Bii dit nr. Hetioort een loegsel.
Overwin U zelf.
De verdwenen Schetsen.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3563, Zaterdag 29 April 1916.
FIXIELETOY
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 0.75,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 ct. Elke regel
meer 7l/a cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
Men spoort ons aan om ons te
oefenen in het denken over buiten-
landsche politiek. Vroeger meenden
wij er te kunnen komen met struis
vogelpolitiek, thans hebben wij be
grepen dat niemand dan wijzelf de
dupe zouden worden van die struis
vogeldomheid. Wij moeten dus denken
over de politieke gedragslijn, die ons
het beste onze zelfstandigheid en on
gereptheid zal doen bewaren, waarbij
het vanzelf spreekt, dat het eerste
en voornaamste middel om zich onaf
hankelijk te houden, om zijn natio
naliteit te handhaven, is zelf-help,
zoo goed mogelijk verdedigen.
Gaan wij nu aldus denken, dan
moeten wij ons vóór alles hoeden voor
het tegenovergestelde van vroeger
geen onberaden stappen mogen wij
doen, honderdmaal moeten wij ons
bedenken voordat wij onzen koers hoe
weinig ook, laten influenceeren door
den koers, welken grooteren nemen.
Een tweede gevaar is sympathieën-
politiek, het tegenovergestelde wat
de Duitschers „Realpolitik" noemen.
Bij de bepaling van de politieke ge
dragslijn moeten wij vragen naar wat
voor ons zelf nuttig is, niet naar
sympathieën, welke wij voor een of
andere groote mogendheid hebben
Waar Duitschland zich zelf niet krach
tig genoeg gerekend heeft voor zulke
sympathieën-politiek, moeten wij dat
zeker niet doen. Neen, hier moet het
heilige egoïsme van ons eigen land
zooals hel tijdschrift „Ons Land"
dit noemde het zwaarste gewicht
in de schaal leggen.
En deze waarheid geldt zoowel voor
ons land in zijn geheel als voor ieder
in het bijzonder. Ieder die buiten
gewoon dweept met een der buiten-
landsche mogendheden, die in casu
vooral met een der groote oorlog
voerenden door dik en dun gaat, en
voor toenadering tot die mogendheid
pleit, loopt gevaar, de juiste werking
van dit heilige egoïsme te verstoren
en eene stemming te scheppen, die
39)
Jell kwam haastig binnen, deed de deur
achter zich dicht, en liet zich in den leu
ningstoel van Charles neervallen.
•Ik heb zooeven geholpen een brand te
blusschen,® zeide hij, nog steeds naar adem
hijgend. »Mijn huis. Daarom zie ik er zoo
uit. Je moet mijn kleeding verontschuldi
gen, en ik had geen tijd om my te was-
scheu
•Brand?® riep Charles. »In jouw huis
Ja in mijn huis. Het is tot den grond
afgebrand. Maar dat is het ergste nog
niet.®
•Wat is er dan nog meer?®
•Palzer is Weg. Uit den kelder.
De volle ernst van dit bericht drortg niet
dadelijk tot Charles door. Hij begon even
te lachen.
•Eigenlijk veel beter niet waar?® zeide
hij. »Hij zou het zeker niet prettig gevon
den hebben, in den kelder te verbranden,
wel
•De kelder is niet verbrand,zeide Jell,
tenminste niet de kelder waar wij hem
brachten. Maar ik had liever gehad, dat
hy mee verbrand was, dan dat hij weg
was, zooals nu.®
•Goede hemel, ja,f zeide Charles, opeens
straks, als wij alleen met ons
eigen belang voor oogen beslis
singen hebben te nemen, ons zal
belemmeren om te handelen volgens
ons weloverwogen eigenbelang. Voor
elk rechtgeaard Nederlandsch burger
geldt dus hetzelfde wat voor den
staat geldtgaat gij denken over de
beste buitenlandsche politiek van ons
land, dan hebt gij eerst eigen sym
pathieën, dus U zelf te overwinnen.
