Und van altena
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3655. Woensdag 21 Maart 1917.
FEUILLETON.
EL NERO.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden ƒ0.90,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
Pen eersten stoot tot de pokken-
inoculatie in Europa gaf een dame,
en wel Lady Montague, de vrouw
van den Engélschen gezant te Kon-
stantinopel. Zij had in deze stqd
gehoord van de Grieksche wijze van
pokken-inenting, en had in 1718 den
moed hare beide zonen en vier jaren
later te Londen ook hare dochter dp
echte pokken te laten inenten. Heel
Londen werd door die daad in be
weging gebrachtop bevel des Ko-
nings nam men terstond een proef-
inenting op zeven ter dood veroor
deelde misdadigersde inenting viel
bevredigend uit en beschermde die
misdadigers niet alleen voor het
schavot, maar ook voor de kwaad
aardigste pokken, waaraan men hen,
na afloop der inenting, blootstelde.
In het jaar 1723 werden de kinderen
van den toenmaligen Koning van
Engeland, George I, alsmede eene
menigte kinderen uit de aanzienlijk
ste familiën van het land ingeënt en
daarmede was de baan in Europa
gebroken. Al deze inentingep waren,
zooals wij boven zeiden, met men-
schenpokken.
Het voorbeeld" door het Engelsche
hof gegeven vond navolging aan het
Fransche, Oostenrijksche, Pruisische
en aan andere hoven van kleinere
staten. Keizerin Katharina I van
Rusland, die zichzelve en den Groot
vorst Paul liet inenten, om het voor
beeld aan den adel te geven, betaalde
aan eiken onadellijken Rus, die zijn
kind liet inenten, een zilveren roebel
In andere landen was zulk een
klinkend hulpmiddel niet. In 1746
reeds stichtte men voor de armen in
Londen een openbaar inentingsge
sticht.
De haast waarmede dit in elk geval
twijfelachtig middel tot bescherming
werd aangegrepen, bewijst de grootte
van de pokkenvrees. Reeds toen het
lang zich zelf veroordeeld had, werd
het middel nog hardnekkig vastge
houden. Niet lang duurde het echter
of men leerde ook de gevaarlijke
15)
Naderende schreden deden haar na eene
poos opkijken, en verschrikt stond zij van
hare plaats op, want bij den ingang van
het priëel stond, met een triomfantelijken
glimlach op de lippen, graaf Castilio.
Hij trad naar haar toe.
«Dat noem ik geluk hebben," zeide hy,
zonder daar eerst verlof toe gevraagd te
hebben, naast Manuela op de kleine bank
plaats nemende, «onbewust dreef ipijn hart
mij tot eene wandeling in het kleine park
en een» gelukkig gesternte deed mij hier
de dame vinden, naar wie ik ieder oogen-
blik van den dag zoo vurig verlang, en
van wie één enkele blik voldoende is, om
mij gelukkiger te maken dan alles 'ter
wereld."
Manuela wilde zich verwijderen.
«Mijnheer de graaf," fluisterde zij opge
wonden, «ik bid u, laat mij alleen."
«Neen," riep Castilio, hartstochtelijk,
«ik zegen het oogenblik, waarop het my
vergund is, om u eens alleen te spreken,
al zij het dan ook maar voor enkele minu
ten. Eindelijk moet het eenmaal gezegd
zijn, wat ik reeds zoo lang in mijn overvol
hart met mij ronddraag. O, donna Manuela,
reeds de eerste maal, .dat ik u zag, viel
het als een vurige straal in myn hart, en
zijde kennen. In duizenden gevallen
vervulde de inenting wat men er van
verwachtte, maar niet altijd was de
kunstmatig aangebrachte ziekte zoo
licht als het geval waarvan de pok
stof genomen wasmen zag soms de
gevaarlijkste pokken met hunne ge
vreesde naziekten, men zag zelfs
doodelijke pokken op de inenting
volgen.
Daarenboven kregen zij nu veel
meer uitbreiding. Minder kwaadaar
dig werden zij, maar elke ingeente
werd een nieuwe bron van besmetting
voor allen, die met hem in aanraking
kwamen en nu men de Ingeënten
onmogelijk kon afzonderen, werden
de bronnen van hef pokgif duizend
voudig Vermenigvuldigd, en zoo bleef
de pokziekte duurzaam, zij werd zelfs
in Europa endemisch, eene landziekte.
Die nadeelen van de inoculatie
waren zoo groot geworden, dat niet
sléchts vele geneeskundigen tegen
standers werden van de inoculatie,
maar dat zij in sommige landen, o. a.
in Frankrijk in 1763 verboden werd
Maar de angst en vrees voor pokken
was zoo groot, vooral toen Koning
Lodewijk XV in 1774 die ziekte kreeg
en er aan stierf, dat in spijt van het
verbod Lodewijk XVI en verscheidene
prinsen zich lieten inenten, en eerst
de groote ontdekking van de koepok
inenting kon den doodsteek geven
aan de inenting der echte menschen
pokken.
