UITSCHOT sigaren
Dorpsbijgeloof.
Magazijn Si Jozef.
L DtftKS.
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3929. Zaterdag 8 November. 1919
Rookt onze
5 cent prima.
Bij 3oo stukis franco.
Speciale engros-afdeeling.
FEUILLETON.
ItUILUAYVs
Heeren- en
Iiiiiderkleeding
Groothandel in Sigaren, Sigaretten, Tabak.
Voorradig Pirate, Player, Ascot, enz, enz.
De grootste sorteering
aan billijks te prijzen.
DRAAGT
Gorinchein.
Und van altena
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden ƒ1.20,
franco per post zonder prijsverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen
10 uur ingewacht.
n MAGAZIJN ryj TIT'S k
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Daar zijn geboren heerschers, heerschers
bij de gratie Gods, mannen die door hun
bizondere eigenschappen als geroepen zijn
om het bewind te voeren. En daar zijn
gemaakte heerschers, menschen die door
een samenloop van omstandigheden op het
kussen komen, maar wier krachten te
zwak zijn voor de zware taak welke hen
opgelegd is. Tot de laatsten behoort Beth-
mann Hollweg, de man die tijdens de
kritiekste dagen, die het Duitsche volk
ooit doorgemaakt heeft, de teugels in
handen had.
Een aller droevigst figuur heeft deze
gewezen rijkskanselier gemaakt bij zijn
verschijnen voor de enquêtecommissie die
te Bel lijn onderzoek doet naar de oarzaksn
van de schrikkelijke nederlaag die Duitsch-
land leed. Niet opgewassen voor zijn taak
Dat blijkt steeds duidelijker. Wij geven
een kort verslag van het verhoor. War-
muth de voorzitter ving aan met het stellen
van een viertal vragen.
«MgaMEWWWfiaBB
„Wilhelmina-Bazar"
Koiberstraat 6—8—10—12
Telef. 50. 's-BOSCH.
Zie Etalage. Zie Etalage.
2.
Met bestraffend opgeheven vinger preekte
de geestelijke met hoogen stemmeklank,
waarschuwend tegen bijgeloof, als een zware
zonde, die Gods straf over hen zou doen
komen hen vermanend te bidden en alléén
aan Hem te gelooven en aan Zijn macht,
om gezonden ziek en zieken gezond te ma
ken. Na die woorden ging hij heen.
Drie dagen later was de koe beter en
na een weeke gaf ze zelfs weer volop melk
en de boer vertelde het geval aan iedereen,
die 't hooren wilde, er bij voegend »Hij
het de betoovering weggenomen, maar wacht
je voor Mie als ze nog voor m'n stal komt,
rijg ik ze aan den mestvork.
Sedert het gebu-urde in den stal van
Everaerts was er schrik in de dorpelingen
gekomen en de oorzaak van dien schrik, de
In hoeverre had het aftreden van Bryan
als staatssecretaris van buitenlandsche zaken
van de Ver. Staten invloed op de houding
van den rijkskanselier
Zijn Gerard, den Amerikaanschen gezant,
bij zijn bezoek aan Amerika in September
1916 de vredesvoorwaarden van de rniddel-
Europeesche mogendheden meegegeven
Werd baron Burian, de Oostenrijksch-
Hongaarsche minister van buitenlandsche
zaken voortdurend op de hoogte gehouden
van de onderhandelingen et Wilson?
Waarom werd het Duitsche vredesvoor
stel de wereld ingezonden, ofschoon Wilson
als voorwaarde voor zijn optreden gesteld
had dat er in Duitschland zoo weinig mo
gelijk van bemiddelingspogingen gesproken
zou worden
Belangrijk was wat Bethmann Hollweg
antwoordde in verband met de tweede
vraag. Hü wees er op hoe vaak hij een
onderhoud met Gerard had gehad waarbij
Gerard de vraagstukken van het Oosten
afdeed met de opmerking, dat dat hem geen
belangstelling inboezemde. Over Luik, gaf
Gerard te kennen, zou te spreken zijn.
Gerard's voornaamste belangstelling betrof
echter België waarbij hem werd meege
deeld, dat men van Duitschen kant waar
borgen verlangde, dat België niet tot een
bolwerk voor de vijanden zou kunnen wor
den gemaakt. Nopens de Vlaamsche kust
moest Bethmann Holweg zich in ontwij
kenden zin uitlaten, maar Gerard wist,
dat hij geen annexionist was,
In verband met de Belgische kwestie
werd ook nog over de deportaties gespro
ken. Bethmann Hollweg en Von Bissing
waren daartegen geweest, maar hij had
zich op de militaire noodzakelijkheid be
roepen.
