DE STEENKOOL land van altena Uitgever: L, J. VEERMAN, Heusden. No. 3904. Woensdag 13 Augustus. 1919. 'FEUILLETON. BIT I1UWXQ IIIÏÏWI Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG. Abonnementsprijs: per 3 maanden 4.20, franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke nummers 5 cent. Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag 4 uur ingewacht. Welk een verontrustende berichten over steenkolenschaarschte bereiken nu weer onze ooren. De regeeringen der verschillende landen bemoeien er zich mee, de kranten verkondigen het, allerwege wordt op de grootste zuinig heid aangedrongen en zelfs dan nog vreest men voor een catastrophe. Gedurende den ganschen oorlog is er nu dit dan dht gebruiksartikel meer op den voorgrond gekomen, meestal doordat er gebrek aan was en we hebben in die jaren heel wat geleerd over de grondstoffen waarvan ze ver vaardigd waren, de plaats van her komst enz. Misschien dat er over de steenkool ook nog wel iets te zeggen valt, dat niet zoo algemeen bekend is. Onder de delfstoffen neemt de steen kool de eereplaats in lo omdat zon der de steenkool geen der andere delfstoffen zou kunnen verwerkt wor den en 2o. omdat de hoeveelheid steenkool grooter is dan die van an dere delfstoffen samen. Het is onge looflijk welk stuk van de aarde wij dagelijks verbranden. Wanneer men al de steenkool, die op één dag gemiddeld uit de aarde wordt opgedolven, in wagens laadt, dan heeft men ongeveer 300 000 wa gens noodig, daizijn tienduizend spoor treinen elk van dertig wagens. En morgen weer tienduizend treinen en overmorgen weer. Alle steenkolen wagens, die in een jaar gevuld wor den, zouden samen een trein vormen, die vijftien maal zoo lang was als de omtrek der aarde. Of anders gezegd wanneer men van steenkool een dam bouwde rondom de aarde, dan zou die vijf Meter breed en vier Meter hoog kunnen zijneen Chineesche muur van steenkool rondom den aard bol. Dat is de voorraad van één jaar in een menschenleeftijd werd het een muur, zoo hoog als de Eifeltoren. Nog anders gezegd de steenkool van één jaar zou een stuk land van een uur lang en een uur breed be dekken tot een hoogte van negen en-twintig Meter. Om het nu ten slotte nog eens in getallen te zeggende jaarlijksche productie aan steenkool bedraagt 55. «Maar hoe komt het in Godsnaam dan riep Albert op heftigen toon uit, terwijl hij zich weer ergerde over de bedaardheid en achterhoudendheid van Van Dormen. «Dat komt, omdat noch Ravening noch je zuster zich den tijd hebben gegund vooraf te overwegen, of ze wel voor elkaar ge schikt waren. Ze vonden elkander lief, aantrekkelijk, en dat is geen wonder, want ze zijn beiden aantrekkelijk, en zijn toen, zonder veel nadenken, holderdebolder geën gageerd en getrouwd. Dat zou wel een lot uit de loterij zijn, als daaruit een wer kelijk gelukkig huwelijk voortvloeide. Beiden hebben den besten wil om elkander genoe gen te doen je weet, Albert, hoeveel ik altijd met je zuster op heb gehad en wat Ravening betreft, hij is een flinke dege lijke kerel, maar op het stuk van liefde is hij altijd even wild gebleven als een jongen van twintig jaar.