let Laid van fleusden en Altena, de Langstraat en de Botnmeierwaard, Unb VAN alten/ Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 3197. Woensdag 10 October. 1912. FEUILLETON. WANDELEN. De crisis op den Balkan. VOOB Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75, franco per post zender prijsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 7Yi ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag middag 12 uur ingewacht. Nu het zwemmen weer gedaan is en de snel naderende winter ons nood zaakt andere sport te beoefenen, 6chijnt het ons wenschelijk onder de aandacht der liefhebbers nog eens een soort tan sport te brengen, die helaas in de laatste jaren vrij wel uit de mode is gegaan, nl. „het wandelen". Wie denkt er tegenwoordig nog aan, om e^ns een uitstapje te voet te doen Waar zelfs het fietsen al eenigszins in de klad be gint te komeii, is het begrijpelijk, dat een wandeltocht, die uit den aard der zaak zooveel langzamer gaat, zoo goed als nooit meer ter sprake komt. Toch is dat zoo te bejammeren, daar juist een regelmatige kalme marsch een der beste soorten van sport is. Laten we even in het kort nagaan, waarom dit zoo is. In de eerste plaats kunnen we noe men als een voordeel van een wandel tocht, het voortdurend verkeer in de frissche buitenlucht. De longen, die in huis, school of op het kantoor, dikwijls lucht van zeer twijfelachtige samen stelling moeten inademen, worden dan verzadigd met de voedzame zuurstof rijke lucht in de vrije natuur. Iemand die, zooals de meeste stede lingen, in een bedompte stoffige atmos feer leeft, die zich zelden of ooit lichame lijk sterk inspant, ademt gewoonlijk zeer oppervlakkig. Hierdoor komt er weinig nieuwe lucht naar binnen, dus ook weinig zuurstof is in de longen aanwezig, om over te gaan in de zuur- stofdragende elementen van het bloed, en als gevolg daarvan krijgen de ver schillende organen van het lichaam ge brekkig voedsel. Dit wordt weer de oorzaak van slecht werken en kan derhalve aanleiding geven tot allerlei ziekelijke toestanden. Blijven we bij de longen, dan zien we, dat bij een onvolledige ademhaling de longblaasjes zich niet alleen niet vullen, maar verschrompelen, zij verliezen hun weerstandsvermogen, en vormen een goeden voedingsbodem voor bacillen, met name de tuberkel-bacillen. Vooral de longtoppen zijn in dit opzicht zeer bevattelijk. Zelfs bg een gewone nor male ademhaling komt dit gedeelte der longen het minst in beweging. Is de ademhaling nu onvolledig, dan laat zich begrijpen dat deze deelen zoo goed als stil staan. Vandaar dan ook, dat de tuberculose in zooveel gevallen het eerst daar optreedt. Ook is door De Dierentemster. FEDOR VON ZOBELTITZ. (13 Waar Sartene lag, wist Manila niet. Het was mijlen ver daarheen en talrijke andere plaatsen lagen eerst aan den weg, maar de inwoners van Ajaccio spraken altijd van „den weg naar Sartene," omdat men toch eens in Sartene komen moest, als men „altijd rechtuit" ging. Dit „altijd rechtuit" was een echt Corsicaansche uitdrukking, die men veel in den mond had, vooral in het zuiden van het eiland, al paste ze ook in het geheel niet, zooals in dit gevalwant de landweg ging in werkelijkheid nooit rechtuit, maar in allerlei bogen en krommingen, De zon was al aan het dalen, maar het was eer warmer dan koeler geworden, hoewel de witgrauwe wolken aan den hemel, die regen en storm be teekenden, zich hadden verdikt en uitgebreid. Ook de wind, die nu en dan opstak en het fijne stof van den weg over de bladeren van de olijfboomen, pla tanen en aloës blies, die bij honderden op de bergruggen groeiden ook die enkele vlagen van den wind verfrischten niet. Hij was heet, droog en ontzenuwend een echte mishal. Nila voelde op haar hoofd, dat zonder beschutting voor de stralen van de zon was. Plotseling kreeg ze een zacnten, pijnlijken steek in den rechter slaap. In