Oe Kabinetscrisis.
zuidwaarts nog bijna geheel aan den weste
lijken kant van die onbegaanbare streek,
die nu eenmaal de terugtoccht der
Duitschers toch vrij langzaam, en met ver
schillende étappes in zijn werk gaat
alleen indirect, door flankbewegingen, is
te vermeesteren.
Uit dit alles blijkt wel dat het in het
westen langzamerhand zal komen tot een
taaie verdediging in den stellingsoorlog. De
aanvallende bewegingsoorlog waar de Duit-
sche legerleiding zooveel van verwacht had
heeft niet tot resultaat kunnen voeren
De twee strijdende groepen kunnen zoo
weer een onafzienbaren tijd tegenover elk
ander staan, elkander uitputtende de zwak
ste zal wel langzaam wijken, maar een
beslissing zal vooreerst niet worden ver
kregen,
Als er nu maar bemiddeling mogelyk
was. Maar daar ziet het nog niet naar
uit. In ons laatste overzicht wezen wij op
de zeer belangrijke rede die Dr. Solff, de
Duitsche staatssecretaris voor koloniën, voor
de Duitsche vereeniging gehouden heeft.
Deze rede klonk zeer vezoeningsgezind
en deed deswege aangenaam aan, een in
druk, die ook onderscheidene Duitsche
bladen, blijkens een telegram uit Berlijn,
hebben ontvangen. Hoezeer velen in Duitsch-
land verheugd zijn over dit verzoeningsge
zinde woord, blijkt thans uit het telegram,
dat de Fortschrittliche Volksparteri te
Hamburg tot dr. Solff gericht heeft, welk
telegram als volgt luidt«Hooggeëerde
ExcellentieVeroorloof mij, persoonlijk
en als voorzitter der Vereeniging, u onzen
diepgevoelden dank uit te spréken voor
datgene wat gij gisteren in de Deutsche
Geselschaft gezegd hebt. Dat gij spraakt,
en wat gij zeidet, is voor millioenen in
Duitschland een verlossend en verheffend
woord geweest.*
Een verlossend en verheffend woord
Dat is inderdaad wel een zeer krachtige
uiting van waardeering en tevens een be
wijs, hoezeer in Duitschland de pocherige
woorden moede zijn, waarop de Al-Duitsche
scribenten het volk zoo lang hebben ont
haald. Men wil toenadering, verzoening
in Duitschland en men krijgt genoeg van
het overwinningsgeschetter der annexionis-
teri, welk geschetter trouwens de laatste
maanden of heel wat verminderd is en dat
om begrijpelijke reden.
Solff's rede heeft dus op de gematigde
elementen in zijn land een goeden indruk
gemaakt. En welke was de indruk in
het vijandelijke buitenland, en voornamelijk
in Engeland De meeste bladen lieten
zich zeer gematigd uit, het beste bewijs,
dat Solff's rede zelf dit ook is geweest, en
al is men het natuurlijk weer niet met
hem eens Ms dit ook zoo was, dan
zou de vrede wel spoedig gesloten kunnen
worden het kost blijkbaar den schrij
vers der door ons bedoelde dagbladartike
len moeite den bekenden toon van wan
trouwen en misprijzen tegenovei dr. Solff
te kunnen vinden.
Intusschen heeft ook lord Robert Cecil
over den vrede gesproken, en dat wel in
een interview met een vertegenwoordiger
van Reuter. Cecihmoest erkennen, dat de
rede op één punt een groote verbetering
was in toon verschilt zij, aldus zijn oor
deel, met alles wat tot dusver uit Duitsch
land gekomen is. Voorts zeide Cecil o. a.
De zinsnede, die Solff ten opzichte van
België heeft gebruikt, is een groote voor
uitgang op alles wat vroeger over dit land
is gezegd.
De woorden wij zijn niet voornemens
België in welken vorm óok te behouden,
zijn bevredigender dan alles wat er aan
vooraf is gegaan. Behalve wat betreft het
feit, dat Solff in verband met zichzelf
zeide«de rijkskanselier heeft verleden
maand verklaard*
De kanselier heeft een verklaring van
algemeene strekking afgelegd, welke hij
gedwongen was om achteraf te veranderen.
