iji CUBA
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3712. Zaterdag 6 October 1917.
's-BOSCH,
FEUILLETON.
De Koude Itastide.
Draagt
U A IIL M A N N's
Und van altena
VORSTENLANDEN:
SUMATRA
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 0.90,
anco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
ummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
Uitschot 3
ct.
«Cubac
(Lichte vale pracht-
kleuren.)
Rita A 4 ct.
Rita B 5
Rita C 6
be
Hinthamerstr. 24.
Tel. Int. 492.'
d
s
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
-Als er eenig resultaat is van den vree-
selijken volkerenkrijg, dan is het wel dit
dat men hoe langer zoo duidelijker gaat
inzien, dat een moderne oorlog onmogelijk
de internationale geschillen kan beslechten.
De leidende staatslieden gaan beseffen, dat
„een duurzame vrede door het militairisme
Avordt bedreigd. Het is wel eigenaardig,
at het juist Duitschland is geweest, dat
eze gedachte heeft onder woorden gebracht
de nota aan den Paus,
and door zijn geografisch
>and met zijn economise
gewezen is op een vreet?
■ot zijn naburen en dat vo"
een duurzame vrede, die n<ei
steunt, maar op recht, een levensbod
is. Het moge de ironie van het lot z^
zegt Mr. Troelstra, dat zich vaak in tt
genstellingen voltrekt, dat Duitschland door
den loop der geschiedenis voorbeschikt is
de drager van een ontwapenings- en vrij
heidsbeginsel te worden.
Eenzelfde meening wordt verdedigd door
graaf Czernin, de Oostenrijksch-Hongaar-
sche minister van Buitenlandsche zaken.
Bij gelegenheid van een gastmaal heeft
deze een rede uitgesproken, die zeer gun
stig afsteekt bij wat wij gewoon zijn uit
r1 den mond der regeeringsmannen te ver
nemen. Daar klinkt een voorname toon
n zijn uitspraken. De minister onthoudt
c zich van zijn vijanden met smaad te
overladen. Rustig, welbewust ontvouwt hij
8 Uit het Fransch
ut
Alleen een zachtzinnig en goedhartig
b' oeisje kon op den duur met zulk een
u chepsel omgaan.
Elisabeth Meursanges daarentegen was
en toonbeeld van bevalligheid, eenvoud
af oprechtheid. Het was onmogelijk een
'deler, innemender meisjesgezicht te beden-
c ken. Die fluweelachtige, zwarte oogen
inder fraai gewelfde wenkbrauwen, die
-ioode, hoewel thans een weinig verbleekte
jvangen en de lieve, sprekende mond vorm-
den een bekoorlijk geheel.
In weerwil van hare droefheid en haar
iialf boersch, half steedsch costuum deed
zij onwillekeurig aan de schoone vrouwen
I' van Arles denken. Zij droeg eene van
de korte japonnetjes, die de schoone vormen
der jonge Provencaalschen zoo goed doen
P uitkomen. Hare gevulde, bloote armen
I teekende zich mat blank tegen haar zijden
Mjoeselaartje af. Haar weelderig, op het
/voorhoofd gescheiden haar, deed aan de
Wdonna van Rafael denken.
zijn ideeën. Oosietirijk-Hongarije zoo
zeide hij wil niet veroveren, maar ook
niet veroverd worden. Doch daarbij kun
nen zij niet blijven staan, als er vrede
gesloten wordt.
Europa moet ongetwijfeld na dezen oor
log op een nieuwen internationalen rechts
grondslag worden geplaatst, welke waar
borgen van duurzaamheid biedt. Deze
rechtsgrondslag moet, naar ik meen, in
wezen van viervoudigen aard zijn.
Ten eerste moet hij de zekerheid geven,
dat er geen sprake meer kan zijn van een
revanche-oorlog, en wel van geen enkele
zijde. Wij willen dit eene bereikt hebben,
dat wij onzen kindskinderen als erfdeel
kunnen nalaten, dat zij verschoond zullen
blijven van de verschrikkingen van een
gruwelijke» tijd, als wij thans doorleven.
Geen machtsverschuiving van de oorlog-
erende staten kan dit bereiken. De weg,
tot dit doel te geraken, is uitsluitend
irmelde internationale wereldontwape-
en erkenning van scheidsrechterlijke
rssingen. Het is haast overbodig te
Zoggen, dat deze maatregel van ontwape
ning nooit tegen een enkelen staat of tegen
een enkele groep mogendheden mag ge
richt zijn en dat hij zooals van zelf spreekt,
in gelijke mate de strijdkrachten te land,
te water en in de lucht moet omvatten.
