liet Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Revolutie.
INKWARTIERING!
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 2990. Zaterdag 22 October.
FEUILLETON.
i
191Q.
UHD VAN ALTEN'
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
De revolutie is uitgebroken in Por
tugal en met deze kwamen er allerlei
verschrikkingen over het land en het
volk. Het huis Braganza had bijna drie
eeuwen lang zijn scepter over het Por-
tugeesche volk gezwaaid, éen stoot
en het koningshuis had opgehouden te
regeeren.
Het huis Braganza stond niet in hoog
aanzien bij het volk. Voor een groot
deel ligt hiervan de reden bij het huis
zelf. Van het tijdstip af dat het de
regeering in handen nam tot nu toe
is het steeds een aaneenschakeling ge
weest van onlusten en oproerige toe
standen. Het koningshuis wist niet met
het noodige beleid het schip van staat
te sturen. Onkunde en onverschillig
heid voor de belangen, die het land en
het volk golden, was hiervan de oor
zaak. Dat het volk niet met zulk een
koningshuis tevreden was, is licht te
begrijpen. In plaats van dat de koningen
zich met al hun toewijding aan land
en volk gaven, de belangen daarvan
behartigden, om beiden tot bloei en
welvaart te brengen, trokken ze er zich
weinig van aan. Hiertegen kwam het
vol.: in verzet. Het wenschte dat het
met verstand en met doorzicht zou
worden geregeerd, en deze twee eigen
schappen, zoo beslist noodig voor het
voortbestaan van een koningshuis, waren
niet te vinden bij de regeerders van
het huis Braganza.
Een volk verlangt meer van zijn
koning dan pracht en praal, meer dan
vertoon van schitterende uniformen.
Niet door uiterlijk vertoon wint een
vorst de harten zijner onderdanen.
Slechts de liefde, die hij voor zijn volk
voelt, kan wederliefde wekken. En die
liefde bezaten de leden van het huis
Braganza niet. Niet te verwonderen
valt het dus dat het Portugeesche volk
zijn koning van den troon verjoeg. Het
koninkrijk Portugal bestaat niet meer,
de republiek werd uitgeroepen en het
volk zal een ander hoofd, een presi
dent kiezen, om het bestuur van het
land op zich te nemen.
We willen niet in bijzonderheden
treden, niet nagaan in hoeverre het
Portugeesche volk gelijk had te han
delen als het heeft gedaan. Het volk
staat bekend als onkundig in velerlei
zaken, weinig doorzicht hebbende nog
bovendien. Het meerendeeler van wordt
onbekwaam geacht te beseffen welk
W. aElllBIJBCi.
IV.
5)
„Het zal mij waarlijk benieuwen, hoe
lang die Krosky het volhoudt eer hij door
de ben valt. Ik ben er zeker van, Trebnitz,
dat jij zoowel als ik reeds lang op de een
of andere manier ingepalmd waren en thans
als eerzame echtgenooten door de wereld
trokken. Hij komt er altijd heelhuids af.
'tis gewoon onbegrijpelijk! Aan alle lieve
meisjes maakt hij bet hof en dat zoo on
verholen, dat mama of papa hem met het
volste recht bij den kraag zouden kunnen
pakken en hem dwingen om schoonzoon
te worden. Maar hij heeft 'n methode om
aan de heele grap 'n einde te maken, die
onverbetelijk is Herinner jij je nog,
Trebnitz, die fameuze historie met dat
freule'tje Kowalsky, verleden jaar? Het
arme kind, wat 'n lief snoetje!''
Deze lange speech werd afgestoken door
een officier, die in een zeer eenvoudige
hoerenkamer op een kanapee lag.
Vragend zag hij op naar dengeen, tot
wien deze woorden gericht waren en die
zich had neergevlijd op een bed, dat tegen
den anderen muur der kamer stond.
Trebnitz liet een langgerekt geeuwen
hooren.
„Ja-a a! Hij is 'n kolossale vent, o
m'n eerl Wij vervelen ons hier en hij hee
weer het eenige kwartier gekregen, waar
een knappe dochter in huis is!"
belang zij er bij kunnen hebben. Zij
begrijpen niet het verschil dat er uit
de verandering van het stelsel van re
geering zal voortvloeien. Of het zal
zijn: „Leve de Koning" of „Leve de
President", dat is hun hetzelfde.
Doch wat leert ons nu het gebeur le
in Portugal?