Indien Solff's verklaring slechts een para-
phase is van de vroegere opmerking van
den kanselier, beteekent zij weinig, daar
zij geen herstel belooft voor de toekomst.
Indien echter Soil's verklaring apart van
die van den kanselier moet worden beschouwd
schijnt ze mij een vooruitgang toe.
Verder sprak Cecil over Duitschland als
koloniale mogendheid. Of het Duitsche
rijk zijn koloniën terug zou krijgen, lag
niet alleen bij Engeland te beslissen doch
zou in samenwerking met de andere bond-
genooten worden beslist. Wat betreft het
vredesverlangen dat in Duitschland leeft,
daar wil Cecil niet naar luisteren.
Ik ben een vurig pleiter voor den vrede,
doch ik ben diep overtuigd, dat hij niet te
verkrijgen is zonder een overwinning en de
erkenning van Duitschland, dat het de ne
derlaag geleden heeft.
Tot zoover Cecil's uitlatingen, die ook
duidelijk eenige waardeering laten door
schemeren voor Solf's standpunt, doch te
vens o. i. nog allerminst in staat zijn bij/
ons de overtuiging te wekken, dat er met
Engeland te praten valt. Op sommige pun
ten van Cecil's verklaring zou men het
zeggen, maar het slot bederft weer alles
want van Duitschland de erkenning te
eischen, dat het de nederlaag geleden heeft
staat feitelijk gelijk met te zeggenwi
vechten Duitschland dood. Van Duitschland
dat nog allerminst aan de nederlaag toe is
mag men toch niet verwachten, dat het na
de geweldige prestaties van kracht, die het
geleverd heeft, zich overwonnen zal ver
klaren
Neen, daar zijn wij nog niet aan toe
al schrijft Hervé in de Victoire «Als dank
zij het toestroomen van Amerikaansche
reserves, generaal Foch zijn groote operatie
onverzwakt kan blijven voortzetten, dan
zullen wij niet op het voorjaar behoeven
te wachten om de ineenstorting van het
Duitsche leper te zien.*
Laat men niet te vroeg victorie roepen
Wie zich voor ontgoochelingen wil behoeden,
houdt zijne verwachtingen binnen de perken
en daartoe is ten opzichte van de debacle
van het Duitsche leger nog van dit najaar
wel eenige aanleiding.
BUITENLAND.
Voedselgebrek in Rusland.
In zijn laatsten brief uit Moskou heeft
Hans Vorst het in 't Berl. Tagebl. nog
maals over het voedselgebrek in de steden
van de sowjet-republiek en over de tegen
stand, dien de boeren den requisitie-afdee-
lingen, welke de regeering op hen afstuurt,
bieden. De bolsjewiki, dis de soldaten hun
wapenen hebben laten houden, plukken
daarvan nu de wrange vruchten, want de
boeren beschikken niet alleen over geweren,
maar zelfs over machinegeweren, en aan
gezien de dorpen gemeene zaak met elkaar
maken en bondgenootschappelijk de requi
sitieafdeelingen te lijf gaan, vloeit er maar
uiterst weinig graan binnen. Het is dan
ook een feit, dat in alle steden, groot en
klein, gebrek heerscht.
De bolsjewiki hebben al voortdurend de
graanprjjzen verhoogd, maar de boeren zijn
voor papieren geld, dat trouwens zoo goed
als geen waarde heeft, vrij ongevoelig ge
worden. Daarbij komt, dat de ketting-
bandelaars en smokkelaars hun nog veel
hoogere prijzen bieden dan de autoriteiten
en zoo komt nagenoeg alles, wat de boeren
afstaan, in den kettinghandel terecht. Van
daar de duizelingwekkende hoogte waartoe
de graanprijs is opgedreven.
Reuter's bijzondere' correspondent bij het
Britsche leger seinde Maandag: Sedert 24
Augustus vormt het Duitsche leger geen
aaneengesloten geheel meer over een vrij
groot frontgedeelte. Hoe verbazingwekkend
ook, het is niettemin een feit. Op som
mige plaatsen loopen kleine groepen Duit
schers rond, een gelegenheid zoekend om
zich over te geven. Zij hebben groote
pakken bij zich en verklaren, dat zij den
oorlog moe zijn. Dit is teekenend voor
de stemming in het Duitsche leger, die
ontmoediging is verreweg de voornaamste
factor in den huidigen toestand. Intusschen
twijfelt niemand er aan, dat de Duitschers
zich op een sterke weerstands-positie zullen
opstellen.
