Het Land van Heusden en LI ten a, de Langstraat en de Bommeierwaard.
Door Schade en Schande.
l
n h -
1
SI
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 330S. Woensdag 29 October.
Kennis en Macht.
FEUILLETON.
tw
1913.
rfy. uiB tl
■f-,
UND VAN All**
VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maamden f 0.75,
tra ico per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 71/» ct. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Het spraakgebruik verbindt beide
woorden op een andere wijze, dan wij
hierboven schreven. Kennis wordt als
verbonden met macht beschouwd, en
de eerste heet gelijk te zijn aan de
tweede: kennis is macht luidt het dan.
Ten onrechte evenwel; kennis zon
der meer leidt niet tot, noch geeft ook
macht. Kennis hebben, begrip, verstand
hebben, van veel en velerlei, ervaren zijn
in wetenschap en kunde en geleerdheid,
hoevelen zijn er niet, die zich dat At
het hunne noemen mogen, en wien niet
temin de werkelijke macht, om hetgeen
zy bezitten aan te wenden, ten eenen-
male ontbreekt. Het leven der vol
wassen menschen, zegt men, is als een
voortzetting van het leven der kleineren
op de schoolbanken. Ongetwijfeld is het
dagelijksch leven der anderen ook een
leerschool, voor allen, tot het einde
hunner dagen toe; maar toch de ver
houding onder de „leerlingen" en vooral
die tot hun „meester", is zulk een gansch
andere. Want de knaap, die op de
schoolbanken uitmunt door een juist
uitzicht in de reeds geleerde en nog
te leeren stof, die de meesten zijner
medescholieren den baas is in het ont
houden van zijn lessen, diens bekwaam
heid stelt hem, onder normale omstandig
heden, ongetwijfeld op de eerste plaats
in de schoolbanken. Daar zorgt zijn
leermeester voor, die over hem als over
alle anderen waakt en de knapen rang
schikt naar hun getoonde vlugheid van
begrip en het kennen van de leerstof,
die gekend moet worden. Maar eenmaal
de schoolbanken verlaten hebbend, en
de rechtvaardige maar beschermende
hand zijns meesters ontberend in het
wijde leven, zien we vaak dien primus
van de school, een o zoo hoogst be
scheiden plaatsje innemen op de breede
banken der menschen-maatschappij.
Zeker, hij is niet minder vlug van be
grip geworden; ook nu nog stelt zijn
inzicht, zijn helder verstand hem in
staat van veel en velerlei zaken kennis
te nemen, die zooveel anderen ontgaan
van veie markten is hij thuis, over veel
weet hij mede te spreken, in veel kan
men hem tot vraagbaak kiezen. En
toch zijn maatschappelijke positie is
allerminst die, welke men hem in zijn
jonge jaren voorspelde, dat eenmaal de
zijne zou zijn; en van macht is nage
noeg heelemaal geen sprake, noch in
ALICE EN CLAUDE ASKEW.
10)
„Ga nu bedaard naar huis, James," zeide
de Squire, „anders moet ik Odin laten
losmaken, en Odin is vandaag niet erg in
zijn humeur."
Odin was een groote Duitsche dog, een
bijzonder vreedzaam dier, doch door zijn
voorkomen berekend om allen, die zijn
werkelijken aard niet kenden, schrik aan
te jagen.
Dit had de verlangde uitwerking. Na
een laatst dreigend gebaar keerde James
zich om en sloeg het pad in, dat naar de
mooie olmenlaan voerde, waardoor Chalton
Coombe beroemd was. Langs het pad liep
een dubbele rij van goudgele tijgerlelies,
en die schenen den man zóó te ergeren, dat
hij een paar van de mooiste afrukte en ze
onder zijn voeten vertrapte.
Veronica wist dit alles, doch Launcelot
had er in Oxford niets van vernomen. Den
dag na zijn thuiskomst was hij toevallig
Ida James, de dochter van Peter, tegen
gekomen, en het was inderdaad haar ver
haal van de ruwheid van zijn vader, dat
zijn verontwaardiging had opgewekt. Hij
had de eerste gelegenheid aangegrepen, om
I'eter James en Deep Acres zoo heette
de bedreigde hoeve te gaan opzoeken,
en bij zijn terugkeer had hij Veronica ont
moet.
Hij was reeds lang op een goeden voet
geweest met den soei&list, en nog meer met
den engeren zin van heerschappij over
zich zeiven, noch in de meer uitgebreide
beteekenis van gezag over zijn mede-
menschen, noch ook ten leste in het
beheerschen der omstandigheden, waarin
het leven hem plaatste.
