voor dot LaiEl van Heusdei en Attenajo Laiioslraat eii tie SoEiinieierwaard
IJITSCHOTsigaren
s-Bosch
CUBA
lij lit nr. Mort een bijvoegsel.
Het Vaderland getrouw.
L. DtRKS,
Magazijn St. Jozef
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3925. Zaterdag 25 October1919.
StO&kt onze
1
Bij 3oo stukis franco.
9
FEUILLETON.
Kiiiderkleeding
5 cent prima.
Groothandel in Sigaren, Sigaretten, Tabak.
Voorradig Pirate, Player, Ascot, enz. enz.
SmiIHVYVs
fleereii- en
UND VAN ALTEN*
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.20,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmiddag
12 uur ingewacht.
■mêcjêêc.
MAGAZIJN
Hinthamerstr. 24
Tel. Interc. 492
BUITENLANDSCH OVERZICHT
L.l. Dinsdagmorgen is een hoogst be
langwekkende commissie saamgekomen in
een kamer van het Rijksdaggebouw te
Berlijn. Het was de tweede sub-commissie
van de enquête commissie uit de nationale
vergadering. De taak dezer subcommissie
is te onderzoeken welke kansen er tijdens
den oorlog geweest zijn om tot vrede te
komen en wat de oorzaken zijn waardoor
die vredespogingen zijn mislukt. Als ge
tuige was graaf Bernstoi ff, de vroegeren
gezant te Washington, gedagvaard. Dr.
Sinzheimer, de rapporteur der commissie,
leidt het onderzoek. Uit het interessant
verslag van de N. R. C. veroorlooven wij
ons het volgende over te nemen. Dr.
Sinzheimer zeide o. a. Een der voor
naamste quaesties, waarmede wij ons zul
len moeien bezighouden, zal deze zijn
welk verband bestond er tusschen den
vredesstap van 12 December en dien van
Wilsön, waartoe wij ook den stoot gegeven
hadden
Op 12 Dec. 191G toch deed Duitschland
een vredesvoorstel.
Vóór dien tijd kreeg graaf Bernstorff
de opdracht om op tusschenkomst van
Wilson aan te sturen. Bornstoiff deelde
toen mede dat Wilson bereid was als be
middelaar op te treden.
Helaas werd echter juist op dat oogen-
blik een ongunstigen indruk op de open
bare meerling gemaakt, zoowel door het
wegvoeren van de Belgische arbeiders, als
door de wijze, waarop de duikbootoorlog
2.
Tot de nog overgeblevenen richtte hij
eenige woorden, vol doodsverachting en be
raden volgden zij hun aanvoeder, die den
zelfden weg ging, als de gendarmen ge
nomen hadden. Aan het eind van de straat,
waar de huizen ophielden en de blik het
verre land overschouwen kon, hield hij halt
en wees hun zwijgend den molen, die op
een heuvel lag en geheel verlaten scheen
stil hingen de wieken, waarvan het zeil
doek was afgenomen Allen naar boven,
beval mr. Roeselaere en in een ommezien
stonden ze op den heuvel, die hun het uit
zicht vrijer maakte. Geen gerucht stoorde
de wijde stilte, die over het groengeele land
lag, waarop de oogst rijpte in den witten
zonnegloed. De boomen, in twee reken
langs den weg gesteld, stonden stom zonder
bladerengeritsel en geen levend wezen ver
toonde zich op een weg, dien men heel
in de verte bij een kromming uit het oog
verloor.
De mannen, vermoeid door de warmte
en den plotsen ongewonen arbeid, vlijden
zich neer in 't koele gras, waarover de
breede schaduw van den molen zich uit
werd uitgeoefend.
Het bemiddelingsaanbod van Wilson be
vatte in hoofdzaak een verzoek om concrete
vredesvoorwaarden op te geven. Het ant
woord van staatssecretaris Zimmerman be
vatte intusschen daaromtrent geenerlei aan
duiding.
Tegelijkertijd deelde een neutrale mo
gendheid mede, dat een vriendschap van
Wilson kon worden verwacht, welke zeer
ernstig moest worden opgevat. Deze offi-
eieele stap der neutrale mogendheid was
reeds op 18 Dec. 1916 te Berlijn bekend.