Bethmann kon tot zijn leedwezen niet
ontkennen, dat er wreedheden plaats had
den gehad. Toen hem gevraagd werd, of
het waar was, dat er duizenden gedepor
teerden waren gestorven, ontkende Beth
mann niets anders dan zijn eigen verant
woordelijkheid.
Deze verontschuldiging komt telkens te
oude Mie uit de Heihut, vermoedde niets.
Bij den pastoor, en de andere voornamen
kreeg ze nog steeds haar bedelcenten, bij
de boeren werd ze vroeger ook meermalen
weggezonden. Tot op zekeren dag voor 't
eerst in haar leven de kinderen haar na
schreeuwden »Heks, heks, tooverheks.®
Een ziedende toorn doorgloeide haar oude
borst en haar stramme beenen schokten
met moeite slechts bereikte zij haar huisje
bij den ingang van het dorp, waar ze haar
eenzame dagen in gebrek doorleefde. Een
angstige verlatenheid kwam over haar en
ze durfde dien dag haar hutje niet uit, weg
kruipend in den stal bij d'r geit, als ze de
luid-klinkende stemmen der vloekende voerlui,
die met piepende ratelende karren voorbij
reden, in de verte hoorde schallen.
Twee volle dagen droeg ze haar nijpende
armoede, tot gebrek aan 't hoog noodige
haar de deur uitdreef.
Van alle kanten kwamen toen als scherpe
pijlen de verschrikte oogen der deursluitende
dorpelingen en door de vensters glurende
rug. Hij wilde wel anders, maar hij kon
niet. De generaals, Ludendoiff vooral
waren oppermachtig. Tegen hen kon hij
niet op. De Al-Duitschers hebben Duitsch
land in den afgrond gestort. Hij, de rijks
kanselier was tegen den verscherpten duik
bootoorlog. Hij wilde den vrede. Hij zag
dat het verkeerd ging maar die anderen
dreven hun wil door en hij ja hij
heeft toen wel mee moeten doen.
Op de vierde hierboven genoemde vraag
gaf Bethmann Hollweg ten antwoord, dat
het Duitsche vredesvoorstel, tegen Wilson's
verzoek om zich zooveel mogelijk op den
achtergrond te houden in, was, hierdoor
gewettigd was, dat in ieder geval op het
daarvoor geschikte oogenbiik een stap naar
den vrede ondernomen moest worden en
het twijfelachtig was geworden of en wan
neer Wilson zijn poging zou wagen.
Zierhier de beknopte samenvatting van
het jongste verhoor van den gewezen Rijks
kanselier. Ook kwamen de vredesvoor
waarden van 12 December nog ter sprake,
die voorgelezen werden. Het was een echt
program der annexionisten. Zij waren
krasser dan die welke aan Wilson zijn
medegedeeld. Er is b.v. sprake van de
inlijving van Luxemburg en van het op
leggen eener oorlogsschatting aan Frank
rijk. Ook zou Engeland moeten betalen
voor het ontruimen van België. En dan
waren ook de Oosteniijksche eischeri niet
mis. Bethmann Hollweg had die onmid
dellijk overdreven genoemd. De generaals
hadden uitgemaakt dat dit tegenover de
buitenwereld als de maximale eischen zou
worden voorgesteld en tegenover het bin
nenland als de minimale eischen. Bethmann
Hollweg had ze echter niet ernstig opge
nomen en had er niet over gedacht dit
onbekookte program te publiceeren.
Hoe zeer in die dagen het Duitsche volk
is voorgelogen blijkt uit wat de oudstaats
secretaris Zimmerman nog mededeelde.
Deze had tegenover journalisten het Duit
sche vredesaanbod van 12 December 1916
GROOTE KEUZE
Eetserviezen, Koffie- en
Ontbijtserviezen.
Wasehstellen.
Oud-Hollandsch tinwerlc
Tafel- Dessertmessen, Fruit- Boter
en Kaasmesjes.
GFEÏfcO ZILVER - ALPACCA
Tafel-, Dessert-, Lepels en Vorken,
Suikerlepeltjes.
