Telegraafkabels.
land van altena
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 3938 Woensdag 10 December. 1919
fEIJILLIvTON.
Aanteek'eningen uit lang
vervlogen dagen.
"k
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 4.20,
franco per post zonder prysverhooging. Afzonderlijke
nummers 5 cent.
Advertentiën van 16 regels 60 cent. Elke regel
meer 10 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen
10 uur ingewacht.
Draadlooze telegrafie besta at, draad-
looze telegrafie zal ook we l de toe
komst hebben voorloopig k unnen we
nog zoo weinig op haar rekenen,
dat we de „langdradige" telegrafie
nog vooreerst niet zullen afschaffen.
De draadlooze gebruiken: we, waar
de kabeltelegrafie ons in den steek
laat: vooral doet ze dionst in het
verkeer met schepen op t'.ee en tus
schen deze schepen onder ling en in
den oorlog heeft ze veel. te doen
gehad Maar voor 'toverige blijft de
kabeltelegrafie voorloopig b et gedach
ten verkeer bewerkstelligen tusscben
de verschillende werelddee len.
Duitschland was, wat telegraafka
bels betrof, om zoo te zegden, van
gisteren. Voor het jaar lÈOO deed
het in het wereldtelegraa.fverkeer
nog niet mee. Natuurlijk kwam dit
daarvandaan, dat Duitschland op het
gebied van handel en van koloniën
een jonge mogendheid was. Mlaar een
sterke en krachtige mogendheid, die
in enkele tientallen van jaren den
weg had afgelegd, waarover anderen
honderden jaren hebben gedaan.
Duitschland is begonnen met een
':kabel naar Noord-Amerikatoen
legde het samen met Nederland een
kabel ter verbinding van de Duitsche
Australische (en onze Aziatische)
bezittingen met het moederland
vervolgens zocht het zich een eigen
weg naar zijn Afrikaansche bezittin
gen. De Zuid-Afrikaansche oorlog
heeft daartoe een bijzonderen prikkel
gegeventoen immers gingen alle
telegrammen uit Z. Afrika langs En-
gelsche lijnen, en de Boeren verze
kerden, dat de Engelscben de tele
graafpalen hadden „kromgelogen".
Eigenlijk niet de palen, 't Was de
censor te Aden, die beoordeelde, of
en hoe een telegram mocht worden
doorgelaten. Voor Engeland misschien
van beteekenis, maar voor Duitsch
land en andere landen zeer onaan
genaam
Juist met het oog op oorlogstoestand
heeft elke staat liefst zijn eigen ka
bels, en het militaire Duitschland
ble^f daarbij niet achter.
De kabel is ruim 10.000 K M. lang.
Hij bestaat uit drie deelen van het
Duitsche Waddeneiland Borkum naar
Teneritfa, bijna 4000 KM.; van Te-
neriffa naar Monrovia aan Afrika's
westkust, ruim 3000 K M., en van
Monrovia naar Fernambuco in Bra
zilië bijna 3500 K.M.
Het leggen van een onderzeeschen
telegraafkabel is geen kleinigheid.
De arbeid begint met een onderzoek
van den bodem. De diepte moet
worden gepeild en de aard van den
bodem onderzocht. Rotsachtige ge
deelten zeebodem moeten ontweken
worden. Gelukkig komen deze in den
Oceaan bijna niet voor. Het grootste
deel van den bodem van den Atlan-
tischen Oceaan bestaat uit schelpen-
kalkmodder, terwijl op de diepste
plaatsen een roode klei ligt, beide
t>ven geschikt om den kabel een
zacht bed te geven, waar hij weinig
gevaar lijdt.
De .kabel lijdt het grootste gevaar
aan de kusten, waar visschersschepen
het anke/" uitwerpen. Ook heeft hij
in ondiepe' zeeën (tot 500 Mlast
van een be"*orinosseldie de liefheb
berij heeft de Q kabel door te boren,
terwijl haaien met hun bekende
vraatzucht er n, eens in bijten.
In de diepte ligt echter de kabel in
het slijk, en men .heeft er nog geen
last van gehad, dat a'e monsterachtige
visschen der diepzee belang stellen
in de telegrafie.
