Geheimschrift.
Und van altera
f
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3673. Woensdag 23 Mei 1917.
FKUIIiLKT'OX.
EL NERO.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 0.90,
franco per post zonder prijsverbooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
(Slot.)
Het beroemde geheime alfabet van
den Kardinaal Richelieu, waarvan in
de geschiedenis van Lode wijk XIII
zoo dikwijls gewag gemaakt wordt,
bestond uit zekere verplaatsing der
letters het gebruik daarvan is lastig
en tijdroovend, doch 't behoort tot de
weinige systemen, die voor oninge-
wijden hoogst moeielijk te ontdekken
vallen. Een enkel voorbeeld moge
daarvan eenig denkbeeld geVen. Aan
nemende dat de volgorde der schrijf
letters zal zijn
5 1 4 2 3,
zoo moet de eerste letter van den
brief vervangen worden door de 5de,
de 2de door de le, de 3e door de
4de, de 4de door de 2de en de 5de
door de 3de. Vervolgens weer de
6de door de 10de, de 7de door de
6de enz. Het woord Nieuwsblad
komt b.v. zóó te staan wnuiedsabl
en de zin„het schip is vertrokken"
alduschs etshi ip rvternoekk.
Bij dit voorbeeld, bestaande uit 4
maal 5 letters, blijft geen enkele
letter overwaar dit het geval is,
doet men wèl een paar willekeurige
letterteekens toe te voegen tot men
nog een vijftal krijgt.
Eveneens zeer moeilijk te ontraad
selen en tamelijk eenvoudig is het
geheimschrift, dat op zeker boek
gebaseerd is men noemt het boek
schrift. Daarbij wordt alles met
cijfers geschreven en wel zoo dat
voor elke letter vijf cijfers onder
elkaar komen te staan. Het eerste
beteekent de pagina van 't werk, het
tweede den regel, het derde 't woord,
het vierde de lettergreep en 't vijfde
de letter. Hoofdzaak daarbij is dat
het boek geheim blijfthet beste
daartoe leent zich een woordenboek.
De beroemde Baco heeft een inte
ressante cijfermethode uitgevonden
die we hier niet willen passeeren.
Ze berust uitsluitend op de verplaat
sing der letters a en b waarbij steeds
vijf dezer teekens nevens elkaar ge
plaatst worden. Zijn alfabet bestond
uit
33)
«Er zijn zaken,® antwoordde de minister
kalm, die men eigenlijk in 't geheel niet
uitspreekt, en wanneer ik mij veroorloof
om Uwe Majesteit in mijne ambtelijke hoe
danigheid eene lijst der hoog- en landver
raders voor te leggen, op welke Uwe Ma
jesteit een naam vindt, die Hoogstdezelve
daar nimmer op verwachttet, dan geschiedt
zulks op grond van mijne ambtelijke ont
dekkingen, voor wier juistheid ik echter
slechts in zoover kan instaan, als overeen
stemt met mijn vertrouwen op de ontwij
felbaarheid mijner bronnen en de rapporten
myner beambten, die, evenals ik, over de
veiligheid van den staat en de regeering
te waken hebben. Dit vertrouwen nu is
van mijn kant met betrekking tot de juist
heid dezer lijst rotsvast ja, er ontbreekt
op deze lijst zelfs een naam, die mij even
eens genoemd werd, maar dien ik wegliep
wyl het hier onmogelijk was het bewijs
omtrent de persoonlijkheid van den ver
dachte te leveren
«En welke naam is dat?®
«Uwe Majesteit sta mij toe, dat ik dezen
naam zoolang verzwijg, totdat ik een onder
zoek in het werk heb gesteld.®
«Dat kunt ge toch wel ook ik weet
te zwijgen, waar het welzijn van den staat
A B C D
aaaaa aaaab aaaba aaabb
E F G H enz.
aabaa aabab aabba aabbb
De volgorde der letters a en b is
geheel willekeurig men gaat daarbij
volgens overeenkomst te werk en
kan ook andere teekens kiezen.
