Hel Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de ilommelerwaard.
Verantwoordelijk of niet?
Ie Stem van let Bloed
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No, 2077Woensdag 7 September,
FEUILLETON.
;L^i££3g
iMjtk
H
£r lAND VAN Alt EN''
VOOB
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
1910,
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Een onzer collegas gaf in de vorige
week, in het blad waaraan hij werk
zaam is, een eenigszins opgewonden
verslag over den laatsten vliegdag van
Olieslagers te Utrecht. Toen ontving
hij van een der lezers van het blad
een schrijven, waarin deze zinsneden
voorkwamen: „Ik heb zoodanige vlieg-
demonstratie tot dusver niet bijgewoond
en denk ook niet dat ik er later ge
bruik vaD zal maken. De vliegtocht
van Olieslagers te Utrecht is goed af-
geloopenmaar het had ook anders
kunnen zijn. De dood van Van Maas
dijk, het zeventiende of achttiende ge
val in drie jaar tijds, wijst op het lot
dat ook Olieslagers vroeg of laat, moet
treffen. Zou U, wanneer hij veronge
lukt was, daarvan niet een onuitwisch-
baren indruk hebben overgehouden, ja
zelfs, U zeiven er geen verwijt van
gemaakt hebben, dat uwe aanwezigheid
op het vliegterrein, mede den man tot
zijn waagstuk had verlokt?"
Onze collega bleef het antwoord op
die vraag natuurlijk niet schuldig; maar
wij moeten bekennen dat hij ons daar
bij niet geheel heeft kunnen bevredigen.
Het is, dunkt ons, niet in de eerste
plaats de vraag, zooals hij meent, of
het de moeite waard is, dat het ver
keer in de lucht vooruit gaat en allengs
bruikbaar wordt voor iedereen.
Ook wij zijn, met hem, van raeening,
dat de belangen der luchtvaart groot
zijn en dat niemand wenscben kan haar
voortgang te belemmeren. De mogelijk
heid toch, dat de luchtvaart nog eens
een werkelijk, volkomen veilig (voor
zoover hier van veiligheid sprake kan
wezen) en geregeld vervoermiddel worde,
is geenszins uitgesloten. Evenals de
vogel zich volkomen veilig en zeker in
de lucht beweegt, doet het de visch in
het water en mensch en dier te land.
En daar wij veel vertrouwen hebben
en veilig kunnen hebben in de vorde
ringen der wetenschap, is het aanne
melijk dat, na herhaalde en toenemende
verbeteringen en proefnemingen, dit
doel zal bereikt worden.
Maar men zal ons aan den anderen
kant toestemmen dat dit een zuiver
wetenschappelijke quaestie is en dat
ook behoort te blijven. Het nemen der
proeven geschiedt, alles behalve weten
schappelijk, in het publiek, dat er dade
lijk een pretje, een soort van kermis
van maakt.
THEO VON BLANKENSEE.
(25
„Dat is nog zoon kwaad idee niet!" zei
de commissaris, toen hij dit alles gehoord
had. „Dat moet u bepaald aannemen, mijn
heer Mandl."
„Er is zeker veel voor te zeggenhernam
deze. „Maar ik wil in ieder geval tot morgen
bedenktijd hebben. Ik kom dan ook tegen
middag naar je toe om je antwoord te
geven."
„Best!"
Al pratende waren ze op de Mariaplaats
gekomen, toen de commissaris plotseling
aan zijn plicht dacht en ontsteld uitriep:
„Ik loop hier te lachen en te praten,
en vergeet heelemaal, dat ik een moorde
naar in hechtenis moet nemen."
Mandl moest nu ook lachen, en zeide:
„Kijk eens, mijnheer de commissaris,
daar heb ik gedurende mijn plezierreisje
naar Frankfort ook aan gedacht. Ik weet,
hoe en wanneer het u gelukken zal Robert
Steinlein in te rekenen. Ik hoop er bij
tegenwoordig te zullen zijn en mogelijk u
van dienst te wezen."
„Ik zou er liever niet bij willen zijn!"
zei Richard v. Forster. „Is het reeds onaan
genaam genoeg te weten, dat mijn eigen
neef, met wien ik opgevoed ben, de moor
denaar van mijn vader is, nog pijnlijker
is het, mede te werken aan zijn gevangen
neming."
„Dat verlangt ook niemand!"
