw, groen kleed
aanplanten boren met haar jonge
krachtige stengels uit den grond en de
boomen hebben hun wazig, friscn-teer-
groen toilet van 't vroege voorjaar al
omgehangen om weldra als de zon een
handje helpen wil, in de volle lente-
pracht te verschijnen.
Is het wonder, dat de menschen be
hoefte gevoelen hun woningen in over
eenstemming te brengen met die natuur
Het helder zonnetje, dat daar reeds
vroeg naar binnen dringt, brengt aller
lei ongerechtigheden aan het lichtstof
fige gordijnen, berookte plafonds, ta
pijten die hun besten tijd lang achter
den rug hebben en de huisvrouw
haast zich alle stof en vuil van den
winter te verwijderen zij gaat aan het
schoonmaken in den eigenlijken zin en
tracht de natuur te volgen en alles
een zeer mooi en aantrekkelijk aanzien
te geven.
En de vrouwen er moge dan ge
mopperd worden zoo lang en zoo veel
als men wil hebben het bij het
rechte eind. Als de kachels weggaan,
als de frissche voorjaarslucht lokt om
de ramen flink te openen en als do
zon zoo heerlijk meewerkt om de vocht
en bacterieën te verjagen, dan is het
tijdstip bij uitnemendheid om de voor
jaarsschoonmaak te houden.
Yele vrouwen, die zoo kranig de
kunst verstaan het gansche huis van
den zolder tot den kelder in een splinter
nieuw pak te steken, die met zeepsop
en boenwas als 't ware wonderen weten
te verrichten, verstaan helaas ook de
kunst om licht en lucht te keeren, waar
WILHELMINA HEIMBURG.
18)
„Nu beginnen wij spoedig te leeren,"
zeide het jonge meisje en streek het oudste
meisje het haar van het voorhoofd.
„Ik kan al lezen, tante Elze, luister maar I"
En het kind las met den kleinen vinger
op de letters wijzend, het onderschrift van
een prent:
„De liefde overwint alle ding
Gij liegt! sprak de penning."
Elze beschouwde de prent. Een bruidstoet
beklom de trappen der kerk, een jong pa
triciër leidde zijn prachtig getooide bruid
naar het altaar; de geheele deftige familie
van beiden volgde! Ter zijde stond een
meisje, ajmoedig gekleed, dat geen ander
sieraad droeg dan twee lange, blonde vlech
ten; zij had den stoet den rug toegekeerd
en weende achter haar zakdoek. Bernardi
keek over Elze's schouders heen naar de
prent.
De kleine blonde vroeg, of oom de prent
mooi vond.
Hij gaf geen antwoord.
„Bernardi, och een woordje," klonk
onverwachts de stem van luitenant Rost
in zijn oor. Hij volgde zijn vriend naar een
zij vertrek.
„Wat wilt gij eigenlijk, Rost vroeg hij
daar.
„Bernardi", antwoordde de andere, „gij
en ik hebben altijd rondweg met elkaar
gesproken. Luister ook thans naar mij en
deze beide factoren voor de gezondheid
van zoo wondervolle kracht, oneindig
veel heilzaams zouden kunnen uitwer
ken. Verscheidene huisvrouwen is het
ingeschapen, angstvallig door middel
van blinden of dikke gordijnen elk zon
nestraaltje buiten te sluiten uit
vrees, dat de overtrekken der stoelen
of de kleeden ook eens mochten ver
schieten.
't Is op den keper beschouwd toch
zoo verkeerd licht en lucht af te slui
ten of te verbannen de zon dient
gezocht in plaats van vermeden. En
hoe is het gesteld met 'f, water? Ja,
de straten en vloeren worden geschrobd,
dan wordt van zooveel water misbruik
gemaakt, dat er gemeentelijke verorde
ningen in 't leven moeten worden ge
roepen om al te groote verkwisting te
gen te gaan maar het lichaam
Is het niet eigenaardig, dat ons volk,
eigenlijk een water en lucht-volk, dat
zoozeer op zindelijkheid is gesteld, niet
beter de lichamelijke reinheid betracht?
In vele gezinnen bestaat in dit opzicht
een aangeboren vrees voor lucht en
water en toch zijn dit juist de
grootste factoren voor de gezondheid
van iedereen, vooral voor de ontwik
keling der Ifleineren.
