Het Land van Heusden en AlLena. de Langstraat en de Boininelerwaaril.
Wiet met zulke middelen.
J. 0. JANSSEN
Comb. PEEK CLOPPEHBURG,
NORFOLK-PA K JES,
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3251. ff7oensdag 23 April.
1913.
FEUILLETON.
De Geheimen eener
kleine stad.
's-HERTOGENBOSCH.
LA MD VAN ALTEN**
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/, ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Toen de negentiende eeuw bij het
scheiden, aan haar opvolgster als erfdeel
overdroeg, wat haar edelste denkers en
strijders hadden gevorscht en geleden,
gevonden en overwonnen, ontbrak er
naast veel waarvoor het nageslacht ten
allen tijde dankbaar behoort te zijn,
toch één zaak van het allergrootste ge
wicht het maatschappelyk evenwicht
der klassen. In zekeren zin gaat het
niet aan der vorige eeuw daarvan ten
volle verwijt te maken. Hare wieg had
te zeer te midden van groote misstan
den in het maatschappelijk leven ge
staan, dan dat redelijkerwijze geeischt
mocht worden, dat haar sterfbed om
ringd zou zijn door louter idyllische
toestandenmen bedenke, dat in de
evolutie van het menschdom ook zelfs
een eeuw slechts een korte spanne tijds
beteekent. Dan, hoe groot ook de open
baringen der wetenschappen mogen ge
weest zijn in dit tijdperk, hoe veel
omvattend de onthullingen en wouderen
waren van techniek en kunst, hoe zeer
ook het één zoowel als het ander ge
paard ging met een dieper doordringen
in dp kennis van een maatschappelijk
leven, het groote evenwicht is niet
gekomen. Integendeel, te midden van
velerlei maatschappelijke stormen is de
oude eeuw heengegaan en de nieuwe
gekomen en reeds is een achtste deel
dezer laatste voorbij, zonder dat de hoop
en verwachting op mildere tijden in
vervulling gingen. Van hoe velerlei
heeit de twintigste eeuw reeds getuige
kunnen zijn, dat waarlijk niet duidt
op een door kennis en kunde, wil en
werken veel evenwichtiger geworden
maatschappij Van felle oorlogen, van
maatschappelijke beroeringen, van on
rust, achterdocht en bestaansonzeker
heid by volken en individuen zyn de
jongste geschied blaren vol, zulleu, als
wij nauwlettend om ons heen zien, ook
de eerstvolgende bladzijden in het histo-
rieboek der volken volop getuigen. Scher
per dan ooit staan, tot de tanden ge
wapend, de verschillende volken tegen
over elkander, gereed om met elkander
by de eerste aanleiding, een strijd op
leven en dood te beginnen. De oorlogs
fakkel is in Zuid-Oost Europa nog niet
gebluscht of de regeeringen en parle
menten der West-Europeesche rijken
geven weder milliarden voor de aan
schaffing van nieuw oorlogsmateriaal
het groot-kapitaal grijpt allerwege om
zich heen en slokt op wat het krijgen
(14
Zoo wachtte hij at tot de storm zou luwen,
tot hij eensklaps een lichte aanraking voelde
op zijn rechterschouder.
Met schrik constateerde hij, dat mejuf
frouw Suze. die opnieuw dichterbij was
geschoven, den mond opende en twee rijen
spitse, witte tanden toonde.
De dokter sprong van den stoel op en
verwijderde zich eenige schreden van Suze,
die nu eveneens opstond.
„Mejuffrouw... voelt ge u niet wel?"
„Neen Maar zoo wee om 't hart," lis
pelde het kind „Ach, zoo wee
Hem rezen de haren te berge.
Daar heb je 't al! dacht hij. Ze krijgt een
toevalEn ik, ongelukkige, ben met haar
alleen
Met een handige beweging liep hij achter
het tafeltje om en zei tot Suze:
„Wacht een oogenblikje, mejuffrouw, als
't u mogelijk is. Dan zal ik uw mama
roepenHoud de hand voor den mond,
misschien helpt datMaar wind u vooral
niet op. Zelfbedwang is de hoofdzaak."