De groote onderzeeki^xels hebben
in den regel één kope. ndraad van
een paar mM. middelliji i voor de
verzending der berichten, doch deze
is omgeven van een aantal dunnere
draden, di»e voor noodhulp dienen.
Alle draden samen zijn ge töoleera
met geta-pertsja, omgeven door eteer-
jute. Daaromheen zijn ijzeren-aden
spiraalsgewijze gelegd vervo dgens
weer het geteerd jute weefsel, dan
nog eens. een kring van ijz erdr aden
en dan nog eens het gete erde ju^ë-
weefsel Het geheel vormt .een
van vijf a zes cM. middellij n.
Zulk een kabel van &en f >aai"
zend K.M. lengte wordt zoo mogelijk
in één. schip geladen. Duiitschlanc
had er twee het grootste, de Stephan
borg 4500 ton kabel. Een ïingelsche
maatschappij heeft een. boot, die
dui-
De zomer van 17 94 is in Vlaanderen
een bloedbad geweest, waarvan de geschie
denis geen voorbeeld oplevert, mits men
van geen getal van veldslagen kan spre
ken, maar eerder van weken, die dezelve
niet konden beslissen, totdat eindelijk het
hoofdtreffen de Franschen de overhand
schonk in den slag van Fleurus in 't Naam-
sche (26 Juni 1794). Zij schreven hunne
zegepraal toe aan een luchtbal, waardoor
zij de gansche gelegenthijt (positie) der
Oostenrijkers ontdekten, hunne legerplaats
met de bajonetten overweldigden en Char
ges le Roi stormenderhand innamen. De
overige gevegten waren eygentlijk voor de
geailleerde geen veldslagen maar aftogten,
waardoor hunne legers seheydden, viug-
tende de Oostenrijkers na Keulende
Engelschen, de Hollanders, Hanoveranen
en Hessen na de Bredasche heyde, terwijl
de Pruyssen met de Rijks-armée en Oosten
rijkers vereenigd terug moesten over den
Rijn. Spagnien de Franschen in zijn rijk
zag dringen en Sardigriien met verlies van
Savojen voor zijn hoofdstad Turyn vreesde.
In September wierpen de geallieerden
een goed garnizoen in Breda en bezeitei
de Liniede Hollanders namen hun hoofd
kwartier te Raamsdonk, de Engelschen
etc. trokken van Oosterhout langs Tilborg
Zoori en elders na de Nistelrooydsche heyde,
hebbende omtrent Boxtel Vele batteiijen
opgeworpen, zoodat wij door Drunen alleen
de bagage zagen trekken ten tijde van
2 daagen en een nagt zonder ophouden.
De Fransche armee zat hen op de hielen,
waardoor een gevegt ontstont omtrem
Boxtel, waaruit de Engelschen verdreven
de brug afbraken omtrent Halder (tusschen
Boxtel en Vucht) door den zolder van
een omvergeschoten huysch, planken en
hekkens herstelt deden de Franschen de
voorhoede met 8 ponder voortrukken. Zij
vielen op de gecombineerden, die in slag
orde stonden, en die zich zoo slecht ver
dedigden dat er 12 a 1400 Hollanders
en Engelschen krijgsgevauherien werden.
Wij zagen duidelijk op onzen dijk den
rook zelfs van het handgeweer alsook ten
oosten Deuteren en de bossche Barrière,
en ten westen Labbegat bij voorzorge
(door de onzen) afstoken.
Ik voeg hierbij eenige staaltjens van
plunderingen, het gemeen (gewoon) gevolg
des ooi logs. De Pastor van Chaam kwam
hier aan, die ter dege door de Fransche
voorhoede (was) afgerost, scijven getelt
had en naderhand (toch nog) geplunderd
werd die van Heivoirt werd ook mishan-
Om vrij te komen.
10 000 ton kan bergen, wat ongeveer
overeenkomt met 5500 K.M1000
uren gaans.
De kabels liggen in zulk een schip
opgerold in tanks, groote waterketels,
om een kegelvormige spil Het schip
is voorzien van de werkplaatsen om
den kabel te lasschen en te herstellen.