Op 20 Dec. volgde het antwoord van
staatssecretaris Zimmerman, inhoudende,
dat hij op de uitnoodiging concrtete vredes
voorwaarden te noemen, niet inging. Hier
zal met name moeten worden vastgesteld,
welke concrete vredesvoorwaarden tot
grondslag hebben gediend voor onze vredes
voorstellen van 12 Dec,
Graaf Bernstorff deed toen herhaaldelijk
een krachtige poging om ten minste ver
trouwelijk van de rijksregeering de vredes
voorwaarden te Washington te vernemen.
Staatssecretaris Zimmermann verzocht
hem op 7 Jan. de quaestie betreffende de
vertrouwelijke mededeeling der vredesvoor
waarden dilatorisch te behandelen.
Daarop werd den 9en Jan. tot den onbe-
peikten duikbootoorlog besloten. Op 31 Jan.
werd de desbetreffende nota overhandigd
en hierop volgde het afbreken der betrek
kingen met Amerika.
Over Zwitserland werd vervolgens ge-
meid, dat Wilson nog bleef trachten door
bemiddeling den vrede naderbij te brengen
en slechts de verklaring verlangde, dat
Duitschland den »rücksichtslosen« duikboot
oorlog niet op Amerika zou toepassen of
strekte en alleen mr. Roeselaere stond nog
recht, starend naar de verte en luisterend
met haast ingehouden adem.
Een diepe weemoed lag in zijne trekken,
die gespannen stonden door de kracht van
zijn wil. Nu hij afwachtte geheel gereed
wat binnen een korte wijle gebeuren ging,
kwam een lichte aarzeling zijn standvastig
gemoed beroeren. Niet ver van deze plaats
toefden de vrouwen en kinderen der mannen
en ook de zijne met bange harten elk ge
luid opvangend, dat in hare nabijheid gehoord
werd, onzeker omtrent de komende dingen,
maar met huivering vervuld door de ver
halen, die 't stille stadje waren binnen ge
komen van brand en verwoesting, mishan
deling en dood. Zelfs kwamen hem een
oogenblik de tooneelen voor den geest, die
de menschen, van Visé komend, verteld
hadden en hij dacht, of 't niet beter zou
zijn, de mannen daarginds naar hier terug
te roepen en geen verzet te plegen. Zijn
trouw Belgenhart, zijn groote gehechtheid
aan den vaderlandschen grond prikkelden
hem tot verzet. Een traan echter verduis
terde zijn oog hoe zou 't haar gaan
en den kinderen, als de legerafdeeling, die
hun beloofd was, eens niet kwam want
zij met hun vijftigen konden den vijand
niet keeren. Een schot in de verte schrikte
hem op uit zijn mijmering en verdreef de
aarzeling uit zijn ziel.
Mannen hebt ge 't gehoord,sprak hij
de desbetreffende verklaring weer zou in
trekken. Daarop werd' geantwoord, dat
de ten uitvoer legging van den duikboot-
oorlog de algemeens toepassing eischte.
In Maart werd de oorlog ver klaard, toen
het telegram van Zimmermann in zake
Mexico bekend werd, dat reeds in Januari
was verzonden.
Na dit rapport van Simzheimer werd
graaf Bernstoiff aar> een uitgebreid verhoor
onderworpen.
Daaruit bleek, dat Wilson reeds in 1 914
pogingen tot bemiddeling had gedaan, doch
dat de Entente daarop niet geantwoord
schijnt te hebben. Na de torpedeering der
L u s i t a n i a, zeide Wilson tot Bernstoiff
dat, zoo Duitschland wilde afzien van den
duikbootoorlog, hij, Wilson, op opheffing
van de Engelsche bongerblokkade zou aan
dringen, wat z. i. tot een vredesbeweging
op groote schaal zou kunnen leiden. Van
Duitsche zijde werd toen toegestaan, dat
de passagiersschepen van te voren gewaar
schuwd zouden worden, maar tevens voor
de derde maal geweigerd te erkennen, dat
de torpedeering van de L u s i t a n i a
onrechtmatig was geweest.
In den winter van 1915'16 consta
teerde kolonel House dat de voornaamste
tegenstand tegen den vrede in Europa uit
Parijs kwam, terwijl Engeland eri Duitsch
land bereid waren om vredesstappen te
doen. Nadat Gerard, de Amerikaansche
gezant te Berlijn, na het bijleggen van
het Sussex geschil meegedeeld had, dat de
Duitsche regeering bereid was om de be
middeling van Wilson te aanvaarden en
Bernstof hiervan uit Berlijn bevestiging
GROOTE KEUZE
Eetserviezen, Koffie- en
Ontbijtserviezen.
Waschstellen.