Een koning noemt zich gaarne bij
de Gratie Gods uitgeroepen tot heer-
scher over zijn volk. Wij hebben uit
de gebeurtenissen echter gezien hoe
weinig die phrase beteekent. Als een
koning zelf niet zijn plicht begrijpt,
die hij tegenover zijn land en zijn volk
heeft te vervullen, dan beteekenen die
woorden niets. Hij moet zich de gunst
van God weten waardig te maken. Als
hij als een tyran over zijn volk regeert,
als hij een stelsel van hardvochtigheid
en onmeedoogendheid duldt onder zijn
bestuur, dan kan hij niet verwachten
dat z:jn volk hem liefde toedraagt. In
tegendeel, wrok en haat zal zich ves
tigen in hun binnenste, en dan, als
het nijpt, als er gevaar voor den koning
dreigt, dan zal er niemand zijn, of
slechts zeer enkelen, die hem zullen
ter zijde staan, hem zullen helpen het
gevaar het hoofd te bieden.
Onder het bestuur van het huis
Braganza hadden nog altijd allerlei
misbruiken plaats, misbruiken, waar
tegen de koning zich niet verzette. De
geldmiddelen, of althans een groot deel
er van, werd ten eigen bate besteed
en ten bate van enkele anderen. Hooge
bezoldigingen werden uitgekeerd aan
personen, die betrekkingen bekleedden,
waaraan zij zich weinig lieten gelegen
liggen. Dezulken kozen de zgde der
regeering, niet om de regeering zelve,
niet omdat hel bestuur in zulke goede
handen zat en zoo juist en zoo precies
werd uitgeoefend, neen, niet daarom,
maar wèl om het „baantje", dat zij
door toedoen van deze regeering hadden
gekregen, en ook om het salaris, dat
er aan was verbonden. En de koning
liet dat alles gaan, zooals dat steeds
gegaan was. Hij, en de andere koningen
vóór hem, begrepen dat zóó niet of
lieten het oogluikend toe. Andere,
noodiger zaken, wachtten steeds op
verbetering. Het onderwijs was be
droevend. Systematisch werd het volk
dom gehouden, alleen opdat het niet
zou begrijpen Enfin. Evenwel, de
kruik gaat zoolang te water tot zij
berst. De verkeerde toestanden in Por
tugal waren te zeer in-het-oogloopend.
Eindelijk ging het volk de oogen op»m.
„De duivel hale den heelen boel!" riep
nu de eerste weer uit. „Ik ben 't leven moe
geworden in dezen langen manoeuvretijd.
't Is een ellendige landstreek hierHaast
geen villa's, alleen miserabele boerenkrotten
't Is gewoon om uit je vel te springen!
Wat beginnen wij nu met dezen langen
Zondag?"
Hij sprong van de kanapee op en ging
voor het venster staan, vanwaar hij met
starende blikken een grooten mesthoop
beschouwde, die hier het voornaamste uit
zicht opleverde en de trots was van den
boer.
Op de dorpsstraat was niets anders te
zien dan een paar soldaten, die rookend
op een bank zaten en aandachtig luisterden
naar het verhaal van een ouden boer en
af en toe hem toestemmend toeknikten.
Na een poosje wendde hij zich weder
tot zijn jongeren makker, die nog altijd
onbeweeglijk en schijnbaar met groote be
langstelling de vliegen aan den zolder
gadesloeg.
„Ik zie niet in, waarom wij ons hier
moeten blijven doodkniezen," zeide hij.
„Pisang zal wel voor een rijtuig kunnen
zorgen, want om te voet naar Klein-Herms-
dorf te gaan is bij dit stoffige weer vol
strekt onmogelijk."
Trebnitz zette een verbaasd gezicht.
„Waarheen?" vroeg hij.
„Naar Klein Hermsdorf, bij de familie
Seiffert!"
„Maar Krosky maakte immers een paar
toespelingeh, alsof de jonge dames op verder
bezoek niet gesteld zijn, wijl de papa niet
thuis is."
„Daar weet ik niemendal vanAls Krosky
dat gezegd heeft, dan heeft hij daarvoor
zeker zijn redenen. Zoo'n egoïst! Wat
drommel, ik ben volstrekt geen meisjesgek,
Het gevolg was wat nu voor korten
tijd ia geschied.
