Oorlog of Vrede?
•-and van altena
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3591, Zaterdag 5 Augustus 1916.
FEUILLETON.
I M I.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 0.90,
franco per post zonder prysverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 50 cent. Elke regel
meer 7y, cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
In een lezenswaard artikel over «Neder-
landsche sympathieë en antipathieën in zake
den oorlog voorkomende in de Stemmen
des Tyds van Juni wordt de vraag bespro
ken aan welke zijde de Nederlanders zich
over 't algemeen plaatsen of zij pro-Duitsch
of pro-geallieerd zijn. Er is wel geen
Nederlander, alzoo de schrijver, die niet
zijn sympathieën en zyn antj-pathieën heeft.
Al zijn de hartstochten wat gekalmeerd,
al komt welhaast een stemming van onver
schilligheid de vorige van zeer beslist partij
kiezen vervangen en hoort men nu vaak
de verzuchtingWie wint, 't is mij om
het even als de vrede maar komt, toch
is ieder Nederlander geneigd zich voor of
tegen een der oorlogvoerenden te verklaren.
Wat de beweegredenen zijn die tot de
eene of andere keuze leiden is niet altijd
gemakkelijk na te gaan. Veel hangt af
van de plaatselijke gesteldheid en nabuur
schap. De bewoners der zuidelijke pro
vinciën voelen zich uit den aard der zaak,
door tal van betrekkingen als van zelf tot
het zuiden getrokken. Zij hebben meer
van nabij de rampen en ellenden van België
gezien. Men is daar over 't algemeen anti-
Duitsch.
Kan men echter de verschillende gevoe
lens van ons volk in twee weegschalen
tegen elkander opwegen, dan zou het niet
zoo licht te bepalen zijn naar welke zijde
de balans zou overslaan. Groote groepen
onder ons zijn zeer beslist tegen den ooste
lijken nabuur gekant. Allereerst om wat
Duitschland in België heeft verricht. Dan
is men bang dat Duitschland in de toe
komst Nederland zal opslokken. Vervolgens
is de Duitsche geest van discipline en strenge
tucht lijnrecht ingaande tegen den Hoi-
landschen geest. Zoo zouden er nog heel
wat factoren zijn aan te wijzen, die oor
zaak zijn van de anti-pathie bij velen tegen
Duitschland.
In de meeste gevallen zyn de persoon
lijke redenen overwegend. Daar zijn er
beslist pro Duitsch en omgekeerd omdat zij
familie hebben in een der oorlogvoerende
landen of omdat zij er gereisd hebben of
er handel mee drijven.
Ons schippersvolk is over 't algemeen
anti-Engelsch, wat te begrijpen is als men
bedenkt welk een moeilijkheden de En-
door A. DE VISSER.
11)
«Hè, dat vind ik aardig,c zei Mimi,
«maar het spijt me, dat ik nog niet dansen
kan.*
«O, dan zullen wij het je wel leeren,*
merkte Cato goedhartig op, «dat is minder.
Maar van dit laatste oogenblik, terwijl
Cato het gesprek had opgevat, maakte Wil-
lemien gebruik om gauw naar Marie t,e
loopen en met een spijtig stemmetje te
vragen
«Wat heb je van Mimigekregen
«Niks zei Marie met een lang
gezicht. Kaal vind je niet.*
«Bah, zoo kaal,* antwoordde Willemien.
En nu werd er gesmuusterd en gefluisterd
en telkens Mimi aangekeken. En ze wist
wezenlijk niet, wat ze gedaan had. Ze be
keek zich al eens, of ze ook wat geks aan
had. Maar gunst neen, daar had je Pine
van den dominéé, die had even als zij een
wit spencertje en' Willemien, die 't niet
aardig vond, dat Mimi zoo knap gevonden
werd, streek rakelings langs haar heen en
beet haar lachend in 't oor!
