Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3744. Woensdag 30 Januari 1918.
Wat zijn de Kazaks,
oftewel Kozakken?
FEUILLETON.
EEN KOLONIAAL.
UND VAN ALTENA
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 4.05,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 46 regels 60 cent. Elke regel
meer 40 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
Slot.
Zooals wij zeiden had Peter de Groo
te hun het recht ontnomen hun
eigen hetman te verkiezen. Gelijk
men weet hebben zij dit recht den
30 Juni jongsleden hernomen door
het afzetten van den door den Tsaar
benoemden Graaf Grabbe en het ver
kiezen in diens plaats van Kaladin,
den thans alom besprokene.
Door de eeuwen heen hebben de
Kazaks 12 vojsko's gesticht: o. a. 6
in Siberië, 1 op de Westkust der
Kaspische zee, aan de Amser, aan
de Don enz.
Hoe staat het nu echter met de
andere Russische boeren Onder
den invloed der met Duitsche en
Baltisch-Duitsche hulp geschapen
bureaucratie hebben de Tsaren gedu
rende de XIXde eeuw steeds gestreefd
naar centralisatie. Twee decentra-
liseerende elementen hebben zij even
wel niet kunnen opheffen, gedeeltelijk
vanwege de traditie, gedeeltelijk om
dat hun eigen belang hun dit verbood.
Deze beide zijn de „mir" en het
„vojsko".
De eerste is de civiele gemeenschap
der moezjieks. Zij gaat uit van het
beginsel, dat de bodem behoort aan
het volk gezamenlijk, op de manier
van eene onverdeelde mark. En
behalve sociaal-communistisch is de
Centraal-Russische moezjiek ook nog
uitermate pacifistisch van aard. Geeft
hem vrede, en laat hem met rust,
dan mag, wat hem aangaat, alles bij
het oude blijven.
Met de roerige Kazaks is het pre
cies omgekeerd. Eeuwen lang, ge
slacht op geslacht, heeft de onder
vinding hun geleerd, dat als men
land wil hebben, men eerst moet
zorgen, dat men het krijgt, en daarna
dat men het houdt. Bestaat er bij
hen ook al eenig communisme dan
is dit niet een sociaal, doch een klas-
se-communisme.
Wij staan voor het eigenaardige
geval, dat Rusland behalve in een
groot aantal springlevende natuurlij
ke nationaliteiten verdeeld te zijn,
Nadat men een paar malen van die
kracht de ondervinding had opgedaan, was
die gewelddadige toepassing meest onnoo-
dig en was zooals ik zeide zjjne verschij
ning op het terrein van den strijd alleen
voldoende om de twistenden tot rede te
brengen.
Verkeerde een der kameraden in 'n bij
zonder vroolijke bui omdat hij 'n borrel te
veel had gedronken, dan was 't voldoende
dat »de Amerikaans zich er mee bemoei
de, om den vroolijken gast te kalmeeren
en hem op slinksche wijze aan de oogen
der chefs te onttrekken om hem voor straf
te vrijwaren.
Waren er brieven of verzoekschriften te
schrijven, dan riep men »den Amerikaans
te hulp en deze kweet zich naar 't oor
deel der makkers op onberispelijke wijze
van die taak had iemand een geheim,
dan kon men zeker zijn dat »de Ameri
kaans er deelgenoot van was, en was er
voor 't eene of andere kritieke geval eene
voorspraak noodig bij de superieuren, dan
wel eene reclame in te brengen, dan was
't weer »de Amerikaans die namens de
kameraden op diplomatieke wijze 't woord
voerde.