<r «Waarom heb je mijn zuster niet ge waarschuwd Je bepraat toch zooveel met haar en toen zij zich engageerde, was jij nog in 't land «Mijn waarde jongen, ik zou haast zeg gen om dezelfde reden waarom ik jou niet gewaarschuwd heb, toen je Henrietta wil- 1140 millioen tonnen of 1140 milliard K.G., en daar steenkool een soortelijk gewicht heeft van 1.3, is dat een blok van ongeveer 850 millioen M8. Zooveel maken we dus ieder jaar onze aarde lichter en kleiner, en we zouden bijna gaan vreezen, dat we door ons steenkolenverbruik ten slotte de aarde gingen sloopen, als we niet wisten, dat het gewicht aan steen kolen, dat we verbruiken, nog niet het honderd-billioenste deel is van het gewicht onzer aarde. Wat dat betreft, is er geen zorg. Een andere vraag is natuurlijk, of de voorraad steen kool zelf uitgeput wordt. En dan worden verschillende antwoorden ge geven. Eenige jaren geleden heette het, dat over zeventig, volgens ande ren over tweehonderd jaar, we het laatste schepje steenkolen in de ka chel zouden werpen. Lezen we ech ter, dat er in den Kongostaat een steenkolenveld is ontdekt met lagen van vijftien Meter dik (de onze in Zui-Limburg hebben een dikte van hoogstens 1,5 M.) en bedenken we voorts, dat nog vele landen in Azië Afrika en Zuid-Amerika niet onder zocht zijn, ja, dat zelfs Spitsbergen en het Zuidpoolland steenkolen be vatten, dan zullen we ons maar niet bezorgd maken. Welke waarde die steenkool heeft, is niet in een woord te zeggen. Voor al in den tegenwoordigen tijd niet. Vroeger was de ruwe verkoopwaarde per jaar ongeveer 3000 millioen gul den. Maar de nijverheid maakt de waarde veel grooter. In de gasfa briek krijgen we uit de steenkool lichtgas, [cokes, koolteer, carbolzuur, anilineverf, reukwateren, ammoniak, en nog meer. Alleen het ammoniak, waarvan slechts 2% in de steenkool voorkomt, bracht in 1911 de som op van 150 millioen gulden. En nu willen we ten slotte ons her inneren, dat het thans ruim achthon derd jaar geleden is, sinds de steen kool haar intrede deed in de men- schenmaatschappij. De monniken, die in 1304 hun klooster en hun nog be staande school te Rolduc stichtten, vonden in 1113 de steenkolen bij Kerkrade in Limburg. Ons land, te genwoordig nog met zoo weinig steen kolen, was het eerste, waar de zwar tlet vragen ik heb met Elise gesproken, maar meer in het algemeen zoodra zij zoover met Ravening was, dat het mijn tijd geweest zou zijn om te spreken, toen heb ik het niet gedaan. Waarom niet?® «Omdat het toen toch niets meer kon uitwerken alleen zou ze wat tegen mij gekregen hebben, omdat ik haar held met andere oogen beschouwde dan zij, En ik wou vóór alles haar vriend blijven,zeide Van Dormen met eenigszins bevende stem. Albert zag zijn vriend aan en bespeurde, dat hij aangedaan was hoeveel moeite hij zich ook gaf om het te verbergen. «Denk je, dat Elise je daarom haar vriendschap zou ontnomen hebben Dan ken je haar niet.® «Beste Albert, ik geloof dat je zuster veel, heel veel vriendschap voor mij gevoelt, maar zoo sterk kan die niet wezen, of die zou belangrijk geschokt geworden zijn, als ze had bespeurd, dat ik iets tegen haar engagement met Ravening had. Wanneer ik er over gesproken had, dan zou ik na tuurlijk, hoeveel goeds ik ook van hem denk, toch hebben moeten zeggen, dat ik geloofde, dat zij met hem nooit gelukkig zou wezen. Zij zou dan gevraagd hebben waarom ik dat dacht, en dan had ik toch iets van Ravening moeten zeggen, dat al thans in haar oog minder gunstig was en dat zou ze mij nooit vergeven hebben. Zulk een meisje als je zuster, Albert, zal het je van harte vergeven als je wat van haar te diamanten aan de oppervlakte werden gebracht. Van de zwarte diamanten, die we verbranden, tot de schitterende, die in onze gewone vuren niet kunnen verbranden, is niet zulk een groote stap als het schijnt. Steenkool en diamant zijn broertje