Hel Land van Hensden en Allena, de Langstraat en de Boraraelerwaard.
VEHTILATIE.
Een arm Meisje.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2950. Zaterdag 4 Juni.
FEUILLETON.
1910.
lAUD VAN ALTEN<
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7Vi ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Wanneer menschen gedurende langen
tijd in een afgesloten ruimte leefden,
zou de aard en samenstelling der lucht
zoodanig veranderen, dat deze ten slotte
onbruikbaar voor het raenschelijk orga
nisme zouden worden.
De zuurstof, die in de lucht aanwe
zig is, wordt verbruikt. Zooals men
weet, kan de mensch niet leven zonder
zuurstof. Daaruit blijkt onmiddellijk het
nadeel van de vermindering der zuur
stof.
De ventilatie nu beoogt het doel, al
deze door den bewoner veroorzaakte
nadeelen uit den weg te ruimen en het
vertrek ook voor langeren tijd zonder
eenig nadeel voor de gezondheid be
woonbaar te maken.
Gaan we nu eens na, hoe we een
geschikte ventilatie kunnen bereiken.
Bg de natuurlijke ventilatie rekent men
op de aanwezige openingen in het ver
trek, de deuren en de ramen. Een na
deel van deze manier is echter, dat men
niet weet, hoe de ventilatie zoo te rege
len, dat ze niet onaangenaam wordt
voor den aanwezigen bewoner, m. a. w.
deze soort ventilatie is onafhankelijk
van onzen wil. Zy zal bij windstilte
bijv. totaal onvoldoende zijn, terwyl zij
bij storm zich op onprettige wyze zal
doen gevoelen. Ook de ligging der groo-
tere openingen is gewoonlijk van dien
aard, dat vaak tocht optreedt.
We zien dus, dat we met natuurlijke
ventilatie niet ver komen. Daarom moe
ten wij ons wenden tot kunstmatige
inrichtingen.
De plaats, waar de ventilatieopenin
gen in de kamer moeten worden aan
gebracht, is niet zoo eenvoudig vast te
stellen. Het onderste gedeelte der ka
mer wordt bewoond, dit moet dus ge
ventileerd worden, wat te bereiken is
door dicht by de vloer de instroomings-
opening te maken en dicht bij den zol
der de afvoeropening. Deze aanleg is
dan alleen doelmatig, wanneer de bui
tenlucht ongeveer dezelfde temperatuur
heeft als de kamer, dus b. v. in den
zomer. Anders ontstaat by dezen aan
leg een onaangename tocht. Daarom
verdient het aanbeveling de toevoer
opening hooger te maken, nl. ietshoo-
ger dan de gemiddelde lichaamslengte.
De luchtstroom moet dan een boven-
waartsche richting gegeven worden, om
vandaar langzaam te zakken en dicht
bij den vloer of langs den schoorsteen
WILHELMINA HEIMBURG.
39)
„Gij kunt wel uitspannen, Jochem," beval
mevrouw Van Ratenow den koetsier en ging
naar binnen. Het huis was haar bekend
uit vroeger dagen, maar toch verraste het
haar opnieuw door zijn gezellige vriende
lijkheid en deftig uiterlijk. Wat had de
Bennewitzer in den loop der jaren uit dit
verwaarloosde oude huis niet gemaakt. Welk
een pracht van een landgoed!
„Die domme gans," mompelde zij, toen
zij in het salon stond, zoo elegant en ge
zellig, als slechts een mensch van grooten
kunstsmaak zijn omgeving maken kan,
wanneer hij over groote middelen te be
schikken heeft. „Die domme gans!" mom
pelde zij nogmaals.
Zij ontwaakte uit haar overpeinzingen,
doordat uit een zijvertrek luide stemmen
weerklonken. Onmiddelijk daarop werd de
deur geopend en trad een ongeveer veertig
jarige dame het vertrek binnen, gevolgd
door een buitengewoon knappen jongen
van omstreeks vijftien jaar. Zwijgend groe
tend liepen zij mevrouw Van Ratenow
voorbij, die hen met zeer gemengde gevoe
lens naoogde, half verbaasd, half verbluft.