Reuter verneemtwij hebben de weste
lijke buitenwijk van Thilloy bereikt, maar
hebben de plaats niet in onze macht. Van
Avesnes-les-Bapaume, dat we hebben, loopt
de linie noordwaarts naar een punt wes
telijk van Croisiiles, Wancourt, dat we
hebben, en Monchy-le-Preux, dat wij even
eens vermeesterden.
Op het Fransche front is Fremoy bij
Roye nog niet door de Franschen genomen,
zooals bii vergissing werd bericht, dat wel
was geschied.
(sintsdien is dit eerste bericht toch juist
gebleken, Red.) In den eersten slag aan
de Somme van 1 Juli tot 31 October 4916
werden 44 vierkante mijl gronds veroverd,
terwijl van 21 tot 25 Augustus, 1918 dus
in vier dagen tijds, 116 vierkante mijl
lerwonnen werden, hetgeen tusschen de
twee en drie maal zoo veel is in vier da-
£en als in 1916 in vier maanden.
In de afgeloopen vier dagen is aanzien-
ijk meer terrein gewonnen dan de Britsche
en Fransche legers bij elkaar in den heelen
eersten slag aan de Somme bemachtigden.
De Duitsche tegenstand lijkt niet naar
dien, bij vroegere gelegenheden geboden,
en de Duitschers geven zich ook veel gau
wer over, terwijl de vooruitgang aanhoudt.
Bezuiden Bapaume staat de positie veel
minder vast dan ten N. daarvan waar
's vijands tegenstand toeneemt.
Foch over deu toestand.
Parijs, 24 Aug. Maarschalk Foch heeft
naar aanleiding van de uitreiking van den
maarschalkstaf door den president van de
republiek de vertegenwoordigers van de
Fransche pers ontvangen en hun de vol
gende woorden toegevoegd
»U hebt u kunnen overtuigen, dat de
krijgsverrichtingen, waarmee we 18 Juli
een begin hebben gemaakt, uitstekend loo
pen. We gaan ermee door. Ik wensch
me niet aan voorspellingen te wagen de
feiten zijn meer waard dan alle fraaie
beloften. Het dient nergens toe om over
dreven verwachtingen te wekken. Op
daden aheen komt het aan. Al mijn in
spanning geldt de verwezenlijking. Wat
onze troepen aangaat, u kunt er alles van
zeggen, wat u wilt, u zult ze toch nooit
genoeg prijzen en u zult hun onversaagd
heid nooit te erg in de hoogte steken.
Ondanks de zengende hitte, ondanks ver
moeienis, ondanks alie bezwaren marcheeren
ze altijd. Dat ze onverpoosd vechten, in
dien de aanvoering hun geen rust gunt,
dat deze hen niet laat aflossen, doet er
weinig toe nochtans kan men alles van
hen vragen, wat men wil, ze brengen het
er schitterend af. Vroeger heb ik u eens
gezegd, dat de Duitschers, als een golf
aanstuwend, op het strand ineenzonken
Deze golf rolt thans terug naar gelang van
de kartelingen der zee, die terugvloeit van
een strand vol klippen.
Het Bijgeloof in Frankrijk.
Het Parijsche dagblad l'Oeuvre heeft er
het volgende artikeltje over van G. de la
Fouchardière
«Al naarmate wij naar de middeleeuwsche
barbaarschheid terugkeeren, gaan wij vooruit
op den weg van een mysticisme, waarvan
het talisman-geloof op het oogenblik de
meest populaire vorm is.
Zoo hebben wij te Parijs het algemeen
Rintintingetöof gehad. (Rintintin en Néu-
nette waren de wollen poppetjes, die men
dragen moest om gevrijwaard te zijn tegen
bommen en granaten.) In de provincie
vinden de waarzegsters al net. zooveel ge
loof, als de orakelsprekende militaire kritici
der Parijsche bladen. En de veehoeders
in de Landes-streek hebben in een weide
boven de pijnboomen aan den horizon uit,
de geheel herstelde kathedraal van Reims
zien verschijnen.
o
Be slag in Frankrijk.