Het is een zware eisch. Doch zelf-
regeering stelt nu eenmaal hooge
eischen, speciaal waar het dit bij
uitstek moeilijke terrein der politiek
betreft. En dan bedenke men toch
ook, dat de voorkeur van velen voor
een bepaald land dikwijls aan de
futielste redenen is toe te schrijven.
Men is niet voor land A, omdat men
na ernstig overleg tot de conclusie
is gekomen dat Nederland zijn lot
met dat van land A moet verbinden,
doch men is vóór A omdat men er
de orde bewondert of er relaties heeft,
of er zoo'n prettigen tijd heeft door
gebracht of omdat A altijd zoo goed
voor ons land is geweest (of land B
zoo kwaad) of omdat het zoo'n mooie
litteratuur of zooveel smaak en orga
nisatie in stijl en sport, enz. enz. heeft.
Welnu, al die overwegingen moe
ten ter zijde gesteld, als niet ter zake
dienend. Bezwaard door zulke over
wegingen kan men niet goed over de
voor Nederland meest gewenschte
politiek denken. En dus overwinne
men zichzelf en zette dat alles op zij,
voordat men zich ga zetten tot beant
woording van deze moeilijke vraag
wat is de beste buitenlandsche politiek
voor mijn land
BUITENLAXDSCH OVERZICHT
Deze week wordt onze aandacht meer
op de zee dan het land gevestigd. Twee
den Paaschdag toch hebben Engelsche
strijdkrachten voor de Vlaamsche kust ver
kenningen gedaan, maar werden door de
Duitschers verhinderd daarmee voort te
gaan. Terwijl op den morgen van dien
zelfden dag omstreeks half vijf een Duitsch
eskader slagkruisers, begeleid door lichte
kruisers en torpedojagers, ter hoogte van
Löwestoft voor de Engelsche kust verscheen.
Naar uit Engelsche bron verluidt vuurde
elk schip tien salvo's op de steden Löwe-
begrijpend, wat dit bericht beteekende. »De
verkooping. Over twee uren I En nu zal
hij er wel zijn!®
Misschien ook niet,® hernam Jell. »lk
weet er niets van, en dat is het ergste. Ik
weet werkelijk niet, wat er met hem ge
beurd is. Eigenlijk weet ik op het oogen-
blik niets.®
•Vertel mij alles eens,verzocht Charles.
•Maar neem eerst een glas Whisky, Dat
zal je goed doen.®
Jell, die anders nooit sterken drank ge
bruikte, dronk het glas whisky, dat Char
les voor hem inschonk, in één teug ledig.
•Dat knapt op,« zeide hij. »Van den
rook wordt een menseh zoo droog in den
keel. Ik zal je alles vertellen wat ik weet.
Laat in den nacht werd ik wakker door een
ontploffing, Het was verschrikkelijk. Ik
dacht, dat er een aardbeving was en dat
de wereld zou vergaan. Ik denk, dat de
slag mij zwaarder toescheen, dan hij werke
lijk was. Ik stond op, en vond het huis vol
rook. Haastig liep ik naar de kamer van
mijn moeder, maakte haar wakker, stelde
haar een beetje gerust, en toen ik gezorgd
had, dat zij in veiligheid was, ging ik eens
beneden kijken. En toen stond het geheele
huis in brand. Ik heb al dien tijd met de
brandweer gewerkt. Wij konden het huis
niet redden, het brandde geheel uit. Ik
heb gered wat ik kon.®
Dat spijt mij vreeselijk voor je®, zeide
Charles, vol medegevoel, en nu eerst den
vollen omvang van het ongeluk begrijpend.
stoft en Yarmouth. Alles bij elkaar een
100 granaten. Vier bewoners gedood en
eenige stoffelijke schade aan winkels en
huizen. Een Engelsch smaldeel voer uit
en raakte in gevecht met de vijand. Van
dit eskader ging geen schip verloren. Zoo
de tijding uit Londen. Terwijl uit Berlyn
bericht wordt dat een torpedojager en twee
vijandelijke patrouilleschepen in den grond
zijn geboord. Een van de laatste was de
Engelsche stoomtreiler King Stephen, die
gelijk men zich herinnert, indertijd wei
gerde de Duitsche luchtschippers van de
L 19 op zee te redden. De bemanning
van deze boot is gevangen genomen. Alle
Duitsche schepen zijn onbeschadigd -terug
gekeerd. Zoo de Duitsche lezing. Naar
men in Engeland vermoedt houdt deze actie
van de Duitsche vloot verband met een
opstand die in Ierland is uitgebroken.