Maar het publiek heeft betrekkelijk
weinig schuld. Men organiseert vlieg
tochten, zooals men een wedren orga
niseert waarbij het behalen van winst
volstrekt niet is uitgesloten. Men stelt
het publiek in staat, tegen betaling, de
zeker zeer interessante vertooning bij
te wonenmaar het publiek, dat be
taalt, wil waarde voor zijn geld hebben,
wil zien vliegen en oefent pressie uit
op den aviateur, die toch alleen beoor-
deelen kan of het waagstuk bijzonder
groot is. Natuurlijk hunkert hij zelf
naar het oogenblik om toegejuicht te
worden en het publiek heeft niet al te
veel moeite om hem op het eerste ge
schikte oogeublik tot vliegen te be
wegen.
Het is volkomen waar, dat de com
missies, die vliegtochten organiseeren,
zich onzijdig houden. Ook is het waar
dat Olieslagers in Utrecht en Yan Maas
dijk in Den Haag hebben getoond dat
zij voor een mopperend publiek niet
bang zijn. Toch staat het vast dat zij
gaarne vliegendat het vliegen hen
animeert, tot eeu soort van hartstocht
wordt, die de gevaren minder groot
doen schijnen, dan ze in werkelijkheid
zijn. Toen Yan Maasdijk een oogen
blik vóór zijn dooi opsteeg, was dat
absoluut onnoodig. Toch nam hij een
voorloopige proef en had er gaen be
zwaar in, zyn beminde op den tocht
mede te nemen. Wanneer het hart hem
op de rechte plaats zat, wat wij geens
zins betwijfelen, dan was dat meisje
het liefste wat hij op aarde bezat en
toch was er een verstandig verbod van
hare ouders noodig om haar terug te
houden: een verbod dat haar wellicht
het leven heeft gered en in ieder ge
val heeft kunnen redden.
Waar zulke verschijnselen duidelijk
spreken, kan men toch niet zeggen:
Dat is het belang der wetenschapDe
wetenschap heeft hiermede betrekkelijk
heel weinig te maken. Deze is alleen
aan het woord, waar in alle stilte en
in allen ernst, ver van alle publiek en
feestelgk vertoon, met zoo min mogelijk
gevaar, de proeven geschieden.
In zeker opzicht is daarom het pu
bliek en zijn vooral zjj die de vlieg
tochten organiseeren, wel degelijk ver
antwoordelijk want het is niet te
ontkeneen dat de zaak, hoe schoon zij
op zich zelf wezen moge, den verkeerden
kant uitgaat en terecht komt op het
sportterrein, waar zij niet te huis be
hoort.
Hierbij komt nog iets anders. De
Richard nam nu afscheid van hen, die
thans den weg naar het politiebureau in
sloegen.
Onderweg lei Simon Mandl heel nauw
keurig uit, op welke wijze hij hoopte
Steinlein in handen te krijgen. Hij had
zijn plan reeds tot in kleinigheden uitge
werkt, en alles droeg de goedkeuring van
den commissaris weg.
„Ik zou heusch geen beter plan hebben
kunnen smeden zei Malchus. „Zoodoende
slaan wij misschien wel twee vliegen in
éénen klap. Wij vinden de andere vijf
diamanten en krijgen tegelijk den moor
denaar in handen."
„En het laatste niet het minst, wij zullen
een uiterst gevaarlijken troep spelers ont
dekken!" hernam Mandl.
„Ik denk, dat ze er allemaal invliegen
zei de commissaris daarop. „Ik ben alleen
maar bang, dat Steinlein u herkennen en
zoo lont zal ruiken. De zaak zou dan veel
gevaarlijker worden, dan wij ons wellicht
voorstellen.
„Wees maar niet ongerust, mijnheerHij
zal mij niet herkennen."
Zij waren nu bij het bureau van politie
in de Wijnstraat gearriveerd.
„Hier scheiden nu ook onze wegen!" zei
de commissaris.
„Ja, maar niet voor lang!" antwoordde
Mandl. „Dus tot ziens, vanavond om 11
uur op het Odéonplein".
De commissaris ging door de hooge poort
naar zijn bureau; maar Simon Mandl wilde
uitrusten van hetgeen hij in de laatste
dagen had doorgemaakt.
XI.
De maan scheen helder over de onmete
lijke huizenzee van Munchen.
Was er in de drukkere straten van bet
publieke veiligheid is ook wel degelijk
bij de zaak betrokken. Bij de minste
uitbreiding die de luchtvaart verkrijgt,
ontstaat werkelijk gevaar voor leven
en eigendom van personen, die met het
geheele geval niets te maken hebben.