Op het platteland, waar de kinderen
vanzelf veel in de zon en de buiten
lucht uitstekend! verkeeren, is
meestal het water geheel zoek, al stroomt
't soms op eenigo meters afstand in
breede kanalen in de onmiddellijke
nabijheid voorbij de vriendelijke en
zindelijke woningen. In hoevele dier
huizen zou door het benauwd en be
krompen slapen 's nachts aan gezond
heid verspeeld worden, wat over dag
door het gezonde buitenleven werd ge
wonnen? Want de steedsche manieren
brengen ook d&ar mede, dat menig
huisvrouw de afkeurenswaardige ge
woonte volgt om er een prachtig ont-
vangvertrek op na te houden, maar
den nacht door te brengen in benauwde
alkoven, liefst met overdag do deuren
daarvan dicht
Zoo blijft van licht en lucht niet
veel over en gelijken honderden bui-
tenmenschen op hen, die in de groote
steden in achterbuurten of klein behuisd
in hofjes wonen. Wat genieten dezen
en dergelijken al bitter weinig van de
beide groote zegeningen onzer natuur
Onze vroede vaderen hebben nooit
veel gevoeld voor rein- en frischheid
getuige de bekrompen opzet onzer ouder-
volg mijn raad op. Ga een poosje met ver
lof of beter nog vraag overplaatsing aan.
Ook kunt gij mijnentwege met Annie Cramm
trouwen
Bernardi werd vaalbleek.
„Verklaar u duidelijker Rost."
„Duidelijker? Gaarne gij hebt schul
den, beste vriend, al zijn 't dan ook geen
schulden uitlichtzinnigheid voortgesproten
gij hebt erfoom noch erftante, eu uw oude
heer bezit alle mogelijke deugden, behalve
juist aardsch slijk. Nog duidelijker?"
voegde hij er vragend aan toe. „Er is nog
al veel, dat gij moeilijk schijnt te begrij
pen, anders had gij uit Ratenow's gedwon
gen houding tegenover u al lang het alge
meen gevoelen over uw gedrag in dit gast
vrije huis kunnen bemerken. Ik weet
trouwens niet, hoe ver gij reeds zijt gegaan
en of gij u nog kunt terugtrekken; van
mijn deelneming, in het geval dat dit niet
meer mogelijk is, kunt gij u verzekerd hou
den."
Zonder verder een woord meer te zeggen,
verliet hij zijn vriend en naderde Elze, die
nog altijd naar het gebabbel der kinderen
luisterde; zij had het boek op de tafel ge
legd en was reeds weder in een gelukkigen
droom verzonken.
Ik heb de eer van dezen dans, waarde
freule", zeide luitenant Rost, en met eenige
schertsende woorden geleidde hij haar naar
de balzaal terug.
In een zeer gedrukte stemming was Ber
nardi achtergebleven en slenterde met een
somber gelaat door de opeenvolgende ver
trekken tot hij eindelijk bij den toegang
tot de balzaal naast Moritz bleef staan. In
derdaad, de anders zoo voorkomende en
vriendelijke man gedroeg zich opvallend
koel tegen hem. Zoover was het dus reeds,
dat de spreeuwen het van de daken ver
kondigden 1 Zijn knevel opstrijkend ging hij
wetsche steden. Nergens pleinen en
plantsoenen, nergens die flinke roimten
om licht en lucht in overvloed te doen
toestroomen. 't Kon dan ook niet anders
of de wetgever moest wel komen met
dwang. En al is het zichtbaar succes
nog niet groot en wordt er nog heel
veel tegen geprutteld, het zal blijken
dat op den duur weinig wetten zoo
zegenrijk zullen blijken als de woning
wet en al moeten de koorden
van de beurs ook wijder open, dat is
niets, het zal allemaal en dubbel en
dwars terugkomen in gezondheid, li
chaamskracht en levensmoed.
Het is niet alleen de lichamelijke
gezondheid, die voordeel zal genieten
van betere huisvestiging, maar ook wel
degelijk zal de geest daarvan profi
teered
Een mensch, die niet gezond is, kan
niet opgewekt zijn en denken; en een
kind, dat niet welig tiert, kan op school
niet meede hersenen missen dan hun
gymnastiek, die ze noodig hebben om
tot ontwikkeling te komen.
