PASCHEN.
Uitgever: L, J. VEERMAN, Heusden.
1918.
No. 3760.
Woensdag 27 Maart
UND VAN ALTENA
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.05,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
Als men op het oogenblik zeide,
dat de vreeselijke toestand, waarin
Europa thans verkeert, altijd zoo zou
voortduren, ik geloof dat velen van
ons zouden zeggen zóó kunnen wij
niet verder leven, dat kunnen we
niet verdragen, zoo zonder hoop de
toekomst in te gaan, is meer dan
een mensch torschen kan. Bij voort
during te zien dat het ruwe geweld
hoogtij viert, dat de macht van den
sterkste beslist, dat er geen sprake
meer is van recht en onrecht, dat de
zondige mensch zich onbeheerscht
overgeeft aan zijn booze hartstoch
ten. We zouden liever sterven als
we niet hopen konden dat dit alles
voorbijgaande is en de dageraad van
den vrede toch eenmaal aan zal
breken.
In het hart van de discipelen
heerschte na den kruisdood van den
Heere de sombere gedachten, waar
van wij zooeven sprakenzij waren
zonder hoop, voor hen had het on
recht gezegevierd, hun hoop op een
lichte toekomst was hen ontnomen. v
Tptdato, heerlijke Paaschmorgeii;
"TTTaar klinkt hun uitroepDe Beer
is opgestaaneerst verbaasd, onge-
loovig, daarna blijde verzekerd, jui
chend. De strijd tussehen zonde en
dood ter eener zijde, heiligheid en
leven ter anderer zijde, is ten einde
de overwinning is behaald door de
laatsten.
Hoe dikwijls heeft na dien die
juichtoon: »De Heer is waarlijk op
gestaan" over de aarde geklonken,
/an heel vroeg her vindt men op-
jeteekend, op welk een plechtige wijze
n de oude kerk het Paaschfeest ge
vierd werd.
De laatste dagen van de groote
week werden vanwege hun heilige
herinneringen bijzonder in eere ge
houden. De nacht van Zaterdag op
Zondag werd in de meeste gemeen
ten wakend en biddend doorgebracht.
De straten der groote steden werden
met toortsen en lampen feestelijk
verlicht, zinnebeeldige aanduiding
van het groote licht, dat op den op
standingsdag zou verrijzen. De ge
schiedschrijver Eusebius verhaalt van
keizer Konstantijn de Groote, dat hij
door een menigte van fakkels en
lampen de duisternis van den nacht
in hellen dag deed verkeeren. De
kerken werden druk bezochtin de
nachtelijke godsdienstoefeningen ver
maanden de predikers het volk tot
grooten eerbied, want, zeiden zij, er
heerschte nu stilte over de gansche
aarde, omdat de Heilige sliep. Godin
het vleesch was gestor ven. Hij sliep
voor korten tijd.
Tot de plechtigheden, die met deze
nachtwaken verbonden waren, be
hoorden ook de wijding van het
nieuwe vuur en het aansteken van
de Paaschkaars. Uit een daartoe
bestemde steen werd vuur geslagen,
en dit vuur, met hout gevoed, ter
aanduiding hoe uit den hoeksteen
Christus het licht der goddelijke
heerlijkheid was opgegaan een ge
woonte, die reeds Bonifacius kende
en die in de Roomsch Katholieke
kerken van ons vaderland stand heeft
gehouden tot op den huidigen dag.
Met het vuur werd allereerst een
soort van driehoek, op een staf be
vestigd, aangestoken, zinnebeeld van
't Licht
van Christus zoo riepen de pries
ters, en de gemeente antwoordde
„Deo Gratias!" (Gode zij dank).
Een maatschappelijk schipbreukeling.
door A. S. H. BOOMS,
Oud luitenant-Kolonel bij het N. I. leger.