het begin lette zg er niet op, maar toen de pijn toenam, tal van waarnemingen gebleken, dat de tuberculose onder de stadsmenschen de meeste slachtoffers eischt. Door deze ondervinding is men er toe gekomen, de lijders naar het platte land te zenden. Ons inziens is het ech ter beter, de gezonden .zooveel mogelijk in de vrije natuur te zenden, om hen den meest mogelijken weerstand te laten opdoen tegen deze ellendige ziekte. Zijn ze eenmaal ziek, dan is zuivere lucht wel een der hoofdvoorwaarden voor genezing, maar dan wordt er voor herstel nog heel wat meer vereischt. Komt nu een kantoormensch buiten op het land, dan lijdt hij de eerste dagen gewoonlijk aan kortademigheid, hij voelt zich beklemd, en lang niet op zijn gemak, hij loopt te steunen en te zuchten. Dit komt doordat de longen zoo'n langen tijd op gedeeltelijke non activiteit zijn geweest, waardoor ze nog niet in staat zijn» voldoende lucht op te nemen. De frissche ozonrijke lucht prikkelt echter voortdurend de adem haling, waardoor de longen telkens en telkens worden aangezet om dieper adem te halen. De bewegingen, die bij den marsch noodig zijn, noodzaken alle spieren in beweging te komen, die anders bij zit ten (ook bij fietsen) in rust blijven. Zoo werken de borstspieren krachtiger, de borst zet zich veel sterker uit, en de longen krijgen meer ruimte voor hun volumevermeerdering. Door het loopen en de frissche lucht verdwijnt dan ook spoedig bet gevoel van be nauwdheid en na eenige dagen ademt de wandelaar heerlyk en diep. Een onmiddellijk gevolg hiervan is de veel sterkere zuurstofopname, door het bloed, en de betere voeding der organen, die nu weer volledig hun functie gaan vervullen. Zoo wordt het lichaam geheel versterkt, terwijl ook de geest, het zenuwleven verkwikt en meer tot normale werking komt. Naast de longen is er nog een ander, voor 't leven noodzakelijk orgaan, dat gunstigen invloed ondervindt van het loopen, nl. 't hart. Evenals de armspieren door gymnas tische oefeningen dikker en sterker worden, gebeurt dit ook bij 't hart. Deze spier wordt krachtiger aange spoord tot werken. Ook dit bemerkt de wandelaar in 't begin, hij heeft last van hartkloppingen, omdat dit orgaan, evenals de longen, niet gewoon is vol ledig te functioneeren. Maar deze klach ten verdwijnen spoedig, want weldra hoort men er niets meer van. haalde ze een grooten bonten zakdoek uit haar zak en bond dien om haar hoofd. Daarna ging ze moedig verder. Daar, waar de landweg het dichtst bij de zee ligt, stroomt de Prunelli met bruischend geweld er in en wordt eenj dal gevormd, dat in de lente, met zijn duizenden bonte bloe men een reusachtigen, gevulden bloemen korf gelijkt. Aan den mond van de rivier staat eenzaam een groote toren, half ver vallen en met klimop begroeid de toren van Capitello, waarin eens Napoleon Bona parte, toen hij nog de berijder van Corsica wilde worden, met arme herders, vier dagen lang van gedroogd paardenvleesch heeft moeten leven, om niet in handen van zijn vijanden te vallen. Tegenover den toren zat Andrea op den landweg. Hij moest diep in gedachten ver zonken zijn geweest, want hij merkte Nila eerst, toen ze hem riep en met den doek zwaaide, dien ze haastig van haar hoofd had gerukt. Ze had op dat oogenblik alle gevaar vergeten, dat hem dreigde ze was gelukkig hem gevonden te hebben Hij sprong op, schudde het stof van zijn kleeren en ging haar, met een lachend ge zicht, tegemoet. „Zoo Nila!" riep hg. „Nu al hier?Zeker hard gewerkt. Is de jas van oom Anatole al klaar?" Hij verschrok plotseling, toen hij in het door stof en zweet bevuilde gezicht in de angstige oogen van de kleine keek. Ze stond nu dicht voor hem. Haar borst hijgde, haar adem ging snel. Ze nam den revolver, uit haar zak en reikte hem over. „Daarl Oom Toddo stuurt hem. U moet vluchten dadelijk dadelijk er zijn soldaten geweest en officieren, om u gevangen te nemen en te laten doodschieten Behalve de overige organen, als nieren, lever, enz., willen we nog even me- moreeren den goeden invloed van de beweging op de huidfunctie. Over 't al gemeen wordt de huid zeer stiefmoeder lijk behandeld, en als men bedenkt, dat de mensch eigenlijk al 't mogelijke doet, om dit orgaan, wiens werking voorzeker niet onbelangrijk is, in zijn activiteit tegen te werken, dan moet men zeer verwonderd zijn, dat daardoor nog niet meer ziekelijke stoornissen in 't organisme ontstaan. 