„Ach, waarom is uw geloof niet het
mijne?" fluisterde Suze weemoedig.
„Watblief?"
De dokter wist niet recht wat hij gehoord
had.
,,'n Paar druppels op uw voorhoofd zou
den alle hinderpalen uit den weg ruimen
ban, de groot-industrie duit geen ver-
wyl en dwingt de regeeringen haar
behulpzaam te zyn in het vinden van
steeds meer grooter afzetgebied En de
lasten op de schouders der burgers ge
legd, stapelen zich al maar opDan wil in
de landen waar het medezeggingsschap
in de Rijksaangelegenheden de over-
groote meerderheid van het volk maar
karig is toegemeten, deze z;ch het recht
daartoe veroveren, kan het zyn langs
overreding, doch zoo het moet met mid
delen van geweld.
Zoo zien wy thans onze zuidelijke
naburen in een ernstig politiek geschil
gewikkeld de algemeene werkstaking,
dat uiterste wapen der arbeiders, zal
moeten dienen om de breede lagen van
het Belgische volk aan grooter invloed
op den politeken gang van zaken te
helpen. Of dit „uiterste redmiddel" baten
zal, valt te betwijfelen en zal vooral
van bijkomstige factoren afhangen. In
elk geval echter is het een der beden
kelykste middelen, die in een politieken
strijd te vinden zyn.
Ook dit is een deel der nalatenschap
ons door de vorige eeuw vermaaktde
werkstaking op groote schaal. Toen
met de toepassing der stoomkracht op
de nijverheid, een ontzaggelijke ont
plooiing plaats had in het industrieele
leven der volken, werd allengs aan den
arbeider een geheel andere plaats toe
gewezen. Vastgekluisterd aan de ma
chine, als het ware daarvan een aan
hangsel, ging de ontzaggelijke hoogte-
vlucht der productie maar al te veel
gepaard met een verregaande uitbuiting
van den producent. De toestanden in
het midden der vorige eeuw en ook
daarna in het fabrieksbedryf, de ex
ploitatie van de arbeiders, vrouwen en
kinderen, zyn een schandvlek der be
schaving geweest, waaraan niet dan
met verontwaardiging terug te denken
is. Doch sedert hebben èn wetgeving
èn arbeiders daaraan zeer veel verhol
pen. De eerste door een geleidelyke
verbetering langs den weg van regle
ment en wettelijk voorschrift, de laatsten
door, waar overreding niet baten mocht,
naar de wapenen te grijpen. Een dier
wapenen was: de staking. Eu meer
dan eens heeft zij zoo al niet de over
winning gebracht, er toch langs indi-
recten weg aanzienlijk toe bijdragen.
Maar steeds was zy een wapen aange
voerd in den economischen, zelden of
nooit in den politieken stryd.
Dit nu leert België ons anders; se
dert eenige dagen wordt daar het sta
kingswapen gehanteerd ter verovering
Ze ijlt! dacht Gosse. Mooie toestand
Op dit oogenblik ging de zijdeur open;
mevrouw Zipfel trad weder binnen.
„Hoogvereerde mevrouw," zeide de dok
ter dadelijk tot haar, „sta uw dochter bij
Zij krijgt een aanval; het delirium is reeds
begonnen.
Rosa, die niet wist, dat delirium eigenlijk
ijlkoorts beteekent, en slechts aan delirium
tremens dacht, werd vuurrood van toorn.
„Wüt zegt u Mijn dochter het delirium
Ga heen, mijnheer! Verlaat dadelijk dit
huis!"
Dat zal ik ook, dacht de dokter. Dat is
'n verstandige vrouw; zij wil mij den toe
stand van haar dochter verbergen.
Ik geloof dat ik op haar een goeden in
druk heb gemaakt. Nu zal ik haar ook een
genoegen doen.
Hij haalde de snuifdoos te voorschijn,
maar toen hij die wilde openen, viel zijn
blik op Eva onder den appelboom, die op
den deksel stond afgebeeld, en snel, opdat
mevrouw het gewaagde prentje niet zou zien,
draaide hij de doos om en hield die geopend
voor mevrouw Zipfel, met een minzaam
uitnoodigenden blik.
