el Land van Ifeusdeo en iilena, de Langstraat en de erwaard. De macht van het kleine. J. C/JANSSEN Comb. PEEK CLOPPEHBURG. NORFOLK-PAKJES, Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 3201Woensdag 28 Mei. FEUILLETON. De Geheimen eener kleine stad. 's-HERTOGEN BOSCH. 1913. Unb VAN ALTEH^ VOOB Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75, franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag middag 12 uurungewacht. Toen het geslacht, wiens kinderen thans reeds volwassen zijn, zelf nog in de kinderschoenen stond, waren de kinder-boeken gansch andere dan thans. Ook in de kinderlectuur heeft de ont wikkeling van den modernen tijd nie^ minder dan een revolutie teweeggebracht. Wat tóén als schier onvolprezen gold, wordt thans niet meer genoemd zelfs, en de keur van kunstenaars, die thans bij het samenstellen van kinderboeken te pas komt, bleef toendertijd van zulk een arbeid verre. In heel veel opzichten is ook hierbij de latere tijd aanmerke lijk vooruit op den vroegere het denk beeld, waarvan bij alles wat het kind geldt, uitgegaan moet worden, dat het beste juist goed genoeg is, heeft ook op de kinderkamer een geheele omme keer teweeg gebracht, een omme keer echter waarbij niet altijd de juiste maat gehouden is. Daarover echter wel licht een andere maal. In die kinderjaren van vroeger dan, nam onder de meest verspreide en ook meest voor kinderen aantrekkelijke boe ken, een werk van den Engelschen schrijver Jonathan Swift een bevoor rechte plaats in. Onder de in verschil lende talen overgezette vertaling van zijn Travels of Gulliver", bevond zich ook een zeer verdienstelijk berijmde vertaling in het Nederlaudsch. Ook thans nog zijn „Gullivers Reizen" ver krijgbaar, dooh ale oorato plaats in do kinderlectuur is het werkje door zoo veel anders grootendeels verdrongen. Swift schreef nl. zijn „Travels', niet voor kinderen, zoomin als onze Frederik van Eden zijn Kleine Johannes". Doch over kleine menschen, aanschouwelijk van aardige prenten voorzien en berijmd, was het toen een uniek geliefd kinder boek, en is het ook nu nog onder de lectuur der jongeren een gaarne gezien boekwerk. Swift was vóór alles een scherp op merker en philosoofvandaar dat zijn vertellingen een diepen zin hebben. Een dezer behelst, dat Gulliver zich in een onbewaakt oogenblik door de kleine mannen van Lillipüt zoodanig voelt ge kneveld, dat hij zich een gevangen man geworden ziet. Al wie nu even verder dan de grenzen van het kinderboek wil zien, zal ontwaren hoe diep de be- teekenis dezer simpele vertelling is. (24 De winter had plaats gemaakt voor de lente, de „bevaarbare" Pose was van haar ijskorst ontlast en de kolossale houten ijs- breker was nog 'n eindje meer over stag gaan liggen. Buiten op de velden bloeide de tabak en de ziekelijke rozenstruik voor de burgemeesterswoning had met moeite 'n paar blaadjes en knopjes uitgebot. En in den zomer steeg het kwik in den thermometer en van de badgelegenheid buiten de poort werd, wat het dames-bassin betreft, vrij druk gebruik gemaakt. De man nen wandelden 'n half uur verder langs de rivier, daar kon men 'n beetje zwemmen «n behoefde men geen badgeld te betalen. Wanneer mevrouw Zipfel en Suze de badinrichting verlieten, dan was „het kind" altijd zoo verlegen alsof ze niet wist waar zij haar oogen moest bergen. Net alsof zij zich schaamde, dat zij de zon 'n kijkje had gegund op haar intieme bekoorlijkheden. Dan schaamt 'n meisje zich altijdDe maan nu jaMaar de dagvorstinne I En dan nog wel als men