r
F. N. VAN POPPEL
DAMES- EN
HEERENKLEEDING
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3841. Zaterdag 4 Januari. 1919.
Geurige oude Vorstenlanden 10 cent.
Prima belegen oude Vorstenlanden
Heerlijke Sumatra sigaar 12
's-BQSCH.
FEUILLETON.
K RATES,
ÏSAHLMANN's
Heeren- en
Kinderkleeding.
Gorinclieiii.
LaND van ALTERA
TIJDELIJK NOG VERKRIJGBAAR:
DRAAGT
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.20,
franco per post zonder prijsverhoogiog. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 46 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
4 uur ingewacht.
BHC 3H -
Bij 300 stuks franco rembours door geheel Nederland.
Gelieve kleur op te geven: licht, middel of donker.
SIGAREN-MAGAZI.J TV
SUITENLANDSCH OVERZICHT.
De geschiedenis der wereld wordt ge
maakt niet door vele menschen maar door
enkelen. Het zijn de leiders, de hervor
mers, de mannen en vrouwen die om hun
vasten wil, door hun meesleepende geest
drift, door hun onverzettelijke kracht en
onbedwingbaren moed die richting aange
ven, nieuwe banen openen en voor eeuwen
den loop der historie bepalen. Denkt slechts
aan de godsdienststichters, aan de volks
helden, aan de wijze en edele staatslieden.
Onder de laatsten mogen wij zeker wel
Wilson rangschikken. Hoe meer wy van
dezen man vernemen des te meer worden
wij overtuigd, dat hier een groote voor ons
staat, wiens woord en werk een alles be-
slissenden invloed kan hebben op den ver
deren gang van het toekomstig leven.
De laatste dagen van het oude jaar heeft
deze president der Ver. Staten doorgebracht
in Engeland en hij heeft een bezoek ge
bracht aan Carlisle, de plaats waar eens
zijn grootvader als predikant heeft gearbeid
en waar zijn moeder geboren werd.
Wilson heeft het kerkje van zijn groot
vader bezocht en er de gezangen der ge
meente meegezongen, later bezocht hij het
geboortehuis zijner moeder. Is het wonder,
dat hij weemoedige woorden sprak, toen
men in het kerkje hem verzocht een woord
te zeggen, Zich naar den kansel begevende,
sprak president Wilson op indrukwekkende
wijze en met vermijding van alle rhetorica
een kort woord, waarin hij zeide, dat hij
slechts schoorvoetend optrad bij dezen dienst.
«Ik herinner my mijn grootvader nog zeer
EEN LEVENSBEELD.
61
De herinnering aan Dorus werd hoe
langer hoe levendiger, en menigmaal had
zij reeds in stilte vergelijkingen gemaakt
tusschen Brouwer en hem. Vergelijkingen,
die wel is waar in den beginne ten voor-
ócele van den lichamelijk beter door de
schikgodinnen uitvielen, maar die later, en
misschien ook al spoediger dan zij zichzelve
wilde bekennen, niet in Dorus nadeel waren.
Maar een bult 1 en bovendien hij
had immers nooit iets gezegd, en er zelfs
nooit op gezinspeeld dat hij haar lief had
Toch wist Augusta dat 't zoo was, ten
minste dat het zoo geweest was, en daarom
kleurde zij zoo sterk bij Tournel's woorden
«Dus je besluit staat vast om met hem
te breken.®
«Ja, grootpapa!®
«Bedenk wat je doetik word oud ik
voel mij in den laatsten tijd zwak en weinig
opgewektde lessen worden minder de
menschen zeggen «Tournel raakt op,® en
ze hebben gelijk,zei de oude man, weemoe
dig glimlachend. «Wanneer ik er niet meer
ben, sta je alleen op de wereld, en
«En kan Goddank met lesgeven mijn
brood verdienen. Heb ik nu al niet een
goed en volgens die herinnering gevoel ik,
dat hij dit stellig niet zou goedkeuren. Ik
herinner mij zijn strenge lessen van plichts
betrachting en ik herinner mij met pijn
lijke nauwkeurigheid, hetgeen hij verwach
ten zou, dat ik zou weten, o.a. ook dat
het een leek als ik ben, niet geoorloofd
is hier te spreken.