Owcl-Hollandsch tinwerlc.
Tafel- Dessertmessen, Fruit- Boter-1
en Kaasmesjes.
GrERO ZILVER - ALP A CC A
Tafel-, Dessert-, Lepels en Vorken,
Suikerlepeltjes.
Vraag prijscourant voor Gero zilver
voorheen
JACQ. KRIJBOLDER
Hinthamerstraat 70. 's-BOSCH.
bedaard, terwijl hij zich liet neervallen op
den grond in 't lange gras, dat hem en
zijn manschappen bijna geheel verborg.
Heider schalden een paar trompetstooten
over de stille velden en snel volgden de
schoten der mausers elkaar op. Duidelijk
hoorbaar werd het neerploffen van paarden,
het steunen en vloeken hunner afgeworpen
berijders. Fluisterend gaf mr. Roeselaere
zijne bevelen Allen 't geweer gereed
en zoo stil mogelijk blijven liggen
Ongeveer een kwartier duurde het ge
druis daarginds en toen het had opgehou
den, rekie de mannen hunne halzen uit,
al konden ze liggend onmogelijk iets ont
waren.
ïlk hoor voetstappen,zei hun aanvoerder
eensklaps zich oprichtend, het geweeer tol
schieten gereed in handen, zag hij vijf van de
zestien vooruitgezondeu mannen aankomen
met lansen gewapend.
»De anderen
Liggen dood of zwaar gewond achter
den berm,« zeiden ze met schorre angst-
stemmen.
x>ls geen der Pruisen ontsnapt
»Geen enkele !c
»Bravo, jongens 1 Maar ze zullen nog
eens weerkomenhier zullen we ze weer
stand bieden, tot 't leger er is. Voeg
jullie bij ons«.
Zij kropen op handen en voeten tegen
den heuvel op en vielen uitgeput neer
had gekregen, verklaarde kolonel House,
dat Wilson het niet meer in zijn macht
had om Engeland te dwingen de volken
rechtelijke vormen in acht te nemen, daal
de Amerikaansche handel zoozeer met de
tielangen der Entente was samengeweven,
dat Wilson onmogelijk de handelsbetrek
kingen kon verstoren zonder een gewel
digen storm te ontketenen. Hij kon echter
zorgen voor eeri vrede zonder overwinning
en zou daarvoor de eerste de beste ge
legenheid te baat nemen. Toen echter
Rumenië aan den oorlog ging deelnemen,
moest Wilson zijn pogingen weer opschor
ten, daar de Entente nu zeker van de
overwinning meende te zijn.
Toen Bernstorff geëindigt had deed
Sinzheimer hem drie vragen die hierop
neerkwamen Was Wilson bereid tot
iederen prijs de vredesconferentie bijeen
te roepen
Onder algemeene beweging
antwoordde Bernstorff op elk
dezer vragen: »J a«.
Wat is dan de oorzaak dat zijn pogingen
schipbreuk leden De voornaamste reden
was wel dat er bij de Duitsche regeering
een noodlottig hinken op twee gedachten
werd gevonden. De eene partij begeerde
een volledige overwinning. De andere
een verdedigingsoorlog en niets anders.
En beiden moesten te vriend gehouden
worden.
Daarbij kwam dat wanneer de zaken
slecht stonden de regeering wel ooren had
naar viedessluiting. Doch zoodra kwam
er niet een lichtpuntje pf de oorlogspartij
schold de vredesstichiers voor verraders uit.
Woensdagmorgen werd het onderzoek
voortgezet. Gedurende de eerste uren
heerschte een geweldige spanning. Het
«ing n.l. over het pijnlijke onderwerp der
Duitsche intriges en omkoopingen in Amerika.
Op de vraag Zijn deze niet van invloed
geweest op de stemming in Amerika, ant
woordde Bernstoiff eerst ontwijkend. Hij
huiverde er blijkbaar voor terug, dit voor
de militairen autoriteiten zoo pijnlijk geval
aan te roeren. Maar toen trien aanhield
sprak hij vrijuit en verhaalden van den
militairen attaché von Pape die uit Amerika
moest verwijdert worden. Van een te
kwaden naam en faam bekend staander)
kapitein-luitenant die zich op het Depar
tement van Oorlog beriep en hulp kwam
inroepen voor zijn kwade praktijken. Van
den militairen attaché Boijedd die terug
geroepen moest worden omdat zijn gedrags
lijn ook al niet zuiver was. Doch zoo
vei klaarde Bernstoff, het Duitsche gezant-
tusschen hunne makkers, die vol nieuws
gierigen angst begonnen te vragen.
