Complete Eiken MEUBELEN
Bezoekt onze magazijnen, Vergold Harnas 7-8 s-BOSCH.
M. PH. NORT-DE JONG.
KUNSTHANDEL.
Colbert Costuums
Jongens Costuums
Kinderpakjes
Luster Colberts
Pantalons
Piqué Vesten
Overhemden
Stroohoeden
Dassen enz.
Vughterstraat 10-12, 's-BOSCH,
0
ZONDAGS GESLOTEN.
van 2de Hands MEUBELEN
I0IEB raiQ
ZWART GLAS.
j F. W. H. WILMSEN,
IBD139DE
met korte en lange Pantalons
De lotgevallen van Hollandsche verpleeg
sters in eene gebombardeerde stad.
De »Onder de Menschencc schrijver in
de N. R. Ct. geeft een zeer boeiende
beschrijving van »een Hollandsch Hospi
taal in een gebombardeerde stad.cc Het
zijn de lotgevallen van dr. Van Dijk en
6 Hollandsche pleegzusters, die te midden
van de grootste gevaren de burgerbevol
king van de Servische stad Monastir heb
ben verpleegd. We laten hier eenige ge
deelten volgen
Zoo bleven we daar dan aan het werk.
's Morgens polikliniek. Daar kwamen weldra
iederen dag 'n honderd patiënten vooral
gewonden. De lichtgewonden voor de eerste
behandeling, de zwaarder gewonden om
verband te vernieuwen. Dit waren de men-
schen die veelal uit plaatsgebrek uit het
ziekenhuis ontslagen waren. En dan de
zieken, meerendeels kinderen met voedings
stoornissen, ondervoeding, ziekten der lucht
wegen, wormen, schurft en andere huid
aandoeningen. Verder vrouwen en ook en
kele mannen met allerlei nerveuse stoor
nissen want 4 maanden in den grootsten
angst leven in kelders of andere schuil
plaatsen pakt aan.
Maar het hoofdwerk was opereeren,
waarbij ik narcose gaf en verder hielp,
van des morgens tot des avonds vaak aan
één stuk dooramputeeren, trepaneeren
enz.
Maar toch was dit alles nog niets, ver
geleken bij de gevolgen van den gasaanval
der Duitschers op de burgers dezer stad.
Na dien nacht, toen dr. Mias ons was
komen waarschuwen, begon de aanvoer
van de slachtoffers. Wat was dat afschu
welijk Geen enkele soldaat, slechts een
paar mannen, overwegend vrouwen, kin
deren, soms heele gezinnen.
Om ze allemaal op te nemen, daar was
natuurlijk geen sprake van. Vaak kwamen
ze nog loopende binnen, ietwat kuchende.
Dan klaagden ze over pijn onder het borst
been, in de maagstreek. De ademhaling
was onregelmatig, de oogen traanden sterk
door de ontsteking van het oogbindweefsel.
Maar al gauw veranderde de toestand,
kwam de onheilspellende kleur over 't ge-
heele lichaam en dan begon de doodstrijd,
de afschuwelijke doodstrijd. Overal tegelijk
werd geroepen om den dokter, om de
zusters. Dien morgen waren ook zij onder
den indruk.
»Hoe gaat het?« vroegen ze dan
telkens weer medelijdend. »Moet ik
sterven O, zoo'n pijn hier. Ik
stik haast van het hoesten. Ik moet
braken en kan nietDan vielen ze neer
op de matrassen of in het stroo, dat we
in alle haast uitgespreid hadden in de gang.
We wilden ze naar buiten brengen in de
frissche lucht, maar de granaatscherven
vlogen voortdurend door den tuin. Want
nog was het niet genoeg om deze civiele
bevolking met gas te vergiftigen gra
naten, granaatkartetsen sisten eindeloos aan
over de menschen in hun doodstrijd.