Tevens heeft men de noodige tele
graaftoestellen aan boord, oin steeds
langs den te leggen kabel in gemeen
schap te blijven met het punt van
uitgang, en zoodoende te weten, of
de kabel nog werkt.
In volle zee is het leggen van een
kabel betrekkelijk eenvoudighet
schip vaart kalmpjes voort en viert
tegelijk den kabel. Gewoonlijk loopt
het schip ongeveer zes knoopen, (2
uren gaans per uur) en wanneer de
diepte 45U0 M. is, zal de kabel den
bodem bereiken op 7 uur afstands
van het schip. Men viert echter
meer dan direct noodig is; daardoor
hangt de lijn minder gespannen,, en
wanneer hij over oneffenheden in den
bodem gaat. kan hij zich er gemak
kelijk bij aansluiten. Stond hij ge
spannen, dan zou het gedurig gebeu
ren, dat hij op twee punten zeebo
dem rustte met een diepte er tus
schen.
Vlak aan de kust kost het leggen
meer moeite. Het groote schip kan
b.v. op Borkum de kust niet bereiken,
en de verbinding van de kust tot het
schip moet dus op andere wijze be
werkt worden, Men doet het wel
door van het schip een touw uit te
brengen, dat over een katrol geslagen
wordt en teruggevoerd naar het
schip. Nn kan men aan boord aan
het touw trekken en zoo den kabel
uitbrengen naar het land. Ook wel
wordt een deel kabel van het schip
uit op een vlot geladendat vlot
vaart naar land en laat den kabel
vieren, die daarbij echter door boeien
zwevende gehouden wordt. Eerst
wanneer de verbinding met den vasten
wal bereikt is, worden de boeien
afgesneden, zoodat de kabel geleide
lijk zinkt. Aan de kust wordt hij
ondergronds naar het telegraaf kan-
-or gevoerd.
ttK- herstellen van een reeds lig-
Hét vq is ook een lastig werk,
genden kao. -ft zelf niet gebroken
De kabel behot>„
ik
op heden
behalve
delt. Voor het overige weit.
den 22 Febr. 4795 geen pastoo.
Waalwijk, die niet meer of mindei
plundert werd. Die er het genadigste af
kwamen, verloren ten minste al wat hun
huijsch van spijs en drank bezat, zelfs was
er geen verborgen hoekje, dat de Fransche
oplettentheyt ontsnapte. Dat (wat) ik hier
van de Pastoors aanmerkte, hadt op de
meeste dorpen ook plaats voor de beste
gezeten, ja op vele plaatsen kwam er
niemand af zonder kleerscheuren.
Te Tilburg op den Heuvel vielen eenige
louzareu in de warme schermutselinge, die
daar plaats had van 's gelijken tot Eynd-
fioven tot Hees bij Lund waren 14 dra
gonders kyzerlyken aan den ontbyt met
open deuren, 4 Fransche houzaren zien
lun paarden aan de deur, snijden er 3
van. los, en renden voortde dragonders
springen toe, doch te laat. Een rooden
louzaar ziet te Waalwijk een klyn piquette
tiollandsche houzaren, rijdt er alleen in
men hakt zijn toom in stukken, en een
hstool treft hem voor het voorhooft, hij
springt van zijn paard, doet 2 stappen en
sterftkort daarna komt een tweede, die
achteruyt tot zijn makkers roept: ïbij
mij, bij mij« valt aan en de Hollanders
steken cp (geven zich over). Kort daarna
valt een kleyn gevegtje voor te Bezoyen
en Waalwijk, dat maai' wynige het leven
toste, doch lang er na vond men een ver
s
te zijn het is mogelijk dat alleen
de isoleering ergens beschadigd is.
