Und van ALTHNA
e Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3836. Woensdag 18 December1918.
FEUILLETON.
Zij, die zich op het
volgende kivartaal toen-
schen te ahonneerenont
vangen de nog verschij
nende nummers gratis.
Insectenschade op gescheurd
grasland in 1918.
R RATES,
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden j 1.20,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
Ik stel me niet voor dat het onder
werp hierboven vermeld, iedereen
evenveel belang zal inboezemen. Toeh
is het van te veel belang dat de ge
gevens hierover, vermeld in een bro
chure van de Landbouwschool te Wa-
geningen algemeen verspreid worden.
En daaromlaat ons zien wat ge
noemde school bij onderzoek te weten
is gekomen over deze kwestie.
Er is veel geklaagd over slechte
oogst op gescheurd grasland, Doch
zeer veel schade die aan de vreterij
is "toegeschreveu, moet worden ge
zocht in de langdurige droogte, of in
andere oorzaken die niet met het
scheuren te maken hadden.
Uit de enquête is wel gebleken, dat
de mate waarin de vreterij door in
sectenlarven is opgetreden, in de ver
schillende streken van ons land zeer
uiteenloopend is geweest en ook af
hangt van de gewassen, die op de
gescheurde perceelen zijn verbouwd,
den tijd van scheuren, de grondsoort
enz.
Wat de vreterij aan dê verschil
lende gewassen aangaat, kan opge
merkt worden, dat de meeste bericht
gevers de^h aver als het gewas op
gaven, dat veel van vreterij te lijden
heeft gehad. Uierbij dient in aan
merking genomen te worden, dat ha
ver. in verband met het gebrek aan
veevoeder veel is verbouwd op deze
perceelen, vooral op de zandgronden
Als veroorzaker der vreterij wordt
in de meeste gevallen de emelt op
gegeven, hoewel ook de ritnaalden
heel wat schade hebben aangericht.
De emelt werd vooral gevonden op
de lagere humus- en veenachtige
zandgrondenf
Uit Gelderland meldden bericht
gevers, dat de ijzerhoudende en darg-
EEN LEVENSBEELD.
56
«O ja, daar. wilde ik u juist om ver
zoeken. Heeft u alles bij u, juffrouw
«Jawel, meneer de avekaat. Ziet uwé,
hier is het geboortebewijs dat is de trouw-
acte, en hier heb ik den brief en 't por
tretje, asjeblief.
«Dank u.« De heer Verhagen neemt
de papieren aan, ziet ze vluchtig in en
legt ze onder zijn bereik, naast zich, op
tafel.
«Is 't zoo in orde, meneer vraagt
Strijkman.
«Die papieren, ja, de zaak, neen. Zou
u er een eed op kunnen doen, dat dit
jongmensch de zoon is van Nicolaas Makko
Met het vroomste gelaat van de wereld
antwoordt de pandjesbaas«Een eed Met
liefde, meneer Met liefde Twee zelfs
«Dus is u er volkomen zeker van
Verhagen fronst even de wenkbrauwen,
»'k Wou dat ik zoo zeker was van de
honderdduizend, meneer.
«En u, juffrouw, zou u er ook een eed
op kunnen doen vraagt de procureur met
nadruk.
Eenigzins verward door de omgeving, de
strenge blikken van den procureur en vooral
gronden meer van vreterij te lijden
hadden, dan de hoogere zandgronden.
Waren de perceelen reeds een jaar
bebouwd,, dan was de uitkomst juist
andersom Waarschijnlijk zullen' op
de lagere perceelen de emelten hoofd
zakelijk de schade veroorzaakt heb
ben, terwijl op de hoogere de rit
naalden meer optraden. De emelt
heeft een ontwikkelingsduur van eén
jaar en is dus het volgende jaar ver
dwenen, tenzij de langputmuggen weer
hun eieren op dit veld afzetten de
ritmaald daarentegen heeft een ont
wikkelingsduur van 4 a 5 jaar. De
schade door ritnaalden treedt dus
enkele jaren achtereen op.
Op de kleigronden heeft de haver
over 't algemeen niet zooveel van
vreterij te lijden gehad.
Meerdere berichtgevers maken de
opmerking, dat de haver en ook de
andere halmgewassen zich in vele
gevallen weer herstellen
Door hun uitstoelingsvermogen en den
voldoenden voorraad voedingsstoffen
in den bodem, is een tamelijk sterk
aangetast ge-was nog vaak in staat,
een voldoende opbrengst te geven.
Bij een eenigszins hollen stand in het
begin moet men dus niet te spoedig
tot uitploegen besluiten.
