Hel Land van Hensden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard. HESJE VAN DEN LOMPENMOLEN, Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden. No. 3488. Zaterdag 7 Augustus Bij dit nr. behoort een Bijvoegsel. Wat een kleine staat vermag. FEUILLETON. 1913. 5) YOOB Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75, franco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke rege meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag middag 12 uur ingewacht. In groote worstelstrijden, zooals wij nu al meer dan een jaar lang er een beleven, zijn kleine staten natuurlijk van weinig beteekenis wat het oorlogs materiaal betreft. Hiermee is volstrekt niet gezegd dat ze geen deel kunnen nemen aan den loop der wereldgebeurtenissen en er hoegenaamd geen invloed op uit kunnen oefenen. Integendeel, in alle zaken, die in de eerste plaats niet af hangen van lichamelijke kracht, oefent ook een kleine staat invloed uit naar de mate zijner onstoffelijke vermogens Wij allen weten, dat recht en ge rechtigheid niet steeds in rechte reden staan en gestaan hebben tot de sterk ste van een volk. Immers, het volken recht dankt veel aan kleine volken. Denken we maar een oogenblik aan onzen Hugo de Groot, het Delftsch orakel, wiens beschouwingen omtrent het rechtsgenootschap der volkeren nu zelfs nog worden aangehaald. Op dit oogenblik, in dezen Titani- schen worstelstrijd, vermag een klein volk niet veel. 't Zou misdaad zijn dat het zich mengde in deze worste ling met hoop op verbetering van eigen toekomst, zijn ondergang zou nabij zijn. Iets anders is het, of een klein volk niet kan beschikken over zedelijke middelen. Die dan ook moeten worden aange wend. Protesteeren, waar het volkenrecht wordt geschonden, is misschien niet altijd voldoende, al moge het in som mige omstandigheden plichtmatig, ja zelfs gebiedend zijn. Maar gewoonlyk kan een kleine staat niet meer doen dan streng de plichten vervullen, door de neutraliteit voorgeschreven. Ook de in- en opge zetenen moeten daartoe worden opge roepen zoo noodig, en de medewerking daartoe behoort in de eerste plaats te berusten op zelf beheersching en vast heid van karakter. Eigen politieke sympathiën of antipathiën moeten zoo veel mogelijk geheel op zijde worden gezetmaar steeds moet men op de bres staan waar het geldt de verdedi- Vertaald door B. Gewoonlijk aten de heeren, die bij haar vaderi werkzaam waren, afzonderlijk, doch met de nieuw aangekomene maakte vader heden een uitzondering, daar hij de zoon was van een zijner beste vrienden. Zoo had dan dat blonde jongmensch tegenover haar gezeten en haar tusschen- beide zóó aangekeken, dat zij er verlegen onder, werd. Dit kwam toch in het geheel niet te pas! Bovendien werd er den gan- schen tijd over niets anders dan handels zaken gesproken en dit was waarlijk al te vervelend! Daarbij kwam nog, dat Liesje, voor het eerst sinds haar dit belangrijk werk was toevertrouwd, vergeten had de duiven te voeren. Zij werd boos op zich zelve. Wat scheelde haar toch? Was zij niet gisteren, omdat zij niet slapen kon, het bed uitgesprongen om het venster te openen, ten einde te luisteren naar den pos tiljon van den wagen, waarmede Army was vertrokken Het beste was maar, dat zij weder aan den arbeid ging. Maar dan zoude moeder haar verdrietigen luim zeker opmerken. Lezen? Zij beproefde het, doch het was haar onmogelijk, hare gedachten bij het geen zij las te bepalen. Dat het nu ook juist zulk een akelig weer is, anders zou Nelly zeker hier komen Maar Liesje, waar zit je toch in's Hemels naam? klonk het eensklaps uit den mond van tante Mie. Eerst zet je den geheel en dag een