Vraag prijscourant voor Gero zilver.
voorheen
'j JACQ. KRIJBOLDER
Hinthamerstraat 70. 's-BOSCH.
kinderen op haar af. De winkeldeuren
werden op haar kloppen niet geopend en
voor de boerenwoningen lag hier en daar
een strooien kruis uitgespreid. Bij de no
tabelen reikte een hand door de halfgeopende
deur haar een cent zonder dat een woord
gesproken werd.
In haar oude hersenen kwam toen tot
klaarheid de kracht der verdenking, die op
haar woog en de tranen, die in hare licht-
looze oogen schoten, bewezen, dat ze de
machteloosheid voelde, ze van zich af te
weren. Alom werd ze ontweken en niemand
had langer een woord voor haar over. Een
matelooze drift nam de plaats in van haar
verdriet en wraakzucht kiemde in haar bin
nenste. Soms bleef ze midden op den weg
stilstaan en sloeg met haar stokje in het
ronde. De slaap wilde 's avonds niet meer
over haar komen en een zwakke lichtschijn
viel byna heel den nacht uit 't armzalige
venster van haar armoedige hut en versterkte
de boeren in hun geloof aan hare boven
natuurlijkheid, Alle ooit gehoorde heksen-
voorgesteld als een poging om Pres. Wilson
voor te zijn, terwijl hij op 26 Nov. aan
Bernsdorff had geseind dat hij juist een
Atnerikaansche actie wenschelijker vond dan
een Duitsche.
Op de vraag hoe dat zat zeide hij
O, dat was heel eenvoudig, zei Zirnmer-
marin. Hij wilde hebben dat de Duitsche
pers eenstemmig achter de regeering stond,
als deze het vredesvoorstel deed en hij wist
dat velen er tegen waren, vooral de duik-
bootlui. Daarom stelde hij het zoo voor
alsof het voorstel alleen werd gedaan om
een actie, die van den kant van den ge-
wantrouwden Wilson dreigde, te verhin
deren en dat zou de tegenstanders ermede
verzoenen, meende hij. Het was nu een
maal zijn taak geweest, de pers te bewer
ken. Dit was een tactische manoeuvre,
zoo legde de welgedane Oost-Pruisische
Machiavelli met de opgestreken blonde snor,
het gekerfde Duitsche studentengezicht en
zijn gemoedelijk dreunende stem, den aan
wezigen uit. Niet alleen de pers had hij
aldus bewerkt, in de hoofdcommissie van
den Rijksdag had hij precies denzelfden
kunstgreep gebruikt, moest hij verder be
kennen. Hij had gespeculeerd op de im
populariteit van Wilson om de stemming
voor het Duitsche voorstel te winnen.
De mijnwerkersstaking in de Ver. Staten
duurt voort. Wel heerscht in officieele
kringen iri Washington de overtuiging dat
de strijd spoedig zal zijn bijgelegd, maar
voorshands is er niets dat dit optimisme
rechtvaardigt. De arbeiders hebben de
toezegging van de regeering, dat deze ge
negen is om een poging te doen tot hij
legging van het conflict, zoodra de staking
geëindigd zal zijn.
Men meent dat ook Gompers en de
president van de broederschap der spoor
wegmachinisten van hun kant een bemid
delingspoging hebben gedaan bij de mijn
werkersleiders, echter zonder tot dusver
eenig succes te hebben gehad.
Ook de metaalarbeidersstaking te Berlijn
wordt doorgedreven en wel door de radi
cale raden. De arbeiders willen wel weer
aan den arbeid, maar de leiders trachten
de staking algemeen te maken. Alsof de
ellende in Duitschland nog niet erg genoeg
is. Hoe de nood gestegen is komt aan
den dag op de conferentie, georganiseerd
door den raad tot bestrijding van den
hongersnood, die te Londen wordt gehou
den.
De Hollander prof. Wenckebach uit
Weenen, die sedert het uitbreken van den
oorlog aan het hoofd van een hospitaal
heeft gestaan, beschreef de vreeseiijke ver
woestingen, die hongerziekten daar hadden
aangericht.