In zijne vrije uren oefende hij 't beroep
er ten nadeele vooral der Groot-
Russische of Moskovietische nationa
liteit door de zorg der Tsaren nog
een aantal kunstmatige bij gekregen
heeftde Kazaks. Om zich steeds
van hen te kunnen bedienen heeft
de centrale regeering alles gedaan
om hen van de omwonende bevol
king streng gescheiden te houden
door hun allerlei voorrechten te ver-
leenen en in het algemeen hunne
belangen in strijd te brengen met die
der anderen. Maar de bureaucratie
is niet handig genoeg geweest om de
vojska nu ook aan het centrale gezag
te verbinden. Als de regeering hen
noodig had, wist zij ze spoedig genoeg
te vinden. Had echter „der Mohr seine
Arbeit getan", dan raakte hij al te
zeer in het vergeetboek. Dientenge
volge zijn de Kazaks, zelfs de Mos-
covietische Kazaks, evenals al de
niet Moscovietische nationaliteiten, ge
worden tot eene middenpuntvliedende
kracht.
Terwijl echter de gewone Russen
niet hoofd voor hoofd dienstplichtig
zijn, is dit met de Kazaks wèl het
gevalen de voor den dienst afge-
keurden moeten zelfs eene speciale
belasting betalen, op dezelfde wijze
als dit in Zwitserland geschiedt.
Bovendien is de dienst der Kaz&ks
zwaarder en langduriger dan die der
overige Russen, en moeten zij ook
hun eigen paarden en uitrusting le
veren. Is een Kazak hiervoor te arm,
dan springt de „stanitsa" bij uit het
reservefonds.
Al het land door ieder vojsko be
zet behoort aan de gemeenschap dezer
Kazaks.
Een deel van dit land wordt aan
boeren verpacht en brengt in het
vojsko van den Don b.v. 1,200.000
roebels per jaar op.
Deze onderhoorigen der Kazaks nu
zijn bijna even talrijk als de Kazaks
zelfs Dit geeft al dadelijk aanleiding
tot conflicten, daar sedert de revolutie
de pachters het land ongepacht op-
eischen en de gemeenschap der Kazaks
niet van zins is haar traditioneel
eigendom af te staan. De vosjka staan
er dus in zeker opzicht evenzoo voor
als de kloosters, met dit onderscheid
dat, terwijl monniken hunne rechten
slechts met de tong kunnen verde-
van kleermaker, schoenmaker, timmerman,
smid en wat niet al uit, waardoor hij eene
aardige extra-verdienste had, doch hij leefde
uiterst zuinig en veroorloofde zich geen
enkele weelde, zoodat hij doorging voor een
potter, die gaande weg een aardig kapi
taaltje bij elkaar spaarde dit was ook de
reden dat hij geen graad wilde bekleeden,
hoe dikwijls hem dit ook aangeboden was,
want dan hielden de extra-verdiensten op.
Den naam van Amerikaans had hij aan
eene bijzondere omstandigheid tte danken.
Eens was een zeeman van een Ameri-
kaansch schip dat ter reede lag, na lang dwa
len in het militaire kampement terecht ge
komen, maar hij kon zijne wenschen slechts
in 't Engelsch mededeelen, zoodat de sol
daten alleen konden begrijpen dat hij een
Amerikaan was. Geen raad wetende, wend
den zij zich als gewoonlijk tot Frentsel,
»want die zou er wel een mouw aan. we
ten te passen,en werkelijk beloofde hij
den makkers dat hij dat zaakje wel op
zou knappen, als ze de man maar bij hem
brachten, omdat hij het te druk had met
de schoenen van den kapitein en dus dat
werk niet neer kon leggen, daar de dingen
nog dien dag klaar moesten zijn-
Tot aller verbazing sprak Frentsel den
man in vloeiend Engelsch toe en beiden
waren weldra in 'n levendig gesprek ge
wikkeld, waarvan de uitslag was dat zy
elkaar eensklaps met verrukte gezichten
als oude bekenden de hand reikten en zich
John en Jack noemden Frentsel legde het
digen, Kazaks dit met de vuist plegen
te doen... Voorts eischen de revo
lutionaire boeren gelijke verdeeling
van den bodem, terwijl de Kazaks,
als contrapraestatie voor hunnen zwa-
ren militairen dienst gedurende zoo
vele eeuwen reeds, op het behoud
hunner voorrechten meenen te mogen
rekenen. De tegenstelling tusschen
de Kazaks en de boeren is dus zeer
scherp.