Er is nog een andere reden, waarom ik
aarzel te spreken de gevoelens, die heden
bij mij worden gewekt, zijn van te intie-
men aard en te diep om in 't openbaar te
worden uitgesproken. Treffende herinne
ringen zijn hier bij mij gewekt aan mijn
moeder, die hier geboren is, de herinnering
aan haar zacht karakter, aan haar plichts
gevoel, aan haar afkeer van al wat naar
uiterlijk vertoon zweemde, komt met aan
drang terug en ik vraag mji af of het
toch misschien voegen zou, dat ik op een
plaats, gewijd aan den eeredienst, getuigde
van hetgeen ik aan haar verschuldigd ben,
omdat immers tenslotte al hetgeen de we
reld thans zoekt, is het terugkeeren tot
den weg der plichtsbetrachting, het ver
laten van de paden der verwildering en
van het eigenbelang, om te streven naar
waardigheid en naar de vervulling van het
recht.
Nadat in dezen oorlog de volken tijdelijk
zijn saamgevoegd tot een combinatie van
physieke kracht, moeten we nu vastaan-
eengesloten zijn in een combinatie van
zedelijke kracht, die onweerstaanbaar zal
zijn en nog sterker dan de physieke kracht,
die de poging deed mislukken om de we
reld te onderwerpen. Woorden, scherp
als zwaarden, hebben de overtuiging ge
goed aantal élèves, en Och grootvader 1
martel mij niet langer met al die tegen
werpingen. Ik heb alles overwogen en
gewikt, en ben besloten mijzelf niet onge
lukkig te maken. Och leefde nicht Barbara
nu nog maar, die zou mij wel geholpen
hebben om het hem te zeggen.®
»Dat zou ze zeker, maar ik zal het ook;
vanavond nog zal ik met Brouwer spreken.®
Tournel deed zooals hij beloofd had, en
maakte zich van te voren reeds zenuwachtig,
omdat hij de uitwerking van zijn woorden
op Brouwer vreesde, maar 't ging veel
beter en gemakkelijker dan hij gedacht had
want de candidaat-notaris antwoordde dood
kalm op hetgeen Tournel zei:
«'k Heb het wel zien aankomenwij
passen niet zoo recht bij elkaar, maar i k
wilde de eerste niet zijn, en geen aan
leiding geven dat men later zou kunnen
zeggenhij heeft haar als passe-temps
gehad, zoolang hij daar in dat stille stadje
was ik hoop dat zij later iemand vindt,
.die haar beter past.®
De grijze muziekmeester was veront
waardigd. Als passe-tempsdat was
te erg hy bleef bedaard, maar kon zijn
toorn nauw bedwingen. Brouwer's koel
heid en kalmte evenaarden, neen, overtroffen
die van Augusta, en toen zij van elkander
afscheid namen, scheidde zy als goede
vrienden, zonder den minsten wrok. Zij
waren elkander vreemd gebleven, en daarom
ontknoopte zich zonder smart of lijden een
band, die slechts schynbaar twee harten
wekt, dat het kwaad moest worden be
streden ze hebben de volken doen opstaan
als tot een kruistocht. Geen andere zaak
zou zoovele volken vereenigd hebben. Zij
wisten, dat een vogelvrij-verklaarde onzeg
bare dingen verrichtte, en zoo kwam het,
dat uit rustige oorden gelijk .deze, in heel
de wereld de krachten zich verzamelden
om zich te verzetten tegen iedere poging
om kwaad te doen op groote schaal. Even
als kleine stroompjes, die naar de rivier
en zoo naar zee vloeien, zijn er uit kleine
plaatsen als deze stroomingen saamgevloeid,
die het geweten der menschheid vruchtbaar
hebben gemaakt. Dit geweten der mensch
heid willen wij thans ten troon verheffen®.
Zoo sprak Wilson in de geboortestad
zijner moeder en wij luisteren gaarne naar
dergelijke woorden. Telkens worden wij
in zijn redevoeringen getroffen door de ge
dachte dat op de aanstaande vredesconfe
rentie niet de tijdelijke, de stoffelijke be
langen ten richtsnoer bij de besprekingen
mogen dienen, maar dat het gaat om het
heilig recht. Hij wil niet weten van af-
stooten en neerslaan. Neen, zoo zeide hy
later te Manchester Wij moeten komen
tot vriendschappelijk overleg. De wensch
om tot elkander te naderen is reeds een
halve oplossing van de moeilijkheden.
Dit is een leerstuk, dat gemakkelijk zal
kunnen worden begrepen in een groot
handelscentrum als dit. Gij kunt niet han
delen met lieden, gij kunt geen handels-
en nijverheidsbetrekkingen' vestigen met
menschen, die u niet vertrouwen. Wel
willendheid is de voorloopster van den han
del en de handel is het groote vriendschaps
werktuig in de wereld. Daarom zou ik
willen, dat het mogelijk voor ons was, om
iets te doen, zooals dat, 't welk door en
kelen van mijn ernstige voorouders was
's-BOSGH
Vughterstr. 87, Tel. No- 657
Uitsluitend naar maat
had verbonden, omdat de ziel de knoop
niet had gelegd.