Maar de oorlog als middel van de politiek
moet worden bestreden. Op internationa
len grondslag onder internationale controle
moet een algemeene, gelijkmatige en suc
cessieve ontwapening van alle mogendhe
den der wereld plaats hebben en de weer
macht tot het allernoodzakelijkste beperkt
worden.
Zij luisterde onderdanig naar hare moe
ders woorden, maar af en toe ging hare
hand even naar het voorhoofd, om een
paar tranen weg te vegen, die als dauw
droppels aan de lange zwarte ooghaartjes
parelden.
Eindelijk sloeg Linguard zijne folianten
toe, legde zijn bril op tafel en, zich ach
terover in zijn lederen armstoel werpende,
beschouwde hij een tijdlang, zonder een
woord te zeggen, het schoone, jonge meisje.
Vervolgens nam hij een royaal snuifje
en sprak op honingzoeten toon
Dus, mijne waarde mevrouw Meursanges,
nog altijd even ijverig in het vormen van
hart en geest uwer eenige dochter
Zoo doet alleen eene goede moeder, en
onze Elisabeth mag wel dankbaar zijn voor
uwe teederheid en uwe uitstekende raad
gevingen. Ik hoop toch, dat zij naar rede
hoort en uwe lessen aanvaard
Geen komediant zou in deze woorden
beter den toon van welwillend beschermer
en vaderlijk vriend gelegd hebben, dan de
gewezen boekhouder Linguard het op dit
oogenblik deed. Die zachte glimlach en
dat patriarchale gebaar zou een liefheb
bend vader tot eer verstrekt hebben. Jam
mer, dat onder zijn half neergeslagen oog
leden vonken vlogen, niet ongelijk aan die
eener Leidsche fïesch, als de ontlader haar
nadert.
Zeker, zeker, mijn vriend, antwoordde
moeder Meursanges levendig. Elisabeth is
gauw negentien. Dat is de leeftijd, om
Ik weet zeer goed, dat dit doel buiten
gewoon moeilijk te bereiken is, en dat de
weg, die derwaarts voert, vol moeilijkhe
den, lang en doornig is. En toch ben ik
vast overtuigd, dat hij moet worden afge
legd en dat hij zal worden afgelegd, on
verschillig of enkelingen dit gewenscht
achten of niet. Het is een groote dwaling
te gelooven, dat de wereld na dezen oor
log weer daar zal beginnen waar ze in
1914 opgehouden heeft. Rampen als deze
oorlog gaan niet zonder diepe sporen na
te laten voorbij, en het vreesehjkste onge
luk wat ons zou kunnen overkomen, zou
zijn, dat de wedstrijd in de bewapening
na den vrede werd voortgezet, want dat
zou de economische ondergang voor alle
staten zijn.
Dat is dus het eerste algemeene, ge
lijktijdige en successieve ontwapening te
land in de geheele wereld en aanvaarding
van scheidsrechterlijke beslissingen, waarbij
elke staat noodzakelijkerwijs iets van zijn
zelfstandigheid zal moeten prijsgeven. Het
tweede punt is de vrijheid van de open
zee en de ontwapenipg ter zee. Het derde
vloeit uit de twee eerste ppnten voort
het vervallen van territoriale waarborgen,
die dan overbodig zullen zijn geworden.
Ten slotte de vrije economische ont
wikkeling van alle staten op gelijke voor
waarden en vermijding van een econono-
mischen oorlog in de toekomst.
Wij hebben in dezen, aan redevoeringen
zoo rijken, oorlogst^, nog geen staatsman
zoo duidelijk en klaa^, zijn denkbeelden
hooren ontvouwen en verwachten, dat ze
niet. onopgemerkt voorbij zullen gegaan
worden.
Hoe geheel anders doet ons aan een rede
van Churchil, den Engelschen minister van
munitie. Graaf Czernin in alles beschaafd,
edel, humaan. Alleen op het laatst van zijn
toespraak valt hij ietwat uit den goeden
toon als hij zoo ongeveer zegt«Wanneer
gij nu hier geen ooreu naar hebt, zullen
wij doorvechten en dan zullen wij u be
handelen gelijk gij verdient.ee
Maar nu Churchill's rede Eén buider-
ovatie. Een roffelvuur van schetterende
bedreigingen. Hij had het over Britschen
wil en Britsche macht en Britschen plicht.
Het was een aaneenschakeling van grove
scheldwoorden
«Het is geen overdrijving als men zegt,
dat de leiders van het Pruisische militarisme
de vijanden van de menschheid zijn (toe
juiching), maar het blijft een feit, dat deze
rede te verstaan. Zij begrijpt, dat zij geen
kind meer is en begint de karakters en
weldaden te waardeeren en de ware ge
voelens te kennen.