Ook speelkaarten hebben meerma
len als draagsters van geheime me-
dedeelingen dienst gedaan en zijn
n.l. daar met goed gevolg gebruikt
waar de toegang tot den adressant
verboden of nauwkeurig bewaakt
werd, als in gevangenissen, belege
ringen enz. De manier waarop men
een kaartspel tot boodschapper inricht
is de volgende. Men komt overeen
omtrent de ligging van het spel, die
schijnbaar geheel willekeurig moet
zijn, doch voorziet ze van een teeken,
waardoor 't hoofd- en benedendeel
kenbaar is. Vervolgens legt men ze
op elkaar, perst ze stevig bijeen en
schrijft zijn mededeeling op den rand
van 't spelworden nadat de inkt
goed droog is, de kaarten dooreen
geschud, dan is 't voor elk, die de
or$e der oorspronkelijke ligging niet
kent, onmogelijk uit dien rand met
stippen woorden te vormen.
Het zou interessant zijn al die
honderde en duizende verscheidene,
meestal zeer geestig gevonden mid
delen te kennen, door welke men in
den loop der eeuwen, door dikke
muren en vastgesloten liniën, door
traliewerk en deursloten, trots dui
zende waakzame oogen geheime dé
pêches heeft weten te bezorgen. Niet
slechts koene boden en kondschappers
in alle mogelijke verkleeding, niet
slechts afgerichte dieren als duiven
en honden, ook borden en schotels,
spijzen en dranken, degenscheden,
flesschen, haarvlechten, hemdskragen,
zweepen genoeg, alle denkbare
materialen hebben tot voertuigen
gediend van geheime briefwisseling.
Ook in ons land was men daarin
vindingrijk. In den Spaanschen tijd
verborgen de spionnen der Staatschen
de briefjes in den mond, tusschen
de zolen hunner schoenen, in hunne
haren en tusschen de kleeren. Was
derhalve voor de Spanjaarden de kans
om ze te vinden groot, uit de briefjes
zelf konden ze maar ten deele wijs
zulks vereischt, nu Ik wacht.®
«Wanneer Uwe Majesteit het beveelt
het is Uwer Majesteits Minister van Oor
log, maarschalk Prim.®
De Koningin staarde den minister eenige
oogenblikken aan en daarop zeide zij beslist,
ja, bijna heftig
«Don Brabanto, het schijnt bijna alsof
ge u door uw haat tegen mijne maarschal
ken te ver liet medeslepen, wanneer ik
ten minste niet aan moet nemen, dat ge
zelf misleid werdt of, dat ge eenvoudig
niet wel bij het hoofd zijt
De minister werd bij deze beleediging
eerst vuurrood en daarop doodsbleek al
mocht zijn bestuur en zijn karakter ook
nog zoo erbarmelijk frijn, zyne trouw jegens
de Koningin was onaantastbaar en daarom
dan ook gevoelde hij zich diep beleedigd
De Koningin zag terstond in, dat zij zich
doorhaar al te levendig temperament te
ver had laten medeslepen, zij legde daar
om als verzoenend hare hand op den arm
van den diepbeleedigde.
«Vergeef mij mijn heftige woorden, don
Brabanto, ik weet immers- zeer goed, dat
ik geen trouweren en betrouwbaarderen
dienaar heb, dan gij. Maar met betrek
king tot Prim en ook tot Serrano vergist
ge u bepaald.®
Uwe Majesteit,® antwoordde de minister
slechts halt verzoend door het tegemoet
komen der Koningin, «ik houd my aan de
naakte feiten. En een feit is het dat ten
minste maarschalk Serrano meerdere ver
worden, daar alle personen en plaat
sen met verdichte namen werden
geschreven. Zoo bv. heette Willem
v. Oranje Maarten Willemsz, Enk
huizen, Alkmaar en Hoorn enz. wer
den genoemd Triton, Pluto en Pollux.