't Marcheeren nu zet deze huidfunctie eens extra aan, maakt, dat de huid ondanks alle tegenwerking krachtig gaat arbeiden, en het lichaam bevrijdt van een massa giftige stoffen, die anders op.andere manieren moeten verwijderd worden. Daarvoor is het transpireeren, dat men bij 't marcheeren doet, uit stekend. Yan de verschillende manieren van wandelen is het loopen over bergen en door dalen het best. Juist het klim men en dalen brengt alle spieren in be weging, terwijl de telkens nieuwe ver gezichten den wandelaar bezig houden en zijn gedachten onttrekken aan zijn zaken of zorgen, die hij thuis heeft achtergelaten. Niet ieder kan zich echter de weelde veroorloven, naar de bergen te trekken, maar er zijn nog wel tochten dichter bij huis te maken, die iedere beurs kan bekostigen. Een tocht door bosch en wei, over duin en hei, al is de streek nog zoo saai en weinig biedend, geeft hem een schat van kracht en frischheid van geest. Terwijl door het rustelooza heen en weer vliegen met treinen het overprikkelde zenuwstelsel geen gelegenheid vindt om op zijn verhaal te komen, zal een vacan- tie, op deze wijze doorgebracht, heel wat meer aan zijn doel beantwoorden. BSuitenlaed. Meu heeft te Brussel ontdekt, dat er valsche obligaties vaneen Belgische spoorwegmaatschappij in omloop zijn gebracht. Meer dan 50,000 obligaties van 500 francs moeten zijn uitgegeven. De directeur van de maatschappij is aangehouden, onder beschuldiging van medeplichtigheid. Een Brusselsch effectenhandelaar, die 700,000 francs in deze zaak moet hebben verloren, heeft zelfmoord gepleegd. Uit Podgoritsa werd Zaterdag aan bet Berliner Tageblatt geseindThans wordt De tranen stroomden over hare wangen. Andrea verbleekte, maar hij was zichzelf spoedig meester. Hij nam den revolver en liet dien in zijn borstzak glijden. Iets wilds straalde er in zijn oog. „O die verdknarste hij, maar hij slikte de rest van die vervloeking in. „Is men u gevolgd, Nila? Weet men, waar ik heengegaan ben? „Neen, mijnheer! Oom Toddo heeft ge zegd, dat u was wandelen ver niet en toen hebben de soldaten den wagen moeten doorzoeken Oom Toddo zegt dat u in de bergen moet gaan en dan verder naar Italië Andrea keerde zich om en keek naar de bergen, die zwart opstegen naar den eeuwi gen hemel trotsche gevaarten, in wier holen, spelonken en ondoordringbaar struik gewas, de Corsicaansche vluchtelingen sinds eeuwen een schuilplaats hadden gevonden voor hunne vervolgers. Ze schenen hem te wenken, deze reusachtige hoogten, waarop in den zomer een armoedig volk van herders leefde, dat altijd de misdadigers verder hielp Andrea kende die bergen, ze waren hem niet vreemd meer. Toen hij uit Bastia gevlucht was, had hij wekenlang in die plaatsen rondgedoold, voor hij zich weer onder de menschen waagde. En nu moest hij nogmaals vluchten, nogmaals honderden gevaren en ontberingen doorstaan, om mis schien ten slotte toch nog den gerechts dienaars in handen te vallen 1 Maar neen Neen dat wilde hij niet! Een grimmige lach vertrok zijn mond, een lach, die scheen te zeggenzoekt maar, zoekt den deserteur levend zult ge hem nooit vangen, zoolang er nog een kogel in den loop van dezen revolver is. Zoekt dus! Inderdaad Andrea wilde zijn leven langs de geheele Turksch-Montenegrijn- sche grens gevochten. Het Noordelijke leger onder generaal