«Och, ze is nog zoo jong hervatte de
grijsaard op denzelfden toegeeflijken en
vaderlijken toon men moet dé ijdelheid
der jeugd veel vergeven Niet waar, mijn
kind, je zult wel altijd onze goede zorgen
met gehoorzaamheid en zachte lieftalligheid
beloonen
«Dat hoop ik, mijnheer, antwoordde Eli
sabeth met doffe stem, zonder te weten,
wat zij zeide.
«Allerliefst meisje riep Linguard luider
dan eigenlijk wel noodig was, maar, snel
bedwingend, liet hij er dadalijk weer honing
zoet op volgen
»Maar, waarom noem je mij niet vriend <t,
zooals we afgesproken hadden, he Altijd
dat stijve, koude bmijnheerKom hier,
deugniet, sla de armen om mijn hals en
sluit vrede met me, toe gauw. a
Hij liet zijn hoofd op den rug van zijn
stoel rusten wachtte met gevouwen handen
en toegenepen oogen, Elisabeth bleef roer
loos zitten. Hare moeder stiet haar driftig
onder de tafel aan.
Zij komt al, mijn vriend, zij komt. 't Is
al laatze zal slaperig worden. Vooruit
Elisabeth, zeg onzen lieven weldoener goeden
nacht
Het meisje sprong vlug op en gehoor
zaamde, maar op het oogenblik, dat zij
haar frisschen, reinen mond over dat gele,
leiders op het oogenblik nog op alle hulp
bronnen van vier volken de vuist houden
en dat, als morgen de oorlog tot een einde
kwam, na een niet beslissende» vrede, die
leiders zouden zeggen, dat zij Duitschland
hadden gered van de nederlaag en het op
te nemen tegen een wereld in de wapenen
In 't kort Duitschland moet vernietigd
worden en eer houden wij niet op.
Nu dan kunnen ze nog lang voortgaan
eigen volk en gansch de menschheid te
verderven. Want Duitschland is nog lang
niet aan het einde van zijn kracht. Wel
zijn de Engelschen op het westelijk front
met rukjes en stootjes voor uitgegaan. Maar
het doel, dat zij met hun troepen verslin
dende aanvallen beoogen de verdrijving
der Duitschers uit België, in ieder geval
van het kustgebied, schijnt op het moment
nog ver verwijderd. De tegenaanvallen der
Duitschers, in plaats van te verzwakken,
worden steeds heftiger. Ook hun actie in
de lucht is van verwoestend geweld. Zoo
is er een bericht dat de stad Duinkerken
in haar geheel een prooi der vlammen is
geworden als gevolg van neergeworpen
bommen.
Als dat waar is, zal het den geallieerden
last veroorzaken, want hetgeen voor het
Belgische leger over zee kwam, werd te
Duinkerken ontscheept en zal nu dus langs
een van de andere, reeds druk in beslag
genomen, wegen moeten worden geleid,
Duinkerken is een stad van 50.000 in
woners, Door de nieuwe zeesluis kunnen
ook zeeschepen de haven binnenloopen.
Na het antwoord de centrale mogend
heden op zijn vredesnota, blijft de Paus
niet stilzitten. Volgens het blad Giornale
d'Italia heeft hij den ententemogendheden
voorgesteld, dat hij Duitschland naar de
preciese voorwaarden zal vragen, waaronder
het tot de ontruiming van het in het Westen
bezette gebied bereid is. Als de entente-
mogendheden daar nu intreden, zouden de
onderhandelingen zijn geopend. Dan zou
de eerste stap naar den vrede zijn gedaan.
Wij hopen dat bovengenoemd blad juist is
ingelicht en er dan een antwoord inkome
van de geallieerden.
Een begin moet er in allen gevalle ge
maakt worden. Indien men het weer uit
stelt tot het volgend voorjaar zal de ellende
van Europa niet te overzien zijn.
BUITENLAND.
De vredeskwestte.
BERLIJN, 4 Oct. Volgens de «Tele-
rimpelige voorhoofd boog, schrikte zij van
den helschen glans zijner oogen. Huiverend
wilde zij zich terugtrekken, maar reeds
had hij hare hand gevat en hield haar tegen.
«Bekoorlijk schepsel riep hij, zoo ver
liefd als een oude gek maar kan zijn, wat
zou men niet geven, om door u bemind te
worden
Elisabeth, niet kunnende ontsnappen,
wendde het gelaat van hem af, maar hij
zag eene groote traan op haar witten hals
doek vallen.
«Wat! altijd nog tranen riep hij on
geduldig.