Maar daar een snuifdoosdeksel veel kleiner
is dan de doos zelf, vervluchtte een groote
dosis van de fijne tabak en steeg als 'n zwart
wolkje in de lucht.
Rosa wierp een vernietigenden blik op den
dokter, begon dadelijk ontzettend te niezen,
Gosse eveneens en toen hij omkeek naar
Suze, opende die juist den mond voor een
zelfde niesbui.
De dokter stak snel de doos weer weg,
maakte een groote bocht om Suze heen en
ging niezend, excuses stamelend en buigende
als 'n knipmes, naar de deur.
van meerdere politieke machtniet ter
verkrijging vaB betere arbeidsvoorwaar
den, maar voor afschaffing van het
meervoudig en een betere geregelde
toepassing van het algemeen stemrecht.
Wij willen ons niet in détails begeven
over de al of niet gegrondheid der
eischen, die overigens volkomen billijk
schijnen, doch het verdient ongetwijfeld
afkeuring, dat ter verkrijging van het
geëischte een dergelijk middel aange
wend wordt als wy tlians zien ge
bruiken. Immers het wapen der alge
meene werkstaking is een zoo verder
felijk mogelijk politiek drijfmiddel als
men zich maar denken kanhet is alsof
in het duel de eerlijke wapens worden
weggesmeten en men elkander, naar
de keel grijpend, gaat worgen. Het wondt
niet alleen de tegenpartij, maar het
geheele volk; brengt ontbering en el
lende allerwege en niet het minst dóór,
waar het weerstandsvermogen reeds tot
een minimum is ingekrompen; een twee
snijdend zwaard is het, dat vriend en
vijand, maar ook den hanteerder zeiven,
niet spaart.
En opnieuw zien wy een geheel land
ten prooi aan diepe tweespalt. In het j
parlement heeft een meerderheid van
liberalen, socialisten en kaïholieken, die
vóór kiesrechthervorming zyn tegen
over de regeering scherp postgevat
daarbuiten wordt ter bereiking van het
doel getracht handel en industrie te
verlammen en treedt de overheid met
al de haar ten dienste staande middelen
op, om aan dezen aanslag op de vrij-
heid van arbeid weerstand te b'eden
Waarlyk, België maakt wèl een ernstige
crisis in zyn politiek-economisch bestaan
door; te gevaarlijker, naar mate een
deel zijner bevolking zich thans niet
ontziet naar een wapen te grijpen dat,
wat het voor die het hanteert ook
brenge moge, overwinning of neder
laag, in zyu toepassing en uitwerking
steeds een maatschappelijk verderf met
zich voert, waartegen geen zegepraal,
hoe groot ook, ooit kan opwegen, al
ligt ook het onstuimig streven naar
betere maatschappelijke verhoudingen
en een gelukkiger evenwicht tusschen
de verschillende groep >n geheel in de
lijn dezer tyden, dan „nog niet met
zulke hulpmiddelen" worde het einddoel
bereikt.
ONTVANGEN de nieuwste modellen in
Model als nevenstaande met 1 Rij en 2 Rij knoopen,
voor den leeftijd van 3 tot 16 jaar.
De kleuren, die we hiervan in voorraad hebben
zijn Blauw, Bruin, beijge Gr{is enz.
In prijzen van
f 3 - 3.50 - 4 - 4.50 - 5 - 5.50 - 6 - 6.50
7 - 7.50 - 8 - 8.50 - 9 - 9.50 - 10 tot f 16.
De zaak is Zondags geopend van 9—12 nar.
Buitenland.
Lucien Sully, zangleeraar te Parijs,
ontving Zaterdag een postpakket, dat,
toen hij het opende, ontplofte. Sully is
ernstig gewond aan de linkerhand en
het gezicht, zijn vrouw en kind zijn
eveneens gewond.