Een gewichtige rol speelt het ge
heimschrift in het politiewezen. Zon
der dit hulpmiddel wordt het geven
van wenken en bevelen zeer bezwaar
lijk, ja onmogelijk gemaakt. Het
geheime politieschrift bepaalt zich
niet tot eenig alfabet of cijferstelsel,
maar hierbij komen óok het formaat
en de kleur van 'tpapiër, de tekst
omraming, de wijze van linieering
en een menigte andere bijzonderheden
in aanmerking, nl. bij passen, marsch-
orders enz. Tijdens de Fransche
Revolutie gaf de politie z.g. zeker-
heidskaarten af, die aan onschuldig
bevondenen door hun wijze van
samenstelling zekerheid gaven, niet
weer geVat te worden.
De Graaf de Vergennes, minister
van buitenlandsche zaken onder Lo-
dewijk XVI, heeft voor de diploma
tieke agenten zijns rijks een merk
waardig soort van geheimschrift uit
gedacht. De agenten bezigden dit
bij het uitreiken van aanbevelings
brieven voor vreemden, die naar
Parijs trokken. Hun instructie schreef
voor op die kaarten alles te vermelden
wat tot kenschetsing des persoons
dienen kon. Weinigen wisten dat ze
met deze kaarten niet slechts hun
signalement, maar ook hun karakter
trekken en de geschiedenis van hun
doen en laten in vreemde handen
overbrachten. Bij aankomst in Parijs
ontving een districts-commissaris deze
kaarten en rapporteerde in sommige
gevallen zijn chef, die terstond voor
zorgsmaatregelen nam om den vreem
deling onder politietoezicht te stellen.
Geen streep, geen punt, geen kleur
of versiering was op deze kaarten
zonder bedoeling aangebracht. Ze
behelsden een volkomen beeld van
den houder.
Een voorbeeld zal het best duidelijk
maken. De Parijsche politie ontvangt
van den heer Eugène Gautier een
vreemdelingenkaart. Ze leest daarop
dat deze een Belg is, want de kleur
dezer kaart is wit; onder de 45 jaren,
want 't formaat is een achthoek
gaderingen der samenzweerders in persoon
heeft bijgewoond. Van maarschalk Prim
echter is alleen te bewijzen dat hij, of
zoude dit een toeval zijn, in twee bewezen
gevallen, waarin er vergaderingen in klei
nere steden plaats vonden, eveneens op die
dagen in die steden aanwezig was, oogen-
schijrdijk, dat is waar, om daar het gar
nizoen te inspecteeren. Daar echter vele
samenzweerders bij hunne bijeenkomsten
maskers dragen, zoo kan ook hij zijn ge
zicht zoo verborgen hebben. Inmiddels
«Het is goed, mijn getrouwe don Bra
banto, ik dank u hartelijk voor uwe zorg
voor ons welzijn en dat van den Staat,
uwe verdenking tegen Prim verklaart zich
van zelf en wat Serrano aangaat
«Welnu?® vroeg de minister in gespan
nen verwachting.
«Zet uwe nasporingen met denzelfden
ijver als tot dusver voort en wees verze
kerd van mijn koninklijken dank en van
mijn gunst. Ik heb den maarschalk tot
aan de treden van den troon verheven, hij
neme zich dus in acht, want des te dieper
zoude wel eens zijne val kunnen zijn.«
Isabella was opgestaan en sprak de laat
ste woorden met koninklijke waardigheid,
daarop reikte zy don Brabanto minzaam
de hand, die deze, thans weder geheel
verzoend, kuste, en wenkte hem nogmaals
genadig toe, toen hij met zijne portefeuille
onder den arm het kabinet zijner Souve-
reine verliet.