Voor ongeveer dertig a veertig jaar, was
Muntok, de hoofdplaats van het eiland
Banka, een der meest gezellige en aange
name plaatsjes onzer, toen met het volste
recht als gastvrij geroemd, oost-indische
bezittingen en niettegenstaande de groote
onvruchtbaarheid van het eiland, dat bijna
niets anders dan delfstoffen oplevert, waar
om in den beginne velen dan ook hunne
plaatsing daar als eene verbanning be
schouwden.
Te Muntok woonden de Chineezen, en
die waren zeer talrijk, zoomede de Inlan
ders, aan het van tijd tot tijd ongezonde
zeestranddoch het Europeesche gedeelte
der bevolking had, in strijd met de ge
woonte onzer voorvaderen, het hooggelegen
plateau tot bewoning uitgekozen, vanwaar
men op sommige punten een prachtig uit
zicht heeft op de zee en bij helder weêr
de tegenovergelegen kust van Sumatra
duidelijk kan onderscheiden.
Het Europeesche deel der inwoners be
stond toeft alleen uit officieren en ambte
naren, daar nog geen handelaar of rente
nier aanleiding had gevonden om zich op
die afgelegen plaats te vestigen, waar alle
handel en bedrijf in handen der Chineezen,
Dan werd de Paaschkaars aangesto
ken en van haar licht aan zooveien
mogelijk meegedeeld. De huismoeder
legde in haar keuken nieuw vuur
aan; 't behoorde tot de goede huis
houding, te zorgen dat het nooit uit
ging, zoodat men 't geheele jaar door
„heylich vuur in huys had w
Doch laat ons niet langer over
dergelijke uitwendige plechtigheden
spreken Wij keeren met onze ge
dachten terug tot de schare, die in
de huizen des gebeds de nachtelijke
uren in gebed en overpeinzing door
bracht.
Aantrekkelijk zijn de beschrijvin
gen, die ons van het groose feest
worden gegeven. „Zoodra de dage
raad aangebroken was, lieten pauk
en trompetgeschal, gelijk later het
klokgelui, zich hooren men haastte
zich uit kerken en woningen, snelde
elkander in de armen, begroette el
kander met den broederkus en.de
was, die alom bekend zijn als nooit over
troffen schaggeraars en scharrelaarseen
enkele maal waagde een photograaf het
om voor eenige maanden het eiland te be
zoeken, en die ging dan met goed gevul-
den buidel weg, want ieder wilde zijn por
tret laten maken, al ware het alleen om
eenige verandering te brengen in de dage-
lijksche sleur.
Onder die Europeanen, waartoe ook ge
rekend moeten worden zij die zich daar
voor uitgaven en dan ook als een dandy
op schoenen rondwandelden, waren er van
allerlei huidskleur, vol- en halfbloed, en
sommigen zelfs met zoo weinig Europeesch
bloed in de aderen, dat aan het uiterlijk
hunne Europeesche afstamming niet meer
merkbaar was de Hollandsche taal werd
slechts door enkelen zuiver gesproken en
sommigen, vooral dames, bedienden zich
liefst van het Maleisch, doorspekt met eenige
onverstaanbaar en eigenaardig uitgesproken
Hollanesche^svoofden. Allen waren echter
vriendelyk, gezellig en éven als overal el
ders belust op feestjes, waardoor de goede
harmonie bevorderd werd en zelden erns
tige storing ondervond, wat ook voorname
lijk te danken was aan den Resident en
diens lieve familie, die door hunne wijze
van optreden en omgang de harmonie be
vorderen en met behulp van den Militairen
Bevelhebber bij tijds alle botsingen wisten
te voorkomen.
Vooral de dames, zoowel jong als oud,
waren dol op dansen, eene eigenschap die,
triomfkreet: „de Heer is waarlijk
opgestaan!" vloeide van ailer lippen.
Geestelijke blijdschap deed aller
harten kloppen. Zij openbaarde zich
niet alleen in jubelkreten, maar vooral
in werken der barmhartigheid. Pries
ters en leeken wedijverden in het
bewijzen van weldadigheid aan kran-
ken en armen, gevangenen en slaven.