Londen, 26 Aug. Vanochtend drie uur
vielen Canadeesche, Schotsche en Lon-
densche troepen aan ter weerszijden van
de Scarpe van Croisiiles tot nabij Cravelles.
Op den Z. oever vielen de Canadeezen aan
trokken door de eerste vijandelijke verde
digingslinie en veroverden bij den eersten
stormloop den Oranje-heuvel.
Ondanks den regen bereikten zij weldra
Wancourt en Monchy-le-Mreux, welke
plaatsen veroverd werden en voorbijge-
tiokken Op den N. oever namen de
Schotten de voorste versterkingen bezuiden
Gravelles, bereikten den zoom van Roeux
en veroverden de chemische fabriek N.
van die plaats.
Het hoogere terrein tusschen Croiselles
en Heninel werd door Schotten en Londe-
naars veroverd, die vele gevangenen maak
ten. Meer Zuidwaarts zetten wij onzen
opmarsch aan beide zijden van de Somme
voort. Australiërs namen Cappy en vor
derden Oostwaarts daarvan. Ten N. der
Somme veroverden wij Suzanne. Verder
N. rukten de Engelschen op in de richtipg
van Montauban. Troepen uit Wales ver
overden Bazentin-le-Grand. Onze druk
houdt overal aan en in verschillende sec
toren legden wij onze linie vooruit.
Parijs, 26 Aug. (R. O.) Avond-bericht
Aan weerszijden van de Avre hebben de
Franschen plaatselijke operaties uitgevoerd,
die hen in staat stelden Fresnoy-les Roye
en St. Mard te nemen. Niettegenstaande
den levendigen tegenstand der Duitschers.
Het aantal Duitsche gevangenen tot dusver
gemaakt bedraagt meer dan 600. In de
Vogezen hebben de Franschen verscheidene
overvalspogingen afgeslagen.
o
De toestand der Frausclik industrie.
E. Thérij schrijft in de «Economiste
Européon*
Door de in alle deelen van het land
werkzame «comités d'action économique*
is vastgesteld, dat van dé in het niet-bezette
gebied gevestigde, ongeschonden gebleven
ndustrieën tenminste 40% het bedrijf heb-
ien stopgezet, voornamelijk wegens gebrek
aan leidend personeel, arbeiders en grond
stoffen en voorts omdat bijna allen uitvoer
is verboden. Van de 60 pCt., die nog in
werking zijn, werkt ongeveer de helft voor
egerdoeleinden.
Frankrijk schijnt dus de kracht te mis
sen om zijn resteerende industrieën ten
volle te exploiteeren, nadat het reeds de
belangrijke kolenmijnen, het ertsbekken
van Briay en Longwy, de laken- en suiker
industrie en de weverijen in het Noord-
Oosten tengevolge van de bezetting door
de Duitsche troepen heeft verloren
lit de Kroniek ran de Bescherming der
kleiue Naties.
Naar wij in «Svenska Dagbladet* van
den 23 Augustus lezen, meldt een telegram
uit Stockholm aan «Morges Handels- o
SjöiartsstideHde*, dat Engeland allen uit
voer van steenkoleu uit Spitsbergen naar
Zweden verboden heeft, ondanks het feit
dat de kolen uit de Zweedsche mijnen ge
dolven zijn. Het telegram bericht verder
dat er op het oogenblik ongeveer 35.000
ton kolen klaar zouden liggen voor ver
scheping voor de Zweedsche staatsspoor
wegen, maar dat den Noorschen booten
die de kolen zullen overbrengen, verboden
is, uit te varen.
o
Een neutraal oordeel over de propaganda
der Entente.