Maandag werd uit Parijs gemeld:
Vier-en-twintig uur vroeger dan eerst
aangekondigd was, zijn de drie terdood
veroordeelde auto-bandietenSoudy,
Callemin en Monier vanmorgen terecht
gesteld. Blijkbaar heeft men door deze
vervroegde terechtstelling al te gretige
belangstelling van het publiek willen
voorkomen. Dieudonné heeft gratie ge
kregen van den president van de Re
publiek. Zijn straf is in levenslangen
dwangarbeid veranderd.
Met de onthoofding der drie bandieten
is dus nu een deel van een groot drama
geëindigd. In het geheel laat de bende,
die zóó lang die der auto-bandieten ge
noemd is, negen lijken aan de maat
schappij. De overige leden, althans de
voornaamste, gaan naar het bagno.
De vanmorgen terechtgestelden waren
23, 25 en 28 jaar oud. Soudy was de
jongste, dan kwam Callemin.
De justitie had tot op het laatste
oogenblik nog „onthullingen" verwacht
van Callemin en inderdaad blijkt hij,
vóór d© beul hem opeischte, nog een
brief geschreven te hebben aan den
procureur des konings te Gent, waarin
hij mededeelingen doet omtrent de dief
stallen van twee automobielen en om
trent de misdaden daarbij begaan. Cal
lemin zegt in zijn brief, dat De Boe,
die voor die diefstallen vervolgd is,
geheel onschuldig is en er niets mee
te maken heeft.
Te Keulen zijn zeven personen gear
resteerd, welke biljetten verspreidden,
Op de trap trok hij z'n overjas aan en
snelde voort alsof hem de vleeschelijke Satan
op de hielen zat.
Voor de deur van het logement ontmoette
hij den barbier.
„Wel?" vroeg de intrigant. „Goed afge-
loopen?"
„Neen," antwoordde de dokter, nog hui
verend van angst. „De burgemeester had
haast en behandelde mij ongenadig j
Mevrouw schijnt 'n verstandige vrouw te
zijn op wie ik, naar ik geloof, een goeden 1
indruk heb gemaakt, maar de dochter kreeg
juist 'n toeval. En ten slotte schudde ik
m'n snuifdoos uit, en dat bedierf alles
U bent 'n braaf mensch; u hebt mij de
waarheid gezegd."
De dokter ging het huis in, door den
barbier glimlachend nagestaard.
Bravo, meester Lawendel,jij zult de slang
het hoofd verpletteren.
En op z'n kippedrafje liep hij de straat1
at om het zaad, dat reeds zoo welig begon
op te schieten, verder te zaaien.
X.
Toen de dokter weer op zijn kamer was
teruggekeerd, huiverde hij van koude en
ontsteltenis. Hij trok aan het schelkoord en
de huisknecht, door de fooi van dien morgen
ijverig geworden, kwam vrij vlug naar boven
en vroeg wat de dokter verlangde.
„Maak de kachel aan; het lijkt hier wel
Siberië
De huisknecht krabde zich achter het oor
en verroerde verder geen vin.
Zou die in mijn afwezigheid ook doof
zijn geworden? vroeg Gosse zich af. Hier
is alles mogelijk.
Met verheffing van stem herhaalde hij
„Maak de kachel aan! Hebt u me niet ver
staan
„Jawel, maar
„Wat maar?"
„Ja, ziet u, dat gaat zoo makkelijk niet
„Wat", riep Gosse ongeduldig uit, „kan
men hier niet stoken?"
„Jawel, ziet u, maar bij dezen Westewind
staat de kamer dadelijk vol rook, zoodat
u 't na vijf minuten niet kunt uithouden
Als u wilt wachten, tot de wind omgaat
„Wanneer zal dat zijn, denkt u?" vroeg
de dokter, terwijl hij als 'n verkleumde
koetsier zijn armen tegen de ribben sloeg.
„Volgens den almanak zullen we over
drie weken Noordewind
„Loop naar den duivel," viel Gosse hem
driftig in de rede. „Dan ben ik al dood
gevroren Wordt er in heel Posemuckel
dan niet gestookt, zoolang de wind uit het
Westen waait?"
„Jawel, in sommige huizen zijn aan de
schoorsteenen geleidingen aangebracht, waar
door de wind wordt afgevoerd, maar hier
hebben wij zoo iets niet."
