Yior Het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
BcIaiigsteHiu»',
HESJE 1 DEN LOMPENMOLEN
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
il/o. 3304. Zaterdag 2 October 1913.
FEUILLETON.
Bij dit nr. behoort een Bijvoegsel.
Unb m
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZAfERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 0.75,
frtaco per post zender prijs verhooging. Afzonderlijke
remmers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke rege
meer 77i ct. Groote letters naar plaatsruimte,
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdag
middag 12 uur ingewacht.
Belangstelling eigenlijk een aan
geboren iets. iec'er onzer weet ?r van
nee te praten, dat niet alle menschen
oier evenveel be angstelling be^chik-
fon. Zy is eigenlijk een eigenschap
vin het gemoed, of, wil men, van het
k rakter, en daarmede is iemand door
d» natuur begaifd of hy is er niet
m.'de begaafd.
En och, voor een de 1 kan de be-
laigstelling ook worden aangeleerd,
evenals de eene of andere kunst, die
nnn, met inspanning van alle krach
ten m mester kan worden, als de aanleg
ainwezig is.
Ware belangstelling mag men vol-
stsekt met vereenzelvigen met nieuws
gierigheid deze is zelfs geen familie
vai gene zij is er de karikatuur van,
meer niet. Nieuwsgierigheid doet ons
derken aan afluisteren, begluren, be
spieden, navragen. Zy is die mensche-
lyle eigenschap, die hinderlyk is in
hoige mate geen weetgierigheid drijft
dei mensch, die er mee behept is,
dcrh alleen het verlangen om door te
drilden in alles, wat niet voor zijn
oogen of ooren bestemd is. Ware be
langstelling echter leeft mede in het
deen en laten van den eveumensch.
De bezitter van deze schoone eigen
schap mag zelfs niet altyd aan zich
selven het eerst en het meest denken.
Wij allen kennen wel menschen die
zich niet tot deze hoogte hebben kun
nen opwerken. Het is gemakkelijker
zich op te sluiten in den engen levens
kring van het eigen ik, dan het leveu
te bezien in den grooten kring en om
ons heen. Dezulken zijn gewoonlijk
niet de beminnelyksten onder ons, maar
die het wel kunnen, die wel de aan
geboren of aangeleerde belangstelling
hebben, zijn in den regel de besten on
der ons niet alleen, maar ook de aan
genaamste in den omgang.
Ware belangstelling vraagt niet
steeds, zij weet ook te luisteren naar
het gegeven antwoord. En hoewel vaak
met veel werk overladen, toch is er
nog wel een oogenblikje te vinden om
het oor te leenen aan hetgeen anderen
hebben te zeggen en iets te doen dat
den vrager van dienst kan zijn. Ge
leerden, kunstenaars in den waren zin
des woords, nemen gaarne met belang
stelling kennis van hetgeen anderen
bezig zijn te onderzoeken of te schep
pen, niet w;: ar?
Ieder onzer moet leeren verder te
zien dan zijn neus lang is, leeren te
onderscheiden wat belangrijk is. En
niet alleen het individu, ook een ge
heel volk moet dat kunnen. En als die
belangstelling niet aangeboren is, moet
zij dus zooveel mogolijk worden aan
gebracht, want ruimte van blik, weet-
lust, liefde voor land en volk, ver of
minder ver van zijn land verwijderd,
moet worden aangeleerd, en een ieder
onzer is verplicht daaraan mee te wer
ken. Dus moet men hart hebben voor
de opwekking van deze belangstelling.
Wel moeilijk, maar toch wel te doen.
Want is niet hij de beste leermeester,
die belangstelling weet te wekken bij
hen, die naar hen luisteren
Belangstelling moge vóór alles een
zedelijke eigenschap zijn, het verstand
moge er deel aan hebben, evenals
frischheid en levendigheid van geest,
het leeuwendeel heeft het hart. Dit is
de sleutel tot het geheim dat de bes
ten onder ons zoo gemakkelijk belang
stelling weten te wekken. Want het
hart is een groote drijfveer, misschien
wel de grootste. Wie hart heeft, zal in
eigon gelukkigen kring denken aan
hen, die niet dit voorrecht hebben.
Wie in glorie is neergezeten op den
troon van eer en macht en roem, zal
hem gedenken die in alle nederigheid
zijt weg bewandelt. Bekend is het
woord van koning David, toen hij zaf
op den troon van Jeruzalem, „of er
nog iemand leeft van den huize Jona
thans", metwaar?