en zusje. Steen kool bestaat hoofdzakelijk uit koolstof, diamant is zuivere koolstof. Van het hout der wouden, waaruit de steen kool is ontstaan, ging bij de langzame en lang durende verkoling de zuur stof en de waterstof grootendeels ont wijken, terwijl koolstof en enkele andere stoffen overblevendiamant is gekristalliseerde koolstof, maar nie mand heeft nog ooit de werkplaats ontdekt, waar ze bereid wordt, en de proeven om ze na te maken in la boratoria hebben nog maar poovere resultaten gehad. De natuur heeft ons in zoo rijke mate begiftigd met deze Rostbare brandstof en toch kolennood. Oor log en werkstaking zijn de oorzaken waardoor hetgeen zoo voor het grijpen ligt toch gemist moet worden. BUXTENLANDSCH OVERZICHT Een gederailleerden trein weer in het spoor te brengen is een krachttoer. De locomotief heeft zich geweldig diep in de aarde gewerkt, wagens zijn omgevallen en beschadigd, de rails over meters afstand onbruikbaar geworden. Voor dat het zaakje weer loopt moet er dus heel wat gewerkt worden, 't Is makkelijker wat te vernielen dan te herstellen. In Hongarije trachten de heer en den ontspoorden staatstrein ook weer te doen rollen. De radenregeering is afgeschaft en nieuw personeel heeft zich aan het werk gezet. Over den staatsgreep van de vorige week melden we nog dit Woensdag kwamen een aantal orde lievende vereenigingen bijeen en op die vergadering besloot men de regeering tot aftreden te noodzaken. Er werd een com missie gevormd, die zich naar de voorloo- pige regeering begaf, en de opdracht aan haar kenbaar maakte. Nadat de regeering gevolg gegeven had aan den eisch - men nam veiligheidshalve de leden van het kabinet meteqn maar gevangen en het schijnt, dat de gewezen minister-president zich nog in arrest bevindt "begaf de zelve zegt, maar als je een opmerking maakt, die maar eenigszins ten nadeele van haar held is, nooit. En daarom, geloof me, wat ik ook had aangevoerd, ik had toch niets gewonnen, maar nu heb ik tenminste het gevoel, dat zij mij steeds als haar vriend beschouwten dat hoop ik te blij ven ook.® «Je bent een goeie kerel, Frits. «Waarom Omdat ik van je zuster houd Mij dunkt dat daar niet veel verdienstelijks in zit.« «Zeg, Frits,® sprak Albert na een oogen- blik stilte, «heb jij er vroeger nooit aan gedacht, dat Elise misschien wel een goede vrouw voor jou zou geweest zijn?« Van Dormen antwoordde aanvankelijk niethet scheen hem moeite te kosten op die vraag een gepast antwoord te vin den ten laatste zeide hij, alsof hij na moeielijke overweging eensklaps tot een besluit was gekomen, op ietwat hevigen toon «Ja, Albert, ik heb er niet alleen wel eens aan gedacht, maar ik heb er altijd aan gedacht, na het eerste oogenblik, waarop ik je zuster ontmoetteik heb gewikt en gewogen ik heb getracht na te gaan of ik werkelijk de gegevens had om een meisje als je zuster gelukkig te maken, want let wel, Albert, vóór alles wilde ik, dat zij gelukkig zou zijn als ik nu ondervinden moest, wat Ravening nu ondervindt, geloof ik, dat dit het ergste zou wezen wat mij gebeuren kon. Ik zag, dat je zuster van mij hield dat was ook commissie zich naar het hotel Hungaria, waar zij tot diep in den nacht met de Entente-vertegenwoordigers onderhandelde, van welke onderhandelingen het resultaat is geweest, dat Aartshertog Jozef het op perste gezag werd aangeboden. Deze nam het aan en benoemde Friedrich tot kabi netsformateur, die zich van die opdracht kweet en een ministerie samenstelde, waar van de leden