Gelijk men weet is het overgroote deel
van het Iersche volk gekant tegen het
Engelsche bestuur en weet de geschiedenis
van dat volk van menige onderdrukking
te gewagen van daar talrijke onlusten
onder de bevolking. Nu ook weer deze
week. Op Paaschmaandag braken onlusten
te Dublin uit. Een groote meerendeels
gewapende menigte, behoorende tot de
revolutionnaire vereeniging, bekend als Sinn
Feinn, bezette de Stephens Green en nam
met geweld bezit van het postkantoor,
waar zij de telegraaf- en telefoon-verbin
dingen doorsneed. Zij bezetten ook de
huizen in de voornaamste straten en langs
de kaden. In den loop van den dag kwa
men de soldaten uit het kamp van Cur-
rech en de overheid is de toestand thans
meester. Deze opstand willen de Engel
sche' bladen ook in verband brengen met
een landing van Sir Roger Casement. De
Daily Mail meldt hieromtrent dat Casement
in Kiel aan boord van een duikboot was
gegaan en in gezelschap van een vaartuig
dat onder Nederlandsche vlag.voer, vertrok.
Dat stoomschip had 20000 geweren, eenige
machinegeweren en veel munitie aan boord.
Aan de Iersche kust werd het aangehou
den, de gevaarlijke lading ontdekt en Ca
sement naar Londen gevoerd. Al schijnt
de opstand onderdrukt en al is het binnen
smokkelen van wapenen voor de rebellen
mislukt, toch is het voor het Engelsche
volk een kwaad ding als het daar binnen
in zijn rijit niet rustig is. Allicht worden
er troepen door vastgehouden die anders
naai' het westelijk gevechtsterrein gevoerd
hadden kunnen worden. In verband met
Wat een ellendig geval voor je®.
•Och, dat beteekent zooveel niet«, zeide
Jell. »Het huis was in ieder geval verze
kerd, en moeder is ongedeerd gebleven. Ik
vind het veel erger, dat wij niet weten
waar Palzer is®.
•Hoe is hij eruit gekomen vroeg Char
les. »Heb je hem gezien
Eerst later dacht ik aan hem®, zeide
Jell. Eerst heb ik de brandweer geholpen,
en moeder's eigendommen zooveel mogelijk
gered en den torpedo. Toen ik eindelijk
aan hem dacht, vloog ik naar den kelder.
Het stond er vol rook, maar hij was er
niet. En wat nog meer zegt, hij was er
ook niet, toen de brand begon®.
•Was hij er niet?® riep Charles.
•Niet in den kelder, waar wij hem brach
ten, zeide Jell, ®Er zijn twee kelders, met
een heel sterke deur er tusschen 1 Misschien
heb je het opgemerkt, als het tenminste
niet te donker was. Maar die tusschendeur
had ik zóó gegrendeld en vastgemaakt, dat
ik niet dacht, dat hij er ooit doorheen zou
komen. De deur gaf toegang tot den kolen
kelder, en die had geen uitweger was
alleen een tralieraam veel te hoog voor
hem om er bij te kunnen, en geen middel
om er uit te komen. Hij moet echter daar
in donker gewerkt hebben als een paard,
want op de .een of andere manier had hij
zich een weg weten te banen door die
versperde deur®.
•Maar de ontploffing?® vroeg Charles.
•Ik denk, dat het zóó gebeurd is,® zeide
de vlootactie der Duitschers is het wel
eigenaardig op te merken welk een ge
wichtige rol daarbij de Zeppelins hebben
te vervullen. Immers kunnen deze lucht
schepen een eskader, dat als het ware
sluipende te werk moet gaan, als verken
ners goede diensten bewijzen. Reeds vroe
ger is gemeld, dat een Duitsch eskader
voorafgegaan door Zeppelins de Engelsche
kust had trachten te naderen. De Engel
sche oorlogschepen, die het tegemoet voe
ren vingen de telegrammen van de Zep
pelins op, waarin voor de nadering van
de Engelsche schepen gewaarschuwd werd.