Toen werd 't een bang wachten, dat
zonder einde leek.
»God weet hoeveel er zullen komen,
als de patrouille wegblijf toejoegen ze
malkander een lichte rilling door 't wezen.
Daar hoorden ze getrappel op den eenzamen
weg, die heel in de verte reeds gerucht
maakte onder de forsch neerkomende hoeven
der zwaar bereden dravers.
Ze naderden behoedzaam en twee lange
eiudelooze rijen paarden met hun grijze
berijders werden zichtbaar.
Sprakeloos hun oogen spiedend gericht
naar alle zijden reden zij aan. Ze kregen
allengskens den molen in zicht, waar zelfs
geen zacht geritsel aanwezigheid van men
schen verried.
Toch werden zij nog behoedzamer en
stappend kwamen de paarden onder 't be
reik der geweren.
Een salvo klonk uit het opgeschoten
gras en een hoog opwervelende stofwolk
verborg de steigerende dieren, die niet
meer voort wilden en telkens als ze optrok,
volgde een nieuw salvo der door kruitdamp
razend geworden mannen, tot plotseling
een roode gloed uit den molen opstijgend
de handen der strijders verlamde.
Daverend stortte het gevaarte ineen en
de steenbrokken vlogen naar alle zijden.
Mr. Roeselaere had zich opgeheven uit
DRAAGT
Gorincheui.
schap heeft zich nimmer met zulke dingen
ingelaten en dat hij, als gezant, in overleg
met het Ministerie van Buitenlandsche
Zaken te Berlijn steeds uitdrukkelijk van
de Duitsche onderdanen in Amerika ge-
eischt had, dat zij de Amerikaansche
wetten zouden eerbiedigen.
Met dit alles blijkt dat de Duitsche ge
zant zich aan geen oneerlijke praktijken
heeft schuldig gemaakt en het volkomen
vertrouwen der Amerikaansche regeering
genoot. Het onderzoek wordt voortgezet.
Nu nog een enkel kort bericht.
Om St. Petersburg wordt nog gestreden.
De bolsjewiki nemen alle maatregelen om
er beleg te weerstaan.
Met Pres. Wilson gaat het langzaam
vooruit. Hij heeft reeds eenige zaken kun
nen afdoen.
De Roemenieërs ontruimen eindelijk Boe
dapest. Engelsche en Hongaarsche troepen
bewaken nu de bruggen.
BUITENLAND.
Slaking in de Knipp-fabriekcn.
De »Vossische Zeiting« bericht, dat in
het mijndUtrict op den linker Rijnoever de
staking zich heeft uitgebreid tot de Krupp-
fabrieken van Rheinhausen. De ambtenaren
en de burgerij maken gemeene zaak met
de stakers; de koffiehuizen en de postkan
toren blijven gesloten en alleen de maga
zijnen met levensmiddelen zijn geopend.
De staking heeft geen economisch karakter,
maar is veeleer een protest tegen het op
treden van het Belgische bezettingsleger,
dat het de burgerij op allerlei wijze lastig
zijn liggende houding en met hem de
weinigen, die niet bedolven waren onder
het puin. Zij volgden hem, toen hij zich
van den heuvel naar beneden stortte recht
op den vijand in.
In den vallenden avond trok de Duitsche
patrouille af met twintig dooden en ge
wonden, nadat zij eenige hoeven in brand
hadden geschoten en de machinegeweren
een twintigtal kogels hadden geworpen op
het verlaten stadje.
Morgen kommen wir wieder«, dreigden
de heeutrekkenden met angstwekkende ge
baren.
Den volgenden ochtend marcheerde een
regiment infanterie onder 't zingen der
Brabangonne voorbij de plek, waar een zoo
harde strijd gestreden was en de soldaten
aanschouwden met huiverende verbazing
de lijken om den molen en op den weg.
Plots zag de kolonel vanaf zijn paard
den luitenant der burgerwacht, die roer
loos neerlag langs den weg met een diepe
wond vlak in de borst. Hij beval halt te
houden en afgestegen toefde hij even met
gebogen hoofd bij het lijk van den aan
voerder, wiens kleinen troep hij ter hulp
gezonden was.
Oneroerd strekte hij zijn hand uit naar
den doode als ten afscheid en met plechtige
stem sprak hij »Heb dankin naam
van vorst en Vaderland
1WEXIWSBLAB