Tegen de dwaasheden der bestuurders
van automobielen, heeft de overheid
maatregelen moeten nemen en sedert
is het aantal ongelukken vrij wat ver
minderd. Daarom is ook hier een op
treden der overheid in den eenen of
anderen zin gewenscht, ja noodzakelijk.
Gaat de luchtvaart door, wat wij niet
betwijfelen, dan zal toch de tijd niet
ver meer wezen, waarin de overheid
verplicht is de zaak wettelijk te regelen.
Het zou onredelijk zijn, wanneer iemand
zich verzette tegen het rijden van een
spoortrein, die zich over vaste banen
beweegt, en waarbij niemand een ongeluk
behoeft te hebben, die zich van de baan
verwijderd houdt; maar het is volstrekt
niet onredelijk, wanneer wij er ons tegen
verzetten, wanneer een vliegmachine z:ch
vrij over onze hoofden en over onze
daken beweegt, met de zeer groote
mogelijkheid dat het gevaarte op zeker
oogenblik neerstort en ons en onze
bezittingen verplettert
Ontzettend overdreven vinden wij de
bewering, dat aan het publiek geen
verwijt mag worden gemaakt over zijn
tegenwoordigheid, omdat het juist door
die tegenwoordigheid de luchtvaart in
direct bevoordeelt. Men mag zeggen
wat men wil, maar dat publiek komt
er eenvoudig om wat te zien en te
genieten. Op zich zelf is daar niets
tegen te zeggenmaar men ga niet
verder en houde er de wetenschap
buiten want die heeft er absoluut niets
mee te maken.
Dat verheerlijken van die helden der
lucht heeft ook iets ziekelijks. Men zegt:
zij hebben niet te vergeefs geleefdzij
hebben de eerste wankele pogingen
gedaan om een pad te betreden, dat
de raen8chen kan voeren tot grooter
geluk.
't Is best mogelijk maar wij kunnen
bezwaarlijk aannemen, dat het den
aviateur louter om het geluk der mensch-
heid te doen is. Hij moge, noodeloos
vroeg stervende, Diet te vergeefs hebben
geleefd, het gezond verstand zegt ons
toch, dat hij waarschijnlijk langer had
kunnen leven, indien hij wat voorzich
tiger ware geweest, en dan zou hij naar
alle waarschijnlijkheid meer voor de
menschheid hebben kunnen doen.
Er zijn er die meenen, dat wij nimmer
een luchtverkeer zullen bereiken, dat
redelijke waarborgen voor veiligheid
oplevert. Zij gelooven dat nooit iemand
er aan denken zal, per vliegmachine
op reis te gaan en zijn er van over-
tuigd dat het vliegen altijd acrobatiek
zal blijven van enkele waaghalzeu.
In beginsel deelen wij die meening
niet; aan de resultaten der wetenschap
wanhopen wij nooit maar wij zijn
tevei s innig overtuigd dat het hoogste
woord iq deze niet aan de wetenschap
gelaten wordt, dat de geheele zaak den
verkeerden kant uitgaat en, mocht dk'
I zóó blijven, dan, ja dan zijn wij ook
overtuigd, dat hoogstens het resultaat
van een zeer gevaarlijke soort van sport
zal worden bereikt.
centrum van de Mariaplaats tot aan de
„Karlstor" nog volop vertier, in de straten
van de deftiger noorderwij k was haast geen
sterveling meer te zien. De aanzienlijke
gebouwen in de omgeving van de „Siegestor"
stonden eenzaam en verlaten, en men zou
het den somberen muren niet aangezien
hebben, dat daar achter zulk een verblin
dende weelde heerschte.
De blinden van een klein en onaanzienlijk
café in deze buurt waren, hoewel het nog
niet laat in den nacht was, reeds neerge
laten, zoodat het scheen, alsof er zich geen
sterfelijk wezen meer in bevond. Alleen,
wanneer men nauwlettend toeluisterde, kon
men nog duidelijk hooren, dat het daar
binnen alles behalve rustig was.
Want hier bevond zich geregeld een
aantal jongelieden, die in dit afgelegen
lokaal aan hun hartstocht van het spel
den teugel vierden. Daar or steeds hoog
ingezet werd en men slechts bij de wet
verboden hazardspelen deed, werd het oafé,
teneinde tenminste voor de buitenwacht
allen schijn af te wenden, altijd van te voren
gesloten. Wat echter achter de ijzeren blin
den geschiedde, de tooneelen die er voor
vielen, die gewaagde spelen, om te zwijgen
van die sluiksche bedriegerijen, kwam nie
mand die er buiten stond, te weten.