Wie hart heeft, toont belangstelling
en weet belangstelling te wekken. En
steeds vindt hy gelegenheid om te doen
wat goed is en hemzelven en den even-
mensoh opheftbestrijding van dom
heid en dwaling, steun aan werk, dat
steun behoeft, ook al kan hij niet al
tijd op dankbaarheid rekenen.
Maar ook is belangstelling een zaak
van het hart, als zij den evenmensch,
in het besef van eigen kleinheid, voert
tot wie hen helpen kau, want, niet
geven alleen, ook ontvangen
22)
De proef is dus gelukt! zeide zj, de
zelfde woorden herhalende, die hij haar
eens had toegevoegd. Maar de ringen zijn
nog niet gewisseld en ik mag dus, hoop
ik, nog wel eenige woorden spreken. Voor
eerst, waarde Army, zie hier een minzaam
schrij ven van genoem den hertog. Hij be
looft mij, uwe toekomst ter harte te zui
len nemen en u een schitterende carrière
te bezorgen. Ik raad je dus aan, aan die
bespottelijke comedie met die lui van den
lompenmolen een einde te maken en dade
lijk naar S te vertrekken.
1 Grootmama, antwoordde hij met de
grootste kalmte, dit kan ju onmogelijk ernst
zijn.
Ik spreek in alle ernst. Je hebt, zon
der na te denken, een verbintenis aange
knoopt met menschen uit den laagsten stand
en het mocht mij gelukken u daarvan te
Wedden. Het lacht mij niet toe, mijn klein-
Izoon te zien als deelgenoot in die fabriek.
Een baron von Deren berg lompenmolenaar
numero tweel
Ik verzoek u, grootmama, dat onder-
^werp te laten rusten. Nimmer zal ik mijn
woord terugnemen, zelfs niet, al zou uw
voorstel mij aanlokkelijk toeschijnen
zooveel te minder, nu ik er niet den min
sten lust toe ge vod.
Dan verlaat ik het huis riep zij v/oe-
dend uit. Nog vóór uw vrouw het binnen
treedt.
Dat zou ik in hooge mate betreuren
Buitenland.
In Fransche en Engelsche bladen
wordt gewag gemaakt van een geheim
zinnig drama in de buurt van Brugge,
dat volgens de Times een licht werpt
op het schrikbewind, hetwelk thans in
Belgie onder Duitsch beheer wordt ge
voerd.
De woningen van de leden der aris
tocratie, die bij de komst van de Duit-
schers uit de stad zijn gevlucht, zijn,
volgens den Parijschen correspondent
van de Times, ingenomen door Duit
sche officieren. Alle kostbaarheden en
voorwerpen van waarde zijn er uit ge
roofd. De inwoners die gebleven zijn,
wagen zich niet Jbuiten de deur. De
enkele koffiehuizen, die nog open zijn,
worden alleen door Duitschers bezocht,
's Avonds mag men geen licht op heb
ben en de straten zijn doodsch en ver
laten. Een schrikbewind heerscht er
over de bevolking, want daden van
willekeur komen hoe langer hoe meer
voor en de welgestelde lieden zijn er
nooit zeker van of zij, wanneer zij uit
zijn gegaan, weer veilig thuis zullen
konen. Het geringste voordeel der ge
allieerden op het oorlogsterrein be
haalt, wordt door de Duitschers op de
brutaalste wijze gewroken op de inwo
ners van de stad.
In Mei van dat jaar werd de heer
Dudeken, die een kasteel bewoonde te
Ruddervoorde op 15 KM. van Brugge
gelegen, door twee Duitsche officieren
aangehouden, die per auto naar het
kasteel kwamen en den bewoner aan
zegden, dat zij belast waren hem naar
de kommandantur te Thielt te gelei
den. Hem werd gelast in den auto
plaats te nemen, die daarop in de
richting van Thielt vertrok.
Sindsdien heeft men den heer Du-
deken niet levend meer teruggezien.
Zijn betrekkingen tot den vijand waren
slechts van vreedzamen aard geweest
en toen hij niet terugkeerde dacht zijn
vrouw, dat hij misschien naar Duitsch-
land was gebracht.
Er werd onderzoek naar gedaan,
maar zonder gevolg. Op 4 September
werd zijn lijk gevonden in het bosch
van Beermen, op enkele kilometers af-
stands van zijn kasteel. Hij bleek door
twee revolverschoten te zijn gedood.