En waar zijn nu de personen, de
„hooge baantjes lui", die zich blind
staarden op hooge en hoog-bezoldigde
betrekkingen Scharen zij zich nog
aan de zijde van den nu verdreven
koning? De meesten niet, enkelen nog
wel. Die velen, die voorheen zoo
dweepten met hun koninkrijk, zij zullen
nu eveneens doen met do republiek, als
zij nog maar weer beter betrekkingen
krijgen. Niet het belang van het land
en bet volk is het, dat zij voorstaan,
alleen eigen belang is het, wat zij op
het oog hebben.
Men ziet dat men voor veel moet
waken. Hij, die zwak staat, iets ver
keerds n et inziet of maar, zooals ge
zegd, oogluikend toelaat, hij zal zich
daardoor, zoolang als alles goed gaat,
veel vrienden kunnen verwerven
vrienden, die vrienden schijnen, althans
maar in tijden van spanning, van
gevaar, zullen ze hem aan zijn lot over
laten, geen hand tot hulp uitstrekken.
Ook doorzicht dient men te hebben.
Het gebeurde in Portugal kan voor
velen tot leering strekken.
Buitenland.
7 uur 37 min. 35 sec. slechts vertrok
ken op de verzekering van den sport-
commissaris der A. C., dat, bij tijdop-
neming door hem, mijn tijd van vertrek
officieel zou zijn verzekerd. Ik had dus
geen enkele reden om aan te nemen
dat ik onreglementair handelde".
Het zou, voegt Wijnmalen nog aan
zijn brief toe, werkelijk zeer spijtig voor
mij zijn, zoo ik van de belooning voor
mijn daad verstoken zou blijven.
Legagneux, die, zooals men weet, bij
de wedvlucht ParijsBrussel en terug
voor vliegmachine met passagier, het
bij St. Quentin opgegeven had, heeft
aan de sport commissie van de Fransche
Automobielclub medegedeeld, dat hij
den tocht nogmaals ondernemen zal.
De socialistische partij in Brussel
heeft een heftig gesteld manifest aan
laten plakken naar aanleiding van het
bezoek van den Duitschen keizer, dat
binnen enkele dagen verwacht wordt.
Er wordt in het manifest bij voorbaat
geprotesteerd tegen de gehuichelde toe
juichingen en een groet gezonden aan
het Duitsche volk en de socialisten,
die om hun bevrijding worstelen. Het
stuk eindigt met: leve dï Internatio
nale. De arbeiders worden opgeroepen
tot een bijeenkomst ep Maandagavond,
den avond, die de komst der keizerlijke
familie vooraf gaat.
In l'Auto is een ingezonden stuk van
Wijnmalen opgenomen, waarin onze
landgenoot, aan den vooravond van
het te houden onderzoek omtrent al of
niet geldigheid van zijn vlucht Parijs
Brussel, de bekende kwestie van het
niet aanwezig zijn bij zijn vertrek van
den officieelen tijdopnemer der A. C. als
volgt uiteenzet:
„Eiken dag van de vorige week heb
ik den tijdopnemer van de Fransche
Automobielclub regelmatig opgeroepen.
Zaterdagavond heb ik hem een telegram
gezonden, om hem te waarschuwen, dat
ik den volgenden morgen van Issy-les-
Moulineaux zou vertrekken.
Ik ben trouwens Zondagmorgen om
In verband met het uitbreken van
den typhus in enkele wijken der stad
Brussel, heeft de bouwkundige, de heer
Hellemans, lid van de commissie ter
bescherming van werkmanswoningen,
een onderzoek ingesteld naar den toe
stand der woningen in enkele achter
buurten van Brussel. Het onderzoek liep
over 2856 huizen, bewoond door 24.835
personen.
In de eerste wijk waren er van de
286 huizen slechts 37 in goeden staat.
Er waren er bij, die te slecht waren
voor varkenshokken. Geheele gezinnen
woonden op een met plankeu afgeschoten
hoek onder de dakpannen46 perc. der
bewoners hadden slechts één kamer De
huishuur beloopt gemiddeld 11 a 12
frank per maand26 perc. der gezinnen
wordt ondersteund. Van de 10 werk
manswoningen zijn in den regel 6 her
bergen.
In de zesde wijk was de toestand op
sommige plaatsen nog ongunstiger. Daar
trof de heer H. een zolderkamertje aan,
bewoond door 10 personen. Maatregelen
zijn genomen om aan dien toestand een
einde te maken.
Op de Zuidzijde van den Simplon
zijn geweldige sneeuwlawines omlaag
gestort, waardoor de wegen op ver
schillende punten versperd zijn. Te
Gondo werd een school door een lawine
verwoest, maar de leerlingen konden
zich in tijds bergen.