De spelers, deels jeugdige personen, met
geblazeerde afgeleefde gezichten, deels ook
spelers van beroep, die, wanneer het moest
ook niet bang zijn om te trachten hun
geluk te verbeteren, waren aan een lange
tafel gezeten. Maar er bevonden zich ook
ouderen onder, die hier hun avond zoek
brachten en van het reeds ainds lang ge
miste genot van het spel profiteerden. De
rest bestond uit avonturiers en een elegante
dame. Aan een aparte tafel werd roulette
gespeeld. Hier waren, aan hun gezicht te
Buitenland.
Brussel-kermis op de wereldtentoon
stelling te Brussel is reeds weder uit
de asch verrezen. In het belang van
de kleine kooplieden, café-houders en
verkoopers, die door den brand wel heel
in 't bijzonder getroffen waren, was er
aan den wederopbouw van dit deel der
tentoonstelling extra-hard gewerkt. Niet
alle huizen en gebouwtjes zijn zoo smaak
vol geworden als vóór den brand. Voor
sommige zijn gewone houten kramen
in plaats gekomen. Maar Brussel-kermis
is toch weer een vroolijk en prettig ge
heel.
De Petit Bleu bevat den tekst van
een tusschen prinses Louise en haar
vroegeren man, prins Filip van Saksen-
Coburg en Gotha getroffen schikking,
v aarbij de geldelijke verhouding tus
schen hen beiden geregeld wordt. Prin
ses Louise erkent, dat zij aan prins
Filip 2,131,251 kronen schuldig is; de
prins betaalde haar maandelijks een
toelage van 7000 kronen uit. Bij onder
ling goedvinden is dat maandgeld ge
kapitaliseerd tot een bedrag van
1,250,000 kronen, zoodat de prinses een
som van 881,251 kronen schuldig blijft.
Van die schuld betaalt prinses Louise
terstond een som van 181,251 kronen
af en zij verbindt zich haar verdere
schuld van 700,000 kronen af te be
talen zoodra zij, tengevolge van erfenis
of schenking, daartoe in staat zal zijn.
Of prins Filip het geld ooit krijgen
zal?
Te Bellona is een gezin van 8 per
sonen vermoord. Volgens de Tribuna
zou deze moord eene wraakoefening
zijn van de vereeniging de Zwarte Hand,
te New-York.
Volgens de Tanin van Konstantino-
pel heeft de Turksche Vlootvereeniging
zien, de spelers vooral hartstochtelijk, ja
koortsachtig opgewondenmet angstige
onheilspellende blikken, waaruit de harts
tocht sprak, velgen zij de bewegingen van
den croupier.
Zwart verliest Een vloek was dan
vaak het antwoord op de uitspraak van
den bankier, die met zijn glimlach de
winsten opstreek, en slechts zelden uitbe
taalde.
Het balletje rolde voortdurend; maar
alleen de stapeltjes goud van den croupier
groeiden aan.
Deze, een oudere man maar nog krachtig,
kaalhoofdig met een grijs baardje en zeer
bewegelijke oogen, waarmede hij alle spelers
met bewonderenswaardige kalmte aanzag,
was voor geen kleintje vervaard. Naast hem
zat in bevallige achteloosheid de voorname
elegante dame, een cigarette in den mond;
glimlachend volgde zij den loop van het
spel en luisterde naar de woorden van
den croupier want deze was haar man
en zij zelve de lokvogel, die voortdurend
nieuwe slachtoffers naar het speelhol trok.
Onder de hartstochtelijkste spelers aan
de roulette behoorde ook Robert Steinlein.
Zijn handen beefden, zoo vaak hij een
bedrag inzette. Maar het geluk was hem
dezen avond allesbehalve gunstig. Iedere
inzet kwam in de handen van den bankier
terecht.
Hoe meer hij echter verloor, des te ge
waagder werd zijn spel.
De meeste toeschouwers waren om de
roulettetafel verzameld om den loop van
het spel te volgen, terwijl af en toe een
van de toeschouwers een bedrag inzette.
Onder deze laatsten bevonden zich ook
de commissaris Malchus en Simon Mandl.