De overheid te Brugge werd van het
geval verwittigd en een onderzoek werd
ingesteld. Dienzelfden avond echter
nam de Duitsche overheid het lijk in
beslag en verbood den Belgischen ma
gistraat zich verder met de zaak te be
moeien. Enkele dagen later is de jacht
opziener, die het lijk ontdekt had,
eveneens verdwenen.
Een particulier onderzoek toonde aan,
dat do heer Dudeken Diet te Thielt
den kommandantur was versche-
dat hij moet zijn vermoord
grootmama. Met een weinig goedheid en
voorkomendheid zoudt u veel goed kunnen
maken. Doch wanneer u op deze wijze over
mijn verlooide en hare familie spreekt, dan
is het beter, dat u
Dat ik ga 1 Het is goed. Lees
Zij hield hem een tweeden brief voor.
Hij kende dit fijne, rose papier maar al
te goed en onwillekeurig deinsde hij terug.
Blanka? vroeg hij toonloos. Zij
schrijft u?
Zij verzoekt mij, haar op een reis
naar Italië te vergezellen, daar de kolonel
wegens dienstzaken verplicht is in Duitsch-
land te blijven. Het liefst zou ik haar dit
vod, met die zoet vleiende woordjes, voor
de voeten werpen, maar in de gegeven om
standigheden blijft mij niets anders over
dan haar aanbod aan te nemen.
Wilt u Kunt u dat Tot haar
gaan, die mij bedrogen heeft
Liever dan met che lieden uit den
molen te moeten omgaan.
Dan is het beter, dat u gaat, sprak
hij zacht.
Dat is dus het loon voor mijn toe
wijding, die er ten slotte nog wel in mocht
^agen, een andere loopbaan voor u te vin
den dan op het kantoor van een papierfa
brikant.
Ook daarin had ik moeten berusten.
Doch door de zorgen van mijn schoonvader,
die onze oude bezittingen Liesje als bruid
schat medegeeft, zal ik worden, wat mijn
voorouders waren, heer en meester over
geheel Derenberg
Duur genoeg betaaldbeet zij hem
toe.
Hoeioo?
Doordat gij voor uw leven aan een
vrouw zult geketend zijn, die uw gelijken
steeds met den rug zuilen aanzien, die je
niet liefhebt, nooit lief zult krijgen.
Wie zegt u dat? vroeg hij, terwijl een
door de twee officieren en beroofd van
een aanzienlijke som gelds, welke hii
steeds bij zich had.
De Times-correspondent kreeg uit
betrouwbare bron een bevestiging van
het bericht, dat het 41e Duitsche le
gerkorps in de Pinks-moerassen door
een overstroomiug vèrrast is. Het was
onmogelijk te ontsnappen en naar men
meent is byna het geheele korps om
gekomen.
Over Geneve wordt aan het Berl.
Tagebl. geseind, dat Donderdag de
FranschZwitschersche grens tot nader
order voor alle verkeer gesloten is.
Ook het post- en treinverkeer is stop
gezet.
koers van 937j pet., terwijl de Fran
sche leening lot een bedrag van 10
milliard francs tegen een koers van 95
pet en een rente van 5 pet zal worden
uitgeschreven.
De Tag). Rundschau meldt, dat se
dert het begin van d9n oorlog in Bo-
hemen 61 politieke kranten opgedoekt
zijn. Onder deze waren 32 Tsjechische
die door de overheid onderdrukt zijn.
De Duitsche bladen hebben vrijwillig
opgehouden te verschijnen. Te Git-
schin, Kuttenberg en Nirnburg ver
schijnen in het geheel geen kranten
meer.
Te Berlijn is officieel bekend ge
maakt, dat door de stad]Berlijn voor niet
minder dan 2100 millioen mark op
de derde oorlogsleening is ingeschre
ven, waarbij de inschrijvingen bij ere-
dietvereenigingen en bij de post niet
zijn inbegrepen.
Uit de Vereenigde Staten wordt ge
meld
Er zijn 45 lijken uit den wrakhoop, i
veroorzaakt door de ^gasoline-ontplof-
fing te Ardmore in Oklahoma, gevon
den. De stoffelijke schade is enorm
groot.
De Local Anzeiger verneemt uit
Boedapest, dat een Servisch leger van
50.000 man op 23 September naar de
Bulgaarsche grens is opgemarcheerd.