Ook thans was de Duitsche vloot weer
van Zeppelins vergezeld. Men zou zeggen
dat op die manier een Duitsche vloot niet
makkelijk onverhoeds kan overvallen wor
den.
Rondom Verdun is het tot nu toe be
trekkelijk rustig. Beide partijen melden
pogingen van de andere partij om aan te
vallen, welke pogingen in de aanvallen van
de tegenparty werden verstikt. Van de
andere gevechtsterreinen is niets te be
richten. Het mooie weer heeft alleen aan
leiding gegeven tot wederzijdsche onder
nemingen van luchtstrijdkrachten, zoodat
er weer heel wat vliegmachines zijn ge
dwongen tot dalen. Toch kunnen we in
dit voorjaar rekenen op ondernemingen
van beslissenden aard. Beide partijen
hebben een succes, dat den doorslag geeft
noodig. Waar die beslissing zal vallen is
nog niet te zeggen.
De gespannen verhouding tusschen Duitsch
land en de Vereenigde Staten is wat mil
der geworden. Wel is de toestand nog
zeer ernstig. Alle hoop tot bijlegging van
het geschil is nog niet vervlogen. Er wordt
voortdurend en ernstig beraadslaagd over
de mogelijkheid eener schikking.
Aangaande de stemming in Amerika ont
vangt de Frankforter Zeitung, dd. 24 dezer
het volgende telegram uit Nieuw-York
De Maandagochtendbladen behelzen tele
grammen uit Berlijn, waaruit men de ge
volgtrekking kan maken, dat een vreedzame
oplossing van het geschil mogelijk is. In
middels worden hier zekere militaire maat
regelen genomen, die echter wel grooten-
deels als een betooging zijn op te vatten.
Een aantal congresleden, die anders niet
met de oorlogspolitiek van den president
zouden meegaan, worden met telegrammen
van de chauvinisten en artikelen in de
jingo-pers gebombardeerd. Eenigen hunner
laten daarom hun verzet tegen Wilson reeds
Jell, met zijn zwarte hand over zijn zwart
voorhoofd wrijvend. »Toen hij in den kolen
kelder zat en ontdekte dat hij er niet uit
kon, heeft hij het voor een poosje opgege
ven, en overlegd, welken weg hij dan moest
inslaan. Toen is zijn blik misschien op het
tralieraampje gevallen, en is hij begonnen,
daardoor in den voortuin te schreeuwen.
Herinner je je nog dat er jongens met
voetzoekers aan het spelen waren, toen wij
hem in huis brachten
Charles knikte.
•Ja, ik gaf hun geld, om er nog wat
meer te gaan koopen,® zeide hij.
•Dat weet ik,® zeide Jell. >En daardoor
denk ik, dat het gekomen is. Zij hebben
hem zeker gehoord. Zij hadden voetzoekers
genoeg, en hoorden hem misschien snikken,
misschien gillen, zooals wij ook gehoord
hebben. Toen zijn zij zeker op het denk
beeld gekomen, om door het tralieraam
voetzoekers op zijn hoofd te gooien
•Maar de ontploffing dan vroeg
Charles.
•In den anderen kelder had hij den hee-
len boel omver gehaald, eer hij zich door
de deur heen gewerkt had,® zeide Jell
eenigszins verlegen. »Ik vrees dat die krui
ken met vloeistof werkelijk een beetje lek
ten, misschien wel een beetje erg. En toen
hij in den anderen kelder kwam, zijn de
gassen daar ook in doorgedrongen. Het zijn
nogal krachtige ontplofbare stoffen. Voor
den torpedo. Er lagen nog wat stukken
van voetzoekers op den grond, en toen de
varen.
Wat de stemming in Duitschland betreft
merkt de Frankfurter Zeitung op, dat de
groep politici en dagbladschrijvers, die be
weren dat een botsing met Amerika voor
Duitschland voordeelig zou zijn,' aangezien
het dan in den duikbootoorlog niets meer
heeft te ontzien, steeds kleiner wordt.