gezicht als azijn zoo zuur en nu ging der zedelijke beginselen, de grond slagen vormen van elke rechtsorde moraal, gerechtigheid of recht. Na den storm zal de stilte in de natuur terugkeeren en het evenwicht hersteld worden. Na dezen vreeselijken strijd, in de geschiedenis zonder weerga, komt de tijd, waarop de overlevenden op de graven der vermoorde betrekkingen met weemoed zullen neerzien en met tranen in de oogen en in het hart zullen trachten op te bouwen wat ver woest is. Als de storm met ontembare kracht de woedende wateren opzweept en het schip, dat de oceaan doorklieft, her- en derwaarts slingert, dan wordt er van den kommandant en zijn onderbevel hebbers veel geëischt. Dan is het de tijd en de gelegenheid om te toonen dat de bekwame, ijzeren vuist het roer hanteert en het gevaarte uit de woe dende zeeën in behouden haven doet aankomen. En daartoe zijn noodig o.m. kalmte, vastberadenheid, gezond oor deel, dat juist doet handelen, zonder dralen, op het goede oogenblik. Nietwaar, de ware zeemanschap toont zich in tijden van stormen en gevaren Zoo ook bij de regeering van een neutraal volk. Ook dit moet door de branding wor den heengeholpen om te ontkomen aan het groote gevaar van te worden ver pletterd. Evenals op het groote schip, dat worstelt tegen dood en verderf, de be manning en de opvarenden hunne kalmte moeten bewaren, zoo ook het volk, dat aan de hoede zijner regeer ders is toevertrouwd. Maar ook moet het erf worden be waakt. En nog meer. Eigen nooden moeten worden gele nigd, slachtoffers van buiten en van binnen moeten worden gevoed en ge laafd. Groote krachten komen vaak pas tot volle ontplooing in tijden van vreese- lijke beroering en diepe droefheid en ellende. Maar dan ook kan er ontzet tend veel tot stand gebracht worden. Eigenschappen van hoogere orde dan die van het gewone dagelijksche sleur- leven maken zich ruim baan en wijzen ons als het ware op den naderenden dagenraad, op het licht, dat aan den zit je hier te luieren, inplaats je oude tan te beneden wat te helpen. Je weet immers wel, dat het vandaag Donderdag is, waar op de dominee met zijn vrouw gewoonlijk komen. Doortje is geheel terneer geslagen door den uitbrander, dien zij gekregen heeft en Mina pruilt mede, zeker om haar gezelschap te houden. Hadt je mij niet kunnen helpen om de duiven te plukken of de asperge's te schillen Het wordt waar- lijk wel tijd om je in het huishouden te oefenen, want denk eraan, kind, een goede huisvrouw maakt den man rijk. Ja. maar waarom kwam ik eigelijk hier? O juist, hier is een briefje van Nelly. Hendrik heeft het gebracht. Zij reikte Liesje een briefje toe; deze maakte het haastig open en las het door. Verbeeld u, tante, ze krijgen bezoek op het kasteel. Nelly is er zeer mede in haar schik. Het is een nicht, Blanka Von Deren- berg en Army komt ook met verlof en zij schrijft mij, of ik haar dan dikwijls zal komen bezoeken. Zij zoude het mij wel mondeling mede gedeeld hebben, doch zij had geen tijd, meldt zij, want zij moest helpen om de kamers in orde te brengen. - Hebben zij het dan pas vernomen? Neen, tante. Nelly schrijft, dat Army uitsluitend daarvoor op Derenberg is ge weest. Zoo, is Army hier geweest? Wanneer? Op Nelly's verjaardag, antwoordde 't meisje verlegen. Kijk eens aan! En daarvan heb jij, die me anders alles vertelt, mij geen woord gezegd! Zeg eens, Liesje, waarom heb je dat verzwegen? Omdat ik het onaangenaam vind te hooren dat hij trotsch en hoogvaardig ge worden is. En waarom is je dat onaangenaam te hooren, Liesje? donkeren, zwaar be wolkten hemel een maal doorbreekt en redt wat in den gapenden afgrond dreigt te verzin ken. Maar