Het ZwitSérsche blad «Basler Nationa
Zeitung« schrijft
«De Engelschen ondersteunen hun mi
litaire operaties rusteloos door het gespro
ken woord. Onder alle ons in de laatste
dagen bekend geworden uitlatingen is we
de slechtste de rede, waarmede Lore
Northcliffe de vertegenwoordigers der over-
zeesche pers aanspoorde, eene aansporing,
welke dezen waarschijnlijk niet. noodig
hadden. Het is le begrijpen, dat de v|j
anden weinig geneigd zijn elkaar gerech
tigheid te laten wedervaren en de Entente
overtrof Duitschland steeds in hartstocji
télijkheid. Maar dezelfde Entente, die
voortdurend over Duitsche gruwelen, bar
baarschheden en schendingen van liet vol
kenrecht jammert, ontziet in haar redevoe
ringen niets. Zoo vaak men dergelijke
redevoeringen leest, staat men verwonderd
over de natuurlijkheid, waarmede den te
genstanders misdaden worden aangerekend,
welke men aan de eigen oorlogspartij
gaarne toeslaat, ja als dapperheid en
flinkheid prijst.
De Entente-bommen hebben blijkbaar
slechts de eigenaardigheid alleen personen
die tot de Duitsche krijgsmacht behooren,
te treffen en wanneer in Griekenland de
officieren, die tegen den oorlog zijn, ge
ïnterneerd en doodgeschoten worden, de
tegenstanders der Entente van huis en hof
verdreven, dan heet dat een noodzakelijke
oorlogsmaatregel. Maar waarom is dat
zelfde bij den vijand dau een misdaad
Het is steeds dezelfde schandelijke truc de
gruwelen, welke de oorlog met zich brengt
alleen den vijand als misdaden aan te re
kenen en zichzelf van dezelfde schuld schoon
te wassehen.*
Duitsche boeken in Japan.
De Japan-Times meldt, dat ongeveer
20.000 Duitsche boeken over natur.uweten
schappen, scheikunde, geneeskunde, indus
trie en literatuur onlangs in het bezit
kwamen van een boekhandel in Tokio. De
hoeken over scheikunde en industrie waren
binnen weinige dagen uitverkocht en de
voorraad over de andere onderwerpen zul
len het spoedig zijn. Het zijn alle uit
gaven van 1915. De betreffende boek
handel had de boeken gekocht door he-
middelling van het ministerie van buiten-
landsche zaken en den Britschen gezant
van boekhandelaars in neutrale landen, in
het bijzonder in Zwitserland en Nederland.
De prijs was ongeveer het dubbele van
vroegere leveringen. Een volgende.zending
Duitsche boeken wordt nog verwacht.
Rusland.
De czarcwitstj ook vermoord
De Daily Mail meldtEen Russische
prins, kort geleden in Engeland aangeko
men, meldt dat de Bolsjewiki, kort nadat
zij den czaar gedood hadden, ook deczare-
witsj vermoord hebben. De moordenaars
gingen naar den jongen toe en zeiden
«Wij hebben je vader gedood. Een hon
dendood voor een hond.* De czarewitsj
brak in tranen uit, waarop iemand uit de
bende hem met een revolver dood schoot
o
Londen, 25 Aug. Reuters correspondent
meldt, dat Britsche patrouilles zijn binnen
gedrongen in Bapaume, Thilloy en Croisiiles.
o
Brood zonder meel.
Brood te vervaardigen zonder meel klinkt
wat avontuurlijk. Inderdaad bestaat er ech
ter een nieuw prosédé, waardoor de arbeid
der broodbereiding verbazend vereenvoudigd
wordt. Naar het «Berliner Tageblatt*
meldt, werd de vervaardiging dezer dagen
in bijzonderheden voor vertegenwoordigers
der pers gedemonstreerd.
Het allereerste geheim ligt in het vol-
edig ten nutte maken van koren, wat niet
geschiedt bij de vermaling van graan. De
uitvinders van het nieuwe brood laten het
coren niet naar den molen gaan. Het wordt
gewalst, nadat het tevoren van de onver
teerbare buitenste omhulling ontdaan is.
)e na het walsen verkregen massa wordt
gekneed, het brooddeeg is met of zonder
toevoeging gereed en kan in den oven ge
bracht worden. Zoo zijn van alle traditio-
neele hulpmiddelen der brood bereiding niets
meer overgebleven dan hel begin en het
eindehet koren en de bakoven. Al het
overige is overbodig.