Bij deze Kazaks sluiten zich dan
aan de Russische intellectuelen, die
in de Kadettenpartij vereenigd zijn.
Lenin daarentegen tracht zich staande
te houden door de Centraal Russische
moezjieks tegen de Kazaks en hunnen
aanhang uit te spelen en doet daaren
boven een beroep op het Panislamis-
me van vele Aziatische en ook van
een niet onbelangrijk deel der Euro-
peesche bewoners van Rusland (Krim,
Kaukasus, Kazaanj etc.) een beroep
dat met name in den Kaukasus en
in Siberië te meer kans van slagen
heeft, omdat daar tot betrekkelijk
onlangs Kazaks en Moeslimien elkan
der nog op leven en dood bestreden.
Niettegenstaande dit alles is het
volkomen onjuist, wanneer men de
Kazaks wil laten doorgaan voor reac
tionairen en aanhangers van de Tsaar.
Naar traditie en organisatie toch zijn
zij principeele republikeinen, en dien
tengevolge sedert verleden voorjaar
getrouwe aanhangers en verdedigers
der revolutie. Doch van het wan
ordelijke, phantastische regime der
Boljsjeviki moeten zij niets hebben.
Dat is te radicaal in strijd met de
weliswaar wat ruwe, doch zeer flinke
Kazakken-moraal.
Het is waar, dat wegens hunne
republikeinsche neigingen sommige
Pjetrograad dienstdoende Don-Kazaks
zich lieten overhalen tot meedoen
met Lenin. Op een dit najaar te
Novo-Tsjerkask gehouden vergade
ring van het vojsko van den Don
werden evenwel de theorieën der
Bolsjeviki ten scherpste veroordeeld
en zij die met deze laatsten samen
werkten buiten het vosjko gebannen.
Kort daarop verschenen echter afge
vaardigden van de Pjetrograadsche
stoute jongens om de clementie van
het vojsko in te roepen en om te be
lijden, dat hun gedrag Kazaks on-
spoedeischende werk neer en verliet met
den vreemden gast, die hij als Jack aan
sprak, gearmd de kazerne.
Des avonds keerde Frentsel alleen terug,
tot aller verbazing in niet volkomen nuch-
teren toestand, luide Engeische liedjes zin
gende en van tijd tot tijd eene hartster
king nemende uit eene flesch whiskey, die
hij onder den arm had.
Hij was toen bijzonder lastig geweest,
had op een losloopend paard, dat hij zeer
handig had opgevangen, als 'n razende
rondgereden, doch was daarna eensklaps
kalm geworden, had zich in een deken ge
wikkeld en in de open lucht op den grond
te slapen gelegd.
Den volgenden morgen had hij, veront
waardigd over zich zei ven, de flesch met
whiskey stuk geslagen en was daarna we
der op zijne gewone kalme wijze aan den
arbeid gegaan.
Sedert dien tijd droeg hij den bijnaam
van Amerikaanen hij liet zich dat ge
duldig weggevallen zijn aanzien onder de
kameraden nam gaande weg toe, vooral
toen het bleek dat hij even vloeiend Fransch
sprak en zelfs Chinneesche volzinnen uit
kraamde, zoodat de makkers geloofden dat
hij alles kende wat hij wilde, doch nie
mand kreeg eenige uitleggidg of inlichting,
en hij bleef voor allen 'n geheimzinnig
persoon, waarvan men alleen zeker wist,
dat hij zoowel van vaders- als moeders
zijde 'n echte Hollander was.
Hoe meer ik Frentsel leerde kennen, hoe
waardig was geweest. Vóór de ge-
heele vergadering stonden deze ruwe
mannen te schreien als kinderen, die
zich schamen. Zoo sterk werkt de
traditie onder de Kazaks. Men kan
er uit besluiten, welk eene macht
zulk eene krachtige organisatie is in
den Russischen bajerd, waar niemand
precies schijnt te weten, hoe hij het
zelf heeft.