Woekotits opereert tegen Berana. Het hevigst wordt ge streden tusschen Podgoritsa en Skoetari. Vanmiddag hebben de Montenegrijnen Rogamé, een Turksche sterkte in de buurt van de stad Toezi, bezet. De Tur ken boden hardnekkigen tegenstand. De hospitalen zijn vol gewonden. De overwinning bij Detsits heeft den Mon tenegrijnen veel dooden en gewonden gekost. Een proclamatie van den Sultan aan het leger geeft de verzekering van de vredelievende gezindheid van Turkije. De Ottomanen, zoo zegt de Sultan in deze proclamatie zullen echter niet toelaten, dat andere volken hun geluk en hun vooruitgang verstoren. Wij zul len de noodzakelijke hervormingen tot stand brengen, maar onze kleine na buren begeeren ons grondgebied en wil len onze grenzen aanvallen. De utopis ten in Bulgarije, Servië, Griekenland en Montenegro vergeten de heldendaden, die de Ottomanen in deze vier landen en in Tripoli hebben verricht en heb ben ons genoopt, mobilisatie te gelasten. Troepen, onze voorvaderen waardig, zul len den gewijden grond des vaderlands verdedigen en nieuwe overwinningen aan die van het voorgeslacht toevoegen. Volgens een ambtelijk bericht, dat Maandagochtend om negen uur uit Ristovats te Belgrado is ontvangen, zijn de Turksche troepen dien ochtend om vijf uur tusschen Ristovats en Gorui de Servische grens overgetrokken en heb ben zij de Servische troepen aange vallen. Het gevecht is begonnen. Maandag heeft Griekenland aan Tur kije gevraagd, om binnen 24 uur de aangehouden koopvaardijschepen los te laten en de reeders schadeloos te stellen. De Daily Chronicle verneemt dd. 14 dezer uit KonstantinopelHet antwoord van de Porte op de nota van de groote mogendheden is ontwijkend. De Porte verklaart zich bereid, om in Macedonië gewestelijke hervormingen in te voeren, maar de dreigende houding van de Balkanstaten maakt de invoering voor het oogenblik onmogelijk. De oorlogsgeestdrift van het Turksche volk houdt overal onverminderd aan. Er worden oorlogzuchtige vergaderingen gehouden en er stroomen telegrammen binnen, die op een onmiddellijke oor logsverklaring aandringen. Geestdriftige scharen houden betoogingen en juichen voor de aangeplakte oproeping van den Sultan, waarin deze alle geloovigen te wapen roept. De Sjeich u4 Islam heefteen manifest gericht tot de Mohammedanen in de geheele wereld, waarin hij voor den zoo duur mogelijk verkoopen. Zijn leven was jarenlang vol bonte avonturen geweest en dat had hem geleerd, om snel te handelen. Hij was zich nauwelijks klaar bewust ge worden over den toestand, waarin hij zich bevond, of hij wist ook al wat hem te doen stond. Weder de bergen in en dwars door het eiland, langs duizend slingerpaden en dan ergens uit een klein kuststadje naar het vasteland. Geld had hij nog genoeg aan voedsel vond hij aan wild, bessen en in de hutten van de herders tenminste wel zooveel, dat hij niet behoefde te verhongeren. Zoekt maar Hij greep Nila's handen en drukte die vast aan zijn borst. „Ik dank je, kind," zei hij diepbewogen en geheel onwillekeurig kwam hem het ver trouwelijke „je" van de lippen. Ik zal je nooit vergeten. Gaat het mij nog eenmaal goed in de wereld, of val ik onder de Fran- sche kogels, ik zal je nooit vergeten, lief kind, met je donkere oogen en je hart vaD goud Hij keek om zich heen. Geen mensch wijd en zijd en toen trok hij Nila naar zich toe, tilde haar op, drukte haar aan zijn hart en kuste haar wild op voorhoofd en wangen en op den bloeienden mond. Zij verzette zich niet en sprak geen woord.1 Ze hield den adem in en de oogen gesloten.1 Zacht en langzaam zette hij haar weer neer. Hij vermeed daarbij haar blik te ontmoeten hij gevoelde, hij kon haar niet meer aanzien, zonder week te woiden. En de minuten drongen. „Dag lieveling!" Hij keerde zich om en liep naar het dal, maar een verstikkend geluid, dat hij achter zich hoorde, deed hem