Ten einde echter door niemand der aan
wezigen, vooral niet door Robert Steinlein
de regeering verzocht, de juweelen van
den ex-sultan Abdoel Hamid te ver-
koopen en de opbrengst voor de vloot
te besteden. Deze juweelen hebben een
waarde van ruim 4 millioen gulden.
De regeering zou op dit verzoek
gunstig hebben beschikt.
Een kruidenier te Brynhyfryd bij
Swansea is bij het graven in zijn tuin
op een aantal doodkisten met kinder
lijken gestooten. De politie ging na
hem aau het graven en vond er nog
meer. In het geheel kwamen er 16
kinderlijken voor den dag, waarvan
twee in papier gewikkeld, de anderen
in kisten begraven waren. Voor de
kruidenier in het huis trok, heeft er
een lijkbezorger gewoond.
Tengevolge van een 48-urigen reeen-
val verbrak de Ternes in Hongarije
haar dijken en zette een groot gedeelte
der stad Karansebes onder water. Vele
huizen zijn ingestort, de materieele
schade is belangrijk. Men vreest, dat
er talrijke slachtoffers zijn. Ook in andere
streken heeft het water groote schade
aangericht. Op verschillende punten is
het treinenverkeer opgeheven.
De „Vorwarts" weet te vertellen d.it
zoowel de Duitsche als de Britsche
marine voornemens is kleine pantser
schepen van een nieuw model in te
voeren, die door hun bouw en inrich
ting bestemd zouden zijn niet alleeu
om de reusachtige „Dreadnoughts" te
bestrijden, maar het behoud dier mon
sters ook onmogelijk zullen maken De
nieuwe schepen zouden slechts 86 meier
lang en 14 breed zijn, met een diepgang
van 6,50 meter en slechts 1,50 meter
boven den waterspiegel uitsteken. De
blindeering alsmede de brug zouden
zoo dik worden gemaakt, dat de mach
tigste granaten die niet zullen kunnen
doorboren. Midden op het schip zou
zich een toren verheffen met twee
reuzenkanonnen van een kaliber van
43 centimeters, in staat om projectielen
van 2700 kilo weg te schieten, met
een snelheid die al het tot dusver
bestaande overtreft.
Heaton, de Liverpoolsche zwemmer,
die zijn tocht over het Kanaal, op 4
mijlen afstand van de Fransche kust
heeft moeten opgeven, heeft 25 mijlen
gezwommen, wat 4 mijlen meer is dan
den afstand van Dover naar Calais in
rechte lijn.
Heaton zal het i iet weer probeeren.
Hij had zich hard geoefend en was in
goede konditie. De stroom en 't wisse
lend getij zijn hem te groote belem
mering geweest.
Te St. Laurent, in Spanje, heeft een
herkend te worden, droegen zij „maskers",
d. w. z. zij hadden hun haar geverfdMrndl
had zich een lorgnet aangeschaft, terwijl
Malchus een monocle droeg. Zij hadden
zich zoo uitgedost, dat zij onmogelijk her
kend konden worden.
Volgens afspraak hadden zij elkander op
het Odéonplein ontmoet en zich gezamen
lijk naar de verzamelplaats der spelers
begeven. Daar zij zich zoo elegant voor
deden, hield men hen voor bekende gasten
en kwamen zij zonder moeite binnen.
Maar achter hen waren op bevel van den
commissaris een troep agenten gevolgd, die
zonder in het oog te loopen om het voor
het oog gesloten café patrouilleerden, om
op een afgesproken teeken ieder oogenblik
een inval te bunnen doen.
„Rood verliest."
Robert Steinlein had zijn laatsten inzet
aan de bank verloren. Met een gezicht, rood
van toorn sprong hij op, zijn vuisten bal
lende en tandenknersend van woede riep
hjj uit:
„De bank bedriegt."
Óp het gezicht van den croupier was niet
de minste ontroering te zien; hij was aan
zulke tooneelen gew«on. Op zijn gezioht
was niets anders te zien dan dat onver
schillige lachje, w tarmede hij iedere gelds-
8om opstreek.
Terwijl al de andere aanwezigen Robert
Steinlein in het oog hielden ten einde hem
te beletten een of andere feitelijkheid te
plegen, liet de croupier een nieuw spel
beginnen, zonder verder op die woorden
te letten.
Rood verliest en zwart verliest, de bi-ut
wint altijd, fluisterde Mandl zijn me.g
toe, die hem toeknikte, ten teeken dat i ij
het er mede eens was.
DOOR
(Wordt vervolgd).