het beeld van een man in het hart draagt 10... En d&érom schaamde Suze zich zoo Voor het overige ging het met onze be kenden 'n kalm gangetje. Ofschoon dokter Gosse zich bij den burge meester had gereinigd van de zware ver denkingen die op hem gerust hadden, en hij zelfs was bevorderd tot lijfarts van de burgemeesterlij ke familie en Suze met zeer veel succes behandelde, ofschoon de heele Immers het is de druppel die den steen uithollen kan zoo is ook het kleine, mits het op het juiste oogenblik zich doet gelden, maar al te zeer in staat bet grootere in boeien te slaan en zijn kracht te verlammen. Wij zien het in het dagelijksch leven om ons heen, hoe tal van oogenschiju- lijk onbeduidende oorzaken een waar lijk grootsch plan kunnen doen mis lukken, zoo goed in particuliere zaken, als in aangelegenheden van algemeen belang. Juist die kleine, in den aanvang niet getelde, maar daardoor aangroeiende moeilijkheidjes en bezwaren, belemme ren de groeikracht van het grootere. Wie kan het aantal tellen der bij het begin toch wel goed en overdacht op gezette plannen, die ten slotte averechts zijn uitgekomen, omdat er te weinig gelet is op kleine, maar ten slotte mach tig gebleken bijeenkomstighedeu. Hoe veel menschenlevens zijn niettegen staande een uitnemenden aanleg mis lukt, omdat de vele kleine neigingen ten slotte den baas bleven over de enkele grootsche eigenschappen; hoe veel handels- en industrieele zaken zijn juist daarom niet tot wasdom kunnen komen. De macht van het kleine, waar schuilt zij nietIs niet de allerjongste wereld geschiedenis wederom getuige van haar ontzaggelijke uitwerkingen? Sinds zeven lange maanden is de geheele Euro- peesche staatkunde verlamd, door een oorlog die zijn invloed tot in alle ka- binoHon A/at» voelen. En niet alleen dódr; ook de handelswereld van geheel West Europa heeft reden tot klagenover de belem mering welke zij uit dien hoofde on dervindt; de beurzen hebben dagen van paniek gekend en zijn nog geenszins van de slagen bekomenhet koerspeil van tallooze fondsen is aanmerkelijk lager gedaald, en de finantieele schade van hen, die met den krijg ginds niets uit te staan gehad hebben, is aanzien lijk. Al bloedt West-Europa niet aan dezelfde wonden als de Balkan, het heeft in niet geringe mate zijn deel in het leed. Het Panslavisme, dat den kop opsteekt, van Noord-Rusland tot aan de Adriatische Zee toe, noodzaakt Duitschland zich aan de oostgrens krach tiger te wapenen en zijn geheele leger macht te versterken. Frankrijk ziet zich door dit laatste op zijn beurt gedwon gen tot een alweder sterkere weermacht stad nu overtuigd was dat hij een christen was met 'n fijn gehoor, wilde het vertrouwen in hem maar niet komen. Het wantrouwen is gemakkelijker ver worven dan het vertrouwen. Men had nu eenmaal van hem geloofd, dat hij 'n jood was. Dat dit geloof ingang had kunnen vinden was velen 'n bewijs, dat hij eigen schappen bezat die deze veronderstelling wettigden. En men kan nooit te voorzichtig zijn Zoo redeneerden de Posemuckler boeren, En hoewel meester Lawendel 'n knagende worm iD het hart droeg, daar hij nog steeds niet kon doordringen in de bedoelingen van den dokter, namen niet alleen zijn „prak tijk" en het vertrouwen, dat de burgerij in hem stelde, in deze acht maanden niet af, maar vermeerderden zich beide in niet ge ringe mate. Meester Lawendel verdiende voor zijn doen 'n bom duiten. En toch genoot hij niet met de ware hartevreugd van zijn financieelen vooruitgang. Al dampte ook nu, inplaats van den