De aardappelen hebben in
enkele streken nog al te lijden gehad
van de ritnaalden. Op sommige per
ceelen o. a. te Akkrum trof men er
5--20 in één poter aan. De schade
aan dit gewas is over 't algemeen
echter nog al meegevallen en op ver
schillende perceelen was de uitkomst
uitstekend. Een der correspondenten
merkte op, dat de aardappels, die ge
poot werden met spruit, minder te
lijden hadden dan die, welke zonder
spruit gepoot waren. Een andere
berichtgever deelt mee, dat de Eigen
heimer minder last heeft van vreterij
dan de Roode Star en meent dit te
moeten toeschrijven aan de snellere
ontwikkeling van den Eigenheimer.
Beide waarnemingen wijzen er dus
op, dat een snelle ontwikkeling de
schade door vreterij doet verminde
ren. Op een perceel waarop aard
appels zouden gepoot worden en waar
twee dagen tevoren de pootgaten
waren gemaakt, vond de eigenaar in
deze een groot aantal ritnaalden. In
enkele zelfs 1518 stuks.
De berichten over het slagen der
erwten op de gescheurde gras
landen zijn over 't algemeen gunstig.
Bij de bruineenwitteboo-
nen heeft de vreterij door ritnaald
en emelt minder schade veroorzaakt
dan de berichtgevers over 't alge
meen mededeelen. De vroeg gezaaide
boon en hebben minder te lijden ge
had dan de laat gezaaide. Vroeg
zaaien is dus aan te bevelen. Een
der berichtgevers deelt mede, dat bij
ervaring is gebleken, dat het vochtig
maken van witte en bruine boonen
met raapolie de aantasting door rit
naald en emelt tegen zou gaan,
Over den tijd van het scheuren
zijn de meeste berichtgevers het eens,
dat dit liefst vóór den winter moet
geschieden, De zode kan dan goed
verteren en de vorst kan helpen, om
de structuur van den grond te ver-
beteren| Vogels, vooral meeuwen,
hebben dan een goede gelegenheid
een massa ongedierte te verdelgen.
Enkelen beweren, dat het scheuren
in het voorjaar aanbeveling verdient
en gronden deze uitspraak hierop,
dat de ritnaalden en emelten zich dan
blijven ophouden in de zode, waar
ze voldoende voedsel zouden vinden
De ritnaalden zouden dan het volgen
de jaar pas schade gaan aanrichten
aan de cultuurgewassen. In 1919 kan
dit door ons worden nagegaan.
Over de verdere bewerkiug van
het gescheurde land bestaat meer een
stemmigheid Bijna allen raden een
herhaalde bewerking aan met een
lichte egge en het rollen met zware
rolwerktuigen. Door de rollen wordt
een betere verbinding verkregen van
de onder: en bovengrond en een ge
regelder watertoevoer naar de wor
tels verzekerd. Ook kunnen door dit
herhaalde rollen ritnaaldenen emelten
gedood worden.
Als bestrijdingsmiddel tegen de vre
terij geelt een der berichtgevers aan,
het vaak bewerken van den grond
en het plaatsen van een kippenhok
op het veld, waarmee hij zelf zeer
goede resultaten verkregen heeft. Er
moet voor gezorgd worden, dat de
kippen 's morgens vroeg het veld op
kunnen. In sommige gevallen zal dit
middel aangewend kunnen worden,
door de woorden van Kobus, die juist
«moeder, mooi hier, hé zegt, stottert
zij «Ja, ja, ziet u-u-uwé, een eed,« en
zich herstellend, vervolgt zij op vaster toon
»'k Heb 't kind zoo van straat opgenomen,
en ik ga alleen op hem af, weet u. Strijk
man heeft de pampieren gehad en herkon
dadelyk den jongen, begrijpt u Dus
die pampieren
«Die papieren zijn volstrekt geen bewij
zen, in 't minst nieti cc
»Wablief? vraagt Strijk man verschrikt.
«Een geboortebewijs en een trouwacte
kan iedereen op het stadhuis doen lichten
alleen de brief zou een bewijsstuk kunnen
worden, wanneer
»Ja, juist, die brief en 't portretje,c
grinnikt de pandjesbaas.
«Is er niemand buiten u, die den zoon
van Makko zou kunnen herkennen. Een
van de vroegere buren bijvoorbeeld ?<a
«Och, meneer I Wie zou dat moeten
zijn en bovendien als ik uwé nou op mijn
woord van eerlijk, braaf mensch verzeker,
dat hij het is Ik zal me toch zoo niet
bezondigen, meneer, om een valschen eed
te willen doen.<r Strijkman verdraait zijn
oogen, zucht, en zet een gezicht als een
catechiseermeester.
«Men heeft mij verteld, juffrouw, dat
dit ongelukkig jongmensch niet de zoon is
van Makko, maar uw eigen zoon is.t Ver
hagen ziet juffrouw Blommers scherp en
uitvorschend aan.