om dit te bewerken, daartoe moeten allen meewerken. Ook de pers, dat het orgaan der openbare meening is, of althans moet zijn. Geen cynisch eigenbelang of ego isme, maar altruïsme, verheffende ge- meenschapszorg besture de pen van hen, die geroepen zijn of zich geroe pen gevoelen hunne meening ,en be schouwingen wereldkundig te maken. Hoog de vanen van het recht, hoog de standaards van de rechtsorde, die het geluk der menschen op stevige fundamenten doet rusten. Buitenland. Uit Geneve wordt gemeld, dat Duit- sche aviateurs tijdens een verkennings tocht boven Warschau duidelijk zagen hoe de Russische troepen Warschau ontruimden en in een oostelijke rich ting voortgaan. De Reinische Westfal. Ztg. verneemt uit het Oostenrijksche oorlogspers- kwartier, dat de ontruiming van War schau in steeds grooter tempo voort gang vindt. Van de negen honderd duizend inwoners hadden op einde Juni drie honderdduizend de stad verlaten. Talrijke families zijn tot den bedelstaf gebracht. De confectiehuizen zijn gesloten alle arbeiders in deze bedrijven zijn ontslagen. Vele firma's van de eerste rangen zijn bankroet. De kapitalisten hebben hunne kapitalen aan de ban ken onttrokken. Uit Athene wordt gemeld dat het Britsche transportschip Arnuran door een Duitschen onderzeeër in den grond is geboord. Een groot deel der opva renden is verdronken. De Duitsche regeering heeft officieel erkend dat de Noorsche stoomboot Minerva door een Duitsche onderzee boot getorpedeerd is, welke tengevolge van verschillende ongelukkige omstan digheden het schip voor een Engelsche aanzag. De Duitsche regeering heeft haar leedwezen uitgesproken en schadever goeding aangeboden. De engelsche koning heeft het volgende telegram gezonden aan President Poin- caré Ter gelegenheid van de herdenking Omdat het niet waar is, antwoordde deze heftig. Hij had geen tijd, anders zou hij onge twijfeld gekomen zijn. Eensklaps brak zij in tranen uit, bij de herinnering aan de teleurgestelde verwach ting van den vorigen dag. Maar Liesje! Groote goedheid, wat moet dat beteekenen? Ben je dwaas, je dat zóó aan te trekken? Wat ter wereld kan jou Army schelen? De oude vrouw sprak op een toon, alsof zij bcos was, doch het was haar aan te zien, hoezeer haar gemoed bezwaard was. Wat moet ik daarvan denken, Liesje? ging zij voort. Je moet niet vergeten, dat, nu jelui beiden volwassen zijt, je wegen uiteenloopen. Hij is nu een voornaam heer geworden. Och tante, wees niet boos, snikte het meisje, terwijl zij de oude vrouw om den hals viel. Het is kinderachtig, ik weet het, maar ik kan het onmogelijk aanhooren, zooals u over de Derenbergs spreekt. Wij hebben altijd zoo gezellig gespeeld en het komt mij voor, als wilde u onbarmhartig de schoone herinneringen uit mijn geheu gen wi8schen, als u iets onaangenaams zegt van Nelly en Army. Kind, antwoorde de oude hoofdschud dend, als je eens wist welk een bitter lijden die lieden van het kasteel op onze hoofden hebben uitgestort. Kunnen Army en Nelly dat helpen? Neen maar Hebt uzelf mij niet dikwijls gezegd, dat men zijn vijanden moet zegenen? Doch genoeg hierover, tante. Ik zal niet meer weenen, maar dan moet u mij ook niet meer zoo beknorren. Kom, ik zal u helpen in de keuken Zij vleide de goedb vrouw zoolang, tot dat deze haar met een kus den mond sloot. Toen zij den gang doorschreden en een van den dag, waarop mijn land ge dwongen werd de wapens op te nemen tegen den staat, die de voorkeur gaf aan een oorlog boven een conferentie en die op schromelijke wijze de ver dragen heeft geschonden, die hij had onderteekend, wensch ik mijn volste vertrouwen uit te spreken, dat onze gezamenlijke