Ernstig en peinzend zat de Koningin
groot van persoon, want de omlijsting
is breed scheef van gestalte, want
de lijst bestaat uit zigzaglijnenge
huwd, want de lijst is met een band
omwonden vermogend, want de band
heeft knoppen zonder paruik, want
in een der hoeken staat een zonne
bloem zoekt een betrekking in den
krijgsdienst, want binnen de lijst
staan vier kleine cirkelslichtzinnig,
want onder zijn naam is een slang
vormige lijn getrokkenrijk aan ken
nissen, want in zekere hoeken staan
getallen verdacht bij de politie, want
ouder den naam staat ook een pijl
enz.
Om dit schetsje eenigszins volledig
te maken, vermelden we ten slotte
nog de bloemenspraak, waarin naar
men zegt, de dames in 't Oosten
bijzonder bedreven zijn. De minnende
paren correspondeeren daar door
middel van bouquetten. Er is een
tijd geweest waarin ook in Europa
dergelijke liefhebberijen en zotter
nijen zeer veel beoefenaars vonden.
Iedere bloem heeft daarin haar eigen
beteekenis en te zamen gerangschikt
vormen ze een liefdesverklaring, een
uitnoodiging of iets anders. Er be
staan in onze taal nog handleidingen
tot deze sprake. Voor verliefden
zouden die een nuttig tijdverdrijf in
de winteravonden bevatten, wanneer
juist dit seizoen niet zeer ongunstig
was om zich de taal praktisch eigen
te maken.
Ofschoon die bloemenspraak thans
bijna geheel uit de mode is, verdient
ze toch wel vermelding, daar ze
waarschijnlijk het oudste geheim
schrift is, waarvan 't menschelijk
geslacht zich bediend heeft.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
«Neen maai-, de oorlog duurt geen jaar
meer. 1917 zal het vredejaar zijn.® Zoo
boort men op allerlei toon profeteeren in
deze dagen En als men dan vraagt op
welken grond men deze verwachtingen
koestert, klinkt het antwoord: «We1 zóó
kan het toch niet lang meer duren. De
nood klimt te hoog. Bovendien Engelanc
zal den trotschen nek moeten buigen. De
duikbooten zullen het dwingen zijn onmo
gelijke eischen te laten varen. En dan
Rusland vecht niet meer mee. Straks
eenige oogenblikken in haar leuiningstoel.
«Zoude het mogelijk zijn,® fluisterde zij
voor zich uit. «Zoude ik inderdaad reeds
door mijne hoogste dienaren verraden zijn
Zij zuchtte zacht.
Maar toen flikkerde er een wild vuur in
hare oogen op.
«Nog ben ik Koningin, en behoort mij
de macht om hem in het niet terug te
slingeren, dien ik uit het niet ophief en
met mijn gunst gelukkig maakte.
Zij schelde weder.
«Is de Minister van Oorlog, de maar
schalk Prim in de voorkamer vroeg zy
aan den binnentredenden kamerheer.
«Zijne Excellentie heeft zich laten ver
ontschuldigen, doch in zijne plaats is de
hertog de la Torre, maarschalk Serrano
gekomen, die om gehoor verzoekt.®
«Hij kome binnen,® beval Isabella. «Ha,®
mompelde zij voor zich uit, »hy komt juist
vari pas.®
De deur ging open en de hooge gestalte
van den hertog, die eerst kortelings tot
hertog de la Torre verheven was gewor
den, trad de kamer binnen.
De hertog boog diep voor zyne souve-
reine, vervolgens richtte hij zich trotsch op
en beiden keken elkander een oogenblik
ernstig, alsof zij elkander wederkeerig wil
den onderzoeken in de oogen.
«Uwe Majesteit gelieve het te veront
schuldigen, zeide Serrano, «wanneer ik
heden op verzoek van Zyne Excellentie den
minister van oorlog hier verschijn. Maar-
komt er een wapenstilstand. Dan moeten
de geallieerden het wel opgeven. Gij zult
het zien, eer het herfst is hebben we
vrede.