«Je hebt toch gelijk, Augusta,zei de
oude man, «je hebt gelijk Ik heb hem
nooit goed gekend
Natuurlyk was het verbroken engage
ment van Augusta Tournel een alleraan
genaamste stof voor de babbelende burgers.
Men beklaagde haar, men beoordeelde of
veroordeelde haar, al naarmate men tot
haar vrienden of niet behoorde. Brouwer
had een paar ellendige dagen op de socië
teit, en daarna ging alles zijn gewonen
gang in het kleine stadje, totdat een half
jaar daarna de praatgrage en bemoeizieken
weer rijke stof tot onderhoud vonden in
de omstandigheid dat Brouwer, na het
verbreken van zyn eerste engagement een
tweede aanging met de reeds niet meer
schoone of jonge, maar eenige dochter van
een rijk geworden koffiehuishouder, die in
den omtrek rentenierde, en met de hand
op den broekzak slaande, verklaarde »'t
Komt er bij mij niet op aan of mijn aan
staande schoonzoon een betrekking heeft
of niet, hier zitten de muziekanten.®
Polyhymnia was in rouwgewaad, het
bestuur en de werkende leden, allen in
zwarten rok en witten das, waren in- en
voor het huis van Tournel verzameld. Hun
geachten directeur was gestorven, en zij
stonden gereed hem de laatste eer te be
wijzen, door zijn stoffélijk overschot naar
het kerkhof te volgen.
gedaan. Want onder mijn voorouders waren
ook van die zeer vastberaden lieden, die
als de »covenanters« bekend stonden. Ik
zou wilien, dat niet alleen Engeland en de
Ver. Staten, doch ook Frankrijk, Italië en
de geheele wereld tot een groot verbond
en «covenant® zouden toetreden, welke
verklaarden, «dat wij allen in de eerste
plaats vrienden zijn van de menschheid en
dat wij ons verbinden om het recht te
waarborgen en te doen overwinnend.
Zal het Wilson gelukken zijn denkbeelden
te doen zegevieren Hij zal wel een zwa-
ren strijd hebben te voeren. Luisteren wij
b.v. naar wat Clemenceau wil, dan hooren
wij niets anders dan wraakgedachten.
«Er is, zoo zeide hij in de vergadering
o.a., een oud stelsel, dat tegenwoordig ver
oordeeld schijnt, maar waaraan ik getrouw
blijf. Het was, dat de landen hun eigen
verdediging organiseerden en er naar streef
den en er op uit waren te zorgen voor
hetgeen men noemde het evenwicht der
mogendheden. Dit stelsel wordt nu ver
oordeeld, maar indien zulk een evenwicht
bestaan had vóór den oorlog, indien
Engeland, Amerika, Frankrijk en Italië te
zamen overeengekomen waren, datdegeen,
die een hunner aan zou vallen, allen aan
viel, dan zou de oorlog niet plaats gehad
hebben. Indien uw vertrouwen mij
ter vredesconferentie zendt
zal dat stelsel van allianties,
waar ik niet van afzie, er mijn
leidende gedachte zijn, opdat
men niet bij den vrede vier
volkeren zal scheiden, die ge-
zamenlijk den str ij d voerden.
Ik zal daar veel opofferingen voor doen.
Waarom wilt gij, dat wij nu nog verder
ingaan op deze hoogst teere kwesties en
dat ik de argumenten ga verzwakken, die
ik zal moeten doen gelden Ik ben ver
plicht u in vertrouwen discretie daarover
te vragen.®
Dergelijke taal is duidelijk, commentaar
er op is allerminst noodig deze woorden
zijn zeker niet in overeenstemming met
die van Wilson.