pogingen tot een succes zullen voeren, en u van de voortdu rende medewerking te verzekeren en van het besluit, zoowel van mij als van mijn land, om den oorlog voort te zetten met onze dappere legers, totdat üij tot onze tevredenheid geëindigd zal zijn en totdat de vrede kan ver zekerd worden. President Poincarê antwoordde Ik dank uwe majesteit voor de ver zekeringen, die zij zoo welwillend was mij te geven. Frankrijk gaat het twee de jaar van den oorlog in met het zelfde besluit en hetzelfde vertrouwen als Engeland. Het is vastbesloten de wapens niet neer te leggen, voordat de overwinning onze vlag en die van on ze dappere bondgenooten heeft ge kroond en voordat onze vijanden heb ben opgehouden den wereldvrede te bedreigen. Volgens mededeeling zou de leening die Engeland tegen D/g procent schat kistbiljetten aan Italië heeft verstrekt, een milliard francs groot zijn. Volgens de Messagero is te Ancona een Grieksch stoomschip in beslag ge nomen, omdat bij onderzoek was ge bleken dat het 30 ton benzine aan boord had, die niet op den vrachtbrief vermeld stond. De overheid is van meening dat de benzine bestemd was voor Duitsche en Oostenrijksche duik- booten. De kapitein van het schip is in hechtenis genomen. Particuliere berichten uit Erzeroem behelzen dat de Russische hoofdmacht op het Kaukasisch gevechtsterrein zich tengevolge der gevechten van de laatste twee dagen in de bergstreken bij de Ararat, in de streken van Kara Kilissa en Alasjgerd in wanorde in de rich ting van Kagysman op Russisch grond gebied terugtrekt. De Russen hebben ongeveer 1000 dooden en 2000 gewon den. Het Turksche leger vervolgt den vijand. heeft voorgesteld, maar omdat het spionnen waren. Bq het uitbreken van den oorlog hebben een aantal geestelijken het land verlaten, maar aan anderen werd toegestaan te blijven. Deze hebben door tusschenkomst van diegenen, die uit Turkije zich naar de Balkanstaten, Italië en Zwitserland hadden begeven, allerlei belangrijke berichten over mi litaire aangelegenheden aan de vijanden van Turkije bezorgd. Voor hun brief wisseling, die langs allerlei wegen over de grenzen werd geholpen, bedienden zij zich van een geheime code. Bij het gerechtelijk onderzoek zijn al deze dingen gebleken, ook uit beken tenissen. Een officier van het Italiaansche leger is in het hoofdkwartier van het Engelsche expeditiekorps in de Mid- dellandsche Zee aangekomen om de maatregelen te bespreken voor de samenwerking van het Italiaausche leger en de Italiaansche vloot met de Fransche en Engelsche troepen bij de operaties tegen Turkije. Volgens de Daily Mail hebben de oorlogskosten van Frankrijk tot einde 1914 3.073.440.000 gulden bedragen, hetgeen ongeveer 20 millioen gulden per dag beteekent. Uit New-York wordt dd. 25 Juli aan de Continental Times gemeld Naar men hier verneemt, is het ge heim van de verblijfplaats der Engel sche vloot thans onthuld. Zij ankert in Scapa Flow, een ruime, bijzonder beschut liggende baai in de Ockmey- eilanden, welke zelfs van uit zee on zichtbaar blijft. Aan de Politische Correspondenz wordt van Turksche zijde uit Konstan- tinopel geschreven, dat er daar ver scheiden Katholieke orde-geestelijken gevangen zijn genomen, niet als uiting van geloofsvervolging, gelijk men het altijd gesloten deur voorbijgingen, slaakte tante Mie een lang aangehouden zucht. Dat was de kamer van Lisette, zeide tante. Het jonge meisje knikte en ijlde vlug de trappen af. Zij wist dat die Lisette haar oudtante was en haar naam door tante Mie steeds met eerbied werd uitgesproken. Ver der was haar de geschiedenis van het meisje, dat reeds lang dood was, geheel onbekend en trouwens ook