Bij onderscheidene dieren zijn
pokken eene niet zeldzame ziekte
maar zij is zoo onbeteekenend, dat
zij dikwijls ongemerkt voorbijgaat
Bij de koeien bepaalt zich de ziekte
tot den uier en de tepels, die dan
met pokpuisten worden bedekt. De
ziekte komt bij de dieren bijna spo
radisch voor (in afzonderlijke geval
len). Vergelijkende waarnemingen
en vele proefnemingen hebben de
groote verwantschap tusschen de
koepokken, paardenpokken en men
schenpokken bewezen, maar niet
aangetoond dat zij identisch, (vol
maakt hetzelfde) zijn. In alle drie
vertoont zich een proces, dat zich in
de koe- en paardenpokken slechts
plaatselijk en in een zeer lichten
graad voordoet, maar zich bij den
mensch over het geheele lichaam
met iederen dag, met ieder uur zwol het
daarin ontwaakte gevoel meer en meer tot
eene flikkerende vlam aan. Laat my het
u zeggen, Manuela," ging de graaf voort
en zonk naast het jonge meisje op eene
knie neer, terwijl hij daarbij steeds de hand
van Manuela vasthield, «dat ik u bemin,
vurig en innig bemin, en u smeek om de
mijne te worden voor immer."
Sidderend vernam Manuela de woorden
van den graaf, te vergeefsch deed zij haar
best om hare hand te bevryden en ruimte
te krijgen tot het verlaten van het priëel.
Tranen traden er in hare oogen en op
gewonden riep zij uit
«Laat mij van hier gaan, graaf. Wan
neer u ook maar het geringste aan mijne
achting gelegen is, zoo laat my dan uit
het priëel. Ik kan en mag uwe woorden
niet aanhooren, ik
«En wat zou u dat kunnen beletten,
dierbaar meisje? Ik bied u hart en hand
en wanneer ge meent, dat de omstandigheid,
dat uw vader slechts een eenvoudig edelman
is, en wat stand betreft beneden mij staaf,
eenig gewicht in de weegschaal zou kunnen
werpen, dan vergist ge u. Ik ben rijk en
mijn loopbaan in den dienst van Hare ver
heven Majesteit is nog niet afgesloten.
Welke hinderpalen zouden onze vereeniging
dus in den weg kunnen staan
Hij stond opnieuw op en legde zacht den
arm om Manuela's midden.
Deze vertrouwelijke aanraking schonk
echter aan het jonge meisje de kracht der
uitbreidt en in de hoogste mate ge
vaarlijk is.
Evenals het doorstaan eener pok
ziekte in de meeste gevallen voor
het geheele leven de vatbaarheid
voor het pokgif vernietigt, vernietigen
ook het doorstaan van de koepokken
die vatbaarheid ten minste voor een
lange reeks van jaren. Paardenpok
ken hebben dezelfde beschuttende
kracht, maar schapen- en zwijnen
pokken niet.
Door mededeelingen van landlieden,
die gebruik maakten van hetgeen zij
ondervonden, namelijk dat de koe
pokken tegen menschenpokken be
veiligden, kwamen de geneesheeren
tot de kennis van een feit dat bestemd
was een der grootste zegeningen der
menschheid te worden. De Engelsche
geneeskundige Jenner was niet de
eerste die koepokken op menschen
overbracht, maar wel de eerste we
tenschappelijke man die, nadat hij
20 jaar lang proeven gehomen had
om de beschermende werking der
koepokstof te bewijzen en te leerén
kennen, het eerst in het openbaar de
koepokstof op een mensch inentte
Op den 14den Mei 1796 vaccineerde
Jenner in zijne geboorteplaats Berkely
een achtjarigen jongen, James Phi
lips genaamd. De stof werd genomen
uit de koepokpuisten van een melk
meisje, Sara Nilmo, dat door het met
gewonde handen melken van eene
pokzieke koe, vaccinepuisten op de
handen had gekregen. Herhaaldelijk
werd die jongen in datzelfde jaar
met menschenpokken gevaccineerd,
maar het bleek dat hij voor menschen
pokken totaal orivatbaar was gewor
den. In 1798 ging Jenner naar Lon
den en verwekte zoowel door zijn
eerste geschrift waarin de uitkomsten
van zeven koepokinentingen waren
opgeteekend, als door zijne verdere
openlijke vaccinatiën een welver
diend succes. Nauwelijks een jaar
later waren reeds 19000 personen
gevaccineerd, en bij 5000 hunner
had men ook in het openbaar echte
menschenpokken geïnoculeerd. Men
bevond dat zij volkomen onvatbaar
waren geworden voor menschenpok
ken. Krachtig werd dê zaak van
Jenner in het overige van Europa
aangegrepen. Binnen vier jaar tijds
ontsteltenis, zij rukte zich los en bereikte,
herademende, den uitgang.