«Wa-wa-wa-t-zzzegt u daar De we
duwe verschiet van schrik, maar herstelt
zich spoedig en lacht. «Hè, hè, hè, dat
's grappig nou zouën ze mij nog een kind
willen oplasteren, hè, hè, hè 1" Zij wischt
zich van angst haar slapen en voorhoofd.
Strijkman is eveneens hevig geschrokken,
maar begint ook quasi hartelijk te lachen
en grinnikt«Waar halen de menschen
de leugens van daan En wie heeft dat
gezegd, meneer de avekaat
De heer Verhagen ziet het tweetal eenige
oogenblikken doordringend en zwijgend aan,
voor hij, op elk woord nadruk leggend,
antwoordt: «Wie? Eenvoudig een jong
mensch, iemand die zich bij mij heeft aan
gemeld als rechthebbende op de erfenis
van
Een vale bleekheid verspreidt zich eens
klaps over Strijkman's gelaat, zijn lippen
beven en zijn oogen gaan rusteloos heen
en weer. «Dorus is niet dood, maar te
ruggekomen,!: die gedachte schiet hem blik
semsnel door 't hoofd. Een siddering gaat
door zijn geheele lichaam en hoewel hij
zit, knikken zijn knieën en zwikken zijn
enkels, terwijl zijn handen zich zenuwach
tig openen en sluiten.
Als een jammerlijke verschijning, die in
eiken gelaatstrek schuld verraadt, zit hij
daar, en juffrouw Juttner tegenover hem
denkt«hij krygt er wat van 1 hij krijgt
er wat van Ook haar is een rilling
door de leden gevaren, maar zij houdt zich
goed en tracht zelfs te glimlachen.
Intusschen heeft Strijkman zijn zelfbe-
maar meestal zullen er te groote prac-
tische'(bezwaren aan verbonden zijn.
Een ander deelt mede, succes te
hebben gehad met een kalkbemesting
vóór het scheuren. De werking bier
van zal moeten gezocht worden in
de verbetering van de structuur van
den grond, bet gemakkelijker vrij
komen der voedingsstoffen en de daar
door veroorzaakte snellere groei der
planten. Schuimaarde, die ook door
een der berichtgevers wordt aanbe
volen, zal wel op dezelfde manier
werkzaam zijn.
Uit Friesland werd bericht, dat de
aardappelen die met spruit gepoot
werden minder van de vreterij te
lijden had gehad.
Met zekerheid kan worden vastge
steld, dat weilanden, die in den zomer
vroeg dor worden, in vele gevallen
veel insectenlarven herbergen. Zulke
weilanden zouden bij voorkeur niet
voor scheuren moeten worden be
stemd.
Het is aan te bevelen vóór tot het
scheuren over te gaan op verschil
lende plaatsen de zoden te onderzoe
ken of er zich ook larven in be
vinden.
Daartoe volge hier ten slotte een
korte beschrijving van de beide soor
ten insectenlarven, die op gescheurd
grasland voorkomen.
De emelt (hamel, grauwe
w o r m) is de pootlooze larve van de
langpootmug, de bekende groote mug,
die men 's zomers, (van Juni tot in
den herfst) zoo vaak buiten aantreft.
Zij wordt 84 c.M. lang, is vrij dik,
grauw van kleur en bezit een taaie
huid.
Zij komen voort uit door de lang
pootmuggen op grazige plaatsen en
in losse weiden gelegde eieren. Dit
geschiedt reeds in den zomer, maar
aangezien zij dan nog klein zijn, heeft
hun vreterij op die plaatsen nog niet
veel invloed. Gedurende den winter
blijven zij dieper in den grond, maar
in het voorjaar beginnen zij opnieuw
hun vreterij aan de plantenwortels
en zijn dan zeer schadelijk In Mei
of begin Juni verpoppen de larven,
waarna de langputmug na eenige we
ken uit de pop te voorschijn komt.
De ritnaald (ook wel koper-
of hardworm genoemd) is de gele,
heersching teruggekregen, Hoewel nog
bleek en eenigszin3 onvast van stem, ant
woordt hij, zich tot een heeseh lachen dwin
gend «Hè, hè hè, hè 1 dat is wel aardig,
dat is casuweel.«
«Moeder,vraagt fluisterend Kobus, die
al dien tijd stil op zyn stoel is blijven zitten:
«Moeder, heet ik nou Makko
«Stil toch,« antwoordt vrouw Juttner
even zacht, maar uiterst angstig dat hij
nog meer zal zeggen. «Hou je mond dan
toch.«
Hoe zacht die woorden ook gesproken
zijn, toch heeft de procureur ze verstaan
en daarom richt hij nu 't woord tot den
ongelukkigen idioot. «Wat zei je daar
O ja, 'tis waar hij is immers doof?