Wij helpen het wenschen. Maar voors
hands ziet het er niet naar uit. Daar
hebt ge allereerst den steeds stijgenden
nood over heel de wereld. Maar die
ellende is al bijna drie jaren gedragen.
Door de 'oorlogvoerenden veel zwaarder
dan door de neutralen, en bij .de eersten
hoort men nog niet van een beeindigen
der twistzaak. Al wordt het nog erger,
al zou het leven nog droever en gedrukter
en zwarter worden, geen van beide par
tijen wil het opgeven voor den ander.
Want als dat geschiedt zal de onderlig
gende partij geducht geplukt worden eri
dat wil ze niet. Noch de centralen, noch
de geallieerden willen een vrede die het
alles bij het oude laat. Misschien de cen
tralen nog wel het meest, hoewel daar
zijn in Duitschland nog zeer velen die er
maar niet van hooren willen dat de tegen
standers zonder oorlogsvergoeding er af
komen. En annexatie van het een' of'
andere veroverde gebied lokt eveneens
nog velen aan.
Wat generaal von Bissing, de op 18
April te Brussel gestorven, Duitsche gou
verneur generaal van België, omtrent de
toekomst van dit land zich voorstelde,
wordt nog als een begeerlijke zaak bij
velen beschouwd, al spreekt men het niet
meer onomwonden uit.
Von Bissing heeft n.l. een geschrift na
gelaten, waarin hij spreekt van Duitsch-
lands heiligen plicht om België voor den-
Duitschen invloed, de Duitsche machtssfeer
te behouden, het voor Duitschlands veilig
heid niet meer vrij t^ laten.
Wij moeten, zegt hij verder, ons reeds
thans duidelijk maken, dat een hersteld
België jof het tot een neutraal land
verklaard wordt of niet met natuurkracht
in het kamp van onze vijanden niet slechts
zal binnendringen, maar er door dezen
binnengetrokken zal worden. Zelfs wanneer
men aan verzoeningsillusies mocht vasthouden
en door nog zulke goede verdragen waar
borgen zou kunnen maken, zal België volgens
alle verwachting tot een opmarschgebied
en voorpoststelling van onze vijanden ge
maakt en gebruikt worden.
Wanneer men, meent von Bissing, de
beteekenis van België als opmarschgebied
voor de Duitsche legers en als het gebied
beschouwt, dat verdere krijgsverrichtingen
schalk Prim is een weinig ingesteld en daai
hij uwe Majesteit niets bijzonders heeft
voor te dragen, verzocht hij mij, om mo
gelijke bevelen en beschikkingen van Uwe
Majesteit in ontvangst te nemen voor zijn
departement.
De Koningin ging zitten en wees op
den stoel tegenover haar, waarop nu Ser
rano plaats nam.
«Het is mij aangenaam, dat ge geko
men zijt, hertog,® antwoordde de Konin
gin, «daar ik u spreken wilde over eene
zaak, welke don Brabanto mij voor eenige
minuten heeft gemeld. Tot mijne uiterste
verbazing heeft hy mij medegedeeld, dal
ondanks "de strenge bevelen, die ik tegen
alle duellanten heb laten uitvaardigen, er
niet alleen gisteren tusschen den graaf
Castilio en den markies de Noielles een
duel heeft plaats gehad, waarbij eerstge
noemde zwaar verwond werd, maar dat
zoowel de maarschalk Prim, als gij, myn
heer de hertog, dit bijgewoond, ja als 't
ware in zekeren zin beschermd hebt. Ik
verwacht hieromtrent uwe opheldering
mijnheer de hertog.®
«Ik had het twijfelachtige genoegen,®
zeide Serrano ietwat spottend, «om de
minister van justitie van Uwe Majesteit
in de voorkamer tegen te komen en kon
wel zoo half en half denken, dat hij Uwe
Majesteit mededeelingen omtrent deze zaak
ïad gedaan.
Wordt vervolgd.
Hst Land van Hensien en Altena, is Liiistriit en de Bommelerwaard.
i