Yan waar dan, dat in zoovele ge
vallen, kennis niet tot macht leidt?
Omdat tusschen beide een onmisbare
schakel ligt, die hen verbindt, aanvult
en eerst door hare aanwezigheid beide
tot volle waarde doet komen. Die on
misbare schalm is het individueel ka
rakter, dat kennis tot bruikbaarheid en
zege maakt voor die haar bezitten en
dat tot sterkte, kracht en macht voert
dengeen, die er ook bekwaam toe is
deze te hanteeren.
Kennis is het instrument, dat men
bezitten kan, en toch dikwerf niet te
bespelen weet. Wat baat het dengeen,
al kan hij de schoonste en duurste
viool ter wereld zijn eigendom noemen,
zoo hij aan de snaren geen welluidende
tonen weet te ontlokken, zoo hem de
gave, zijn instrument te gebruiken, ont
zegd bleef! Wat baat den timmerman
de best voorziene gereedschapskist, zoo
hij het gereedschap niet stuk voor stuk
weet aan te wenden en bruikbaar te
makenWat baat den geleerde de we
tenschap der boeken, zoo hij haar niet
tot eigen en anderer geluk weet toe te
passen
Ziedaar dan een gave, nog kostbaar
der, dan die der kennis zelf: de aan
wending der kunde. Wie deze laatste
de zijne noemen kan, zal het, desnoods
met een dosis minder kennis oi geleerd
heid, verder kunnen brengen, verder op
de maatschappelijke ladder, verder in
het verspreiden van geluk rondom zich,
verder ook in het verwerven van wel
verdiende macht, dan hij die slechts
kennis zonder meer heeft opgedaan, en
haar overigens voor zich en de zijnen
waardeloos laat blijven.
Nochtans, ook het verwerven van
macht kan slechts vruchten afwerpen,
wanneer de uitoefening daarvan door
het karakter gelouterd en in toom ge
houden wordt. De wereld is zoomin
gebaat bij kennis die onbruikbaar blijkt,
als bij macht die, in den goeden zin,
onuitgeoefend rusten blijft in de handen
van hen, die geroepen waren, voor
gangers, voorsten, vorsten onder ons
te zijn.
De wereldgeschiedenis wijst ontel
bare voorbeelden aan van kennis en van
macht, die samengaande, en in één
Natuurlijk had hij zeer goed ingezien dat
zij geen dame was in den eigenlijken zin van
het woord. Er was niets wat John Holt meer
in zijn zoon ergerde, dan diens neiging om
zich op te houden met zijn minderen in
maatschappelijken zin, en als knaap had
Launcelot daar menig pak slaag voor gehad.
Ida James was evenzeer overtuigd dat zij
een zending te vervullen had als haar vader.
Haar hoogste verlangen was, door het ge-
heele land een machtige vereeniging van
werkende vrouwen op te richten ten gunste
van het vrouwenkiesrecht en het socialisme.
Zij was volkomen oprecht en stond haar
vader trouw terzijde, doch tevens was zij
een echte vrouw gebleven.
Zij won aanhangers door haar uiterlijk.
Dit wist zij zeer goed, en beschouwde haar
mooi gezichtje als een van haar grootste
schatten. Zij was slank en bevallig, en haar
doordringende zwarte oogen konden vlam
men van geestdrift; haar wangen waren
meestal bleek, doch als zij opgewonden was,
kleurden zij zich rood, wat haar bizonder
goed stondzij had volle, roode lippen, en
haar stem kon in de grootste bijeenkomsten
verstaan worden, al deed de ontroering haar
tot een fluisteren dalen.
Tot dusver was zij slechts weinig in het
openbaar opgetreden, want haar grootmoe
der had haar hulp op de hoeve noodig.
Doch Launcelot voorspelde haar een mooie
toekomst, en beloofde, half in scherts, half
in ernst, dat hij zich onder haar banier zou
scharen wanneer die tijd was aangebroken.
persoon vereenigd, niettemin geen zegen
medebrachten, noch voor den drager
zeiven van beide, noch voor hen, die
van hem hun welvaart, maatschappe
lijken voorspoed of wel hun persoonlijk
geluk meenden te mogen verwachten.
Door tydgenooten is naar de redenen
van zulk een mislukking gezochtdoor
de nakomelingschap is daarnaar verder
gevorscht, en steeds is de uitkomst ge
weest, dat eerst het karakter kennis en
macht louteren moet, willen zij ten
zegen zijn.