Het kabelschip wordt gewaarschuwd
en vaart naar de plaats, waar men
het lek vermoedt. Daar gaat het bv.
een half uur dwars af van den kabel,
werpt een haakanker uit en vaart
op den kabel toe Pakt het anker
den kabel, dan voelt men het wel op
het schip en men begint den kabel
op te hijschen. Is hij boven, dan
snijdt men hem door, en onderzoekt
aan welken kant de fout zit Het
gave eind laat men weer zinken,
doch nu met een boei, om het ge
makkelijker weer te vinden, en het
defecte einde haalt men al varende
op. Telkens wordt getelegrafeerd,
om het lek te vinden. Is eindelijk
op die wijze de beschadigde plaats
ontdekt, dan wordt de fout hersteld
en het schip vaart terug. Nu moet
ook het eerste eind weer opgehaald
worden, doch daar nu beide einden
schuin omhoog staan, is het noodig
geweest, aan het herstelde stuk nog
een stuk van een paar honderd of
1000 Meter aan te lasschen. Dan
kan de verbinding hersteld worden.
Elke reparatie maakt dus den kabel
een duizend Meter langer, wat na
tuurlijk voor het telegrafeeren geen
winst maar verlies is Oude kabels
moeten daarom ten slotte door nieuwe
worden vervangen. Toch kunnen
goed gelegde kabels lang mee.
QTJITENLANDSCH OVERZICHT
Nog altijd heeft Duitschland geen vrede
Wel hoopt Lloyd George, naar hij gezegd
heeft, dat het vredesverdrag nog deze maand
ui wer king zal treden. Maar of deze hoop
werkelijkheid zal worden is zeer te bezien.
Gelijk wij weten heeft de Duitsche regee
ring reeds den 17en Juli het vredestractaat
geratificeerd. Zij wil het protocol, waar
door het vredesverdrag in wei king treedt,
gaarne onderteekenen. Maar nu zegt de
Entente goed doch eerst moet gij eei
aanvullings-protocol met uw handteekening
bekrachtigen. Eersl moet gij 400.000 ton
aan baggermolens en sleepbooten leveren
tot vergoeding van de Duitsche oorlogs
schepen die indertijd in Scapa Flow tot
zinken zijn gebracht. Bovendien stellen wij
u nog andere aanvullings- en strafbepalin
gen. Nu wil Duitschland deze desnoods
De zin ister hulp, ter hulp.
(niet aftel-
-v be
dronken franschen uitgewekenen officier in
de wielen te Baardwijk. Zij (de Franschen)
vervolgden de Hollanders tot half weg de
Linie ik verwagte hun toen ook hier en
4 myne meyssens buyten het huysch
^rhand hooiende dat het eerste
ZUIiU.
doch na. 'n ee"e Mpersinge van eene
bezoek bestol,. "P d» borsle"
partye croonen, he. het Jhoolt'' e" dal
den sabre (sabel) ovv
zulke bezoeken niet afrek.
den) op de (al)gemeene plu. "'deniige..,
sloot ik hun te ontsnappen als 'k den tyi
mocht hebben. Den 43 September namid
dag 2 uur zou ik mijn zieken gaan be
zoeken, en tegen over het huysch van den
Praedicant staande, hoor ik roepen de
Franschen zijn daar. De Heer Secretaris
laat ze binnen, maar aanstonts werd er
pariye geit etc eet. afgeperst, twee ryden
na myn huysch, doch iemant een scheut
(schot) lossende, en de klok treekkende,
reden zy van den dam terug en verlieten
ons dorp hun bezoek was kort en hun
getal maar 5 a 6 man, doch een paard,
gelt, etc. mede genomen hebbende was de
schade circa 600 guldens. In de straat
terug komende vond ik de twee zonen van
de Tellenoord (een buurt ten zuiden van
Drunen op ongeveer een uur afstands) met
bebloede lichamen hebbende steken en
honwen, slagen en mishandelingen onder
staan doch niets was doodelijk. Hoorende
hoe het onze nabuuren ten Zuiden ging,
verwagteden wy hetzelve lot daagelyks;
het vertraagde ook wynigden 24 Sept.
wel teekenen. Het maakt er echter be
zwaar tegen, dat de Entente zich bij niet-
nakoming, alle dwangmaatregelen voorbe-
luudt zonder dat die maatregelen van pressie
nader zijn aangeduid. Wjj kunnen niet
anders doen dan de Duitsche regeering
lieriri gelijk geven. Want, heeft de En-
lente de vrije hand om er met de knoet
op los te slaan, zoodra het overwonnen volk
niet handelt naar den wensch der over
winnaars, dan zijn de Duitschers geen oogen-
blik veilig voor de wraakplannen van Frank
rijk b. v. De stok is makkelijk gevonden
als men een hond wil slaan.