Rijken richtten overvloedige maaltij
den aan om de armen te spijzigen,
anderen stelden slaven in vrijheid.
Zoo sprak zich de Paaschblijdschap
op velerlei wijze ook in het maat
schappelijk leven uit Wat het ker
kelijk leven betreft, op den grooten
feestdag zelve en ook nog op de
volgende dagen ging de gemeente in
feestdos naar de heiligdommen op.
Niet knielend, maar staande, werd
er gebeden En de lieflijkste Paasch-
zangen weerklonken, Gode en den
verrezen Heiland tot lof.
Over joeiug©1""-dagen zullen ook in
de kerken onzer dagen weer de
Paaschzangen weerklinken mochten
zij uit veler harten opstijgen en ge
tuigen zijn van veler diepe blijdschap
en innig geloofs- en liefdeleven.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
Zeer belangrijk nieuws ditmaal.
Zaterdagavond een officieel bericht uit
Berlijn: »Het eerste deel van den grooten
slag in Frankrijk is geëindigd. Wij hebben
den slag bij Monchy-Kamerijk-St. Quentin-
la Fère gewonnen. Een aanzienlijk deel
van het Engelsche leger is verslagenHet
Londensch bericht van denzelfden dag meldde
feitelijk hetzelfde
»De Duitschers zijn door ons verdedi
gingsstelsel ten Westen van St. Quentin
gebroken. Onze troepen op dit gedeelte
van het slagfront trekken in goede orde
over het verwoeste gebied terug, ten einde
verder in het Westen nieuwe stellingen in
gereedheid te brengend.
»Net lekkerzal menigeen deuken
als hij dit leest. »lk gun het dien kwel
geesten der neutralen van harte. Voor
mijn part worden ze allen de Noordzee in
gejaagd. Daarom hadden ze zeker onze
schepen zoo broodnoodig en daarom hebben
ze die van ons geroofd omdat ze wel zagen
aankomen, dat het misliep in Frankrijk.
Nu, onze schepen mogen wel vliegen over
de wateren om de vluchtende Engelschen
niettegenstaande de heerschende warmte,
ook de tegenwoordige leden van het schoone
geslacht, vooral in Indië, niet kan worden
ontzegd elke gelegenheid greep men aan
om aan dien lust bot te vieren, en als
men eens aan den gang was, dan bleek
het somtijds moeielijk om de dansgrage
gasten naar huis te krijgen, want onver
moeid zwierden zij vroolijk lachend rond,
en meest altijd was het de rijzende zon
van den nieuwen dag die de feestvierenden
naar huis joeg.
Een tijd lang was eene oude piano op
rollen het eenigste instrument dat, door
een liefhebber vrijwillig bespeeld, met wei
felende tonen zoo goed en zoo kwaad als
het ging de dansmaat aangaf en voor elke
gelegenheid naar den nieuwen gastheer
werd gerold, waar dan iemand, die be
weerde een goed gehoor te hebben, zich
een oogenblik met het stemmen van het
instrument bezig hieldde beide Hoofden
der plaats, het civiele en militaire, waren
de eenigsten die eene piano in eigendom
bezaten.
De liefhebbers, die vrijwillig de dans
muziek op de piano trommelden waren
dikwijls moeilijk te vinden, daar deze dan
natuurlijk van den dans waren uitgesloten,
eene uitsluiting waarop niemand gesteld
was.
Gedurende een paar maanden had men
eens het geluk gekend, van een soldaat
in het granizoen te hebben die de har
monica bespeelde en ook zoo'n instrument
nog tijdig genoeg naar hun land terug te
voeren
Bedaar wat aan, geachte Lezer. Waarom
zoo gefulmineerd juist tegen de Engelschen
Alsol ook de centralen ons niet genoeg
geknepen hebben Houd uw hoofd koel
wees bovenal pro-Nederlander en laat
uw haat zich richten tegen den oorlog in
plaats van tegen een der oorlogvoerenden.