«Och heere ja, meneer
«Kom eens bij mij.« De procureur
wenkt hem tot zich. Kobus gaat om de
tafel heen en staat nu naast den heer
Verhagen, die hem zeer luid vraagt«Jij
heet Dorus, is 't niet zoo
Makko.
«Zoo
Vronw Juttner en Strijkman herademen
op dat woord.
«Dorus Makko
Zijne moeder vragend aanziende, zegt
de aangesprokene op doffen toon «Nou
niets zeggen, hè
«Ga jij maar weer zittenik begrijp
genoeg. Hoor eens, baas Strijkman, ik
zal maar niet langer omwegen maken jij
bent een oude schurk en zij is je mede-
cylindervormige larve van een knip-
tor, een lange, smalle kever, die on
der het maken van een knippend
geluid omhoog kan springen, als hij
op den rug ligt. Zij bezit drie paar
korte pootjes, is in volgroeiden toe
stand 23 c.M. lang en lijkt uiterlijk
nog al veel op den meel worm, de be
kende larve van den meeltor.
BUITBNLANDSCH OVERZICHT.
Het is Wilson voor en Wilson na. De
machtige president van de Vereenigde Sta
ten heeft den voet op Europeeschen grond
gezet en zijn intocht in Frankrijk's hoofd
stad gehouden. Met een eerbetoon en praal
die zelfs voor een vorst buitengewoon zou
den zijn is hij verwelkomd.
Uit de uitvoerige berichten van verschil
lende correspondenten vernemen wij dat
«een zelden aanschouwde menschenmenigte
op de been was«, dat de president «bloots
hoofds en glimlachendde wolkomstgroe-
ten in ontvangst nam, dat het rijtuig van
mevrouw Wilson letterlijk bedolven werd
onder de bloemen, allemaal zeer aardige
bijzonderheden, maar toch in geen geval
zoo belangrjjk als de berichten over de ge
houden redevoeringen.
Want in die redevoeringen kwam, zoo
komt het ons voor, zeer treffend uit, het
verschil in opvatting van een man als Poin-
caré, vertegenwoordiger van de Fransche
oorlogspolitiek en van Wilson. Natuurlijk
begroef eerstgenoemde zijn meening wel
onder een massa vriendelijke woorden, maar
niettemin heeft ook hier de goede verstaan
der maar een half woord noodig, hetzelfde
wat van Wilson's rede o. i. te zeggen is.
Poincaré's rede was natuurlijk zeer com
plimenteus. Parijs en Frankrijk waren be-
geerig in Wilson «den illusteren demokraat
toe te juichen, wiens woorden en daden
bezield zijn door de verheven gedachte, de
filosofische vreugde, in de evolutie van de
universeele wetten den voortreffelijken
staatsman, die de wijze heeft gevonden
om de hoogste politieke en moreele waar
heid uit te drukken in bewoordingen, wel
ke den stempel dragen der onsterfelijkheid.
Men ziet het, zeer complimenteus. Maar
dit nam niet weg, dat Poincaré toch heel
fijntjes nog even te terstaan gaf, dat de
geallieerden feitelijk aan de militaire hulp
van Amerika nog niet veel hebben gehad.
Zeker, hij loofde Amerika en den steun,
«die spontaan tijdens dezen oorlog is ver
strekt,!: maar hij liet toch duidelijk uitko-
plichtige. Je zoekt mij met z'n beiden
een rad voor de oogen te draaien deze
jongen is niet de zoon van den hondekoop
man, maar
Strijkman heeft intusschen al zijn kalmte
teruggekregen, neemt zijn toevlucht tot
onbeschaamdheid en antwoordt
«Dat zal u me dienen waar te maken,
meneer de avekaatal ben ik maar een
burgerman, daarom ben ik toch niet in de
wereld om mij te laten uitschelden voor
schurk, en ik zal het verder zoeken om
«Wees bedaard, goede vrind, ik weet
zeer goed wat ik zeg, ik herhaalde echte
Dorus Makko is gevonden en .4
«Och wat uwé zeit 1 Kan hij dat be
wijzen heeft hij pampieren
»Neen.«
Nou, dan staat het nog te bezien wie
liegt, hij of ik ik zou wel eens willen
zien wie de brutaligheid heeft om te zeg
gen dat deze jongen niet Makko's zoon
is.«
Daar zaf ik je dadelijk gelegenheid toe
geven.De procureur schelt en onmid
dellijk daarop verschijnt Keesje in de ge
opende deur.
«Verzoek de heeren binnen te komen.
«Best, meneer I«
Vrouw Juttner tracht te vergeefs met
Strijkman een paar woorden te wisselen,
want onafgebroken vestigen de oogen van
den procureur zich op haar en haar zoon.
Wordt vervolgd.)
MEI WMILAB
nor lit laad mleasde® en Altsna, ie Lanplraat ea ie lomnelgrwaarl.