Plotseling maakte zij een beweging met
het hoofd en mompelde: '„Ach zoo!" als
had zij iets hoogst belangrijks, zij het dan
ook niet iets aangenaams ontdekt. Zij werd
-ontstemd, want het wilde haar toeschijnen,
te worden afgevoerd. Er wordt wel ge
zegd, dat de bedorven lucht zich ge
woonlijk tegen den zolder verzamelt
dit is echter alleen dan het geval, wan
neer de ventilatie onvoldoende is. Niet
zelden komt het voor dat de ventilatie
voorbijgaand onvoldoende is, b.v. wan
neer veel menschen zich in de kamer
bevinden. Dan hoopeu warmte, tabaks
rook enz. zich in de bovenste deelen
van het vertrek op. Daarom is het doel
matig ook dicht by den zolder een ven
tilatieopening te maken, om daarvan
zeo noodig gebruik te kunnen maken.
Op den duur is een dergelijke opening
niet aanbevelenswaard,omdat het onder
ste deel van het vertrek niet voldoende
versche lucht ontvangt.
Zyn er dicht by de zoldering groote
warmtebronnen als gaskronen, enz., die
een sterk opstijgen der bedorven lucht
veroorzaken, dan moet de luchtver-
versching dicht bij den vloer geschieden.
Om hierbij tocht te vermijden, is het
zaak de lucht door een rooster met
vele kleine openingen te laten binnen
stroomen.
Om de ventilatie nu te bewerkstel
ligen moet men van de een of andere
kracht gebruik maken. Het eenvoudigst
is gebruik te maken van den wind,
doch hiertegen is aan te voeren, dat
de sterkte van den wind zeer afwisselt
en dus de ventilatio ook schommelt.
Desalniettemin gebruikt men in de
meeste gevallen dezen omdat hij het
goedkoopst is, terwijl de ventilatiebuizen
eenvoudig en gemakkelijk kunnen aan
gelegd worden. Een tweede factor die
luchtverversching kan veroorzaken, is
het warmteverschil. Door de warmte
zet de lucht zich uit en wordt lichter,
zal dus naar boven gaan. Yan deze
manier maakt men veel gebruik in
groote zalen, waar gaskronen hangen.
Deze verwarmen de lucht, die dan door
een breede opening boven de gaskroon
wegstroomt.
Voldoet nu de ventilatie aan de haar
gestelde eischen? De warmte kan zy
verminderen, zoolang de warmtepro
ductie geschiedt door in het vertrek
aanwezige warmtebronnen als men
schen, licht en kachels.
De warmteuitstraling der muren in
den zomer en de daardoor ontstane
hooge woningtemperatuur kan zij echter
niet verhinderen. Daarvoor is enorm
veel afgekoelde lucht noodig.
De restitutie van zuurstof heeft zeer
voldoende plaats. De verwijdering van
gasvormige stinkende bijmengsels der
dat zij nutteloos hierheen gekomen was.
Maar reeds stond de heer des huizes
voor haar en reikte haar de hand.
„Mijn beste mevrouw van Ratenow, wat
verschaft mij de zoo zeldzame eer van uw
bezoek?"
„Ja, dat moogt gij wel vragen, Hegebach
Niet waar, het moet u wel zonderling toe
schijnen, u zoo plotseling te overvallen?"
„Ik vind het in ieder geval prachtig,
genadige vrouw!"
Hij verzocht haar weder plaats te nemen
en ging tegenover haar zitten.
„Ik zal u niet lang ophouden, Hegebach;
ik geloof, dat ik u in een gewichtig gesprek
stoorde."
volstrekt niet, die zaak heeft geen
haast," antwoordde hij.
„Dat was een buitengewoon knappejongen,
Hegebach
„Die u zooeven voorbijging? Ja een pracht
van een knaap!"
„Inderdaad," stemde ze toe. Toen zwegen
beiden. De heer des huizes bracht door
middel van een schel een boodschap over
en toen hij weder tegenover haar zat,
zeide hij
„Het treft gelukkig, dat gij gekomen zijt,
mevrouw, anders was ik misschien nog naar
u toegereden. Ik ben zoo onrustig en gejaagd,
gij begrijpt wel, waarom. Het i» altijd een
stap, waartoe men nooit dan na rijp beraad
mag besluiten. Zoo maar eensklaps een
wildvreemde als kind aan te nemen, alles
van hem te verwachten, wat anders slechts
de banden des bloeds recht geven te eischen,
liefde en eerbied en tevens voor hem te
zijn, wat men anders voor zijn eigen kin
deren is geweest, geloof mij, dat valt niet
gemakkelijk!"
De oude dame knikte. Met haar gedachten
verwijlde zij nog altijd bij den knaap, die
kamerlucht kan vrij goed plaats heb
ben als de productie niet te groot is.