Het grootste deel der bevolking van
Belgrado is naar Nisj en andere plaat
sen in het binnenland gevlucht.
Duitsche bladen deelen mede, dat de
Zweedsche regeering een verordening
heeft uitgevaardigd, waarbij de uitvoer
van vleesch aanmerkelijk wordt be
perkt. De exportslachterijeu mogen
voortaan niet meer dan 400 ton vleesch
per week uitvoeren, hetgeen een ver
mindering met ten minste een derde
beteekent.
Aan boord van het Italiaansche
pantserschip „Benedetto Brin" is een
brand uitgebroken, die gevolgd werd
door een ontploffing. Tot dusver zijn
8 officiereu en 379 mam gered.
De schout-bij-nacht Rubin de Cervin
is onder de slachtoffers. De brand is
aan een toeval te wijten.
voor
nen,
en
De Oostenrijksche oorlogsleening zal
bestaan uit schatkistbiljetten A 5!/s
pet, met 15-jarigon looptijd, tegen een
fijn glimlachje om zijn lippen speelde. Zou
zoo iets geheel onmogelijk zijn? Ik dacht,
dat u uit eigen ondervinding het tegendeel
weet. Denk eens aan uw zwager Frits en
de schooae Lisette 1
Zij was zeer bleek geworden, doch wist
haar uiterlijke kalmte te bewaren.
BahHij heeft er nimmer aan ge
dacht, met dat meisje in het huwelijk te
treden. Je hebt je iets op de mouw laten
spelden. Doch juist Pmdat er in onze fa
milie reeds eenmaal iets gaande was met
die lieden, hetgeen, de hemel zij dank, door
een verstandige tusschenkomst verhinderd
is geworden, zal ik nimmer dat meisje als
uw verloofde beschouwen. Blijft ge echter
volhouden, welnu, hoe zwaar het mij ook
valt, verkies ik het gezelschap van Blanka
boven het vooruitzicht, met die deerne in
hetzelfde huis te moeten wonen
Haar lippen beefden en haar oogen fon
kelden van toorn.
Het is goed I Zoo ga dan, grootmama
Het doet mij le9d, dat het zoover moest
komen. Doch zou ik mijn besluit verande
ren. dan had u het volste recht mij te
verwijten, dat ik geen man ben, doch een
zwakkeling, wien het kleinste ongeluk alle
geestkracht beneemt. Ik kan niet terug, om
dat ik een Derenberg ben en wil het niet,
omdat ik niet dwaas genoeg ben, een toe
komst vol geluk van mij te werpen.
Je beveelt mij dus heen te gaan?
Neenl Liefst zag ik, dat u in mijn
huis uw verdere levensdagen in kalmte
zoudt slijten. Doch nu gij mij voor de
keuze stelt: u of zij zoo kan ik van
ganscher harte verklaren: mijn bruid!
-THet is goed, ik ga. En al laagt gij,
en allen met u, op uwe knieën mij te
smeeken om te biijven, ik zou mijn be
sluit niet veranderen. Het is schandelijk,
onvergeeflijk, een oude vrouw weg te jagen.
Hoe walgelijk, hoe echt Duitsch I
Zij trok aan het schelkoord en begon
met bevende haast verscheidene laadjes
van haar schrijftafel open te trekken. Brief
jes, doosjes en pakjes vlogen in wanorde
door elkander.
Mijn reiskoffers! beval zij Sanna, die
binnentrad. Pak uw goed ook bijeen. Wij
vertrekken
Op dit oogenblik vloog een klein, blin
kend voorwerp over het tapijt en viel voor
Army's voeten. Het was een klein gouden
hart, waarop de letters L. E gegraveerd
stonden.
Zwijgend ging hij naar haar toe en hield
haar het oude kleinood voor.
Zij werd doodsbleek en moest zich aan
de tafel vastklemmen, zoo ontstelde haar
de aanblik op dit kleine voorwerp.
Ik heb het recht niet, u iets te ver
wijten. U zijt mijn vaders moeder
Doch ik zal er naar streven in dubbele
mate goed te maken, wat u eens misdreven
hebt aan een jong, schuldeloos meisje. God
geve, dat het mij moge gelukken
Hij keerde zich om en wi de de kamer
verlaten, doch Sanna trad hem tn den weg
Wat wilt gij van mijn meesteres? Ik
heb baron Frits het gouden amulet ont
nomen, ik alleen; mijn sig ora is onschul
dig. Jaag mij weg, doch ontneem haar niet
de eenige plaats, waar zij haar hoofd kan
neerleggen
De oude dienstmaagd was op den vloer
neergezegen en breidde smeekend haar han
den naar hem uit. In haar koude, grauwe
oogen fonkelde een traan.