Wij kwamen handen te kort om de
dooden weg te laten dragen en aldus
plaats te maken voor de nieuwe gewon
den, nieuwe verstikten. De stad was ra
deloos. Van alle kanten kreeg ik aanvragen:
»Wat kunnen we doen tegen het gas?«
»Niets, niets, niets. Geen kruid voor
gewassen, Gebruik gasmaskers, als ge ze
krijgen kunt.«
Hoeveel dooden er waren, dien morgen
alleen, aan gasverstikking, ik wist het niet.
Het was een aandragen van nieuwe slacht
offers, een uitdragen van gestorvenen.
Van de zusters in het hospitaal te Mo
nastir vertelde de Fransche dokter Platei,
dat het mooiste, van wat hij gezien had
in den oorlog, 't gedrag was van de Ameri-
kaansche chauffeurs en van de Hollandsche
verpleegsters.
Die Amerikaansche chauffeurs brachten
bijvoorbeeld, dwars door de hevigste gra
naatregens, onze gewonden buiten het
vuur, evenals de Fransche soldaten die
vroeger in de militaire hospitalen in Mo
nastir waren geweest voor spoedoperaties
en hun rustige dapperheid scheen hen
wel granaatvrij te maken.
Maar van onze zusters vertelde dr. Pla
tei onder meer»Daar kom ik gistermor
gen in het polikliniek-gebouw: zuster Bak
ker en zuster Vermaas zijn er aan het
verbinden. Het bombardement is hevig.
Bijna allen zijn naar het huis gevlucht of
zitten in het vier vierkante meter groote
keldertje bij de polikliniek, dat voor pa-
tienten gereserveerd is. Zoudt u nu
nog niet naar den anderen kant van het
gebouw gaan De kleinste granaat hier
op het dak en u bent er geweest
Wat antwoordden zij »Er is hier een
ernstige patient. Die moest beslist ver
bonden worden. Eerst de patiënten
dan wij in veiligheidEn ze gaan
voort met het werk, helmen op, gasmas
kers klaar. Ze hooren niet het gesuis
van de granaten j
Op een keer kwam ik met een der
zusters uit Saloniki terug. Met m'n per
mis om van auto's gebruik te maken stap
ten we naar het commando van denauto-
mobieldienst in Sakouljevo. De chef zei
Er zullen vanavond wel geen auto's meer
gaan, want de weg wordt te hevig be
schoten.
Gisteravond, bij maanlicht, zijn er twee
auto's kapot geschoten, verscheidene man
nen op den weg gedood.Nee, u kunt
vanavond niet gaan.«
»Ik ben de Nederlandsche geneesheer
directeur van het Fransche hospitaal. Ik
kan de zusters niet langer alleen laten
»'t Gaat niet.«
»Ik moet weg.«
»En deze zuster
»Die mag wat mij betreft, hier gerust
wachten tot het weer wat rustiger is.
Maar de zuster dacht er niet over om
te blijven. En zoo stapten we in, zoodra
't daglicht weg was.
In de vuurlinie gekomen, begon het
lieve leven. Wij waren met 3 auto's op
groote afstanden van elkaar en uit kans
berekening zat de zuster in één daarvan,
ik in een andere, steeds met den stalen
helm op, natuurlijk. En avantSiiiiiist.
pang, pang, sloegen telkens om ons
heen de granaten en vlogen de scherven
ons om de ooren. En dan wacht je, met
een sigaret in den mond, maar gelaten af
wat er zal gebeuren. De la chance
Weer kwamen we heelhuids tegen den
riacht in het hospitaal aan. Daar hadden
ze inmindels bezoek gehad van twee
Hollanders. Landgenooten in het vreemde
lingenlegioen. Ze hadden in de loopgra
ven gehoord van de dappere Hollandsche
zusters te Monastir, en om haar op te
zoeken, waren ze gedeserteerd.
Nog twee anderen hadden beloofd te
volgen. Des avonds waren ze aangekomen,
in hun Fransche uniformen en hadden ze
deelgenomen aan het avondmaal. Het was
zoo ver weg van honk, en met den dood
steeds voor oogen, 'n wonderlijk vaderlands
lievende avond geworden.
