SUNLIGHT ZEEP
iaat vóór alles
*"AND van altena
Uitgever: L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 4137. Woensdag 9 November. 1921.
De Noordwester storm.
nogjuistgeld genoeg voor'nstufe
Dit blad verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden 1.25,
en franco per post beschikt f 1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Advertentiën van 16 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen
10 uur ingewacht.
BUITENLANDSCH OVERZICHT
De Pruisische ministercrisis is opgelost
op de basis van coalitie-uitbreiding. De
Duitsche volkspartij (de voormalige nationaal-
liberale) heeft na lang wikken en wegen
besloten om zich los te maken van de
rechtsche oppositie die zich bij den moord
op Erzberger al te zeer bezoedeld had en
met de sociaal-democraten mede te werken.
Dat zij zelfs zoover zouden gaan en zitting
zouden willen nemen in een regeering die
die door een sociaal-democraat wordt ge
presideerd, had men zeker niet kunnen
verwachten. Toch is dit gebeurd in het
van ouds reactionuaire Pruisen, in het
Pruisen van ras echte landjonkersde
socialisten nemen de leiding en de Duitsche
volkspartij geeft haar medewerking.
Oorspronkelijk is Leinert als kabinets
formateur genoemd, maar hij heeft op het
laatste moment geweigerd het onzekere
voor het zekere te nemen, en zijn ver
moedelijk goedgsalarieerde betrekking als
burgemeester van Hannover prijs te geven
voor de altijd maar zeer tijdelijke functie
van minister-president. Tenslotte heeft
men zijn keus laten vallen op een ande
ren socialistischen leider, Otto Brann,
die door den landdag gekozen is en weldra
met een ministerie voor den dag is ge
komen waar socialisten en Duitsche Volks-
partijders, democraten en Centrummannen
broederlijk samenwerken.
De onderhandelingen tusschen de partijen
hebben tot resultaat gehad, dat het volgende
kabinet werd gevormd
Minister-president Otto Braun (S. P. D.)
Binnenl. Zaken Severing (S. P. D.)
Handel Siering (S. P. D.)
Landbouw Wendorff (Dem
Financiën dr. v. Richter (D. V. P.)
Onderwijs en eeredienst Bölitz (D. V. P.)
Justitie dr. Am. Zehnhoff (Centr.)
Volkswelvaart vermoedelijk Stegerwald.
Scheideman, de eerste burgemeester van
Cassel, heeft een rede gehouden over de
actueele kwestie der steeds wisselende Duit
sche regeeringen. »Dat is zei hij
slechts een symptoom van de zware ziekte
van ons volk. Wij leven nog steeds in een
koortstoestand, doch dat kan niet eeuwig
duren. Gaan wij verder bergaf, de Rus
sische of Oostenrijksche toestanden tegemoet,
of gaan wij weer bergopwaarts
Wanneer men de valuta als barometer
mocht beschouwen, dan ging het zeker naar
beneden, doch dat is slechts een eenzijdige
waardebepaling.
De Amerikaansche dollar is thans bij ons
250 mark waard, tegen 4.25 mark voor
den oorlog, hetgeen zeggen wil dat de mark
in de Vereenigde Staten geen 2 pfenningen
meer waard is, tegen de 1000 pfenningen
van 1914.
»Toch heeft Amerika 6 millioen werk-
loozen tegen Duitschland nog geen 200.000
Ik ben zeer bezorgd over de toekomst van
Duitschland, maar ik beschouw die absoluut
niet als hopeloos, want ik reken op de
levenskracht van ons volk en op onzen
vasten wil om ons uiterste best te doen.
De bijzetting van ex-koning Ludwig van
Beieren heeft Zaterdagmorgen onder buiten-
gewoge deelneming der bevolking te Mün-
chen plaats gehad.
Ryksweerofficieren droegen de lijkkisten
van den laatsten Beierschen koning en
diens gemalin.
Om negen uur had de inzegening der
lijken plaats.
Onmiddellijk achter de lijkkisten liepen
talrijke leden van het huis Wittelsbach,
o.m. de ex-kroonprins Rupprecht, prins
Lepold, prins Adelbert, verschillende gene
raals, o.a. LudendorfF, vertegenwoordigers
staats- en rijksregeering en vele deputaties.
Van de buitenlandsche vorsten en ex-
vorsten waren volgens het »Hbld.« tegen
woordig de voormalige koningin van Bul
garije en Saksen, de ex-hertog en hertogin
van Brunswijk, de groothertogin van
Luxemburg, prins en prinses Ernst van
Saksen.