«O wat lachen ze jou uit.*
«Ja waarom Willemien gaf er geen
verklaring bij, ze liep maar voort en gig-
gelde al weêr met andere meisjes Als Mimi
gelsche regeering onze vloot in 't vaarwater
legt. Onze kunstenaars en literatoren zijn
daarentegen schier alle anti-Duitsch. De
«rechtsche* partijen meest weer pro Duitsch
De oorzaken hiervan liggen voor een deel
hierin dat Frankrijk het land is, van waar
steeds de beweging uitging, die totonder
mijning des gezags leidde. Revolutiën voor
den steeds haar bakermat in het zuiden
en zoo laat zich begrijpen dat op den lan
gen duur de sympathie der voorstanders
zich wendde naar Duitschland waar disci
pline en gezag toch altijd veel meer worden
hooggehouden. Aan welke zijde de lezers
van dit blad staan en waarom zij vóór of
tegen één der partijen zijn Misschien
zullen de meesten er zich nog nimmer
rekenschap van hebben gegeven. Laat ons
in ieder geval voorzichtig zijn in ons oor-
deelen en niet zonder dieper gaand onder
zoek met de groote menigte mee jubelen
of steenen werpen.
Dit praatje vooraf is wel geoorloofd nu
en van de gevechtsterreinen geen bizonder-
heden zijn te melden.
In het westen en de Somme en bij
Verdun zijn de Engelsche en Franschen tot
stilstaan gebracht wat ,wel bizonder pleit 1
voof het taaie uithoudingsvermogen der
Duitschers. Na het gemeenschappelijk
offensief der geallieerden op den eersten
Juli begonnen was de toestand voor de
centralen wel zeer kritiek geworden. Het
was te verwachten dat zij niets ongedaan
zouden laten om hun vijanden te verhin
deren een doorslaand succes te behalen.
Aan de Somme was het hun reeds ge
lukt, den gevaarlijken opmarsch hunner
vijanden zóó aanzienlijk te vertragen, dat
daar voor een doorbraak voorshands geen
gevaar meer bestaat. De berichten van
heden laten het actieve karakter van de
Duitsche verdediging sterk uitkomen. Ter
wijl zij slechts van plaatselijk te noemen
werkzaamheid van de bondgenooten spre
ken, maken zij melding van talrijke scherpe
Duitsche tegenaanvallen.
Tegenaanvallen van de Duitschers, dat
is voor heden niet alleen het voornaamste,
waar de Franschen en Engelschen van ge
wagen, maar ook de Russen hebben daar
melding van te maken. Aan de Stochod
namelijk zijn de centralen, na de verkorting
van hun front door het terugneqaen van
een vooruitstekenden boog, tot een tegen
offensief overgegaan, terwijl de jongste
grootste offensieve beweging der Russen
nog slechts op eenige vakken van hun
maar wist waarom
Wacht, nu ging er een licht op. Marie
had heel lang staan lachen en fluisteren
met Willemien en nu kwam de eerste met
een effen gezicht naar Mimi ioe en zei met
iets vleiends
«Zeg, wil je nu de presentjes eens zien,
die u gekregen heb,« en terwijl Marie nu
met ijselijk veel ophef en zorg alles tot
het kleinste toe aan Mimi liet zien, vooral
wat ze dezen middag had gekregen van
haar vriendinnetjes, nu werd het Mimi op
eenmaal duidelijk en klaar zij had geen
presentje meegebracht. Hè, als ze dat maar
geweten had
«Kom,* zei Marie, toen ze bemerkte dat
Mimi er stil van werd en haar fijnen toe
leg begreep.
«Nou heb je ze wel allemaal gezien,
niet waar? Kom meisjes, zullen we nou
eens een spelletje gaan doen?*
«Hadden ze mij maar veel liever thuis
gelaten,* dacht Mimi, die, hoe prettig het
worden mocht, toch den geheelen middag
geen plezier meer kon hebben.
Wat zullen we eens gaan doen, was de
vraag. Ja, dat mocht de jarige kiezen.
«Commedietje spelen,c bracht Marie
in 't midden.
nEn we hebben niks van buiten geleerd?*
>0, dat is niets, dan bedenken we maar
wat.*
«O, wacht,* zei Willemien, met een half
oog naar Mimi. Laten we eens, hoe noem
je die dingen ook weêrOch van
aanvankelijk aanvalsfront wordt voortgezet.
