Iets over Indië. Und van altena Uitgever: L, J. VEERMAN, Heusden. No. 3750. Woensdag 20 Februari 1918. FEUILLETON. EEN KOLONIAAL. Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.05, franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag 4 uur ingewacht. Gaat het u zooals mij, dan gaan uw gedachten dikwijls de toekomst inwe zouden zoo graag iets weten van dat duistere dat ons wacht, we zoeken in het heden de draden op, trachten, door deze voorzichtig te volgen en door elkaar te weven, ons een denkbeeld te vormen van wat de toekomst ons brengen zal. Vooral wat onze kinderen betreft leven we voortdurend in de toekomst. We fa- ten onze kinderen leeren, en zetten ze aan om goed hun best te doen, hopend dat ze daardoor later een goede positie zullen kuunen krijgen. We zien ze aldokter, koopman, onderwijzer ja, wat niet al. We zien onze dochters gelukkig getrouwd, we gaan eens bij ze logeeren, we genieten van de gezelligheid van kleinkinderen te hebben. Want na tuurlijk, al weten we dat onze kin deren het eigen nestje eenmaal zul len moeten verlaten, we hopen toch zoo dat ze niet te ve. weg zullen vliegen. We willen toch zoo graag voeliug met hen blijven houden, el kaar van tijd tot tijd eens zien. Als een donkere wolk komt dan wel eens plotseling de gedachte opmaar als de kinderen nu eens ver weg willen gaan, naar lndië b.v. Indiëeen land vol gevaarlijke ziekten voor den Europeaaneen land, waar een menigte dieren voor komen, die den mensch een rilling over het lijf doen loopenreusachtige spinnen, muskieten, om van slangen en tijgers niet te spreken een land, waar een levendige, vlugge Hollander vadsig en traag wordt, door de af mattende warmte. Zouden daar een van mijn kinderen misschien heen gaan Een dezer dagen kreeg ik een brief van een bloedverwant uit Indië, en wat hij schreef over dit land staat eigenlijk zoo lijnrecht tegenover de gedachten die ik er mij van vormde, dat mijn denkbeeld over Indië wel w7at gewijzigd is. Ik zal hem zelf maar het een en ander laten vertellen. Vele menschen in Holland stellen 10 Alles liep te wapen alleen Frentsel bleef achter om zijn arbeid voort te zetten, doch de vreesachtige koelie's, die hem daarbij behulpzaam moesten zijn, hadden zich in allerijl zoo goed mogelijk verdekt opgesteld tegen de overal rondvliegende kogels, zoodat de kok dus geheel alleen stond. Het gevecht duurde geruimen tijd, waar bij wij een doode en een zestal gewonden bekwamen, doch de vijand tot den aftocht genoodzaakt werdde kalmte keerde in het bivak terug, vooral toen de algeme^ne kluifpartij begon en de werkelijk smake lijke en voedzame soep genuttigd werd, daar het tevens bleek dat er groot gevaar had bestaan dat wij niets gekregen zouden hebben. Wat was er gebeurd Terwijl het gevecht aan den gang was, vlogen de vijandelijke kogels aan alle kanten over de primitieve kookplaats, waar de »Amerikaan« kalm en zonder zich ook maar eenigzins aan het gefluit en gesis der projectielen te storen, den grooten lepel handteeerde" om de keteltjes vol te scheppen. Eensklaps hoorde hij een slag alsof ie mand een steen tegen den ketel wierp en bijna gelijktijdig steeg uit het vuur een zich Indië nog voor als een soort hel, ontzettend warm, met allerlei wilde beesten, als tijgers, slangen en olifanten, en de inlanders als zwarte naaktloopende wilden. Wat de warmte betreft: in de laagvlakten en aan de kust kan het er werkelijk ondraaglijk warm zijn, maar in een beetje hooger gelegen streken kan het heerlijk zijn Soms hagelt het hier; het akelige, druile rige weer van Holand kent men hier niet. Of hevige regenbuien, of zon neschijn. In den natten tijd kan het hier duchtig koud zijn, zoodat je hier lekke, onder twee dekens slaapt of de kachel aansteekt. Tijgers komen om zoo te zeggen op het dichtbevolkte Java niet meer voorsoms ziet men een slang, en dan nog maar meestal een kleintje. De Europeesche groenten groeien hier goed. Het best groeiensla, worteltjes, bieten, aardappelen en tomaten, maar boontjes, uien, knol len, kunnen toch ook goed aarden. De bloemen uit Europa chrysan ten, dahlia's, viooltjes, anjers, bloeien hier zoo heerlijk alleen met de Eu ropeesche vruchten wil het nog niet te best. Bij Bandoeng echter