De rouwstoet had nagenoeg 3 uur noodig
om te passeeren en de gansche weg was
door een dichte menigte bezet.
In het centrum der stad en voornamelijk
in de straten, waar de stoet langs kwam,
waren Beiersche en Zwarte vlaggen uit
gestoken.
Om 8 uur begonnen de klokken te luiden
en onder tromgeroffel zette de stoet zich
in beweging.
In totaal namen 200 vereenigingen,
40.000 volwassen, personen en 40.000
schoolkinderen aan de rouwplechtigheid deel.
De dom was met vele kransen versierd.
De bisschoppen en abten begeleidden de
lijkkisten tot het hoogaltaar, waar deze
werden neergezet.
Kardinaal v. Paulhaber hield de lijkrede.
Volgens de bladen heeft prins Rupprecht
een proclamatie uitgegeven, waarin hij zijn
dankbaarheid uitspreekt voor de vele be
wijzen van deelneming, bij gelegengeid van
de begrafenis zijner ouders ontvangen.
De proclamatie gaat dan voortMijn
vader z.g. heeft den kelk des tijdens tot
den bodem geledigd. Niet alleen zag hij
zijn voor het bestwil van het land nage
streefd werk vernietigd, hij moest tot zijne
diepe smart na ineenstorting van het
Duitsche rijk ook nog beleven, dat in een
oogenblik van verwarring en wanorde
wezenlijke voor het bestaan van den
Beierschen staat onontbeerlijke rechten,
werden prijsgegeven.
Tredend in de rechten van mijn vader
en trouw jegens mijn Beiersche en
Duitsche vaderland, ben ik jegens de over
levering van mijn volk, de geschiedenis en
de toekomst verplicht dit openlijk te ver
klaren.
De gevoelens, welke ten mijne opzichte
de laatste dagen tot uiting zijn gekomen,
rechtvaardigen de hoop, dat het Beiersche
volk zich met Gods hulp uit de tegen
woordige rampen weer omhoog zal werken.
Aan de beteekenis van deze uitingen
kan nauwelijks twijfel bestaan. De oude
koning had in het verlies van zijn troon
berust, zijn zoon zal naar herstel van het
koningschap streven. De Beriijnsche socia
listische bladen beschouwen de proclamatie
dan ook als een onomwonden aansporing
om de huidige regeering omver te werpen.
Dat is ze weliswaar niet, maar toch geeft
ze den republikeinsch gezinden partijen
alle aanleiding om op hun hoede te zijn
en de grondslagen waarop de jonge repu
bliek rust te stevigen.
Zooals te verwachten was heeft de
Hongaarsche Nationale Vergadering in derde
lezing de onttroningswet ten opzichte van
het Habsburgsche huis aangenomen, volgens
een telegram uit Berlijn met algemeene
stemmen. De wet is dadelijk in werking
getreden.
HEUSDEN. De Noordwesterstorm, die
Zondag over geheel ons land heeft gewoed,
heeft ook hier geducht huisgehouden. Tegen
half twee bereikte hij een hevigheid zooals
slechts zelden werd meegemaakt. De schade
aan daken is enorm. Van de nieuwe ma-
chineloods op de scheepswerf zijn honderden
pannen afgerukt en werden tal van ruiten
vernield. Op het café »de Gouden Leeuw
bleef zoo goed als geen enkele dakpan. De
daken van de woningen op de beide hoeken
van de Vischmarkt-Nieuwstraat moesten het
danig ontgelden. Van verschillende wonin
gen werden door den sterken winddruk
ruiten ingedrukt, sommigen met houtwerk
en al. De IJstent is uit elkander gewaaid
en een der boomen die er bij staan is ge
woon afgeknapt. Stukken hout, zink, dak
pannen, gordijnen vlogen door de lucht,
de Nieuwstraat lag bezaaid met pannen en
was een tijdlang gevaarlijk om te passeeren.
Overal zag men de menschen aan het werk
om de schade voorloopig zoo goed mogelijk
te herstellen en maatregelen nemen om
erger te voorkomen. Het aantal huizen,
dat min of meer schade heeft beloopen, is
niet te tellen.
De tramdienst moest een tijdlang ge
staakt worden. Twee ledige wagens wer
den door den wind vanaf het tramhuisje
naar de Oudheusdensche poort geduwd,
waar zij tot staan werden gebracht en door
den tram weder werden teruggehehaald.