Waar bovendien de Duitschers bij Ver
dun voortgaan eenige aanvallende werk
zaamheid te ontwikkelen, doet ons de dag
van heden de centralen zien als wel van
alle kanten gelijktijdig aangevallen, maar
tevens op alle fronten standhoudend niet
alleen, maar in tegenaanvallen gewikkeld.
Men zou zeggen, de kracht der centra
len is nog onverzwakt en zij zullen in staat
zijn het hoofd te bieden aan de geweldige
aanvallen, die de tegenpartij telkens weer
onderneemt. Het geheim van hun kracht
schuilt voor een niet gering deel in de
eenheid van -leiding. Om die eenheid te
vervolmaken is nu Hindenburg benoemd
tot opperbevelhehber van de troepen aan
het oostelijk front. Deze benoeming kan
niet anders dan gunstigen invloed hebben
op het verder verloop van de gebeurte
nissen op dat deel van het reusachtige
gevechtsterrein.
Groote bedrijvigheid is er de laatste
dagen in de lucht geweest. Zeppelins die
naar het Westen stevenen op bezoek naar
Engeland zijn overal waargenomen, zelfs
ging er een op bezoek naar Haarlem doch
week aldra toen zij haar vergissing be
merkte. Ook op zee is het niet rustig.
Uit IJ muiden wordt n l. gemeld dat er
hevig kanongebulder werd vernomen, een
zelfde bericht ook uit Hoek van Holland
en Scheveningen terwijl de Nederlandsche
schepen «Niobe* uit Bordeaux en de Een
dracht* uit Londen, beide met vertraging
te IJmuiden binnengekomen rapporteeren
dat zij op de Noordzee, voordat zij den
Noordhinder bereikten, verplicht waren
ten anker te gaan. Zij bevonden zich midden
in een zeegevecht, dat gevoerd werd in den
nacht van Zondag op Maandag. Het gevecht
had plaats tusschen torpedobooten, torpedo
jagers, duikbooten en Zeppelins. De »Niobe«
en de Eendrachtondervonden hierdoor
meer dan 12 uur vertraging. De kogels
vlogen over de beide schepen heen, zoodat
de bemanning zich genoodzaakt zag plat
op het dek te gaan liggen. De «Niobe*
zag vlak voor zich een groote Duitsche
duikboot uit het water te voorschijn komen,
die zijn zoeklicht op de «Niobe* liet schijnen.
Onmiddelijk werd de duikboot door de te
genpartij zwaar beschoten. Ook rappor
teerde de «Niobe« dat zij waargenomen
had dat een torpedojager getroffen werd,
in brand vloog en spoedig verdwenen was.
Van welke nationaliteit deze was kon niet
worden vastgesteld. Ook hebben eenige
die poppen, jullie weet wel.*
«Marionettenspel* zei Marie gevat,
maar 't was ook vooraf afgesproken geweest,
dat ze dat zou zeggen
«Juist,zei Willemien. «Marionetspel,
kijk zoo, dat het net is of er aan je armen
en beenen een touwtje gebonden is, daar
ze aan trekken. En dan doet Mimi ook
meê. Is 't niet Mimi?*
Mimi sprongen de tranen in de oogen.
Maar ik moet ook ter eere van de meisjes
zeggen, daar ging maar één kreet op van
»0 foei!* en vooral Cato was daar
het sterkst in, zij ging dadelijk naar Mimi
toe en begon over heel iets anders met
haar te spreken.
't Scheen, dat er na den geestigen uitval
van Willemien wat rust gekomen was. Er
werden andere spelletjes gedaan, wat ge
geten en gedronken, wat gepraat; uitge
keken of het orgel nog niet kwam en
eindelijk, toen ze jang moesten wachten,
epperde een van de meisjes het idéé, om
eens wat woordjes te bedenken. Het meisje,
dat het raden moest, zou dan de kamer
uitgaan en als dan binnen een woord was
bedacht, dan werd degeen, die buiten stond,
weêr binnen geroepen en door enkele zin
sneden zoowat op weg geholpen.