groeit nu de tarwe tussehen de rijst, en grazen de Europeesche koeien rustig tussehen de karbouwen. Veel vogels zijn ook dezelfde als in Hollandgietelingen, musschen, leeuwerikken, kraaien, kippen, een den, zwanen, ganzen. En wat de menschen betreft: de Soendanees, d. i. de bewoner van de Soenda-eilanden, is over het alge meen sterk en mooi gebouwd Hij is kalm in den omgang en beleefd tegen ouderen en meerderen. Zijn gelaats kleur is vrij blank, vooral die van de Soendaneesche vrouw. Hij is op geruimd van humeur, en zingt vaak en heel typisch is het om in beurtzang elkaar alles te zeggen, hetzij liefde of haat. Indië is geen land van me lancholie iemand met eei! klein beetje vreugde in zijn binnenste kan hier niet zwartgallig rondloopen want alles lachtde bloemen en de vogels, en in de oogen van de inlan ders ligt vreugde en blijheid. In Indië wordt driemaal zoo hard gewerkt door den Europeaan als in wolk van asch met sissend geluid op, zoo als dat plaats heeft als men water in een brandend houtvuur werpt. Bij nadere beschouwing bleek het onzen kok, dat een toevallige treffer den wand van den ketel juist bij den bodem door boord had, zoodat de veel belovende soep met een dikken straal naar buiten spoot. Hier was snel en afdoende handelen een vereischte, als hij ten minste voor den troep de onontbeerlijke hartsterking wilde behouden, en daarom was de eerste be weging van Fientsel om zijn rechterduim tegen het gat te houden, doch daarbij brandde hij zich natuurlijk zoo deerlijk, dat hij dadelijk de hand terug trok toen wierp hij zich eenvoudig op den grond en zette de zool zijner schoen stevig tegen de ope ning, waardoor wel de vrije wegvloeing der heerlijke soep voorloopig gestuit werd, doch op die wijze kon hij de ketel niet leeg scheppen in de voor de manschappen bestemde eetketels, en dat was ook eene vereischte, terwijl hij zoo wachtende, gevaar liep dat nogmaals een vijandelijke kogel ergens anders de ketel doorboorde, en dan was alle kans tot behoud verkeken. Daar er niemand in de nabijheid was om hem te helpen en hij op den grond om zich heen niets zag waarmede hij het gat kon stoppen, voelde hij in zijne zak ken, vond daarin een brief, rolde die stevig op en stopte daarmede op afdoende wijze het door den kogel gemaakte gat. De soep was gered 1 het moederland, zonder een enkele Zondag er tussehen, maar hoe zou dat kunnen, als alles" niet in opge wektheid geschiedde Indië ontwikkelt steeds meer. Scho len worden gebouwd. In elk dorp kan men de inlanders 's morgens met een boek of lei onder den arm achter een voetballetje sjouwend naar school zien gaan Sommigen spreken reeds uitstekend Hollandsch. Bandoeng zal eerstdaags zijn eigen universiteit krijgen. Op velerlei gebied is Indië bezig zich onafhankelijk te maken van E .ropaer worden hier zelfs al locomotieven en autobanden gemaakt. Over éen onderwerp wil ik nog wat nader uitweiden, n.l. over de hygiëne in Indië, bij Europeaan en inlander. Vaak moet ik lachen als ik denk aan onze veelgeroemde Hol- landsche zindelijkheidwat is zij, vergeleken bij die van den inlander. Wanneer zullen wij, Hollanders, ons toch eens fatsoenlijk leeren wasschen, en niet alleen onze handen en ons gezicht, maar ons geheele lichaam reinigen. Als wij Hollanders in In dië komen, is de inlander vies van ons; ze zeggen dat een Europeaan pas na een jaar zindelijk begint te worden Een inlander, waaraan toch waai lijk heel wat minder eer is te behalen dan aan ons blanke velletje, baadt zich minstons tweemaal per dag, de vrouwen driemaal. En dan is de witte kleeding hier zoo goedkoop, dat men er een flinke voorraad van op kan doen, en men zo* doende in de gelegenheid is twee maal per dag geheel van kleeding te verwisselen. Dan is alles even frisch en rein een schoon gewasschen pak over een schoongewasschen lichaam. De Hollandsehe manier van zich verfrisschen, d w. z. zich gezichten handen wasschen en dan de uitge borstelde kleeren weer aantrekken, kent men hier niet. Een kleerborstel is een overbodig ding in Indië En dan is het hier zoo heerlijk gezond voor de kinderen dat ver rukkelijke rondstoeien op bloote voe ten. zonder knellende kousebanden, hooge hakken of corsetten, mismaken bij den