Prof. Lujo Brentano uit Munchen be
toogde dat het tot niets diende uitvoerige
internationale regelingen voor de opbeuring
van den levensstandaard in de geheele we
reld te maken, als de levensstandaard van
de groote massa in Centraal-Europa ver-
phantasieën werden op haar toepasselijk ge
maakt. Ten slotte sloeg de angst der boe
ren over tot wrekerige vijandschap, die er
toe leidde, dat de oude vrouw 't leven on
dragelijk werd gemaakt. Verraderlijk wer
den hare vensters stukgegooid en nu en dan
vloog haar een steen na op straat, als ze
mummelend voortsleepte d'r gebogen gestalte
langs den zanderigen dorpsweg.
In een stillen nacht van Mei besloot ze
uit het dorp weg te trekken ze kon hier
niet langer leven, vooral nadat tijdens eene
kinderziekte >kransjes« in de hoofdkussens
gevonden waren, die aan hare betoovering
werd toegeschreven. Sedert dien kende ze
geen rustig uur meer, want allen, grooten
en kleinen, jouwden haar uit. Helder pin
kelden de sterren, toen ze d'r mand opnam
en de huisdeur achter zich dichtsmakte,
met een opgekropt gevoel van smart en haat.
Langs haar onbekende wegen zou ze bede
lend d'r dagen verder voleinden.Her
haaldelijk keerde ze zich om en dwaalden
haar blikken naar 't steeds wijkende huisje,
laagd moest worden tot bijna een Aziatisch
peil.
Sir George Paish, die een onderzoek
ingesteld heeft naar den toestand in Duitsch
land, zeide dat Europa voor een geweldige
katastrofe stondtenzij het Europeesche
crediet hersteld werd, zou het tot een uit-
gebreiden bolsjewistischen opstand komen.
Prof. Starling, die in opdracht van de
regeering in Duitschland is geweest, zeide
dat Duitschland aan den rand van gebrek
was. Millioenen zouden daar dezen winter
sterven.
Zjo luiden ook de stemmen uit Duitsch
land zelf. Men kan niet voldoen aan de
eischen der Entente. Vooral wat de steen
kolen leverantie betreft staat de zaak hope
loos. De eigen industrie moet worden stop
gezet bij gebrek aan steenkolen, de nood
stijgt, een ellendige winter staat voor de
deur.
Wij vreezen dat niet alleen Duitschland,
maar de heele wereld nog een bangen
lijdensweg op moet.
Over het behandelde tegenover de en
quête commissie te Berlijn nog het vol
gende Zimmerman kwam in een zeer
ongunstig licht te staan. Zijn leugentak-
tiek trad steeds scherper aan den dag.
Politie en journalisten heeft hij steeds bij
den neus genomen.
Bizonder pijnlijk werd zijn gedrag, toen
hij beweerde dat Wilscn zijn vredesvoor
stel gedaan had alleen om Engeland in de
kaart te spelen. De Minister van Staat
in een neutraal land had dit aan een
Duitsch gezant meegedeeeld. Het ware
van het geval was, dat Zimmerman zeide,
wie die minister geweest was. De curr.
van de N. R. schrijft, ik wil niet ver
klappen wie die Minister was. Genoeg
zij, dat het meutrale land niet ons vader
land was«.
o
totdat ze 't niet meer zien kon. In wan-
hoopsdrift rekte ze toen d'r oude lijf uit en
hare vuist ballend tegen't dorp schreeuwde
ze met rauwe stem
»God zal je wrèke.«
Alleen de veldwachter, die zich bij haar
komst achter eenige struiken verborg, hoorde
hare woorden, maar alle dorpsbewoners ver
telden nadien haar vloek over aan elkaar
en 't was hun of ze Mie's woorden zelf
gehoord hadden.
De hut verviel en onkruid en struikgewas
kropen langs en tusschen de steenen, zelfs
hoog op het dak, waarvan de wind de
schouw afsloeg. De plek, waar de heks
gewoond had, werd ontweken en als men
gedwongen was er voorbij te gaan, werd de
pas versneld en menigeen sloeg een kruis,
als hij op allerlei toonhoogten, miauwend
tot huilend, de vervloeking der oude hoorde
opstijgen uit de verlaten en geheel vervallen
woning »God zal je wrèke.«
Einde.
NIEUWSBLAD
nor liet Lan van Hoiissiei en Altena, ijg Lanptraat en de Bomiiielerwaard
r
S-DOSCll S'rrj: uu li A
bu lil ip. neiioon een hüYoeose!.
I l BLIJDENSTEiN-HAAS