Daarom derhalve, zindelijke huis
moeders! dadelijk na den schoonmaak
zorg dragen voor meer en beter lucht
en lichttoevoer! Licht en lucht geven
gezondheid en levenskracht, beide on
misbare factoren voor een frisch-den-
kend en karaktervol volk
Bnitcsiland.
De rechtbank te Munster heeft een
27-jarige Nederlander, Steven Jonkman,
uit Noordwolde, ter dood veroordeeld.
Hierover bericht een Duitsch blad
de volgende bijzonderheden:
Hij was laatstelijk stalknecht bij een
pachtboer op de hoeve Lütkenbeck bij
Munster, maar werd spoedig ontslagen,
omdat bij de dienstmeid Maria Ammer-
mann niet met rust liet, angstig maakte
en met den dood dreigde. Den 12en
Januari 11. schoot hij het meisje dood
en verwondde den boer, die na een
paar weken overleed.
J. werd in een herberg gevangen
genomen. Hij had daar juist dezen brief
„aan den rechter" geschreven„Ik heb
de meid en den boer met mijn volle
gedachten, uit wraak, omdat ik met
Maria Ammermann liep en dat wou
de boer niet hebben. En toen is ze me
ontrouw geworden, en toen heeft mij
de boer gisteren weggestuurd en nu
zit ik hier zonder geld. Schrijf aan
mijn moeder, dat ze me alles moet ver
geven Nu wil ik ook dood, ik wil
mijn eigen rechter wezen."
in gedachten zijn geheele familie eens na
Rost had gelijk, geen oom of tante be
stond er, waarvan hij ooit iets te wachten
had.
„O, mijnheer de overste!" klonk plotse
ling mevrouw Van Rateoow's stem hem
in het oor, „dat is geheel en al een zaak
van persoonlijk gevoelen." Luid en drei
gend waren deze woorden gesproken. Hij
keerde zich om en keek in de kamer van
zijn gastheer. De oude mevrouw Van Ra-
tenow zat tegenover den regiments-com
mandant aan de whisttafel; driftig gaf zij
de kaarten en haar gelaat droeg dezelfde
strenge uitdrukking, die haar eigen was,
als zij zich toerustte tot strijd om een har er
opvattingen te verdedigen.
„Dat zijn louter persoonlijke gevoelens",
herhaalde zij, „de mijne zijn het niet! Uit
dat zoogenaamde fatsoen heb ik reeds te
veel ongelukken zien ontspruiten en een
voorbeeld wil ik toch vertellen. v
Zij was gereed met geven en legde haar
gevouwen handen op de kaarten. Het kwam
Bernardi plotseling voor, alsof zij juist daar
om zoo luid gesproken had, wijl zij hem
bij de deur had zien staan. Onwillekeurig
luisterde hij.
„Zij was mijn vriendin, overste gij hebt
toch zeker majoor Weisleven en zijn vrouw
wel gekend. Nu, ziet gij, die hadden elkaar
leeren kennen en liefhebben, toen zij, par
don beiden nog niet recht droog achter
de ooren waren. Op dien leeftijd denkt
men niet aan de werkelijkheid, dat wil
zeggen aan het proza van het leven, zult
gij zeggen, overste? Goed, maar dan moet
men de jongelieden er op opmerkzaam
maken, dat het hun plicht is, hun zoete
droomen op te geven door hun onder het
oog te brengen, dat men van rozengeur en
maneschijn niet leven kan. Kortom, zij
verloofden zich; het werd natuurlijk een
Vóór den moord had hij aan zijn
broer geschreven, die kapelaan was en
in December is overleden, dat hij in
een klooster wou „en door de wilder
nissen van Indië trekken om rust te
vinden." Hij nam het doodvonnis kalm
op en vroeg of het niet binnen de acht
dagen kon voltrokken worden.
Uit Washington werd Zaterdag ge
meld:
De opzienwekkende gebeurtenissen
in het Huis van afgevaardigden van
gisteren tengevolge van de aaneenslui
ting der zoogenaamde oproerige republi
keinen en democraten om den almach-
tigen voorzitter Cannon te ontzetten,
bereikten vandaag haar hoogtepunt in
een stemming, waarbij de oproerigen
en democraten met 182 tegen 160 stem
men de door Cannon vastgestelde rege
ling omver geworpen hebben. Dit be-
teekent dat Cannon door het Huis van
afgevaardigden, waarin hij zeven jaar
lang oppermachtig is geweest, wordt
ter zijde gesteld.