't Is wel te wenschen, dat het toch al
zoo uitgebreide slachtingsterrein zich nog
niet verder gaat uitstrekken. Waarlijk de
ellende is al groot genoeg. Voor ons, die
tot nu toe gespaard bleven voor de ont
zettende gruwelen van den wereldkrijg is
het onmogelijk zich een voorstelling te vor
men, hoe afgrijselijk het toegaat in de tegen
woordige gevechten.
Wij veroorloven ons, hier een breede
aanhaling te doen uit een brief van een
oorlogscorrespondent der N. R. C. die oog
getuige was van een doodenveld in Rusland.
Hij beschrijft het volgende aangrijpende
tooneel
Alsof een groote, dichte kudde schapen,
herkauwend neergevleid lag op een weide,
zoo zag het veld er voor ons uit. Zoo
dicht bezet met gelig bruine plekken, zoo
stil en vreedzaam onder de heldere voor
jaarslucht.
Al die plekken waren doode, jonge Rus
sische mannen.
Ik snij een hoek af met mijn oog; dat
zijn er tien, dat veertig, dat tachtig; mijn
oog gaat tellende en afmetende verder;
op deze plek liggen dus reeds over de vijf
honderd lijken. En verder en verder strekt
zich de vlakte des doods uit. Waar men
niet meer goed onderscheiden kan met het
bloote oog, lijken de- vlekken op het land
donkerder
In rijen liggen zij, in losse rijen als van
tirailleursliniën. Wij komen aan den uiter
sten rand van de Hindenburg-stelling en
onderscheiden nu reeds beter. Velen liggen
op den rug, de armen uitgespreid, de schoen
punten omhoog, anderen ongedwongen ter
zijde. Zij schijnen te liggen zooals zij zijn
neergevallen, zonder doodstrijd, plotseling
vernietigd. Anderen echter, die wij nu op
weinige meters voor ons voor de stelling,
ver binnen het prikkeldraad zien liggen,
zijn voorover gevallen, hebben de gekromde
vingers in de aarde geboord
Zoo ligt het veld reeds twee weken
overdekt. SoldatendoodEen schoonen dood
noemen dat predikers ver van het slagveld.
Wij hebben dien reeds gezien op het
Miadziolmeer, en vroeger ai op Fransche
jongens ze naar binnen gooiden
•Toen ging Palzer de luchf in 1® riep
Charles.
•In ieder geval ging het tralieraam de
lucht in,® zeide Jell. »Maar of nu iemand
Palzer geholpen heeft, of dat hij de lucht
in geslingerd werd, of hoe hij eruit geko
men is, of waar hij naar toe is de hemel
mag het weten
•Misschien is hij zwaar gewond,® zeide
Charles. »Wist iemand iets van hem?®
•Zoó bepaald durfde ik niet naar hem te
vragen,® zeide Jell. ®Ik meende iemand
iets te hooren zeggen van een heer in avond-
costuum, die zwaar gewond was wegge
bracht, maar je weet hoe het bij een brand
gaat. Je hebt nergens tijd voor, en iedereen
is in de war en ik dacht aan mijn eigen
goed, en aan den torpedo, en zoo gaat het
dan.®
«Nu, het moet in ieder geval een gewel
dige schok voor hem geweest zijn,® meende
Charles na eenige oogenblikken. »Ik acht
het zeer twijfelachtig, of hij in staat zal zijn
die verkooping bij te wonen, of zich zelfs
zal herinneren, dat zij moet plaats hebben.
Het is wel geen prettige gedachte, dat hij
nu toch vrij rondloopt, maar daar is niets
aan te doen. En waarachtig®, ging hij
voort, haastig op zijn horloge kijkend,
•wij hebben niet veel tijd meer. Hoe staat
het nu met het geld? Wij moeten die
schrijftafel hebben. Als Palzer er niet is,
zal zij ons niet veel kosten.®
Wordt vervolgd
V
NIEUWSBLAD
voor Het Land van Hoosden en Altena, de Langstraat en de-Bomielerwaard.