Het Duitsche stoomschip „Valeria"
van Petersburg naar Hamburg bestemd,
is op zee verongelukt. Vermoedelijk
zijn alle opvarenden verdronken. Op
het eiland Oesel zijn 4 lijken aange
dreven, alle voorzien van reddings
gordels, gemerkt „Valeria".
Volgens een bericht uit Teheran zou
de Britsche regeering hebben verklaard
dat zij een plaatselijk bestuur onder
bevel van Britsch-Indische officieren
maar een talent ontwikkelt zich in stilte, j twee hun best doen om die ééne tekrijg©j|*
vooral als men zich verveelt. Nu, wij gaan De tante komt zeker voor mijn rekening.
er heen en willen onzea „regiments-Adonis
eens flink het land aanjagen."
Bij deze woorden trok hij zijn uniform
stijver om de heupen, streek haastig met
zijn hand door het hoogblonde haar en riep
toen met een stem, die een regimentskom- j
Nu, voor mijn part, als dat oudje nu
maar met den Rüdesheimer voor den dag
komt.
Op Klein-Hermsdorf marcheerde intus-
mandant hem zou benijden, van uit het schen alles naar wensch.
venster den droomerigen soldaten toe, zoo-1 Tante baadde zich kompleet in zelfvol-
dat zij als geëlektrizeerd overeind sprongenj doening en had reeds verschillende berichten
„Wojciech, mijn verlakte laarzen, de naar Teplitz gezonden, waarin de luitenant
buitenmodelscheWat drommel, wil je eens hemelhoog geprezen werd.
voortmaken, kerel!" Hedwig, begaafd met die fijngevoeligheid,
Toen wendde hij zich tot zqn kameraad, welke jongemeisjes in dergelijke omstandig-
die zich reeds weer geeuwend op het bed j heden meermalen bezitten, was reeds lang
had geworpen. j overtuigd, dat de droomerige stilzwijgend-
„Trebnitz, jij moet je kleeden Sta heid van haar nicht een diepere beteekenis
toch op! Het is hoog tijd, als wij nog had dan alleen 'n meisjesgril, zooals ze bijvoorbeeld dat kleine freule'tje Kowalsky.
iets van het diner willen proeven. Boven- aanvankelijk verondersteld had. j die ba, hoe belachelijk
dien deed Krosky mij gisteren watertanden Heimelijk, maar vol belangstelling, sloeg loving gedacht had?
zal instellen, wanneer de rust in Zuid-
Perzië niet binnen drie maanden is
teruggekeerd. De kosten daarvan zouden
gevonden worden uit eon bijslag op de
tolrechten in de Perzische Golf. De
Russische regeering moet 't hiermede
geheel eens zijn.
De Correspondenciade Espanabericht,
dat een Spaansche schoener, die op weg
was naar Tetoean, op 40 K.M. afs and
van deze stad door Marokkanen van de
kust beschoten is. Het maghzen is van
deze gebeurtenis op de hoogte gesteld.
Een Moor is opgepakt, maar zeer su«l
weer op vrije voeten gesteld, omdat hij
onder Fransche bescherming stond.
De Italiaansche anarchist Lncheni, de
moordenaar van keizerin Elizabeth van
Oostenrijk, had in den laatsten tijd in
de gevangenis te Genève telkens aan
vallen van razernij gehad. Onlangs bad
hij den directeur van de gevangenis
bijna met een mesje voor het openmaken
van blikken bussen in het lijf gestoken.
Er waren Zwitsersche bladen, die er op
aandrongen om den woesteling aan
ketens te leggen en op brood en wat-r
te zetten. De man was echter vermoe
delijk zielsziek. Woensdagavond heef
men hem dood in zijne cel gevonden.
Hij had zichzelf opgehangen.
Het Koninklijk jacht „Victoria am<
Albert" met den ex-koning Manuel
van Portugal en diens moeder aan boord
kwam gisteren ochtend voor het be
paalde uur te Plymouth aan, zoodat de
personen, die de vluchtelingen zouden
ontvangen nog niet aangekomen waren.
Het jacht liep daarom de haven niet
binnen, maar koos weer zee tot 'savonds.
Toen keerde het te Plymouth terug,
waar de vorstelijke personen werden
ontvangen door graaf Howe als ver
tegenwoordiger van koning George, den
Hertog van Orleans, den gewezen Por-
tugeeschen gezant Markies Soveral, den
Spaanschen gezant te Londeu en den
bevelhebber der zeemacht te Plymouth.