Mimi stond er maar stil bij. Ze had
verdriet, wezenlijk verdriet. Ze hield zich
groot, want ze was te trotsch om te schreien,
maar o, zoo ze haar hart eens lucht had
mogen geven. Eindelijk kwam ook de beurt
aan haar.
Zeppelins aan den strijd deelgenomen.
Nog altijd heeft Roemenië geen beslis
sing genomen of het zich in den wereld-
krijg zal laten meesleepen. Ja het schijnt
nu weer of het zich toch maar liever on
zijdig zal blijven houden.
Naar de Est uit Boekarest verneemt,
zijn de pogingen der ententegezinde politici
om Roemenie tot interventie te bewegen,
op niets uitgeloopen. Take Jonescu moet na
zijn audiëntie bij den koning half schert
send half boos hebben gezegd, dat de
Duitschers weer de overhand hebben ge
kregen.
De koning is weer naar Sinaja terug
gekeerd en met hem hebben verscheidene
politici, o. w. ook Marghiloma, de hoofd
stad verlaten.
Dat is zeker een lichtpuntje aan den
donkeren hemel der centralen. Maar zij
zullen wel op hun hoede blijven tegenover
een volk dat nu eens knipoogt tegen den
vijand, dan weer lonkt naar de andere
partij een volgende maal den tegenstander
in het gevlei komt om ten leste zich koest
te houden.
BUITENLAND.
In Albanië.
Gisterochtend is Durazzo door negen
Italiaansche vliegtuigen gebombardeerd. Zij
hebben een aantal bommen geworpen op
de aanlegplaatsen, de barakken en het
vliegkamp. Dit is herhaaldelijk getroffen.
Alle vliegtuigen zijn behouden terugge
keerd met uitzondering van één, dat ten
gevolge van een beschadiging genoodzaakt
was op vijandelijk gebied te landen.
Russen te Saloniki.
31 Juli is de eerste afdeeling Russische
troepen te Saloniki ontscheept. De Russen
zijn feestelijk ingehaald.
Aan den Stochod.
De «Times* bevat een telegram van
Stanley Washburn, die in het Russische
hoofdkwartier aan den Stochod vertoeft.
Daarin wordt gezegd dat op alle deelen
van dit front gevechten van hoogst ver
woeden aard aan den gang zyn.
De Duistschers, door de verliezen aan
kanonnen en manschappen tot wanhoop,
gedreven werpen zich in bijna onafgebroken
tegenaanvallen op ons, meldt Washburn.
Maandag en Dinsdag stormden nieuwe
divisies aan, die rechtstreeks van den trein
Neen, zij wilde niet. Ze had wel gezien,
hoe de jarige en Willemien samen hadden
gefluisterd, wel zeker had ze dat gezien
en daar verwachtte ze niets goeds van.
Maar Cato en de andere meisjes drongen
al bij haar aan.
«Kom ja, zij moest ook.*
Welnu, Mimi ging, net als een slacht
offer, buiten de deur staan.
O Hemel Hoor eens daarbinnen,
wat een stemmen van«Neen neen,
dat mot je niet doen. Dat is niet aardig.*
Maar dat duurde niet lang. De deur werd
spoedig open gedaan en Mimi stond in den
kring om te raden.
»'t Heeft betrekking op dezen dag,* zei
Willemien, terwijl ze nuffig beweging
maakte met haar waaiertje.
«En op mij liet Marie er scherp
op volgen, terwijl ze Willemien van ter
zijde aankeek.
«Kun je 't nu nog niet raden?* vroeg
Willemien ongeduldig «Denk nu eens,
dezen dag en Marie.*
Maar Mimi was lang de oude prettige
Mimi niet meerZe wou er wel over
denken, maar 't was of ze niet denken kon.
«Gusjes,* zei Willemien, terwijl ze zich
in den spiegel bekeek «Wat ben jij
dom Begin nou eens. Verjaars
Nou, je bent nou halfweg...Verjaars...*
«Cadeau zei Mimi met een hoog-
roode kleur, terwijl haar de stem in de
keel stokte.