Midden onder de verhalen van hun
avonturen hadden de kerels daar in de
eetzaal het portret van de Koningin in de
gaten gekregen en de Hollandsche vlag.
En ze waren spontaan opgestaan om te
salueeren. Vive la HollandeVive la
France, 't Wien Neerlandsch bloed werd
gezongen, de Marseillaise, 't Servische volks
lied.
Een paar dagen later zijn ze naar 't
front teruggekeerd.
De strijd om het Hellebosch.
Philip Gibbs schrijft in de Daily Chro-
nicle
»Tusschen Wytschaete en Messines ligt
een bosch, dat vreeselijlc door granaatvuur
geteisterd is en op onze loopgravenkaarten
voorkomt onder den naam van Bois de
l'enfer of Hell Wood Hellebosch.
Ten Noorden daarvan lag een Duitsche
versterkte stelling, met prikkeldraad versper
ringen en zware betonblokken, welke 1'
Enfer de Hel, genoemd wordt en ten
Zuiden daarvan een labyrint van loopgra
ven en eenige brokken muur boven een
nest van ondergrondsche schuilplaatsen,
welke bekend staan als de Hellehoeve
In het begin van den aanval onzer
mannen op deze stelling verzette de vijand
zich bijna niet, zoodat zij in verspreide
orde even rustig voorttrokken als op de
oefenterreinen, door boterbloemen en viool
tjes. Maar later kwamen voor hen de
moeilijkheden toen zij in het machinevuur
van het Hellebosch op den linkervleugel
van hun opmarschfront en in het midden
uit dat van de Hellehoeve geraakten.
Een afdeeling van 't Cheshire-regiment
week zijdelings af om het vuur uit het
[bosch tot zwijgen te brengen. Zij stormden
vooruit naar de groep verkoolde boom
stammen, waaruit een stroom kogels weg
gespoten werd en drongen, al strijdende,
voort tot bij de vijandelijke machinegeweer
stellingen, zij het ook met groote verliezen.
Toen zij dicht bij de Duitsche stelling ge
komen waren, hield het vuur plotseling op,
de meeste bedieningsmanschappen werden
naast hun stukken neergelegd, terwijl de
overigen, vijftig in getal, zich met hunne
veertien machinegeweren overgaven.
De Hellehoeve was genomen eri werd
bezet gehouden en de Cheshires waren
doorgedrongen tot het hoogst gelegen deel
van het bosch, waar zij nog een machine
geweer namen, zoodat in dit deel van het
veld alles veilig was.
Intusschen was de hoofdmassa der aan-
valtroepen vooruitgekomen tot bij een an
der verdedigingsstelsel, bekend als de Oc-
tober-loopgraaf, welke een slagooom op hun
nen weg vormde. Toen zij dichterbij
kwamen, moesten zij blijven staan voor
een breeden gordel van prikkeldraad-ver-
sperringen, die nog niet door ons vuur
was verwoest en waarin wildverwarde
massa's draad met scherpe prikkels lagen.
Het was sommigen officieren bekend,
dat de vijand achter deze versperring 26
machinegeweren had bijeengebracht, zoodat
hij hier een geheel bataillon zou kunnen
neermaaien. Tot op dit oogenblik weten
de mannen zelf nog niet hoe zij over deze
draadversperring kwamen. Zij wisten dat
zij er over moesten of sterven
Uit de October-verbindingsloopgraaf, die
meer naar achter lag eveneens verde
digd door een nog niet uiteen geschoten
draadversperring openden de Duitschers
een zwaar vuur op onze mannen.
»Vooruit, er overheen 1" riepen de of
ficieren.