ons reeds bekend zijn. Dit kabinet heeft echter slechts een voorloopig karakter, en als de berichten dienaangaande juist zijn, dan is men thans bezig ook zetels iri te ruimen voor leden van de tegenre- geering te Szegedin. De leden van de nieuwe regeering heb ben Vrijdagavond den eersten ministerraad gehouden. Er werd besloten aartshertog Jozef als regent van Hongarije te erkennen en dat hij tot aan de verkiezingen voor de Nationale Vergadering het ambt zou ver vullen, teneinde in deze verwarde over gangstijden een vast punt in het land te hebben. Op verzoek van den premier Friedrich verscheen na dit besluit aarts hertog Jozef in den ministerraad om den ministers den eed af te nemen. Na een toespraak van Friedrich legden de minis ters den eed aan den regent aartshertog Jozef af. De aartshertog verzocht in een korte rede den ministers hem met alle krachten te steunen bij den wederopbouw van Hongarije, Do Aartshertog heeft vervolgens aan Clemenceau, als voorzitter van de vredes conferentie bericht gezonden wat er was voorgevallen, tegelijkertijd verzekerd dat de bedoelingen der nieuwe regeering aanstuur den op orde en rust. Intusschen weet men en dat geeft voor velen een bitter bijsmaakje aan de geschiedenis dat de regeering uit lieden bestaat, die voor reactionnair doorgaan in hun vaderland, waaruit reeds de conclusie is getrokken, dat zij het herstel der mo narchie in den zin hebben het optreden van een aartshertog zou daar mede op wijzen. De minister-president Stefan Friedrich heeft dit echter ontkend. Dat is geens zins de bedoeling geweest, zoo deelde hij een vertegenwoordiger van het Boedapester correspondentiebureau mede. Men is slechts bedacht op het scheppen van een gecon- solideerden toestand tot de Nationale Ver gadering er is. Maar men zal toegeven, dat de wijze, waarop men dien toestand schept, heel veel af kan doen aan den uit- niet moeielyk, want het eenvoudige kind maakt van haar hart geen moordkuil ik geloof te mogen zeggen, dat zij volkomen vertrouwen in mij stelde, want zij besprak bijna alles met mij. Hoe heerlyk ik het ook vond om dit vertrouwen te hebben, voor mijn hoogsten wensch was het niet gunstig, dat gevoelde ik zeer goed, want daaruit bleek volkomen gebrek aan liefde. Een meisje neemt geen man die haar liefde inboezemt, in vertrouwen wees daar ze ker van.cc «Je hebt haar toch nooit te kennen ge geven, dat je ook andere gevoelens dan vriendschap voor haar hadt «Neen zeker nietik geloof, dat ze zeer geschrikt zou zijn, als ze dat gehoord had Het zou mij zeiven geweest zijn, alsof ik het vertrouwen dat zij mij gaf, schond, want ik ben er zeker van, dat ze mij dat nooit geschonken zou hebben, als zij er slechts in de verte aan had kunnen denken, dat ik haar ooit ten huwelijk zou vragen. En bovendien, ik had nog volstrekt de overtuiging niet, dat ik de geschikte man voor haar zou wezen.® «Frits, wat heb jij toch een meesterlijk talent om te herbergen wat er in je om gaat. Weet je wel, dat de gedachte aan een huwelijk tusschen jou en Elise nooit bij mij is opgekomen vóór van avond «'t Is waar, ik heb mij van avond ver raden,® zeide Van Dormen, «maar wat doet het er toe, jij moogt het wel weten, het doet wel eens goed om met een ander slag der beslissingen van die Nationale Ver gadering. Op het oogenblik dit is in derdaad geen al te gewaagde bewering, zoo komt het ons voor is de politieke wind, die over Hongarije waait, niet on gunstig voor het herstel van den monar chistische» staatsvorm, en