Een sombere wolk van misnoegen vloog
er over Castilio's aangezicht, doch in het
volgende oogenblik ook reeds stond hij weder
aan Manuela's zijde en bood haar den arm,
dien zij niet waagde af te wyzen.
«Vergeef mij, sennora," zeide hij kalmer,
doch een sombere blik zijner oogen gleed
er langs het gelaat, zijner begeleidster.
«Vergeef mij, wanneer mijn vurig minnend
hart zich zelf niet langer beheerschen kon,
doch ik wacht nog steeds op de beantwoor
ding mijner vraag."
Manuela, had hare,kalmte wat herkregen
en wandelde nu met neergeslagen oogen
naast den graaf voort.
«Mijnheer de graaf," zeide zij schuchter,
«ik ben verloofd."
«Hoe riep de graaf, verwonderd blij
vende stilstaan en daardoor Manuela nopende
om hetzelfde te doen. «Hoe Hoor ik
wel? Verloofd, sennora? En mét wien?
Ik meen wel op deze vraag een nauwkeurig
antwoord te mogen verwachten."
Zyn toon klok streng, verbitterd, bijna
bevelend en krenkte de jonge dame nog
meer dan de tactlooze toespeling van zoo
even op den i minderen adel harer familie.
Driftig trok zy daarom haar arm uit dien
van haren begeleider.
«Ik zou niet weten, mijnheer de graaf,"
zeide zy koel en bedaard, «wat u het recht
gaf om in ernst de beantwoording uwer
nieuwe vraag te verlangen, vooral daar deze
waren er vaccine-instituten in Oos
tenrijk, Frankrijk, Zwitserland, Italië,
Noord-Amerika, Oost-Indië, Java en
zelfs in Groenland.
Eerst meende iedereen en ook Jen
ner, dat een enkele vaccinatie voor
het geheele leven voldoende was.
Maar 15 a 20 jaar na de eerste koe
pokinentingen, toen zich weer eene
epidemie vertoonde, werden ook per
sonen aangetast, die in hunne jeugd
met goed gevolg gevaccineerd waren.
Ook merkte men op dat als men
kinderen, die in de eerste levensjaren
gevaccineerd waren, in het 15e of
20e levensjaar nogmaals inentte, de
laatste inenting weer vatte en dat de
vatbaarheid voor koepokstof weer
ontwaakt was. Men kwam in het
algemeen tot de overtuiging dat de
vaccine niet voor het geheele leven
maar slechts voor een zekere reeks
van jaren een beschermer tegen de
menschenpokken was. Vandaar de
oorsprong en de beteekenis der zoo
genoemde revaccinatie, die als een
noodwendig vervolg van de eerste
vaccinatie dient beschouwd te worden.
Een goed gelukte vaccinatie en
revaccinatie beschermen, zooals milli-
oenen waarnemingen geleerd hebben,
levenslang. Slechts in enkele per
sonen sluimert eene zoo groote vat
baarheid voor pokgif en zoo groote
voorbeschiktheid voor pokziekte, dat
deze voorbeschiktheid ook door her
haalde vaccinatie slechts tijdelijk
kan worden vernietigdv Zoo zijn er
voorbeelden van menschen die 2, 3
en meermalen de pokken hebben
gehad.
Zoo is het met de pokziekte en de
vaccine ongeveer gegaan. De vrees
en schrik voor de pokken waaronder
de vorige eeuwen gebukt gingen, is
voor ons eene traditie geworden. Te
Teheran in Perzie, waar de vaccine
eerst in 1857 is ingevoerd, vond Dr.
Pollack onder de vele blinden, die er
bedelend langs de wegen liepen, ne
gen van de tien die hun gezicht door
de pokken hadden verloren.
Zoo blijkt dat de vaccine niet op
de meening van enkelen is gegrond
of op twijfelachtige feiten is gebouwd
neen, over de waarde der vaccine
heelt de wetenschap een merkwaar
dig oordeel uitgesproken en eene
geenszins op den toon gesteld is, dien ik
het recht heb, om van een ieder te
eischen.
Al had onze verloving tot dusver ook
alleen maar in den engsten familiekring
plaats, zoo behoeft deze toch in geenerlei
opzicht het daglicht te schuwen.
«Mijn verloofde is sennor don Diego
Pelloro, markies de Noielles, en staat ook
de adel mijner familie, gelijk gij belieft te
zeggen, misschien bij dien van graaf Cas
tilio ten achter, de naam van mijn ver
loofde neemt zeker wel denzelfden rang
in niet waar, don Estevan, graaf de
Castilio
Vèrbluft had de graaf de taal van
Manuela aangehoord, en eene lichte bleek
heid trok over zijn aangezicht.