Evenwel, en vooral dan, wanneer veel
stank wordt geproduceerd, is het van
't grootste gewicht de oorzaak te ver
wijderen. Daarom is men er in den
laatsten tijd wel toe overgegaan om
schoolkinderen met regelmatige tus-
8chenruimte baden te doen gebruiken,
hun jassen buiten het schoolveitrek te
houden, en zorgvuldig op de reinheid te
letten. De ervaring heeft geleerd, dat
met inachtneming dezer maatregelen
een betrekkelyk geringe ventilatie vol
doende is, om de lucht geschikt te laten
blyven.
Het stof te verwijderen door de ven
tilatie gaat zoo goed als in 't geheel
niet. Overal blijft stof achter. Dit moet
dus zooveel mogelijk beperkt of me
chanisch verwijderd worden. Ook de
infectiekiemen weerstaan gemakkelyk
sterke ventilatie. Alleen onbewoonde
vertrekken kunnen door een sterke
tocht kiemvrij worden. Een desinfectie
van kamers en kleeding door ventilatio is
niet te verkrygen. De bacteriën hechten
zich te vast aan de kleeren, etc.
We zien dus, dat de ventilatie alleen
eigenlijk dienst doet om overmatige
warmte te verminderen en de kamer
luchtzuiver te houden, respect, te ver-
verschen.
Maar deze diensten zijn dan ook
meer dan voldoende, want zoowel te
groote warmte als onzuivere lucht zyn
uiterst slecht voor de gezondheid. Beide
maken zij het organisme vatbaar voor
infectie en andere ziekten. Evenals
voedsel heeft de mensch goede zuivere
lucht noodig om gezond te leven. Maar
vragen we nu of hier altijd aan wordt
gedacht, dan moet helaai het antwoord
ontkennend luiden. Zien we eens in
onze omgeving rond, dan kunnen we
wel zeggen dat in de meeste huizen
geen andere ventilatie plaats kan vinden
dan door de natuurlyke openingen in
de vertrekken. En werden nu deze
natuurlijke openingen als vensters etc.
dan nog maar altijd gebruiktMaar
in de meeste gevallen blijft alles pot
dicht. Het iB alsof de meiischheid hier
bang is voor zuivere lucht. Slaau we
eens een blik naar do verschillende
openbare gebouwen, dan ontmoeten
we ook daar hetzelfde verschijnsel en
daarom is het onze bedoeling om de
attentie voor dezen levenseisch op te
wekken.
Buitenland.
baar zooeven voorbij geloopen was, zij
moest zekerheid hebben.
„Pardon, Hegebach, was die aardige jongen
van straks misschien een der candidaten
voor de plaats van uw zoon?"
„Wie?"
„Wel, die zoo straks met zijn moeder
hier was."
„Ach, mevrouw; neen volstrekt niet!
Weliswaar ben ik zijn voogd en stel ik in
hem een levendig belang. Hij toch was de
beste vriend van mijn Hendrik, maar
„Vergeef mij mijn nieuwsgierigheid He
gebach!" Verruimd haalde mevrouw Van
Ratenow adem.
„Maar ik heb elders reeds onderhande
lingen aangeknoopt en ieder oogenblik
kan ik bericht verwachten.
Opnieuw zat de oude dame op heete
kolen.
„Nu, mijn waarde Hegebach, ik wensch
u veel geluk!"
Haastig stond zij op. Het begon reeds
tamelijk duister te worden.
„Ik moet wat spoed maken om naar huis
te komen; zij zullen waarlijk niet weten
waar ik gestoven of gevlogen ben. Ik heb
ook geen reden om nog langer hier te toeven
ik gij zult mij wel vergeven, Hegebach,
maar ik was hierheen gekomen om u een
voorstel te doen ik ik was voorne
mens, maar het is nu toch te laat. Neem
het mij niet kwalijk."
Hij gaf geen antwoord. Stil was het in
het vertrek, alleen hoorde men het ruischen
der zijde, toen zij haar mantel dichtknoopte
en het zacht getik der pendule.
„Vaarwel, Hegebach, gij weet wel, oude
vrouwen steken gaarne haar neus in een
andermans zaken, maar de bedoeling was
goed. Adieu!"
Zwijgend volgde hij haar naar de deur.
De Times verneemt uit Buenos Aires
doch via Montevideo, dat er ernstige
wrijving is ontstaan tusschen de Argen
tijnen en de Brazilianen.