het is een mee valler voor al degenen, die zich tot de ge matigde socialisten rekenen, dat dit een gevolg is van het dom-drieste optreden der communisten. Deze dolzinnige lieden zullen er niet al te best afkomen. Nu zij hebben ook wat verdiend. Zij zullen ter verantwoording worden geroepen. Ook Bela Kun hun hoofdman. Niet alleen de moordenaars staan schuldig zoo heeft de Minister Presi dent gezegd maar ook zij die aan het hoofd van het bewind stonden. Er zijn er al geweest die de vriendelijke raad gaven de »rooverbende« dood te slaan. Maar de minister heeft verklaard dat het doel der regeering geen vergelding maar verzoening is. Wie gezondigd hebben zoo voegde hij er aan toe zullen boeten, niet door een willekeurige volksveroordeeling, maar op wettelijke wijze. Het is te hopen, dat dit verstandige woord moge werken als olie op de felle golven, maar zeker zijn wij er allerminst van. De nieuwe regeering verricht overigens reeds goed werk. De verordening der ra denregeering op de onteigening van het grondbezit is weer opgeheven en de vroe gere eigenaars en pachters kunnen hun rechten weer hernemen. Inzake het pa piergeld der radenregeering, waar elk Hongaar, die er een stapeltje van bezit, met begrijpelijke somberheid naar zit te kijken, heeft zij reeds laten verzekeren, dat een bevredigende oplossing is te ver wachten. Men ziet hetde communisten hebben door den boel zoo vreeselijk in het hon derd te jagen, de nieuwe regeering gele genheid gegeven zich al dadelijk populair te maken. En ook nog andere nog veel voornamer kwesties zullen nu weer in or de komen. Hoover is op weg naar Boe dapest, om zich van den levensmiddelen- nood op de hoogte te stellen, met de le niging waarvan Amerika trouwens reeds een begin heeft gemaakt450 ton levens middelen zijn reeds aangekomen, waarbij veel gecondenseerde melk voor de kinde ren. Romanelli, de leider der Italiaansche missie, heeft bovendien met Friedrich en Polnay beraadslaagd over het levensmid- te kunnen bespreken wat je het naast aan het hart ligt en jij zult er geen misbruik van maken, dat weet ik wel.® Albert zat in gedachten verzonken »'t Is deksels jammer,® prevelde hij. »'t Is nu een gedane zaak Albert, hoe min der moeielijk je je er over maakt, des te beter, 't Is nu eertmaal een vloek op het menschengeslacht, dat het gevoel van liefde bij sommigen, misschien bij de meesten, opkomt zonder dat er een enkele reden voor te geven is dat het blijft bestaan, ook al zijn er tal van redenen tegen aan te [[voeren dat 't zich aan niets, absoluut niets stoort, en dat het altijd het alles overheerschende blijft, en vriendschap, op offering, trouw, alles er voor moet zwichten. Maar aangezien dit nu eenmaal zoo is, moeten wij ons daaraan onderwerpen en trachten de treurige gevolgen van hetgeen die liefde soms doet, zooveel ons mogelijk is, onschadelijk te maken.® «Maar daar is niet veel aan te doen,® zeide Albert op mistroostigen toon. «Neen, dat is zoo, maar toch wel wat. Daar waar eenmaal een huwelijk heeft plaatsgehad, dat niet gelukkig is, daar is het gevolg het somberstmaar voor jou en mij, die alleen een ongelukkige liefde hebben, wij moeten trachten te vergeten en ons tevreden te stellen met wat ons overblijft. O ik kan den hemel danken, zoo'n egoïst kan ik zyn Albert, dat ik niet in de plaats van Ravening sta.® Wordt vervolgd.) MEUWSBLA» voor let Lud van Heysdei en AltmJe Langstraat en it BoiiolerwaarH

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1919 | | pagina 1