Zoo is het bij degenen, wier namen
zijn neergeschreven op de geschiedrol-
lenmaar zoo is het ook bij die mil-
lioenen, wier nameD nimmer buiten den
engen kring hunner naaste omgeving
bekend raken. Want voor allen geldt
de regel, dat kennis zonder meer geen
macht is, maar dat kennis en macht
slechts dan samengaan en tot heil van
hen, die beide verwierf kunnen strekken,
wanneer een zielskracht, sterker dan
die twee, de eerste tot vruchtbaarheid,
de tweede tot een gehoorzaam volgeling
vermag op te wekken.
Buitenland.
Berlijnsche bladen deelen mede, dat
binnen enkele weken de Duitsche lucht
vloot vier nieuwe luchtschepen rijker
zal zijn, ni. een Parseval, een Zeppelin,
een Schütte Lanz en een Gross.
Vóór het legerbestuur de bodems
overneemt, zal het onderzoek naar de
oorzaken van de ramp der L 2 zijn af-
geloopen. Indien het ongeluk aan fouten
bij de constructie is toe te schrijven,
zullen in den bouw der nieuwe schepen
nog wijzigingen worden aangebracht.
De kapitein van den Amerikaanschen
schoener Lizzie Griffin heeft in den
Atlantischen Oceaan een nieuw eiland
van aanmerkelijken omvang waarge
nomen. Het ligt pl.m. 25 K.M. Oost-
Noord-Oost van den vuurtoren op Sable
Island (Nova Scotia) en steekt wel 3
Meter boven den zeespiegel uit.
De jodenvervolging schijnt in Rus
land weer op te leven. Zondag is te
Lodz, wegens de beroering, veroorzaakt
door het rituëele moordproces te Kief,
een bloedig gevecht tusschen dronken
rekruten en de joodsche bevolking voor
gevallen. Boeren kozen de zijde der sol
daten, van wie twee met messteken zijn
gedood. De bevolking stormde daarop
naar de jodenwijk en vernielde er
deuren en vensters der huizen. Een al-
Hij hield van haar, en op haar manier
trok zij hem meer aan dan Veronica. In
haar gezelschap behoefde hij zich niet in
bedwang te houden; Ida gaf niet om vor
men, en dit beviel natuurlijk Launcelot
met zijn zigeuneraard. Er werd reeds ge
praat over de intieme verhouding tusschen
den jongen Squire en de dochter van den
socialist. Launcelot had zich nooit de moeite
gegeven, om over zijn gevoelens na te denken,
en evenmin zich afgevraagd, hoe Ida zijn
opmerkzaamheden zou opnemen.
Maar nu had hij in allen ernst haar
partij gekozen.
„Het is niet eerlijkhet is niet eerlijk,"
verklaarde hij met nadruk. „Peter James
is zoo kwaad niet, als hij behoorlijk be
handeld wordt. Hij is ruw en woest, maar
niet zoo'n schurk als vader beweert. En
die arme oude vrouw ik verzeker je,
Veronica, het is schande, haar op straat te
zetten. En Ida, die zoo dol is op haar
grootmoeder schreiend, ja, werkelijk
schreiend hing zij mij om den hals."
Dit had hij eigenlijk niet willen vertellen
bij beter overleg had hij het zeker niet
gedaan en hij kon niet beletten, dat
't bloed hem naar het hoofd steeg, toen hij
begreep wat hij eigenlijk gezegd had.
Veronich scheen het niet op te merken.
Zij had haar theekopje weggeschoven, ter
wijl zij luisterde naar Launcelot's ijverige
verdediging van zijn vrienden, en hij ver
telde, wat zij reeds wist, en nu en dan had
zij een enkel verzoenend woordje er tusschen
gesproken. Alleen de kleine rimpeltjes op
haar voorhoofd getuigden van haar bezorgd
heid. Zij wist inderdaad niet, wat zij moest
aanraden.
Zij kende den lichtbewogen aard van
Launcelot evengoed als de opvliegendheid
van den Squire; een hevige twist tusschen
vader en zoon zon ongetwijfeld het gevolg
gemeene slachting van joden is slechts,
voorkomen door krachtig optreden der
politie, die veertig rekruten inrekende.
Ten gevolge van mist zijn Zaterdag
ochtend aan het Waterloo-station te
Londen twee treinen met elkaar in bot
sing gekomen. Er zijn drie dooden en
vierentwintig gewonden.