«Vergeef my, donna Manuela,® ant
woordde hij nu vleiend, doch een sombere,
bijna dreigende straal viel daarby uit zyne
oogen op het jonge meisje, «maar ik kon
natuurlijk niet, weten
«Zeker niet, don Castilio,viel donna
Manuela hem in de reden, ietwat beschaamd
over hare heftigheid van zooeven, «en
vergeef ook my, er lag in mijne woorden
volstrekt de bedoeling niet om u te kren
ken.
«Welaan, laat ons dan weder den vre
de sluiten, donna, wat mij echter betreft,
met het smartelyk bewustzijn van met
een gewond hart te moeten terugkeeren
in mijne eenzame woning. Don Diego
Pelloro hmniet waar, dat is toch
duizendvoudige ondervinding bewijst
nog dagelijks hoe gegrond dat oordeel
is. Maar het publiek, hetwelk de
vrees voor pokken is ontwend, dat
de vreeselijkheden niet meer zoo
naakt rondom zich ziet, het publiek
is zorgeloos geworden en moet er
telkens toe aangemaand worden dat
er een gewichtig gezondheidsbelang
op het spel staat.
Toch, al behoeven wij ons niet
dagelijks te verontrusten over het
pokkengevaar, dat het voor de
menschheid toch nog altijd een vij
and is voor wie zij op haar hoede
moet zijn, bewijst het berichtje dat
men in het nummer van 14 Maart
van dit blad heeft kunnen lezen.
Ddarin wijst Dr. Reyck er op, dat de
pokken zich in het geheele Dtptsche
rijk vertoonen, zelfs tot zeer dicht
aan onze grenzen.' Deze dokter wijst
er ook op, vooral de middelen om
het gevaar af te wenden te gebrui
ken en zoodoende mede te helpen dat
de pokken in ons land geen bodem
vinden om voort te woekeren.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
De belangrijke gebeurtenissen volgen
eikander nu op in snel tempo.
Allereerst nog de revolutie in Rusland.
De telegrammen in ons vorig blad vulden
het «overzicht® aan, in dezen zin n.l. dat
er uit bleek dat het geheele oproer een
overwinning van de oorlogspartij en als
zoodanig voor de entente is ge.weest.
Gelijk men weet, zijn opstanden lang
niet zeldzaam in Rusland, evenmin trou
wens als vorstenmoord. Het volk is dan
ook stelselmatig geknecht en gekweld. Het
wilde politieke vrijheid en vroeg er by
elke gelegenheid om. Maar de regeering
bleef doof en zocht als vanouds heul by
de practijken der tyrannie de meest vrij
moedige woordvoerders der zemstvos en
eminente personen op het gebied van we
tenschap en letteren, die den moed hunner
overtuiging hadden, werden in de gevan
genis geworpen of naar Siberië verbannen.
Vooral de minister van binnenlandsche za
ken Plehve maakte zich gehaat door zijn
dwingelandij; den 28sten Juli 1904 werd
hij vermoord door een onder zijn rijtuig
geworpen bomde tijding wekte alom
meer verademing dan afschuw.
Ondanks de propaganda der revolutio-
immers de naam van uw gelukkigen ver
loofde
Manuela knikte toestemmend met het
hoofd.
«Hm,® ging de graaf nadenkend voort,
«zooveel ik van Noielles weet, staat dat
geslacht bij het Hof niet bijzonder gunstig
aangeschreven, ten minste de vader van
den tegenwoordigen Pellero was als een
tegenstander van de regeering onzer konin
gin bekend, al was hij dan ook juist niet
actief tegen deze werkzaam.
«De tegenwoordige markies, bijgevolg
uw verloofde, hij is immers de eenige van
zyn geslacht, reden waarom eene verwis- 1
seling niet goed mogelijk is, moet naar ik
gehoord heb, een soort geleerde zijn, die 1
zich in de eenzaamheid begraaft. Ook is
hij zoover ik weet, vergeef mij mijne mo
gelijke indiscretie, sennora, maar zeer
matig met aardsche goederen gezegend.
«Bedenk dus wel, wat ge doet, dier
baarste Manuela. Gjj zijt veel te bekoor
lijk, om bij uwe schoonheid en levenslust
behagen te kunnen vinden in het beschei
den leven van een landjonker. Bedenk
daarentegen eens welke uwe positie zoude
zijn als mjjne echtgenoote en uw leven aan
het koninklijke Hof te Madrid, omgeven
door allen glans van den rijkdom en van
den c
Manuela onderbrak den graaf opnieuw, j
«Laat ons over deze zaak zwygen, sen
nor,® zeide zy vast en beslist.
Wordt vervolgd.
voo
voo
en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard.
Pokken.
II.