De aansluiting der oproerigen met
de democraten dreigt tot een ernstigen
toestand in de republikeinsche gelede
ren te zullen leiden.
Cannon heeft medegedeeld dat hij
een motie betreffende zijn aftreding in
overweging zal nemen.
Na oproerige tooneelen in het Huis
van afgevaardigden, heeft het ten slotte
een motie, die den voorzitter afgezet
verklaarde, met 191 tegen 151 stemmen
verworpen.
Het Noorsche blad Aftenposten had
beweerd, dat er een groote uitvoer van
paarden vleesch in blik uit Amerika
naar Denemarken is en dat vleesch
dikwijls niet deugt. Van Denemarken
wordt het meeste verder verzonden
met name worden schepen, die Kopen
hagen aandoen, er van voorzien. Aften-
posten vertelde verder van een schip,
aan boord waarvan, op weg naar Azië,
beri-beri was uitgebroken tengevolge
van het eten van dergelijk Amerikaansch
paardevleesch. Deensche bladen schrij
ven de mededeelingen van Aftenposten
toe aan broodnijd van de Noorsche
kooplui op de Deensche, die een grooten
handel in vleesch drijven. Zij beweren,
dat het Amerikaansche vleesch vóór
den uitvoer stipt wordt gekeurd, en
eischen, dat het Noorsche blad het schip
noemt, waarop beri-beri zou zijn uitge
broken.
De gezondheidscommissie te Kopen
hagen heeft, volgens een later bericht,
de zaak onderzocht. Volgens die com
missie zou 't meest gezout vleesch in
'tvat zijn, afkomstig van paarden die
een natuurlijken dood waren gestorven.
verlooving zonder einde, hij een knorrig
man, zij een zenuwachtig meisje, tot dat
ten slotte een hoogst ongelukkig huwelijk
werd ingezegend.
Nu krijgen wij den knoop, overste, ziet
gij, strak» beweert gij, dat het fatsoen hem
gedwongen zou hebben zich met het meisje
te verloven, wijl hij haar zoo openlijk zijn
liefde getoond had, niet waar? Een geheel
verkeerd oordeel mijnheer. Denk er aan,
hoe het met de Welslevens gegaan is. Hun
geheele leven lang hebben zij getobt. Er
kwamen kinderen en steeds werd de kost
schraler. Overal kwamen de rekeningen
vandaan, vrienden kwamen er reeds lang
niet meer over den vloer en als de schel
weerklonk, schrikte de huisvrouw, uit vrees
dat er al weer iemand was om haar tot be
taling te manen van een reeds te lang uit
gestelde rekening. Door zorg en ellende
werd zij ziek en hij vond het gezelliger in
de sociëteit en wel meer dan goed voor hem
was. Nu vraag ik u, mijnheer, waar
Bernardi hoorde de laatste woorden dor
oude dame niet meerhij stond plotseling
voor Frieda en vroeg haar om een extra
tour. Zij bedankte, maar verzocht haar lieve
Bernardi, zich te ontfermen over mejuffrouw
Cramm. Hij maakte buiging en verliet de
zaal.
Elze's oogen zochten iets, wat, wist luite
nant Rost zeer goed en ook gevoelde hij
veel medelijden met haar, zooveel hem maar
mogelijk was. Gaarne had hij Bernardi
eenige duizenden thalers in den zak willen
tooveren, opdat dat lieve meisje naast hem
tezamen met zijn vriend den levensweg
konden opgaan, Want op zijn eer, hij moest
bekennen, dat zij bekoorlijk was.
Bernardi liep intusschen driftig het groote
tuinpad op en neer:
„Als gij nog terug kunt treden," deze
woorden suisden hem voortdurend in de
De gezondheidspolitie zegt, dat er geen
paardevleesch rechtstreeks uit Amerika
in Denemarken komt, maar over Ham
burg en Engeland, en dat het nooit in
groote hoeveelheid is aangevoerd.