Manuel en zijn moeder begaven zich
terstond naar het station, vanwaar zij
per trein naar Evesham vertrokken en
vervolgens per automobiel naar Wood-
norton, het verblijf van den Hertog
van Orleans. De menigte juichte hen
toe. Manuel zag er ziek en vermoeid
uit. Heden zou koning George hem een
bezoek brengen.
De Portugeesche regeering is thans
bezig met de voorbereiding van een
besluit, waarbij het stamhuis van Bra
ganza voor altijd uit het land verbannen
wordt. De stoffelijke belangen der familie
zullen behoorlijk geregeld en hare
legitieme rechten geëerbiedigd worden.
De Spaansche regeering heeft haren
gezant te Lissabon gemachtigd mee de
nfr&bt eens ernstig te onderhouden «n haar
de ooges^te openen voor zulk een Do'n Juan,
zooals volgens zijn vaste overtuiging d«-
luitenant was.
Maar deze vervolgde rustig en ongehind» -
het rooskleurige pad der hofmakerij
bewonderde met volle oprechtheid n
schoone meisje, dat nu zijn verbeelding
bezig hield. Met volle teugen genoot hij
van het verblijf in het gastvrije huis.
Hij was nu eenmaal de knappe officier,
die alle dames het hof maakte, en, als de
vrouwen behagen vonden in „Zijner Majes-
teits knapste luitenant" onder dezen
vleienden titel stond hij bij zijn kameraden
bekend wel, was dat zijne schuld?...
Kon hij 't helpen, als zij zich zulk een
verduivelden nonsens inbeeldden, zo#>ji's»
aan een ver-
Hij verloofd onzin
Echtgenoot nóg gekker I
door te vertellen van den heerlijken Rüdes- zij de teedere draden gade, die zich ont-
heimer, die daar geschonken wordt!" sponnen tusschen de beide jonge harten,
Nu sprong Trebnitz haastig op. j zoo doorschijnend en zilverkleurig als herfst- Vader? om te gieren 1
„Wat duivel, als d&t waar is! /draden, geweven uit smachtende blikken Met één z'n leven lang, dat was ondenk
„Nu weet ik hoe men je te pakken kan, en liefelijk blozen, uit half gesproken eni baar.
Neen, zóó was 't beter. Vrij zijn en vrij
blijven,en ongestoord van helleven genieten.
Dat zou het parool zijn, totdat ze hem naar
het garnizoenskerkhof zouden brengen.
Hij moest zichzelf echter bekennen, dat
krijgen!" lachte Treben, die nu voor den toch geheel begrepen woorden; dradenzoo
spiegel stond en zijn kunstig gescheiden, fijn, dat een ademtocht ze kan verscheuren,
eenigszins stoppelig haar met twee borstels 1 En op echt meisjesachtige manier besloot
in orde bracht. Hedwig het teedere geheim te beschermen.
„Wojciech, zeg Pisang dat over 'n half'Zij koesterde den stillen wensch, dat uit die
uur een rijtuig voor de deur moet staan, j draden een net geweven mocht worden, dat hij nog nooit zoo'n buitengewoon allerbe-
of ik hang den kerel op Maar Trebnitz, beiden met zijn betoovering omsloot en voor valligst schepseltje, als de blonde Klam
ga dan toch eindelijk naar je kamer." eeuwig gevangen hield. was, gekend had onder de dames d.e h
„Ik ben immers al weg!" riep deze door Intus^chen wees Klara elke plagerij met het hot maakte, sedert de epauletten z\.t,
de open deur naar binnen.„Lievehemeli knorrige woorden af en, toen Hedwig op i schouders sierden. Daarom wilde hij «ie?
mompelde hij bij zichzelf, „wat is hij opge- zekeren morgen beweerde, dat zij in den meer genieten van zijn Bamenzijn met haui
wonden 1 Hij zal toch niet weer huwelijks- slaap herhaalde malen van luitenant Krosky s Later
plannen hebben Dat zou een grap wezen, had gesproken, barstte zij uit in bittere Och, wie kan zeggen waarheen het wis-
die onbetaalbaar is Nu, in elk geval tranen. i vallige leven van den soldaat hem z
amuseer ik mij vandaag kostelijk. Zoo in Otto had het dichten opgegeven en wachtte voeren
alle bedaardheid kan ik toezien, hoe die 1 slechts op ©en gunstige gelegenheid om zijn I (Wordt vervolgd).
nigwsuiB
DOOR