Nu deed de vorige week het gerucht
de rondte, dat de entente een ultimatum
heeft gezonden aan de Duitsche regeering
binnen zooveel dagen teekenen of wij zullen
militaire stappen doen om u te dwingen.
Ja zelfs verluidde, dat generaal Foch al op
weg was naar Frankfort en Essen om deze
heide plaatsen te bezetten. Doch zoover
is het nog niet gekomen. Het schijnt wel
Waar te zijn, dat de Opperste Raad met
algemeene stemmen het ultimatum, aan da
Duitschers te overhandigen, heeft goedge
keurd, voor zoover den tekst betreft, maar
de Britsche en Amerikaansche afgevaar
digden het voorbehoud hebben gemaakt
dat dit ultimatum niet zou worden over
handigd alvorens zij hun onderscheider
regeeringen hadden geraadpleegd. Het i
n blijft voor Duitschland een zwaar gelag
Het hunkert naar den werkelijker! vrede
•pdat zoo spoedig mogelijk aan den her
>phouw van de staatsruïne begonnen zo
kunnen worden, maar de entente zoek
allerlei vonden, om het nog meer te kn
velen dan al geschiedde bij het vredesvez
drag van Versailles.
Nu de Entente de tegenwoordige Hon!
gaaische regeering heeft erkend en hee
uitgenoodigd een vredesdelegate naar Nauill
te zenden, is het tijdstip, waarop ook m
Hongarije vrede zal worden gesloten, riab,
Niettegenstaande de vrede, dat de vrede
voorwaarden voor Hongarije niet mind
hard zullen zijn dan die, welke Duitschiau
Oostenrijk, Bulgarije en Turkije zich moe
ten laten welgevallen, werd de uitnoodigii
om een vredesdelegatie naar Neuilly
zenden met instemming ontvangen, omii
de vredesonderhandelingen den weg effen
voor een hervatting der ekonomische b
trekkingen met de West-Europeesche m
gendheden en Amerika, waarvan Honga?
tot zijn schade zoolang uitgesloten is
weest.
om 14 uuren komen 5 houzaren by my
naburen vragen of ik 't huysch was. M
gebuur roeptPastoor weg, ik loope u
de eene meyt, die 't huysch was, door d
hof achter uit en ga in de gracht zilt*
Op dit oogenblik springen zy van de pai
den over de poort, slaan die ruyten
stukken om de glazen (ramen) te opent
doch geen kans ziende om in huysch
komen, keeren zy agter om en gaan (ac
ler) binnen. In een quartiers uurs w
<»r geen holletje een vuyet groot in kek
'-ekkeri, zolder of kerk, dat i
-*mgekeert waS) waar na
of ven,. gering; de
doorsnuft en o._ den H. O
aftrokken. De schaadt 1 'vu
veren vaaten (bussen) van
scheermes, eenig geit en diergelycke kv
heden waren den buyt. Ik begreep da
de groote slag wel haast moest volgen, il
diste (daarom) ter tafel het beste op, ei
ging om 2 uren na de capelle (tusschei
Drunen en Elshout) een bezoek geven aai
de vluchtelingen aldaar. Nauwelijks was ik
daar gekomen of ik zag met menigte hei
volk over de akkers vlugten, roepende hei
dorp is vol Franschen De houzaren vloget;
na en beroofden hun van het gene zy b)
zich haddenik vond daar veel vrouw
volk en een van myn meyden, terwyl ik
hoorde dat de andere in behoude haven
wasen myn huys vol plunderaars die
niemant binnen liten.
{Wordt vervolgd
NIEUWSBLAD
voor liet Lanii van Beusden @n Aitem, üb Laiistraat sn dg Bommeterwaiiri