vroegeren schotel aardappelen, een malsche ragout op zijn tafel, en Zondag zelfs'n lams cótelet, zoo waren de gezichten, die om den disch zaten te smullen, er niet vroolijker op geworden. De dikke juffrouw Sabine zat al maar door stil en in zichzelf gekeerd en kauwde het lekkere eten zonder erbij te denken. En Thekla, de domme oudste dochter, ont wikkelde bij de lamscótelet geen grooteren eetlust dan vroeger bij de aardappelen met zout. Voor haar was 't de hoofdzaak dat ze genoeg kreeg. Wat meester Lawendel zelf betreft, die at even vlug en in gedachten verdiept als vroeger. Als men zijn cótelet ploteeling had verruild voor een reebout, zou hij 't niet eens bemerkt hebben. Hij voelde, zooals gezegd, maar steeds het over te gaande Donau-monarchie voelt zich aan de zuid-oostgrens niet meer veilig en trekt er groote legerscharen samen, Italië houdt zich voorde komen de gebeurtenissen gereed. En de geheele ontzaggelijke constellatie der Euro peesche rijken en hun machtsverhoudin gen, schijnt zijn evenwicht te zullen verliezen; een geheel werelddeel voelt zich beklemd, gebonden als Gul liver, door de macht van het kleine. Inmiddels is al het wachten op den vrede van Londen, die maar niot komen wil. Aan al die spanning zou reeds grootendeels een einde zijn gekomen als er maar geen koninkje van het rgk der zwarte bergen, daar ergens in dien uithoek van Europa was, die eerst met zijn Skoetari comedie, de groote Euro- pee8che mogendheden- zeer moeilijke oogeublikken bezorgde, en die thans weder te Londen uitstel en vertra ging der onderhandelingen noodzakelijk maakt; Europa zou reeds tot een kal mer opvatting der dingen gekomen zijn, als met de eensklaps zich zeer gewichtig voelende Grieken beter te spreken viel over wat hun deel van den oorlogsbuit zal zijn; als Serven en Bulgaren, na tiën waardoor tot vöór een half jaar Europa zich waarlijk de wet niet liet voorschrijven, niet als groote kinderen elkander om elk voordeeltje scheel aan zien en krakeeleu. Want hoezeer, naar buiten althans, de schijn van eensge zindheid bewaard wordt, aan een wer kelijk vriendschappelijke verhouding tuaoohea oen creloofi, iemand meer, en het allerminst de bonagenooien zen. Toch, zoolang het hèn gelieft de wereld de zoo noodige rust niet te gunnen, zoolang ook zal gansch Europa niet ongelijk aan den man in Swift's „Travels" zich als een gebondene voelen. Als gevolg van allerlei op zich zelf niet zeer belangryke, maar in aan tal, samenhang en onverpoosden duur tot een kracht aangegroeide nietigheden, zal Europa zich in zijn doen en laten belemmerd blijven voelen door deze averechtsche macht der kleine Balkao- staten. ■tuiten la ittl. Op de tentoonstelling te Gent is Zon dag een koffiehuis en het Indische pa viljoen door brand geheel verwoest. Een ooggetuige schrijft hierover aan de „N. R. Ct.": Ik was tegen drie uur in de afdeeling schoons kunsten, toen wormpje knagen, en dat vergalde de vreugde van zijn dagen en de rust van zijn nachten. Waarom had de dokter, die toch alle redenen had om hem te haten, hem niet bij den burgemeester aangeklaagd? Waarom had de dokter zelfs verontschul digingen voor hem ingeroepen? Waarom beantwoordde die man steeds met 'n vriendelijk lachje zijn groet, wanneer hij, als 'n arme zondaar bijna, den hoed voor den dokter afnam? Waarom deed de dokter geen moeite om hem zijn „praktijk" af te nemen, hem na deel te berokkenen, wat den wetenschap pelijk gevormden medicus toch niet moelijk moest vallen? Deze vragen, en nog vele andere, door