Volgens een later bericht heeft dit
spoorwegongeluk met die onlangs te
Liverpool en te Aisgili zijn voorgevallen
dit gemeen, dat er een trein inreed op
een slilstaanden trein. Volgens een Lon-
densch blad is dit in de laatste drie
maanden nu de zesde maal dat zoo iets
geschiedt. Sedert 1 Januari is dit nu
het tiende ernstige spoorwegongeluk in
het land, waarbij in het geheel 36 men
schen omgekomen en 208 gewond zijn.
Bij het onderzoek, dat Zaterdagmid
dag vanwege de regeering is geopend,
bleek alvast, dat het ongeluk het ge
volg is van een misverstand tusschen
seinwachters.
Wegens verspieding zijn twee broers,
Paul en Charles Biesalski te Leipzig
veroordeeld, de eerste tot twee jaar
dwangarbeid en verlies van burger
rechten gedurende 5 jaar, de tweede tot
3 jaar gevangenisstraf.
Hun was ten laste gelegd uitlevering
aan Frankrijk van militaire geheimen
uit de constructiewerkplaats van .Metz
en van kaarten over de versterkingen
van Straatsburg en omgeving.
Volgens het Neue Wiener Tageblatt
heeft de Saksische regeering besloten
het volgende jaar prinses Louise haar
jaargeld van f 25,000 niet meer uit te
betalen. Oorzaak van dat besluit zou
zijn de door haar gemaakte operette
„De grillige prinses", waarin het Sak
sische hof aan de kaak gesteld wordt.
De strafkamer te Duisburg heeft den
21-jarigen handelsbediende vom Hoevel,
die een jonge winkeldochter ontvoerd
en naar het buitenland gebracht had,
wegens handel in meisjes tot vier jaar
tuchthuisstraf veroordeeld.
Zaterdagavond is de sneltrein van
New York naar Boston, die om zijn
groote snelheid „de vlieger" wordt ge
noemd, bij Westerly door onbekende
oorzaak ontspoord. Vijf waggons werden
van den spoordijk 10 M. naar beneden
geslingerd en vijf passagiers zijn zwaar
gewond, enkelen doodelijk.
Aan de Etoile Beige wordt uit Ant
werpen gemeld, dat er Zaterdag door
den mist in de buurt van Antwerpen
twee trams op elkaar geloopen zijn.
Er is een persoon gedoodverscheidene
reizigers zijn gekwetst, waarvan som
mige ernstig.
Telegrammen uit Dawson in Nieuw
Mexico, berichten, dat er thans weinig
hoop meer bestaat op de redding van
de 247 mijnwerkers welke nog bedolven
zijn in de Stag Canon mijn. Er is brand
in de mijn uitgebroken,
Zaterdag is te San Francisco een aard
schok waargenomen, die geen noemens
waardige schade heeft aangericht, doch
onder de bevolking, die de vroegere
ramp nog niet vergeten is, een paniek
veroorzaakte.
Bij het station Stepnaja van den Wla-
dikawkasspoorweg, 71 werst van Ro="tof
a/d. Don verwijderd, is een sneltrein
ontspoord, doordien misdadige handen
de rails hadden losgeschroefd. Drie wa
gens zijn geheel verbrand. De reizigers
werden gered. Een conducteur is ver
brand. De machinist, de stoker en ver
scheiden andere personen zijn licht gi-
wond.
De boerenschrik in Stiermarken, welks
spoor, naar het heette, zou bevonden
zijn dat van een hond te wezen, is ge
zien. Toen Zondagochtend de menschen
van Voirtsberg ter kerke gingen, kwam
een groot katachtig roofdier uit het
bosch te voorschijn en naderde een
boer, die met zijn vrouw vooruit liep,
tot op 30 schreden. Pas toen men op
het hulpgeschreeuw kwam toeschieten,
sloeg het dier een andere richting in.
De bevolking geraakte in groote op
winding. 's Middags werd een drijfjacht
op touw gezet. Maar het dier schoot
plotseling uit het struikgewas te voor
schijn en vluchtte door de drijvers heen
het bosch in.
Het mond- en klauwzeer breidt zich
in België meer en meer uit. In de eerste
helft van deze maand kwam de ziekte
voor in 90 verschillende gemeenten en
waren besmet verklaard 301 stallen.
Aangetast waren 2822 runderen en 683
stuks klein vee. Het ergste woedt de
ziekte in de provinciën Henegouwen
(193 stallen) Luxemburg en Namen. In
de provinciën Limburg en Luik komt
ze in het geheel niet voor, in Brabant,
West- en Oost-Vlaandoren in zeer ge
ringe mate.