Ik zend uwe meesteres niet weg, sprak
Army, geroerd door de trouw der oude,
hardvochtige vrouw. Integendeel, ik
Sta opbeval de barones, en doe,
wat ik je bevolen heb. Geen woord meer.
Nog he.len vertrek ik.
Misericordia snikte Sanna, terwijl zij
zich aan de plooien van het kleed der ba
Graaf Traun, president van de Oos
tenrijksche vereeniging Het Roode
Kruis, heeft aan het internationale
Roode Kruis-comité te Genève een
telegram gezonden, waarin hij wijst op
de beschieting van het hospitaal te
Görz door de Italianen en het comité
verzoekt de groote moreele kracht van
zijn woord aan te wenden voor de be
scherming van de conventie van Ge
nève, door de oorlogvoerende mogend
heden nogmaals ernstig aan te manen
zich te houden aan de verplichtingen
die zij op zich genomen hebben en
vooral de verplegingsinrichtingen van
het Roode Kruis en het personeel
daarvan te beschermen en te ontzien.
De voor den mond van de Eerns ge
zonken duikboot beeft men, na vele
vergeefsche pogingen, eindelijk boven
water gebracht. De boot is daarop naar
Embden gesleept, alwaar de lijken ter
aarde zijn besteld.
De oorzaak van de ramp was ver
moedelijk een defect aan de machine,
waardoor de boot, eenmaal gezonken,
niet meer kon rijzen. Uit de houding,
waarin men de lijken gevonden heeft,
moet gebleken zijn, dat het lijden der
opvarenden, die een langzamen ver
stikkingsdood zijn gestorven, vreeselijk
is geweest.
In Pruisen heeft de minister aan de
schoolbesturen en onderwijzers verzocht
om wegens den oorlogstoestand slechts
de noodzakelijkste schoolboeken en
leermiddelen voor te schrijven, ten
einde de ouders der kinderen niet on-
noodige lasten te berokkenen.
De Zwitserscbe papierfabrieken ver-
keeren in groote moeilijkbeden door
gebrek aan grondstoffen. Zij kunnen
alle gedane bestellingen niet uitvoeren
en hebben voor die, welke wel uitge
voerd kunnen worden, de prijzen aan
merkelijk mo8ten verhoogen.
rones vastklemde. Laat mij met u gaan,
Signora EleonoraIk sterf zonder u
Smartelijk getroffen zag Army naar de
gebiedende gestalte, die vijandig en met
minachting op hem neerblikte. Hij had
haar altijd zoo lief gehad. En zelfs thans
nog, nu de {aureool, waarmede haar beelte
nis in zijn hart steeds was omstraald, ge
weken was, zegepraalde die liefde.
Grootmama, smeekte hij, laat alles
vergeten zijnIk reik u de hand ter ver
zoening. Niets zal u herinneren aan het
geen er is voorgevallen.
Gasprak zij kort en gebiedend, ter
wijl zij op haar trotsche, maar toch be
vallige wijze, hem met de hand een af
scheidsgroet toewenkte. GaIk wil alleen
zijn. Ik heb nog veel te doen.
Vaarwel dan 1 Mocht u ooit de heim
wee kwellen, zoo keer terug. U zult
Vaarwel! tviel zij hem in de rede en
zij trok de hand, die hij aan zijn lippen
wilde brengen, terug. Jij hebt gekozen
Zy wendde hem den rug toe.
O, de vloek, de vloekO, Dio mio 1
snikte de oude Sauna, die nog altijd han
denwringend up den vloer geknield lag.
Gekkin 1 hoorde Aruuy zijn groot
moeder zeggen.
Toen viel de deur dicht tusschen haar
en hem.
XIX
De laatste dag van het oude jaar.
Heeft die niet altijd iets plechtig wee
moedigs? Een angstig terugdenken aan
den afgeloopen jaarkring, een bange vraag
wat zai het nieuwe brengen? Zullen de
bloesems der hoop verwelken of welig
vrucht dragen
Het was omstreeks vier uur in den na
middag, toen de onrust Liesje naar het
Blot dreef. Reeds was Army met haar vader
Vertaald door B.