kruisten en martelden onophoudelijk het brein van den ongelukkigen Lawendel, zonder dat hij in staat was er een antwoord op te vinden. Lawendel had geen enkelen patiënt" ver loren; integendeel, zijn „praktijk" nam met den dag toe. Hij was in elk opzicht de overwinnaar van den nieuwen dokter ge worden. Hij had zijn voornemen, zij het ook met een onbeteekenend échec van zijn aanvankelijk plan, verwezenlijkt. En toch en toch Ofschoon bij zijn vijand niet de geringste poging merkbaar was, dat deze iets tegen hem wilde ondernemen, vreesde de zege vierende barbier den verslagen dokter, beefde hij voor Gosse. En wanneer Lawendel, na de hitte en de vermoeienissen des daags, slaperig en afgemat huiswaarts was gekeerd, had hij den moed niet meer om den twijfel en de bezordheden zijner vrouw te ontzenuwen. Wanneer Sa bine, nadat zij zich had te goed gedaan aan regout, gehakt of cótelet, met haar scherpe stem zeide: „Ja, da's alles goed en welals ik maar niet haast alken nacht droomde, dat je ONTVANGEN de nieuwste modellen in Model als nevenstaande met 1 Rij en 2 Rij knoopen, voor den leeftijd van 3 tot 16 jaar. De kleuren, die we hiervan in voorraad hebben zijn Blauw, Bruin, beige €>rU§ enz. In prijzen van: /f3 - 3.50 - 4 - 4.50 - 5 - 5.50 - 6 - 6.50 7 - 7.50 - 8 - 8.50 - 9 - 9.50 - 10 tot f 16. De zaak is Zondags geopend van 9—12 uur. in eens het gerucht liep, dat vlak bij brand was uitgebarsten. Bewakers, die voor uitbreiding der vlammen vreesden, gingen met schilderijen loopen. De zalen werden onmiddellijk ontruimd. Geluk kig was slechts het Boiersch bierhuis Zillerthal aangetast, waarna het Hin- doesch tempeltje, dat ernaast gelegen is en waar ebbenhouten olifantjes, In disch reukwerk en schoon borduurwerk, waaronder oud en kostbaar, verkocht worden, vlam vatte en opbrandde als een doosje lucifers. In het bierhuis, ge- fe?L4Ai.^°^egmeiL°,kto^as.rooken Hindoeschen winkel, hetgeen wel aan leiding tot den brand zal hebben ge geven. Verleden week wees ik op het gevaar, dat erin bestond honderden meesterstukken der kunst, die een ideaal museum uitmaken, ten toon te stellen in louter houten gebouwen. Reeds heden breekt op geen twintig meter afstand van de afdeeling schoone kunsten deze brand uit, die, vermits al de gebouwen met elkander verbonden zijn, nog grooter uitbreiding had kunnen nemen dan voor drie jaar te Brussel. Gelukkig is de Gentsche brandweer vlugger dan die der hoofdstad, zoodat na drie kwar tier de brand beperkt bleef tot beide paviljoenen, al vreesde men een oogen blik voor de Engelsche afdeeling. Tegen vijf uur was echter alle gevaar ge weken. Reeds verscheidene malen zijn kleine, onmiddellijk gebluschte vuur haarden in de tentoonstelling ontdekt geworden. nachtwacht bent geworden1 dén liet meester Lawendel met 'n weemoedig zuchtje het hoofd op de borst z nken en nam hij hoed en jas en verliet zwijgend het huis. De vriendschappelijke verhouding van den dokter tot het burgemeesterlijk gezin had natuurlijk den altijd kletsenden Posemuck- lers veel stof gegeven tot allerlei veronder stellingen. De meesten waren er ten volle van over tuigd, dat vandaag of morgen Gosse aanzoek zou doen om de hand van mejuffrouw Suze Zipfel, alleen om door den invloed van zijn schoonvader tot gemeente-geneesheer te worden benoemd. En niemand geloofde het eerste deel van dit vermoeden met stelliger overtuiging dan Suze zelf. De terughoudendheid, die de dokter ook nu nog steeds aan den dag legde, schreef zij toe aan aangeboren bedeesdheid en, in nog