Toch zijn deze Kazaks betrekkelijk
maar weinig talrijk te midden der
Russische millioenen. Ook wonen de
twaalf vojska meestal ver uit een,
gescheiden door de geweldige Rus
sische afstanden, des te geweldiger
bij de huidige verkeerscrisis. En ten
slotte is ieder der vojska door vele
vijanden omgeven. Het belangrijke
vojsko der Don-Kazaks, dat onder
aanvoering staat van Kaljeedien,
wordt bijvoorbeeld van drie kanten
tegelijk bedreigd. Het Don-gebied
zelf is zoo goed als geheel eene land
bouwende streek. Ten Oosten er van
ligt achter het belangrijke centrum
van den Volga handel, Tsaritsien, dat
nevens Sarepta en Saratof tevens het
centrum is van een der streken van
Rusland, die het sterkst door Duit-
schers gecoloniseerd zijn. Tsaritsien
nu is een burcht der Boljsjeviki.
Desgelijks is ook ten zuiden het drie
tal havensteden, Rostof, Azof en
Taghanrogh, eene basis voor de
Zwarte-Zee-vloot, die in handen is
der Boljsjeviki. En hetzelfde geldt
ten Westen van het steenkolenbekken
van den Donjets.
Veel zal dus afhangen van de mede
werking der overige elementen van
orde, van de kadetten, van de natio
nalisten en bovenal van de belang
rijksten onder hen, de Oekraïeners.
Toch schijnt dit wel vast te staan
dank zij zijne Kazaks is Rusland op
den weg naar het herstel van den
geordenden constitutioneelen staat.
BUITE18LANDSCH OVERZICHT.
Zoo kalm als bel is op de gevechts
terreinen, zoo roerig zijn de verschillende
woordvoerders in de volksvergaderingen.
Redevoering na redevoering wordt gehou
den en in elk vernemen wij een klank
vari nu laten wij maar zeggen toe
nadering. Wij denken hier vooral aan de
meer hij mijne belangstelling opwekte, en
hoe meer ik er naar verlangde om zijn
verleden te kennen, overtuigd als ik was,
dat dit, even als van zoo vele indische
militairen, zeer interessant moest zijn.
Door mij tegenover hem vriendelijk te
betoonen en door alles te vermijden waar
door het den schijn zoude hebben dat ik
nieuwsgierig was naar de geschiedenis van
zijn leven, won ik spoedig zijn vertrouwen,
zoodat hij tegenover mij spraakzamer werd
dan hij zich ooit tegen anderen betoond
had, en toen hij mij eens des avonds een
paar gerepareerde schoenen terugbracht,
besloot ik eindelijk om hem langs een om
weg naar zijn verleden te vragen.
Ik knoopte een gesprak met hem aan,
hoopende daardoor gelegenheid te zullen
krijgen de gewichtige vraag te doen.
Na hem 'n glas wijn en 'n sigaar te
hebben aangeboden, die hij dankbaar aan
vaardde, vroeg ik hem, of 't hem wel aan
stond mede te velde te gaan en al die
misères mede te maken.
Misères, luitenant, antwoordde hij
met schitterende oogen, noemt u dat mi
sères Er is geen beter, geen heerlijker
leven dan dat te velde dat leven in de
vrije natuur, zonder de knellende banden
van het kinderachtige garnizoens bestaan,
waar de eene dag juist op den andere
gelijkt. Neen, luitenant, geloof me, het
leven op het oorlogspad is het gelukkigste,
het meest vrije leven dat een mannenhart
kan begeeren ontberingen en gevaren tel-
rede gehouden door Graaf vort Hertling,
den Duitschen rijkskanselier, en aan die
van Czernin den Oostenrijksch-Hongaarschen
minister van buitenlandsche zaken. Beiden
geven een antwoord op Wilsons laatste
boodschap, waarin deze in en niet minder
dan 14 punten zijn vredesprogram heeft
hervat. De toespraak van Czernin schijnt
ons heel wat belangrijker dan die van zijn
Duitsche collega. De Weensche bladen
zeggen er zelfs van, dat zij een bekend
making is van wereldpolitieke beteekenis.