«a ja ja gilden Marie en
naar het slagveld kwamen. Zij werden door
het vuur der Russen met groote verliezen
neergemaaid. Alle aanvallen werden afge
slagen. Dag en nacht houdt het geschut
vuur aan en bereikt van tijd tot tijd zulk
een hevigheid dat het onmogelijk is de
afzonderlijke geluiden te onderscheidenhet
is eenvoudig een aanhoudend gerommel als
den donder. De stad waar de correspon
dent zich bevindt, is met Oostenrijksche en
Duitsche gewonden gevuld. Dagelijks merkt
men meer dat de Duitschers de Stochod-
line zoolang mogelijk zullen vasthouden. Er
heerscht onder de Russen groote verbitte
ring door het feit, dat de vijandelijke vlie
gers voortdurend hospitalen en plaatsen,
waarin eerste hulp wordt verleend, treffen.
Dat gebeurt ongeveer tweemaal per dag.
De toestand in Duitschland.
Reuter zendt uit Londen een zeer uit
voerig telegram, waarin een «zeer goed
ingelichte autoriteit* een overzicht geeft
van den oeconomischen toestand in Duitsch
land en Oostenrijk-Hongarije.
Daaruit blijkt dat het gebrek in Duitsch
land steeds toeneemt, terwijl de oogst niet
veel voorspelt.
De buitenlandsche ambassadeurs moeten
hun levensmiddelen uit naburige landen
betrekken.
Ook in hotels is zoo goed als niets meer
te krijgen.
Overal wordt de oeconomischen druk
gevoeld, in den gewonen handel zoowel als
in den geldhandel.
Het volk is dan ook zeer neerslachtig
gestemd, zooals blijkt uit massa's bij gevan
genen en gewonden gevonden brieven.
Ook het leger wordt onvoldoende gevoed.
Door al deze omstandigheden is groote
verbittering ontstaan en keert de massa
zich tegen de agrariërs en de overheid,
In Oostenrijk-Hongarije heerscht ver
deeldheid tusschen de Oostenrijksche over
heid en de Hongaren, terwijl ook in de
dubbelmonarchie gebrek en hongersnood
heerschen
Uit een verspreid vlugschrift nemen we
op verzoek gaarne het navolgende over
Een oorlog als deze zon onmo
gelijk zijn, indien de verhouding der
Staten ware gevestigd op grondslagen van
Recht, billijkheid ee gemeenschapszin, op
het besef, dat alle menschen broeders zijn
Willemien beiden als in koor«Nou
heb je 't goed geraden. Neen„ nu ben je
niet dom.*
Maar op eens stormde de heele
troep naar voren en Mimi, die dien middag
voor haar plezier uit was, werd tegen wil
en dank meêgesleept.
«Het orgel is daar juichte de schaar.
En wezenlijk daar was de gedienstige Ma-
nus met zijn orgel, «waarop,* zooals hij
zei; «de Juffertjes eens prettig zouden
dansen.*
«Eerst de polka,* gilden er eenigen.
«Neen eerst de galop,* riepen anderen.
«De jarige mag kiezen,* zei Willemien,
met iets beslissends in haar stem.
«Ja, de jarige mag kiezen,* zei Mimi
gedienstig.
«Wat wil jij?* vroeg Marie met iets
nuffigs aan Willemien.
«Zeg jij het maar. Vindt je de wals niet
het beste?*
«Wel zeker,* zei Willemien zacht tegen
Marie, «die kan dat mooi kind in het ge
heel niet.*
«Dan de wals, Manus,* gebood Marie
als een groote dame.
En daar klonken, ze, die uitlokkende
tonen. Maar van de wals kwam niet veel.
Zelfs de jarige en Willemien maakten er
niets van.
't Moest nou eens een schots zijn, meende
DQ6D li**
«Ja, een schots Hè ja.t
(Wordt vervolgd
EUWSBLAD
voor Het Land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bemmelerwaard.