stilstaan. „AndreaLuisterriep Nila en vloog oorlog hun stoffelijken en zedelijken steun inroept. Uit Sofia wordt aan de Lokal-Anzei- ger geseindVoor zoover men van hier uit beoordeelen kan, hebben zich drie Bulgaarsche legers verzameld. De hoofd macht, die door een Servische divisie versterkt is, staat aan den weg naar Adrianopel. Het tweede leger bewaakt, met het hoofdkwartier te Philipopel, de passen van de Rhodope-bergen en het derde, ook versterkt door een Ser vische afdeeling, moet naar Uskub mar cheeren. Uit Konstantinopel wordt gemeld, dat de Bulgaren tusschen Istip en Kotsjana twee bruggen in de lucht hebben laten vliegen. Uit Krakau wordt aan het Berliner Tageblatt geseind: Oostenrijk bereidt zich op alle gebeurlijkheden voor. Zoo verneem ik, dat geleidelijk sterke troe penmassa's van het eerste korps te Kra kau naar de grens gebracht worden. Hoevele er thans reeds vertrokken zijn, weet men niet. Zondag gingen een ba taljon genie en twee bataljons infanterie naar Bosnië. Het verplaatsen van de troepen geschiedt onder het voorwend sel van een genieoefening te Przemyst. Daar gaat de genie in andere treinen naar de Servische grens. Krakau zelf is volkomen gewapend. De sterke pantser forten zijn bezet. Bij een mobilisatie zou alles reeds voorbereid zijn. Uit Podgoritsa werd Maandag geseind Tengevolge van de omsingeling en in ziende dat verder bloedvergieten doel loos zou zijn, daar men toch geen hulp uit Skoetari verwachten kon, hebben de Turken Toezi, Wranje en Sjipsjtani na onderhandeling met de Montene grijnen overgegeven. Slechts eenTurksch fort wordt nog gehouden. De Monte negrijnen hebben veel gevangenen ge maakt. Overste Woekotits, die een militaire opleiding in Italië gekregen heeft, heeft de grenzen bij Plawa en Goessinje over schreden en een schans met vier snel vuurkanonnen, veel geweren en schiet voorraad en drie blokhuizen ingenomen. Het laatste Servische regiment heeft Zaterdag Belgrado verlaten en is naar de grenzen getrokken, uitgeleid door een geestdriftige menigte. Belgrado is nu een stad, die alleen nog door vrouwen en kinderen wordt bewoond. Sedert het vertrek der gere gelde troepen worden de regeeringsge- bouwen bewaakt door bewoners van het platteland. Er hebben zevenenzestigduizend man nen meer gehoor gegeven aan den oproep om onder de wapenen te komen dan men verwacht had. hem na. „Neem mij mee Andrea!" Verrast bleef hij staan. „Nila wat een dwaasheid! Weet je niet, waar ik heen wil Daar ginds, over de bergen, moet ik met ontzettend veel moeite diep in de Macchia dringen, om zeker te zijn voor mijn vervolgers ik moet honger en dorst lijden, mij de voeten gewond en bloedend loopen o jij liet kind, reeds voor een sterken man zijn aan deze vlucht honderd gevaren ver bonden, hoeveel te meer voor een schep seltje als jij Ze was weder dicht aan zijn zijde en keek hem aan met fonkelende oogen. Haar voorhoofd was gefronst en vastbeslotenheid lag in haar trekken. „Andrea," zei ze vast en koelbloedig, „neem je mij niet mee, dan zweer ik je, dat ik in de rivier springIk kan niet meer zonder je wezenIk ben jong en sterk en lach met alle gevaren!" Hij aarzelde. Hij zou haar weer naar zich toe hebben willen trekken en met kussen bedekken. „Nila ik bid je: wees verstandigWij moeten scheiden o God, wij moeten het Ik gaf je moeder mijn woord je niet tot mijn geliefde te maken." „Maak mij dan tot je vrouw", antwoordde zij snel. Daarna deed zé plotseling eenige schreden zijwaarts en riep: „Andrea Andrea! Geldt mijn leven minder dan je eed? Zoo waarlijk helpe mij God ik maak mij dood, als ik niet bij je kan blijven I" Toen sprong hij op haar toe, tilde haar met zijn sterke armen op en droeg haar naar het dal. „Kom dan," zei hij, terwijl zij aan zijn borst lag. El HKBI.il Naar het Duitsch VAN Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1912 | | pagina 1