zeer onverschillig. Zij dacht nog steeds met schaamte aan de kinderachtigheid, die zij in 't bijzijn van tante Mie aan den dag had gelegd. Wat moet deze er wel van denken? Mis schien wel dat Army Zij bloosde en voleindigde hare gedachte niet, doch begon te zingen, toen zij de wood kamer binnentrad, om den predikant en zijn vrouw, die zij gewoonlijk oom en tante noemde, te begroeten. Tante Mie volgde haar echtei met al de ken teekenen van ongerustheid op haar open hartig gelaat. Heer in den Hemel, bad zij onhoor baar, behoed ons in Uwe Genade voor een tweede onheil. Want een onheil zou er door ontstaan. Nog nooit is van daarboven iets goeds tot ons gekomen, sedert de oude ba rones op het slot wooat! Goede God, neem het lieve kind in uwe hoedeZij beseft het zelve nog niet, doch ik raad het maar al te goed zij heeft dien Army lief! Ach Heere, sta ons bij! Gedurenden den ganschen avondmaaltijd bespiedde zij het gelaat harer lievelinge. Deze echter scheen haar droefheid geheel vergeten te hebben en deelde lustig mede in de algemeene vroolijkheid, die steeds h»-erschte wanneer de dominee, een boezem vriend haars vaders, met Rosine, zijn lieve vrouw, bij hen te gast was. Weet ge wel, dominee, vroeg Erving in den loop van het gesprek, dat ik een De „Secoio" bevat een uitvoerig verslag van den Belgischen socialisti- schen afgevaardigde Destrée, over een onderhoud, dat hij met koning Albert heeft gehad. Het gesprek liep over het afgeloo- pen oorlogsjaar en het aandeel van het Belgische leger in den strijd. Nadat de koning de buitengewone stemming ge prezen had onder zijn officieren en soldaten, die niets liever dan algemeen offensief wenschen, besloot hij met de woorden Wij hebben binnen de grenzen van het mogelijke en vaak nog daarbuiten meer tegenstand geboden, dan men kon voorzien, en de vijand heeft ons niet kunnen vernietigen. Ook was het ons, door den langen duur van den oorlog mogelijk, onze reserves aan te vullen. Aan den oproep van de Bel- zoon van onzen ouden schoolmakker Sell- dorf bij mij in de leer heb gekregen?Zijn vader is van voornemen bij zijn fabriek van chemische artikelen, ook een papierfabriek op te richten. U moet den jongen eens zien, sprekend zijn vader, toen deze nog jong was. Hij is nu aan de overzijde in de werkplaatsen. Ik behandel hem op den zelfden voet als de overigejongelui. Alleen van middag heeft hij bij mij aan tafel ge geten, maar dan is het ook uit. Gij weet, dat ik het liefst alleen ben met mijn gezin. De dominee knikte. Ik moet dien jongen man toch eens zien. Maar wat zegt Liesje wel van hem? liet hij er glimlachend op volgen. Niemendal, oom! antwoordde deze. Dat is al zeer weinig. Maar daar schiet mij juist te binnen, dat Army hier was. Ik zag hem toevallig bij zijn aankomst. Wat is me dat een knappe jongen gewor den! Heb je hem gezien, Liesje? Deze knikte toestemmend, terwijl een hooge blos haar gelaat kleurde. Tante Mie zag haar ook juist zoo doordringend aan. Het grieft mij toch, ging de predikant voort, dat hij zich niet verwaardigt, eens bij ons aan te loopen. Het is niet aardig van hem, dat hij zijn ouden leeraar niet meer wil kennen. Daarin toont hij zich een waardig kleinzoon van de oude barones. Nu, u bent de eenige niet, dominee, die daarover te klagen heeftHij heeft hier ook geen voet over den drempel gezet. Nelly echter komt meermalen bij ons op bezoek. Een allerliefst meisje merkte de vrouw van den dominee aan. Ja, die gelijkt op haar grootvader sprak tante Mie. Dat was een man. Maar „wien de Heere liefheeft, kastijdt hij." UEUWSBUD Wordt vervolgd

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1915 | | pagina 1