inlander de lichaamsvorm niet, en ze zijn de eeuwen door een slank, gezond ras gebleven. Dat zij Toen ik die geschiedenis vernam ging ik terstond naar de plek waar »de Ame rikaan» zijne culinaire kennis had ten toon gespreid en waar hij zoo kloekmoedig ons middageten verdedigd had, ten einde met eigen oogen zoo'n wonderlijke toevalstreffer waar te nemen. Ik vond Frentsel bij den ketel op den grond zittende, met alle aandacht een stukje karton beschouwende en hij was daarin zoo verdiept, dat ik hem schertsen de wijze een compliment moest maken over zijne praktische handelwijze om mij te doen opmerken, maar toen zag hij mij met zulk een diep weemoedigen blik aan, dat ik meende daarin een traan te zien, wat mij de belangstellende vraag ontlokte, wat hem deerde. Zwijgend reikte hij mij het stukje kar ton, dat blijkbaar gediend had om hel gat te stoppen en gedeeltelijk gescheurd, doch tevens geheel met vet doortrokken wasbij aandachtige beschouwing bleek mij dat het'n photographie was, waarop men nog kon zien, dat 'n vrouwelijk wezen op 'n stoel zat, terwijl 'n klein meisje met korte rokjes tegen hare knie leundede gezichten waren echter geheel onkenbaar geworden. Niet wetende op welke wijze dit met zijn verdriet in verband te brengen, zag ik hem vragend aan. Dit is 't laatste en 't eenigste portret dat ik van mijne moeder en mijn kind bezit 't Zat in de brief die ik in het gezond zijn spreekt wel het sterkst hieruit, dat ze uit een minimum voedsel een massa werkkracht kun nen putten. Ze eten een beetje rijst en een beetje visch en werken er uren op. Wij, Europeanen, eten te veelwij, noordelijke volken, hebben natuurlijk wel wat meer voedsel noo- dig, omdat wij ook de warmte, die er van ons uitstraalt, moeten kunnen aanvullen, maar toch nemen wij te veel voedsel. Tot hiertoe de opmerkingen over Indie, die misschien niet aan ieder bekend zijn. Er klinken aanlokkelijke wijsjes in, over dat schoone land, dat zulk een rijk koloniaal bezit vormt van Nederland, en gelukkig dat velen, die genoodzaakt zijn er hun brood te gaan verdienen er zoo veel aangenaams vinden in plaats van het vele lieflijks dat zij in het moederland achterlaten. Maar toch, (ik durl het baast niet hardop zeggen) toch hoop ik zoo van harte, dat ik mijn jongen hier bij mij in het land raag houden. BUITENLANDSCH OVERZICHT. Waar inoet dat op uitloopen Zoo zijn wij geneigd te vragen, wanneer wij letten op den binnenlaudschen toestand van Rusland. Met huivering zien wij de toekomst tegen, wanneer de opvattingen der bolsjewiki gansch Europa mochten aantasten. Lees slechts wat reizigers, te Stockholm uit St. Petersburg aangeko men, meedeelen over wat Rusland nu te zien geeft. Het is eenvoudig een ver schrikkelijk leven. Er heerscht algemeene onveiligheid. Goed gekleede menschen werden midden op straat gedwongen hun kleeren af te geven. Belastingen werden niet (neer betaald, üij de verdeeling van den grond zal geen boer meer land be bouwen dan hij voor eigen onderhoud behoeft, zoodat in de steden hongersnood onvermijdelijk is. Geestelijken en onder wijzers leven van bedelarij. In de scho len wordt niet meer les gegeven. De bolsjewiki hielden daar toespraken, waarin ze de kinderen tot ongehoorzaamheid tegen de ouders opzetten. De omkoop tiert we liger dan ooit. Ja, daar moet het wel op uitloopen, als het volk de leuze is toegedaan »Ni Dieu ni maitre". Geen God en geen meester kogelgat stopte Nu heb ik niets meer van hen!... voegde hij mij op zulk een droeven en moedeloozen toon toe, als ik nooit van zoo'n man verwacht zou heb ben, die gedurende zijn geheele leven alle tegenspoeden zoo energiek het hoofd ge boden had. Een kind jou kind Frentsel had jij dan een kind riep ik vol verba zing uit. Zeker luitenant en 'n lief kind ook Mijn Daisy 't Dochtertje van mijne eenige onverge telijke en lafhartig vermoorde vrouw 1 voegde hij mij op droeven toon toe. Ik heb zeker vroeger in 't vuur van mijne mededeelingen vergeten om u dat mede te deelen. Toen volgde een diep roerend verhaal waaruit de innigste liefde van dat eerlijke hart sprak voor die beide wezens die voor hem alles dierbaars vertegenwoordigden wat hij op de wereld bezat. In zijn ver driet scheen het hem eene