Bovendien de Engelschen zijn waarlijk
nog niet tot de kust teruggeslagen. Immers
het eerste deel van den grooten
slag in Frankrijk is pas gewonnen. Er
moet dus nog heel wat volgen. Maar wat
de Duitschers op den avond van den twee
den aanvalsdag hebben bereikt is toch een
merkwaardig succes. Hun is gelukt wat
nimmer, noch aan een Duitsche, noch aan
een Fransche of Britsche legermacht op
het Westelijk front, hetzij in een plotse-
lingeu aanval, hetzij in een langdurig voort
gezet offensief, ooit is mogen gelukken
de doorbraak door het heele vijandelijke
verdedigirigsstelsel, het bereiken van het
zeer veroncferstellenderwijs zoogenoemde
- »open« veld daarachter.
Doch geven wij een verslag van de ge
beurtenissen zooals zij elkander opvolgden.
Vrijdagavond dan, zijn de Duitschers dooi
de Britsche verdedigingslinie heengebroken.
Maar boe buitengewoon deze prestatie op
zich zelve moge zijn, het is toch nog iets
anders dan een strategische doorbraak,
dan een doorbraak van het vijandelijke
leger, waardoor dit wordt gesplitst in
twee deelen, die geen voeling meer met
elkander hebben en waardoor de aanvaller
in staat wa-dt gesteld de vijandelijke vleu
gels op te rollen. De Engelschen hebben
toch kans gezien op nieuwe, stellingen terug
te trekken. »In volmaakte orde« gelijk
zij melden. Uit bet getal gevangenen
45000 dat gemaakt werd, blijkt dan
ook wel dat het leger als zoodanig zich
heeft weten te dekken. Wel is liet den
Britten niet gelukt alle kanonnen mee te
voeren. Meer dan 600 vuurmonden vielen
den Duitschers te buit.
Zaterdagavond bereikten de Engelschen de
nieuwe stellingen waarvan wij boven spra
ken. Wij hebben hier te doen met stel
lingen aan de Somtne. Bapaume Péronne
waren toen nog in hun bezit. Inmiddels
rukten Fransche, Amerikaarische en Britsche
hulptroepen aan. Deze reserves hadden tot
taak de Duitschers in de flank te vatten
en in hun opmarsch te stuiten. Maar hun
hulp kwam te laat. Zij werden verslagen.
bezat, en dit was een waar evenement
geweestdit genot had echter maar kort
geduurd, want de zoo gewaardeerde mu
zikant verhuisde eensklaps naar die gewes
ten van waar nog niemand is teruggekeerd
.en waar vermoedelijk geen harmonica's
noodig zijn, ten minste men neemt ze
daarheen niet mede de rouw was alge
meen, en de door de welluidende harmo
nica verwende inwoners van Muntok moes
ten zich weer met hunne rollende rammel
kast vergenoegen, wat wel het dansen niet
belette, doch menig lief meisje een zucht
van verlangen deed slaken naar muziek
van beter allooi.
Op zekeren dag, na aankomst van den
mailstoomer van Batavia, hadden Muntok's
inwoners zich op het wandeiuur, instede
van hunne gewone wandeling, naar het
zeestrand of in de omstreken te doen, in
grooten getale vereenigd in de breede, door
prachtige majestueuse waringins overscha
duwde laan, Muntok's trots, aan welks
einde men een fraai uitzicht heeft op de
ruime, helder witte Residentswoning en
die langs de woning van den Militairen
Kommandant voert, want een gerucht had
de ronde gedaan dat de gemoederen in
beweging bracht en vooral de jeugdige
harten en hartjes levendig deed kloppen
ieder was met koortsachtigen ijver in de
weer, om zich zekerheid te verschaffen.
Het nieuws dat zooveel agitatie veroor
zaakte was, dat met den stoomer ook een
soldaat was aangekomen, die tevens mu
Nu de berichten over de gebeurtenissen
van ZondagEerst het Engelsche avond-
bericht daarin staat, dat ook ten Noorden
van Péronne de Britten den terugtocht
hebben moeten aanvaarden, en dat zij ten
Zuiden van die plaats hun nieuwe stellin
gen aan de Somme op eenige plaatsen
reeds hadden verloren. Maar dit verlies
beschouwt Haig niet als definitief, want
hij zegt (en het klinkt wat trouwhartig):
»daar worden maatregelen tegen genomen.