Zaterdag is er te Cardiff langdurig
over een nieuwe loonsregeling onder
handeld tusschen vertegenwoordigers
van kolenmijneigenaars in Zuid-Wales
en de mijnwerkers. De onderhandelingen
zijn voor goed afgebroken, want er is
geen afspraak gemaakt voor een nieuwe
bijeenkomst van den verzoeningsraad.
Een staking schijnt nu onvermijdelijk,
want de bestaande dienstovereenkomst,
door de mijnwerkers naar vereischte
opgezégd, loopt reeds den 31en dezer
maand af. Bijna 200,000 mijnwerkers
in Zuid-Wales en bovendien een groot
leger van werkvolk aan spoorwegen,
dokken enz. zouden bij de staking be
trokken zijn. Waarschijnlijk zouden een
millioen arbeiders middellijk of onmid
dellijk onder een staking lijden.
In een trein van den Noordoostelijken
spoorweg is Vrijdagavond, tusschen New
castle en Alnmouth, een reiziger ver
moord, die f4400 bij zich had. Het was
iemand in dienst van een maatschappij,
die een kolenmijn te Widdrington ont
gint, en ging om de veertien dagen uit
Newcastle het loon van de mijnwerkers
brengen. Het slachtoffer had negen
kogelwonden in het hoofd en was blijk
baar nog met een stomp voorwerp op
het hoofd geslagen. De moordenaar had
het lijk onder de bank geduwd, zoodat
de moord eerst ontdekt werd, nadat
de trein reeds aan eenige stations had
gestopt. Men weet, dat de vermoorde
met nog een man in den wagen is ge
stapt, maar I ad Zaterdag nog geen
aanwijzing waar de moordenaar uitge
stapt was.
Bij een buitengewoon hevigen storm
ter oostkust van Japan zijn de vorige
week meer dan vijftig schepen vergaan,
waarbij naar het heet achthon
derd personen zijn omgekomen.
Te Marion in Arkanzas opende het
gepeupel Maandag de deuren der ge
vangenis. Zoo ontsnapten er ook eenige
negers. De blanken kregen Donderdag
twee van dezen te pakken en knoopten
ze aanstonds op. Andere negers kwamen
er met een dracht slagen af.
Het Petersburgsche Telegraafagent-
schap verneemt uit Jokohama, dat daar
door brand 509 huizen zijn vernield,
waardoor 5000 menschen dakloos zijn
gemaakt.
De commissie voor pensioenen in de
ooren. Hij duizelde, het scheen hem toe,
alsof hij den man, die deze woorden had
gesproken, wel had kunnen worgen. Maar
het ellendigste was nog, dat hij moest toe
geven, dat zij allen gelijk hadden, allen.
Of hij nog terug kon treden zonder opzien
te verwekken? Ja, hij brak daarmede zijn
woord nog niet, tenminste geen uitgesproken
woord een uur later zou dat woord,
zonder die tijdige waarschuwing, misscb
gesproken zijn geweest. En toch had zij
het duizendmaal in zijn oogen gelezen
moeten hebben, evenals hij het in haar
bruine kijkers gelezen had, dat zij elkander
hartelijk lief hadden.
Maar, welke vooruitzichtenDe schildering
der oude dame was zoo wanhopend juist,
een ellendig vooruitzicht wachtte hem. Hij
wischte zich het klamme zweet van het
voorhoofd en plotseling schoot hem een
melodie te binnen, de melodie van de een
voudige woorden:
„Daar giert over 'tveld zoo herfstig een
wind,
Mijn lief schonk zijn trouw aan 't hulp'loos
kind."
En ook zag hij weder de prent van straks
in zijn verbeelding en het schreiende meisje
nam de gedaante van Elze van Hegenbach
aan. Neen, hij kon niet meer terug, en hij
wilde het ook niet; hij zou niet meer kun
nen leven, wanneer Elze hem als een trou-
welooze ellendeling beschouwde. Hij had
haar hand in de zijne gehouden en hij
dacht te heilig over de liefde, te hoog van
de vrouwen er moest een uitweg ge
vonden wordenin het ergste geval nam
hij zijn ontslag. Plotseling liep hij met
rassche sehreden weder naar binnen en naar
de speelkamer.
Naar het Duitsch
vaït -
(Wordt vervolgd