hoogere mate, aan kiesheid om haar gezondheid te ontzien, een kieaheid die zijzelf op z'n zachtst genomen overdreven vond. En deze veronderstelling was ten slotte zóó doorgedrongen tot de Posemuckler be volking in al haar lagen, dat zelfs Keetje, de dochter van den gemeente-ontvanger, zóó vrij van vooroordeelen, dikwijls pruilend het blondgelokte hoofdje liet hangen, als de dokter by hen op bezoek kwam en hon derd-uit vertelde van de familie Zipfel. Keetje was jaloersch, zonder het te willen, waarschijnlijk zonder het te weten. En tegen dergelijke gevoelens staan ver stand en overleg ten eenenmale machteloos. Zóó waren de toestanden en verhoudingen te Posemuckel, nadat acht maanden sinds Gosse's tweede plichtevisite bij den burge meester verstreken waren. Volgens de bladen wordt de door den brand aangerichte schade op 250 tot 300,000 frank geschat. Het stoomschip Nevada van de maat schappij Hadzjidaoel, is toen het de ha ven van Smirna uitstoomde en wilde uitwijken voor een Russisch stoomschip dat de haven binnenvoer, buiten de vaargeul geraakt en op drie mijnen ge- loopen. Het schip is tengevolge van de ontploffing der mijnen gezonken. Vol gens het scheepvaartkantoor waren 200 passagiers aan boord, waarvan 70 zijn Bruix zijn opgenomen. Stilwell, lid van den Senaat in den staat New York, is schuldig verklaard wegens poging om geld van een maat schappij (de New York Banknote Com pany) los te krijgen, in ruil voor zijn medewerking bij het tot stand brengen van een wetswijziging in het belang dezer maatschappij. De maximum-straf voor dit feit is tien jaar gevangenisstraf en een boete van 5000 dollars. In het noordoosten van Mexico heb ben opstandelingen 100 man regeerings- troepen in een hinderlaag gelokt en in de pan gehakt. De Vesuvius vertoont den laatsten tijd verhoogde werking. Vrijdag wierp de berg een aschregen op, die gepaard ging met lichte schoten om den krater. Laten wij thans deze toestanden in hun verder verloop volgen. XVII. Op een vroegen Augustusmorgen, terwijl een balsemende koelte over Posemuckel lag uitgespreid, waren alle vensters van de bur gemeesterlij ke woning geopend. En wie, met den ziekelijken rozenstruik, een blik had kunnen werpen in de huiskamer van den magistraat, die zou zich verheugd hebben in een ongewonen aanblik. Het geheele gezin zat namelijk in vreed zame eendracht om de koffietafel. Mevrouw glimlachte met haar vriendelijksteglimlachje en bedacht haar ega reeds voor de tweede maal met 'n extra-klontje. Zijn Edelacht bare zette 'n vroolijk gezicht en wreef ver genoegd de magere hand onder de tafel, terwijl Suze, „het kind", in droomerig ge peins den neus op den negatieven boezem had laten zinken. „Neem nog 'n beetje room, beste man," zei mevrouw liefdevol, terwijl ze haar man het kleine kannetje voorschoof. „Geneer je om ons maar niet; ik belief niet meer en Suze mag zooveel koffie niet drinken, dat is nadeelig voor haar teintO, waa de gelukkige tijd maar al aangebroken, dat er iets voor den matten teint van het arme kind gedaan kon worden." Suze scheen uit 'n zaligen droom te ont waken. „Wat bedoelt u, mama?" „Niets, niets, kindlief... Je moet niet op alles letten wat ik met je vader bespreek Je begrijpt er toch niets van en maakt ver keerde uitleggingen." „O, ik begrijp het al," zei Suze glim lachend „O, mama En ze stak: den neus in den boezem harer moeder en wendde boven menschelijke po gingen aan om te blozen van schaamte. (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1913 | | pagina 1