De mannen sprongen op de draadmas
sa's, kropen er overheen en kwamen be
bloed en vol krabben aan de overzijde,
behalven enkelen die door den vijand neer
geschoten werden. Het was de doodelijkste
episode van den dag, maar de Duitschers
betaalden hunnen weerstand ontzettend
duur, want er lagen 300 Duitsche dooden
op den grond rondom de oude ruïnes van
Middle-hoeve, achter de draadversperringen.
Verderop was een groepje soldaten,
waarbij ook wat Iersche jongens waren,
doorgedrongen tot het punt, dat hun als
doel aangewezen was. Zij zagen van daar
af wat er geschiedde en toen zij bemerk
ten, dat hunne kameraden zich op de
draadmassa wierpen, riep een van hen
»Wij blijven hier niet
»Geen sprake van,« riepen de anderen,
»we kunnen daarginds beter werk doen
»Vooruit dan, jongens I« riep de eerste
man en hij snelde voort. Zij liepen zoo
vlug mogelijk naar het einde van de draad
versperring, vervolgens daar omheen en
vielen den vijand uit de flank aan. Het
was een tijdige hulp voor de anderen,
van wie velen alleen hieraan hunne redding
te danken hadden.
De tweede phase van den slag begon
met de aankomst van een tweede afdeeling
van dezelfde troepen, die voorbij hen, die
reeds aan den aanval hadden deelgenomen,
trokken en een achter de laafstgenomen
stelling gelegene aanvielen. Zij trokkken
in volmaakte orde op, wat een zeer moei
lijke manoeuvre is op een terrein waar
reeds een gevecht heeft plaats gehad, waar
overal gewonden en brancardiers verspreid
zijn, en lieden die naar souvenirs zoeken
en ordonnancen in den weg loopen tus-
schen den warboel, die een pas genomen
terrein altijd oplevert.
Maar eenmaal voorbij dit alles gekomen,
vormden de troepen lange, aaneengesloten
golven en maakten zij zich voor den aan
val op het nieuwe doel gereed.
Ook nu moesten weder afzonderlijke
groepen van de hoofdmacht worden afge
zonderd om geïsoleerde, op de vleugels
gelegen stellingen te nemen, waarin groep
jes Duitschers onze troepen onder flankvuur
namen.
Ten N.-O. en ten Z.-O. van de Lumm-
hoeve lagen een eindje loopgraaf, waaruit
de vijand pas na scherpe gevechten kon
verdreven worden. Daarachter stonden
eenige muren overeind, de »Naamlooze
Hoeve« genoemd en deze moest genomen
worden voor het bevel kwam om met vuren
op te houden.
En toen begon het vuur onzer artillerie
op een nieuwe aanvalslinie.
Dordrecht, Gisteravond zijn twee schepen
onder de groote spoorbrug vastgeraakt
zoodat het spoorwegverkeer over de brug
gestremd is. Per boot werden de reizigers
var» Zijndrecht naar Dordrecht v.v. vervoerd.
Vermoedelijk zal het verkeer heden her
steld worden.
o
is steeds voordeelig" en solied. Daar vindt men van alle soorten
alsSalon Kamer en Slaapameubleiiienten, Buffet
ten, Linnenkasten, Theekasten, Tafels, Stoelen,
Spiegels, Schilderijen, Boekenkasten, Cylinder en
Bureaux Ministres,
Alle soorten van geschilderde Buffetten, Kasten, Tafels,
alle soorten Spiegels en Schilderijen, Vloerkleeden, com
plete Bedden, Resours, Lampen enz. enz.
Aanbevelend,
Fransche en Engelsclie Prenten, geëncadreerd in ouden stqi.
EZ] CZD
gj Groote keuze ovale Lasten met en zonder strik. gj
a INLIJSTEN VAN PLATEN EN FOTO'S, a
SI FABRIEK VAN SPIEGELS EN SCHILDERIJEN.
H VUGHTERSTRAAT 118—120 's-BOSCH.
Telefoon 757.
4
tve:
r
OPRUIMING.
Zeer voordeelige aanbieding
H. HOLLENKAMP C