Te Kaieresch bij Kochem aan den
Moesel is bij een danspartij tusschen
jonge lieden twist ontstaan. Vier van
de twistenden werden doodgeschoten,
een vijfde is gevaarlijk gewond.
Vijf van de daders zijn in hechtenis
genomen, onder hen is een vader met
drie zoons.
zijn, indien de laatste ten gunste van de
familie James zou tusschen beiden komen,
en hoe kon zij dit beletten?
Er waren reeds moeilijkheden geweest op
Chalton wegens Launcelot's drukken om
gang met Ida James, doch dit verminderde
Veronica's genegenheid niet, omdat zij, beter
dan iemand anders, Launcelot's zorgeloos
heid en onbetrouwbaarheid begreep. Hij
zocht naar wat hij nooit gekend had
moederzorg, en hoe jong Veronica ook was,
zij voelde alle moederlijke neigingen in zich.
Zij beschouwde Launcelot als een groot
kind, wiens gebreken, ijdelheid, zelfzucht,
onstuimigheid, alle aan de oppervlakte
lagen. Zij wist ook, dat hij op een moeilijken
leeftijd was, en haar hoogste verlangen was,
dat het haar gegeven mocht zijn, evenwicht
in zijn gemoed te brengen.
Zij begreep dat er van haar houding in
dit oogenblik ontzaglijk veel afhing. Zij
zag duidelijk dat Launcelot haar sympathie
zocht en verwachtte, en als zij hem die
zonder voorbehoud schonk, zou hij misschien
de hare zijn. Iets van dien aard bleek ook
uit den laatsten brief, dien zij van hem had
ontvangen.
„Jij begrijpt mij, Vero," had hij geschre
ven, en dat kan ik van niemand thuis zeggen.
En daar heb ik behoefte aan begrepen
te worden."
Dit had hij geschreven, toen hij tot het
inzicht was gekomen, dat een huwelijk hem
de meeste kansen bood, om aan het gehate
leven thuis te ontkomen. Toch kende hij de
liefde niet. En Veronica had een vaag ver
moeden hiervan, doch vertrouwde op haar
macht, die liefde in het leven te roepen,
indien Launcelot haar daartoe gelegenheid
wilde geven.
En nu was hij gekomen en maakte aan
spraak op haar sympathie en haar hulp.
Toch kon zij zich niet eerlijk aan zijn zijde
scharen. Zij kon hem niet bijstaan in zijn
verdediging van een man als Peter James,
die zich beroemde op zijn zucht om twee
dracht te zaaien in een omgeving, waar vóór
zijn komst alles gelukkig en tevreden was
geweest. En hoe zou Launcelot haar weige
ring opvatten?
Zij wist dat er nergens in het graafschap
een beter landheer te vinden was dan Squire
Holt. De meesten van zijn pachters hielden
van hem en voelden achting voor hem, en
voor één die op hem schold, waren er min
stens een dozijn die hem zegenden. Hij
stelde persoonlijk belang zelfs indegering-
stën, die op zijn bezittingen woonden, en
als hij hard was voor degenen, die zich tegen
zijn grondstellingen verzetten, dan wa* er
althans in de tegenwoordige omstandig
heden geen enkele reden, om daartegen in
opstand te komen.
Peter James had zich die moeilijkheden
zelf op den hals gehaald. Ida was even
gevaarlijk als haar vader. De zoon op de
Landbouwschool was een lastig fatje, die
zich gaarne als een heer voordeed, en be
weerde, allen te haten die boven hem ston
den. Men moest medelijden hebben met de
oude moeder, maar toch kon men niet ver
wachten, dat de Squire om harentwille voor
Peter het hoofd zou buigen.
Dit was Veronica's beschouwing van de
zaak. Ondanks de groote verzoeking om aan
Launcelot haar sympathie en haar steun ts
beloven ondanks de liefde, in haar hart
opgesloten, die haar daartoe aanspoorde
zij kon niet getuigen, waar zij niet geloofde.
Dat was de hoofdtrek van Veronica's karak
ter. Zij handelde altijd, zooals haar geweten
haar voorscheeef, wat het haar ook mocht
kosten. En nu wist zij, wat het haar zou
kunnen kosten.
(Wordt vervolgd.)
DOOR
dieDS dochter. Ida James zag er niet onaar
dig uit; zij was van den leeftijd van Laun
celot, en was met haar vader in Amerika
geweest, zoodat zij iets van de wereld gezien
had. Zij was in socialistische beschouwingen
grootgebracht en welkespraakt en overredend
in haar manieren. Zij had wel degelijk invloed
op Launcelot.