De deskundigen roemen onder de voor
deden van het zoo bereide volkoren-brood
de ongeveer 10 percent hoogere voedings
waarde, de meer hygiënische bereiding
de deegmassa wordt niet door handen aan
geraakt, alies gaat machinaal en verder
de vergeleken bij de tegenwoordige onge
veer 25 percent goedkoopere bereidings
wijze. Alle eiwitbestanddeelen van het
graan worden volkomen medegenomen
daardoor wordt de voedingswaarde van dit
brood aanmerkelijk grooter.
BINNENLAND.
Naar de «Tel.* van betrouwbare zijde
zegt te vernemen, worden pogingenaan
gewend tot het vormen van een kabinet,
waarin ook niet-rechtsche personen zullen
worden opgenomen.
De portefeuille vaii Buitenlandsche Zaken
zou zijn aangeboden aan jhr. mr. dr. H.
A. van Karnebeek, burgemeester van 's-Gra-
venhage, die haar zou hebben aanvaard.
Het blad maakt van een en ander onder
eenig voorbehoud melding.
Kippendieven.
Woensdagnacht halfeen werd een familie
aan den Laanhoek te Wassenaar gewekt
door het blaffen van den hond. Men zag
drie mannen, die zich plotseling liet vallen.
In een oogwenk werden de buren gewekt
en ging men op zoek naar het drietal.
Spoedig ontdekte men, dat zij zich in een
schuurtje verborgen hadden.
Plotseling kwam er een te voorschijn,
die met een schot hagel in het been werd
getroffen en neerviel. Ook de beide ande
ren verlieten de schuur. Bij de worste
ling, welke daarop volgde, werd een land
bouwer met een breekijzer op het hoofd
geslagen, waardoor een breede snede ont
stond. Het gelukte echter met vereende
krachten het drietal te overmannen en te
binden, waarna zij per wagen naar het
dorp getransporteerd en aan de politie
overgeleverd. Alras bleek het, dat men
met kippendieven te doen had gehad. Bij
de familie aan den Laanhoek waren alle
kippen gestolen, zij lagen in zakken op het
erf. De in 't been geschotene is naar het
ziekenhuis in Den Haag getransporteerd.
De daders zijn Hagenaars en goede be
kenden van de politie.
Thee.
Vermoedelijk met de eerstvolgende ge-
egenheid zal .thee uit de lading van het
gerequireerde s.s. »Lombok« uit Engeland
naar ons land verscheept worden. De
partij is 10.000 kisten groot.
Koffie.
Van de verwachte ruim 42.000 balen
koffie, afkomstig uit in beslag genomen
Nederlandsche schepen, zijn reeds 32.000
ba'en hier te lande aangevoerd. Het res
tant wordt binnenkort verwacht. Bij de
tegenwoordige rantsoeneering zal de voor
raad koffie vermoedelijk tot einde Maart
reiken.
Aangaande de 104.000 balen kof de, die
in Amerika liggen, eveneens uit gerequi
reerde Nederlandsche schepen, worden on
derhandelingen gevoerd.
Graan uit Amerika.
Het s.s. «Hector« is met graan uit
Amerika te Amsterdam aangekomen. De
ading bestaat uit 2065 ton maismeel en
1720 ton roggemeel.
Vier vissclierszchepeu in deu grond geboord.
Naar wij vernemen is van de hospitaal
schepen »Sindoro« en «Zeeland* welke Zater
dag naar Engeland vertrokken zijn, een
draadlo is bericht ontvangen, dat zij hun
reis hebben moeten onderbreken om de
bemanningen te redden van 4 in den grond
geboorde visschersschepen, te weten, de
«Katwijk 125*, «Katwijk 26«, «Katwijk
169« en de «Katwijk 175«. De beman
ningen zijn allen gered en ongewond.
Van de zangwedstryd te 's Hertogenbosch
is de uitslag
Solo mannenkwartetteneerste prijs
Ireda's Solo Mannenkwartettweede prijs
Con Amore te Nijmegen derde prijs Fi-
delio te Haarlem vierde prys Crescendo
in Den Haag vijfde prijs Kunst en Vriend
schap te Haarlem.
Dubbele gemengde kwartetteneerste
irijs Haarlemsch Gemengd Dubbelkwartet
weede prijs J. S. Bach te Watergraafs
meer T. A. V. E N. U. te Eindhoven; vierde
irijs Philip Loots te Haarlem vijfde prijs
D. B. K. te Dordrecht.