Het Duitsche avondbericht komt met deze
mededeelingen geheel overeen, geeft alleen
wat meer topografische aanduidingen.
Een belangrijke aanvulling is voorts, dat
de Duitschers ook tussehen Ham en la
Fère (tussehen Somme en Oise) Zuidwest-
waarts oprukken, blijkbaar de achteruit
gedreven Fransch-Amerikaansche hulptroe
pen op de hielen zittend.
Het hangt af van de spoedige komst
van de noodige reserves of de Britten nog
tijdig tot staan kunnen komen. Geschiedt
dit niet dan krijgt de aanvaller toch ge
legenheid zich riaar rechts en links uit te
breiden.
De Duitschers zijn daar trouwens al mee
bezig. De hoofdrichting van hun opmarsch
is die van den benedenloop van de Somnap,
in de richting van Amiens en de zee. Nu
op hun rechterflank Bapaume is gevallen,
en op hun linkerflank de Fransch-Ameri
kaansche tegenaanvallen geen resultaat
hebben opgeleverd, zal het voor de gealli
eerden niet gemakkelijk zijn een zoodanigen
opmarsch te voorkomen, die natuurlijk wel
degelijk een strategische doorbraak en een
scheiding tussehen de Britsche en Fransche
legers teweeg zou brengen.
Behalve de terreinwinst, de gevangenen
en de kanonnen verwierven de Duitschers
zich bij dezen opmarsch tal van nuttige
zaken. Een bericht dienaangaande uit
Berlijn meldt toch
Achter de derde stelling stonden marine
kanonnen, spoorweg-kanonnen en lagen al
de tallooze opslagplaatsen en magazijnen.
De terugtocht was zoo snel in zijn werk
gegaan, dat de Engelschen hier slechts een
klein gedeelte van de voorraden harden
kunnen wegvoeren, ja ze niet eens hadden
kunnen vernietigen.
Munitiedepots vol granaten en duizenden
kisten geweermunitie en handgranaten her
innerden door de ongereptheid, waarin de
Duitschers ze vonden, aan den veldtocht in
Italië. In de dorpen die de Duitschers in
1917 hadden vernield, hadden de Engel-
sicus was en meesterlijk de viool bespeelde,
doch wat wel als het voornaamste werd
beschouwd, ook een degelijk instrument had
meegebracht, zoo al niet iti zijn ransel, dan
toch in eene afzonderlijke kist.
Een viooldat was nog heel iets
anders dan een harmonica
De meest ongeduldigen en nieuwsgieri
gen waren reeds naar de kazerne gegaan
om de juistheid van dat blijde bericht te
vernemen, doch zij waren even wijs terug
gekomen, als zij gegaan waren Het
bleef bij een gerucht.
En de officieren 1 Och zij hielden
de spanning gaande, hetzij omdat zij zelf
niets wisten, of wel omdat de verwachting
de donzige wangen der iiave jeugdige
schoonen levendig kleurde, wat hen des
te bekoorlijker maakte, en hen ook zoo
lief en minzaam bij de sabeldragenden om
zekerheid deed aandringen, want wie peilt
de gemoederen van de jeugdige zoneu van
Mars als er lieve jonge meisjes in 't spel
zijn dan zijn zij soms wel eens zelfs tot
huichelarij in staat.
Er werd in de verschillende groepen
druk gefluisterd, gesproken en veronder
steld, en 'n luisterende vreemdeling zou
gedacht hebben dat Muntok's inwoners
alleen aan dans en muziek dachten, zoo
zeer was dat het besproken hoofdonderwerp
waarover men zich gaandeweg de meest
verheven en schitterende luchtkasteelen
schiep.
Wordt vervolgd
n Boimnelerwaarti.