Blijkens telegrammen uit Porte Alegre
en andere plaatsen in Brazilië zijn daar
aan de Argent, consulaatgebouwen de
wapenschilden afgerukt. In Buenos Aires
hebben de studenten overal de Brazili-
aansche vlaggen neergehaald, en haar
verwijdering van de groote hotels be
werkstelligd.
De autoriteiten te Buenos Aires wei
geren toe te staan, dat uit Argentinië
telegrammen worden verzonden, wan
neer in die telegrammen melding wordl
gemaakt van den staat van zaken tus
schen Brazilië en Argentinië, of van het
feit, dat Brazilië zich bij de eeuwfeesten
te Buenos Aires niet door oorlogschepen
heeft laten vertegenwoordigen. De tele-
grammencensuur wordt met despotische
gestrengheid uitgeoefend.
De nachtelijke oefeningen, waaraan
de Engelsche vloot druk doet, hebben
onder de oorlogsbodems die er aan deel
namen al heel wat ongelukken veroor
zaakt, maar ze zijn ook een gevaar voor
andere schepen, vooral voor de visschers
op de kust. In de laatste nachten werd
er weer druk geoefend in Falmouth-baai
en de visschers hadden al besloten, zich
bij de regeering te beklagen. Den laat
sten nacht gebeurde er een ernstig on
geluk. Torpedobooten zouden een aanval
doen op de Patrol, een verkenner. Ze
hadden geen lichten op, maar het was
een klare nacht. Met 21 knoops-vaart
stoof de Quail, een torpedojager op de
Patrol af. Deze richtte haar zoeklicht
op de Quail en daardoor verblind zag
de kapitein niet, dat hij een troller voor
den boeg had. De visschersboot werd
door midden gesneden, en van de vijf
man aan boord kwamen er vier om.
De dierentemster Dorsy is in een
circus op de Brusselsche tentoonstelling
door een leeuwin zwaar gekwetst. Zij
gaf een vertooning met zes onlangs
getemde leeuwinnen. Een der dieren
was zeer weerspannig en traag om te
gehoorzamen, en de temster moest
meermalen vork en zweep gebruiken.
Toen mevr. Dorsy, na het publiek
gegroet te hebben, de wilde beesten
terug naar hun hok dreef, sprong de
weerspannige leeuwin op haar toe, sloeg
haar vreeselijke tanden in den hals der
vrouw en de klauwen in de dij. Mevr.
Dorsy had nog de kracht zich om te
draaien en vier revolverschoten in den
muil der leeuwin te lossen. Het wapen
was slechts met los kruit geladen, maar
het was toch voldoende om het dier
„Waarom dan zoo schielijk?" vroeg hij
eindelijk, „wilt gij niet eerst eenige ver-
frissching gebruiken mevrouw
„Zij bedanktereeds had zij de hand op
de kruk van de deur, toen een bediende
den heer des huizes een telegram bracht.
„Blijf nog een oogenblik, mevrouw de
barones," vroeg hij dringend en opende,
naar het licht gaande de enveloppe.
„Lees," zeide hij toen, „ik ben weder
ongelukkig geweest" en gaf haar het blad
zij nam het aan en las:
„Afwijzend geantwoord, te vargeefs ge
praat tegen weigering.
VAN ROST."
„Wat moet dat beduiden?" vroeg zij
haastig.
„Hij, die ik tot mijn zoon had uitver
koren, hij weigert." Hij was bleek geworden.
Tante Ratenow staarde op het telegram
het schemerde haar voor de oogen; zij las
de plaats van afzending; las de ondertee-
kening; haar oude hart wilde bersten van
het stille gejuich, dat er zich in verhief.
„En hoe stelt ge juist in dezen belang
„In hem, juist in hem," zeide hij „zeer
veel!"
„Geef mij volmacht, Hegebach, gij kent
hem nauwlijks, iaat mij
„Ik ken hem bijna in het geheel niet,"
verzekerde hij, „één ding deed mij slechts
besluiten, hem en juist hem alleen te kie
zen; dat
„HegebachDe oude dame trad op den
man toe, die bezijden de tafel stond en met
de hand er op steunde, alsof hij nadacht.
„Hegebach!" Zij wilde nog meer zeggen,
maar zij begon op eens te schreien. Van
louter vreugde weende zij, doch ergerde
zich aanstonds er weer over, dat de tranen
onophoudelijk uit haar oogen stroomden;
niets kon haar onaangenamer zijn, dan dat
te doen achteruitdeinzen. Er daagde
spoedig hulp op. Het was hoog tijd,
want mevr. Dorsy verloor het bewustzijn.