Graaf Czernin zegt toch, dat hij de
voorstellen die President Wilson voor de
bruikbaren grondslag tot vredes-onderhan-
delirigen houdt. Er zijn zelfs punten, die
met groote vreugde worden aanvaard. Maar
twee dingen inoet Czernin vooropstellen
»Voor zoover de voorstellen (van Wilson)
betrekking hebben op onze bondgenooten
en er wordt in gesproken van Duitsch
eigendom, van België en van het Turksehe
Rijk verklaar ik, dat ik, getrouw aan
de aanvaarde verbondsplicht, vast besloten
ben om voor de verdediging van de bond
genooten tot het uiterste te gaan. Het
bezit vóór den oorlog van onze bondge
nooten zullen wij verdedigen als dat van
ons zelfdat is het standpunt van vol
ledige wederkeerigheid der vier bondge
nooten onderling.
Voor het overige wijst Czernin er in
zeer duidelijke bewoordingen op, dat O.-H.
er niet aan denkt zich met de aangelegen
heden van de V. St. te bemoeien, maar
dat ook niet duldt van den kant der Unie.
In den zelfden geest sprak ook von Hert
ling. Alleen wat Elzas-Lothanngen be
treft Lloyd George had gezegd dat
over deze kwestie opnieuw overwogen moet
worden. Hertling echter antwoordt Van
afscheiding van het Duitsche rijk kan nooi
of te nimmer sprake zijn.
Dit is nu feitelijk nog de grootste tegen
stelling, en we zijn nu toch al zoo ver.
dat de staatslieden van beide partijen d
bestaande tegenstellingen, niet meer in d
allerscherpste, maar veeleer in gematigde
woorden tot uiting brengen.
Beide redevoeringen kan men opvattei
als een niet onbeleefde uitnoodiging tot d
ententestaten, om te verklaren, dat zi
zullen verklaren den middenrijken geei
grondgebied te willen afnemen, aan welk
uitnoodiging de stilzwijgende belofte va.
Duitsche zijde is verbonden, voor dat geva
op ander gebied aan de eischen der entent
in tegemoet te willen komen.
len daarbij natuurlijk in 't voordeel, wan
dat is 't juist wat daaraan de noodigi
prikkeling en afwissling' geeft.
Ik maakte hem toen de opmerking, dat
hij gesproken had van »oorlogspad«, een
uitdrukking die, naar ik meende, alleen ii
Amerika, en dan nog alleen in het verre
Westen gebruikt werd, en vroeg hem
daarna rondweg of hij in Amerika gewees
was.
Een kort, »Ja, luitenant,volgde al
antwoord daarop, en ten bewijze dat hi
het gesprek wilde afbreken, dronk hij zij
glas leeg en maakte zich gereed om heen
te gaan.
Ik zag dat ik mij te veel gehaast ha
en te veel mijne nieuwsgierigheid had doei
blijken, waardoor mijne kans om iets t<
weten te komen wellicht voor altijd be
dorven was- en daarom trachtte ik, door
er eerlijk en rondborstig voor uit te komen,
hem gunstig voor mij te stemmen.
Ik legde toen vertrouwelijk de hand oj
zijn schouder, zag hem vriendelijk aan ei
zeide hem, dat ik die vraag niet deed uit
bloote nieuwsgierigheid, maar 't meest uii
ware belangstelling in den persoon zelv
en omdat ik geloofde dat zijn leven rijk
aan ondervinding moest zijn, zoodat uit hei
verhaal van zijn levensloop voor mij, jong'
man, wellicht wijze lessen te putten waren,
hem tevens belovende, als hij dat verlang
de, nooit aan derden iets daarvan mede t<-
deelen zoolang hij leefde.
Wordt vervolgd
NIEUWSBLAD
voor Het Laid m Heusdea a Alieni, is Langstraat en ie Bommelerwaari.