„Waarom niet?" vroeg de dokter, die
steeds kleumscher en ongeduldiger werd.
„De juffrouw zegt, dat hier toch niemand
logeert!"
„Tegen die logika kan ik niet op Nu,
morgen zoek ik ander logies, mèt schoor
steen-geleidingen. Hoe laat wordt hier ge
dineerd
De huisknecht zette 'n dom gezicht.
„Ik en Guus en de juffrouw, wij eten om
twaalf uur."
„En de gasten?"
„De gasten Voor die wordt niet gekookt 1
Er komt hier toch niemand
waarin de weerbare mannen worden aan
gespoord, in geval van oorlog geen ge
hoor te geven aan de oproeping onder de
wapenen te komen.
Te Parijs is een automobiel over de
leuning van de brug te Asnières heen
in de rivier gestort. Twee kinderen van
mevr. Isadora Duncan (de bekende dan
seres) en de gouvernante zijn gedood.
De gouvernante was met de kinderen
in de auto van mevrouw Duncan op weg
naar Versailles. Op de Bourdan-kade
kwam de auto bijna in aanraking met
een taxi-tuf en om een botsing te ver
mijden, remde de chauffeur zoo hard,
dat de wagen onklaar werd. De chauf
feur stapte uit om het ongeval te her
stellen plotseling begon de wagen ach
teruit te loopen naar het water toe; de
chauffeur, het gevaar beseffende, pro
beerde nog de auto tot staan te brengen,
door op de treeplank staande te remmen,
maar toen de auto tegen een trottoirband
botste werd de chauffeur er af geslingerd
en weldra was de wagen in de Seine
verdwenen, die daar wei tien meter diep
is. Onmiddellijk vingen pogingen tot
redding aaneen man dook herhaal
delijk, maar kon de auto niet bereiken.
Na anderhalf uur hard zwoegens slaagde
men er in de groote automobiel boven
water te brengen. De gouvernante en
net dochtertje van mevrouw Duncan
varen dood; het zoontje ademde zwakjes.
Het kind had zich in de armen van de
gouvernante gedrongen. Het stierf echter
na korten tijd.
Het Assizenhof te Parijs, heeft Pirou,
burgemeester van Gentilly, tot 15 jaar
dwangarbeid veroordeeld, wegens poging
„O juist, de oude logika Zeg mij dan
maar, waar hier 'n table d'hóte is."
„Wat voor 'n dood?"
„Een table d'hóte 1"
„Wat is dat?"
,,'n Gelegenheid waar menschen, die geen
eigen gezin hebben, kunnen eten."
„Zulke inenBchen bestaan hier niet
U bedoelt jongelui, die hier eigenlijk niet
thuishooren en geen familie hebben Nee,
die betine hier nietJa toch," ging de
knecht voort, na even te hebben nagedacht,
„de eene postcommies eet bij den slager,
oij wien hij inwoont. En dan is er Wakkel-
piet, die vroeger metselaar was en van 'n
steiger viel, waardoor hij z'n ruggegraat
gebroken heeft. Die heeft ook geen familie
an bedelt nu z'n eten bij elkaar".
„Maar dan zou iemand als ik moeten
verhongeren I" riep de dokter wanhopig uit.
„Zoover hoeft 't niet te komen," antwoord
de de huisknecht goedmoedig. „Als u een
aigen woning huurt moet u eerst infor-
meeren, of de huisjuffrouw u ook aan tafel
wil nemen. Maar ik zou 't u niet raden."
„Waarom niet?"
„Ja, ziot u, de mannen drinken hier 'n
stevigen borrel en krijgen soms rare kuren.
U vindt 't zeker niet prettig als iemand de
waterkaraf op uw hoofd stuk sloeg
„Mijn hemel!" riep Gosse wanhopend uit,
„ik ga mijn testament maken. Hier grijnst
je bij eiken stap de dood toe
,,'n Testament kunt u hier makkelijk
laten opstellen," zei de huisknecht met z'n
oude goedmoedigheid.
„Dank je. Maar daar stilt men zijnhoD-
ger niet mee."
(Wordt vervolgd.)