Men droeg haar in haar loge, waar
een geneesheer het slachtoffer kuam
verzorgen. De wonden zijn zeer gev&ar-
lijk en de toestand der gekwetste is
zeer ernstig.
Op alle legaties te Peking zijn ano
nieme brieven, aan de revolutionairen
in Sjanghai toegeschreven, ontvangen,
de waarschuwing bevattende, dat een
uitgebreide anti-dynastieke opstand
dreigt. Indien de vreemdelingen de
Mantsjoes niet helpen, zullen zij onge
deerd worden toegelaten. Andeis zullen
zij door een algemeenen moord ver
nietigd worden. De brieven zijn op
geheimzinnige wijze bezorgd de post
stempels ervan waren uitgewischt.
In verband met da gelijksoortige
waarschuwingen, onlangs door de con
suls te Nanking ontvangen, hebben
die brieven ongerustheid veroorzaakt.
De Russische gouvernementen Tay-
rien en Molihev zijn door cholera besmet
verklaard.
Na langdurige beraadslaging met ge
sloten deuren heeft de krijgsraad te
Petersburg vonnis geveld over 68 be
klaagden. Zij waren onderscheidelijk
beschuldigd van diefstal en moord. Er
zijn 29 personen ter dood veroordeeld.
Te Petersburg zijn een grondeigenaar
en een dokter in hechtenis genomen
wegens moord. De grondeigenaar had
den dokter omgekocht om zijn schoon
zuster te vergiftigen in de hoop dat
het aanzienlijke vermogen der overle
dene aan zijn vrouw zou komen. De
vergiftiging had plaats met het nood
lottig gevolg, dat het slachtoffer nog
denzelfden avond overleed.
De werkstaking op de spoorwegen
van het Zuidernet in Frankrijk, duurt
nog voort. De treinenloop tusschen
Nice en Grasse geschiedt onder leiding
van de hoofdagenten der spoorweg
maatschappij. Er zyn een paar telegraaf
draden doorgesneden en sommige spoor
lijnen worden door militairen bewaakt.
De prefect van het departement der
Zee Alpen heeft maatregelen getroffen
om het verkeer der personen-treinen op
dubbel spoor te waarborgen.
Het stakende spoorwegpersoneel wei
gert met iemand anders dan de di
rectie der maatschappij te onderhan
delen. Zoo hebben zij, naar uit Nice
gemeld wordt, de bemiddeling van den
kantonrechter geweigerd.
Mozambique is geteisterd door een
zwaar onweer, dat groote schade aan-
men haar op weekhartigheid betrapte;
haastig wischte zij hare tranen weg en
begon hem toen te berispen.
„Eigenlijk moest ik u in den steek laten,
Hegebach, waarachtig, kijk mij nu zoo'n
man eens aan, die alles in het geheim wil
doen! Maar zoo gaat het altijd mijn beste,
twee mannen broedden nog nimmer iets
verstandigs uit. Een mooie jongen, die
Rost. Die zal aardige dingen bij elkaar ge
praat hebben, slechter afgezant kondt ge
al moeilijk vinden. En biecht nu eens op,
Hegebach, waarom mocht ik van alles niets
weten
Hij lachte.
„Wij wilden u verrassen, want aan hem
hadt ge toch zeker niet gedacht."
„Neen, waarlijk niet!" en zij lachte door
hare tranen heen. „Maar niettemin moet
de oude Ratenow zich er maar alweer voor
spannen."
En zij spande zich er voor. Nog laat dien
avond vernam Moritz, dat zijn moeder den
volgenden morgen op reis wilde gaan. Zij
ging en kwam drie dagen later weder terug.
Toen kwam de Bennewitzer en ze gingen
te zamen op reis. Ditmaal wist men thuis
tenminste waarheen, naar Berlijn.
Toen Moritz vijf dagen later zijn moeder,
die weder thuiskwam, van het station
haalde, zeide de oude dame vertrouwelijk
toen zij in het rijtuig zaten:
„Zie zoo, mijn jongen, nu komt het in
orde. Maar het heeft van alle kanten de
grootste moeite gekost; denk eens, Moritz,
Hegebach moest er zelfs voor naar den
keizer. Wat hebben die menschen toch een
haarkloverijen uitgedacht om elkander het
leven zwaar te maken."
Binnen een paar weken had de Benne
witzer een zoon en welk een zoon.
(Wordt vervolgd).
1IEUWIBL4D
Naar het Duitsch
VAM