En niet alleen Clemenceau, maar ook
Lloyd George gaat van zulke gedachte ge
dachte uit. De uitslag van de pas ge
houden verkiezing in Engeland doet wel
duidelijk zien met welke plannen hij ter
vredesconferentie zal opgaan. Immers Lloyd
George heeft een verpletterende meerder
heid achter zich van menschen die den
ondergang van Duitschland in hun vaandel
Tusschen de neergelaten gordijnen door,
zag Augusta, voor 't venster staande, den
somberen stoet vertrekken, en oogde hem
na zoolang zij kon. Het deed haar goed
te zien, hoe haar grootvader bij zijn stad-
genooten geacht en bemjnd was geweest,
en het temperde haar droefheid en 't ge
voel vah verlatenheid, dat zich van haar
had meester gemaakt toen de goede een
voudige man gestorven was,
Nu was hij heengegaan, de brave, ge
duldige, vriendelijke oude man, die haar
zoo innig lief had. Zijn ziekbed was kort
geweesteer. hevige koorts, gevolgd door
longontsteking, overviel hem op een avond
nadat hij van de koorrepititie van 't zang
gezelschap was tehuis gekomen, en sleepte
hem een paar weken later ten grave. De
laatste dagen van zijn leven waren kalm
en zonder pyn, en Augusta had zich daar
door met de hoop gevleid, dat de hoog
bejaarde man nog voor haar zou gespaard
blyven, maar dokter Abels die hem be
handelde, had haar alleen geroepen in de
kleine voorkamer, en gezegd«Augusta,
er is niets meer aan te doen, de goede
man gaat sterven wees kalm, dan zal hij
'took zyn, tot het einde daar is.®
Zij had zich goedgehouden, zij was be
daard gebleven, en de oude muziekmeeester
was zacht en stil ontslapen.
Nu alles voorby was, kwam de terug
werking de overspannen zenuwen eischten
haar recht, en een vloed van tranen schonk
verlichting aan haar gemoed.
hebben geschreven. De verzoeningsgezin-
den hebben allerwege de nederlaag geleden.
Het is nu de vraag wat de eerste minister,
die eenmaal een voorvechter was van de
kleine luijden, doch nu zijn oude plunje
heeft ingeruild tegen een conservatief pakje,
met zijn onbeperkte macht zal doen.
Wij weten dus al wat de staatslieden
uit Frankryk en Engeland zullen voorstaan
op de komende vredesconferentie, die naar
verluidt op 13 Januari zal beginnen. En
wat zullen de heeren uit Italië eischen
Ook daar heeft de partij der onverzoenlij-
ken de bovenhand. Heel duidelijk komt
dit uit door het aftreden van Bissolate, de
man, die is opgekomen voor een politiek
van overeenstemming met de Zuid-Slaven,
maar die niet in de regeering kon blijven,
omdat hij zich niet vereenigen kon met de
inzichten van Sonnino. Hieruit blijkt dus
ook wel wat Italië zal bezielen op de vre
desconferentie. Alle afgevaardigden zullen
willen plukken, plukken van den overwon
nene, hoe meer hoe liever. Als het maar
niet uitloopt op een plukharen, wanneer de
heeren niet tot overeenstemming kunnen
komen. In ieder geval zal Wilson bijzonder
scherp moeten staan om door de anderen
niet op zij geduwd te worden.
In Duitschland tamelijk rustig. De Spar-
tecusgroep wil niet meedoen aan de samen
stelling van de Nationale Vergadering. Hoe
dolzinnig deze lieden zijn toont Rose Luxem
burg een van de aanvoersters die
in een vergadering zeide dat de eerste
taak was, de regeering van Ebert enz. ten
Daar stond zij aan 't venster en zag in
de verte den lijkstoet omrijden, terwijl de
heeren in 't zwart er zwygend achter liepen.
Toen zij de laatste had zien verdwijnen,
zuchtte zij diep en liet zich in de half
donkere kamer op een stoel nedervallen.
«Alleen op de wereld,® die woorden
ontglipten onwillekeurig haar mopd.
Zij had behoefte aan een hart, aan een
gemoed, dat haar begreeep, dat haar toe
behoorde, geheeel alleen en onverdeeld
waaraan het hare zich hechten kon, met
al de kracht, innigheid en warmte van
haar rijk gemoed. Zij gevoelde hoeveel
zij zou kunnen geven, wanneer zij ontving
wat zij wenschte, verwachtte en zocht
een ziel die met haar één was in denken
en gevoelen. Als het ware een beter deel
van haar eigen ik.
Haar geheele karakter had in de laatste
jaren een meer ernstige richting aange
nomen zij gevoelde dieper en verstandiger,
maar daarom niet minder innig en warm
dan voorheen. Veel wat haar vroeger jiet
toppunt van geluk had toegeschenen, be
schouwde zy nu met andere oogen, en
haar oordeel was minder haastig en opper
vlakkig geworden.
«Waarheen nu dacht zij, terwijl zij
peinzend voor zich uit zag in de sombere
kamer, «Hier blyven Alléén in dit
huis, dat voor mij geen tehuis meer
is 't Kwam haar bijna onmogelijk voor.
Wordt vervolgd.)
NIEUWSBLAD
üir ligt Uil m Huilen ei uittil In Langstraat en Ie fiommelerwaard.
Hinthamerstraat 84,
Tel. int. 49S.