verlichting zijn hart te kunnen uitstorten tegenover een vriend en beider deugden, beider aanhan kelijkheid en de schoonheid van hart van grootmoeder en kleindochter te kunnen schilderen hij gebruikte daarbij zulke liefkozende, zachte woorden en had daar bij zulk eene vloeiende, teedere intonatie in zijne stem, dat de ruwe man zich nu aan mij weder in een geheel ander karak ter vertoonde en ik, hoe vermoeid ik ook was, met genoegen het lange verhaal aan meer. Ieder zijn eigen baas. Een hoogere macht erkennen wij niet meer. Arm volk, dat zich op zulk een dwaal spoor bevindt, dat noodwendig uitloopt op algeheelen ondergang. Het is te begrijpen dat die staten, waar nog orde en regel maat heerschen, alles doen wat zij kunnen om den verderfelijker! invloed dezer revo lutionairen buiten hun grens te houden. Daar is allereerst de Oekrairie. De bols jewiki taachten er de huidige regeering te verjagen en er de lakens uit te deelen. sedert het begin van Februari worden te gen hen hevige gevechten geleverd bij Kief, die zich allengs tot een grooten slag ontwikkelden. Doch het schijnt dat de Rada hen de baas zal blijven. De overmacht der bolsjewiki was aan vankelijk groot, zoodat liet hun gelukte Kiëf in te riemen. De bolsjewiksclie troepen hebben er bar huisgehouden en er een schrikkelijk bloedbad aangericht. Meer dan 3000 burgers zijn gesneuveld en velen zijn terechtgesteld. Honderden winkels werden opengebroken en geld en geldswaarde geroofd. Vele zaken werden op brooddronken wijze ver nield. Eindelijk na dagen van de zwaarste beproeving is het de Oekrainsche regeering gelukt, voldoende troepen van het front aan te voeren, om een beslissende slag tegen de bolsjewiki te leveren. Volgens de beschrijving van ooggetuigen zijn gepantserde auto's het voornaamste wapen der bolsjewiki. Zij dringen daar mee in de dorpen door om te rooven en te moorden. Branden geven den weg aan, dien zij nemen. De Oekraïner regeering hoopt echter voldoende strijdkrachten te bezitten om deze bende van roovers, moor denaars en brandstichters baas te worden. Maar niet alleen de Oekrairie, ook Duitschland en Oostenrijk zijn niet gediend van deze dolgeworden volksleiders-. Dat is dan ook zeker de reden waarom Duitsch land zegt dat de regeering te Petersburg door haar optreden feitelijk den wapen stilstand heeft opgezegd. De Duitsche re- geeri g zal dus de vrije hand in elke richting behouden. Officieel wordt dan ook van Duitsche zijde verzekerd In zijn bekende verklaring van 10 Fe bruari heeft' de heer Trotzky weliswaar voor Rusland het einde van den oorlogs toestand en de demobilisatie afgekondigd, doch tegelijkertijd van de onderteekening van het vredesverdrag afgezien. Hij heeft geweigerd aan de hem voorgestelde vol- hoorde. En toen hij mij eindelijk op smeeken den toon vroeg om, als 't noodig mocht zijn, voor zijn kind te willen zorgen en het te steunen als hij mocht komen te vallen, kon ik niets anders doen dan den brave met een hartelijken handdruk te be loven, zijn wensch te zullen vervullen. Warm en dankbaar beantwoordde hij dien handdruk en scheidende bevroedde ik niet hoe spoedig ik die belofte zou moeten vervullen, die mij toen een heilige plicht was geworden en mij, hoe goed ik die taak ook vervulde, toch altijd nog zijn schuldenaar zou laten. Een paar dagen later hadden wij het hoofddoel van onzen tocht bereiktde vij and had daar eene bijzonder sterke stelling ingenomen en zou, zooals de ingekomen berichten luidden, die positie tot 't uiterste verdedigen. Reeds bij de verkenning bleek het, dat de opgedragen taak voor ons kleine troepje niet gemakkelijk zou zijn en dat het er warm zoude toegaan, doch bij niemand ontbrak den lust om eens goed met den vijand af te rekenen al moesten er ook vele spaanders vallen, en onze kommandant, die aller vertrouwen genoot, voor menig heet vuur had gestaan en wel moeielijker zaakjes had opgeknapt, twijfel de niet aan 't succes, mits zijne orders stipt werden uitgevoerd en de troep met zijn gewonen moed en 't eigenaardige krachtige élan optrad en den aanval doorzette. NIEUWSBLAD ïoor M Unfi van Min en Aliens, Ie Lanostraat en üe Bom me Ie maait Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1918 | | pagina 1