Maar onmiddellijk zijn wrevel weer ver
bergende, trok hij haar met vaderlijke
goedheid naar zich toe, sloot hare beide
handen in de zijne en sprak
«Zeg toch eens, mijn kind, zou je nu
werkelijk ongelukkig zijn in dit huis, bij
mij en bij je moeder Wat ontbreekt je
Kan je niet tegen onze afzondering Dan
zal ik nu en dan eens vroolijk gezelschap
uitnoodigen ik ben rijk, wij kunnen doen,
wat wij willlen Voor u zal ik mijne
gewoonten veranderen en mijne smaak
wijzigen. Wil je mooie japonnen, nieuwe
sieraden, je hebt het maar te zeggen
Wensch maar wat, begeer maar wat, al
is het nog zoo'n gril, ik zal er aan voldoen
«Ik begeer niets, mijnheer Linguard,
snikte Elisabeth.
«Meisje, hoe kun je zoo antwoorden op
zulke edelmoedige aanbiedingen !c riep me
vrouw Meursanges toornig uit. «Zotcrea-
graph Unionwordt de mededeeling vai
de «Giornale d'Itala«, dat de Paus aai
de Entente-Mogeneheden een bemiddelings
aanbod gedaan heeft, daar hij over di
plannen der Centralen voldoende is onder
richt, van Berlijnsche officieele zijde nie
bevestigd.
De »Germania« ontving echter vai
goed ingelichte zijde een bevestiging vai
het bericht.
Duinkerken.
BERLIJN, 3 Oct. (Wolff.) Niet-officieel
Hedennacht kwamen vliegers melden da
geheel Duinkerken ten gevolge van bom
aanvallen een prooi der vlammen is ge
worden.
Daarmede is de hoofdopslagplaats vai
het Belgische leger, een der groote haven
voor het verkeer tusschen Engeland ei
Frankrijk, vernietigd.
o
Dc toestand in Italië.
Naar aan de «Frf. Ztg.« uit Lugam
geseind wordt, neemt de binnenlandscb
spanning in Italië zienderoogen toe. Ca
dorna vertoeft te Rome, en had aldaa
met verschillende ministers besprekingen
De oorlogspers is geenszins tevreden me
het feit, dat Lazzari wegens zijn beker»
schrijven niet vervolgd zal worden, en zi
gaat voort met hare aanvallen op de re
geering, die zij zwakheid ten opzichte vai
de «oorlogs sabotaged verwijt.
Anderzijds noodigen de sociaal-demo
craten hunne partijgenooten uit, in open
bare bijeenkomsten besluiten tegen di
voortzetting van den oorlog te nemen, ei
de regeering hiermede in kennis te stel
len.
tuur, zoo ondankbaar te toonen jegens eei
weldoener, een engel, op aarde
«Ho, ho, lieve vriendin, viel Linguan
de opgewonden spreekster met gemaakti
bezadigdheid in de rede, laten wij daarvai
niet spreken, jelui zijt mij geen van beidei
iets schuldig. Een gerust geweten is mij»
eenige belooning
Hét arme meisje was er ondertusscher
in geslaagd, hare handen los te maken ei
zeide, terwijl zij hare tranen met gewelt
inhield
«Mijnheer Linguard en ook u moeder
beschuldig mij toch niet van ondankbaar
heid. Maar ik heb u immers al mijn<
gedachten gezegd mijne dankbaarheid vooi
onzen weldoener is vriendschap, anders kaï
het niet zijn
«Waarom niet, lieve meid hernan
de grijze weldoener, de oogen vroom tei
hemel heffende, «de hemel is getuige vai
de zuiverheid mijner bedoelingen. Als il
op een anderen titel, dan die van vrien<
bij je aandring, dan heb ik alleen je eigei
geluk en rust op het oog. Ik ben oud,
de zorgen van mijn bestaan hebben mi
uitgeput, maar voordat ik sterf, zou il.
gaarne mijn zuur verdiend goed aan u en
uwe moeder verzekeren. Dat plan zou
eens voor al een einde maken aan alle booze
praatjes van de buitenwereld, en mij een
maal het hoofd gerust doen neerleggen.
Wordt vervolgd.)
MEIWSBLAB
lm Hit laid «ai Heusden ei Alteia, is Lanostraat an it Bonielerwaard.
o
-
S<"'
i Is Eene groote, breede sjaal bedekte hare
aagere schouders onder kolossaal ruime
looien hare muts vol kleurige linten had
«en vervaarlijken omvang en haar gouden
torloge, laatste overblijfsel van vroegere
vel vaart, verliet nooit hare ceintuur.