WERKENDAM. Zondag heeft de storm
hier ook veel schade aangericht. Bij vele
ingezetenen werden de pannen en schoor-
steenen van het dak gerukt, bij anderen
de ruiten uitgewaaid.
Bij verschillende kwam ook het zink van
de daken waaien. Een zand-aakje geladen
met zand liggende aan het oude hoofd is
gezonken, gelukkig kon nog het een en
ander er uit gered worden. Ook is er
's avonds veel water gekomen zoodat de
buitenwaarden onderliepen ook zijn er in
den Biesbosch vele binnenpolders volgeslagen
doch gelukkig was het vee bijtijds in vei
ligheid. Van de nieuw gebouwde Anna
Pauwlowna-hoeve waren al de pannen af
gerukt. Persoonlijke ongelukken hadden
niet plaats.
AALBURG. De storm, welke Zondag
middag ook alhier woedde, heeft belang
rijke schade aangericht, doordat van vele
buizen de daken beschadigd werden, Ook
verschillende boomen moesten het ontgelden.
ANDEL. De storm van Zondag heeft
ook hier aan daken en omgewaaide boomen
enorme schade aangericht. Ook de Electr.
geleiding was gestoord zoodat er geen licht
was. Persoonlijke ongelukken hadden ge
lukkig niet plaats.
BRAKEL. Zondagmiddag is een Rijn
schip van het anker geslagen en op den
kop van een krib geloopen. Het werd lek
gestooten en is spoedig gezonken. Omtrent
ongelukken van opvarenden is niets ver
nomen.
CAPELLE. Door den hevigen Noord
westerstorm zijn Zondag verschillende daken
van huizen en schuren beschadigd. Vooral
de rieten daken moesten het ontgelden.
Bijna huis voor huis woeien pannen van
het dak en in verschillende rieten daken
maakte de krachtige wind flinke gaten.
Het huis van den smid A. v. d. H. op de
Nieuwevaart is wel het meest geteisterd.
Daar ging een stuk van het dak de lucht
in en stortte een muur in. Bij den land
bouwer v. S. werden een paar boomen
ontworteld, eveneens aan den Capelschen
dijk. De buitenpolder ten Oosten van de
Capelsche Haven staat gedeeltelijk onder
water.
's GRAVEMOER. De orkaan van Zon
dagmiddag veroorzaakte haast aan alle
huizen schade. Schoorsteenen waaiden af,
dakpannen werden weggerukt, rietendaken
sloegen open en hooi- en strooschelven
werden verzet. Verscheidene boomen zyn
middendoor gebroken. Persoonlijke onge
lukken hadden gelukkig niet plaats. De
middaggodsdienstoefeningen konden niet
worden gehouden. De electrische leiding
is gestoord.
HERPT. De storm van Zondagmiddag
heeft hier schier aan alle huizen ontzettend
veel schade aangericht. Van de woning van
den landbouwer I. Buys woei den voor
gevel doormidden en stortte met donderend
geraas op den zolder, zonder echter per
soonlijke ongelukken te veroorzaken. Ook
de woning van P. S. stortte voor een groot
gedeelte ineen, doch bleef op het voorradige
hooi en koren hangen.
NEDERHEMERT. De storm van Zondag
heeft aan de noord- en zuidzijde dezer ge
meente veel schade aangericht. Overal was
men bezig om de daken zooveel mogelijk
te versterken en de ingewaaide gaten te
stoppen. De singel om het kasteel leverde
een treurige aanblik op. Verschillende zware
boomen waren als jonge stammen aan den
grond afgeknakt, zoodat het op een ruïne
geleek. Persoonlijke ongelukken hadden niet
plaats.
RAAMSDONKSVEER. Groot is de schade
Zondag door den storm alhier aangericht.
Ontelbaar veel pannen werden op den grond
gesmeten, gaten in de rieten daken ge
slagen alsmede een gevel van een huis
en de nieuw gebouwde loods 45 M. lang
en 8 M. breed, op de werf van den heer
van Suijlekom, stortte ineen of ze een
kaartenhuis was.
SPRANG. Zondagmiddag werd onze ge
meente getrofien door een hevigen storm,
die wel een orcaan leek.
Bij onze wandeling door deze gemeente
hebben we niet één rieten dak gezien, dat
niet beschadigd was. Verschillende zagen
we die geheel vernieuwd zullen moeten
worden. Sommige pannen daken zijn deer
lijk gehavend. Schoorsteenen zijn geheel
of gedeeltelijk afgewaaid, muren zijn inge
stort en boomen ontworteld. Bij de heer
Netten zijn twee z.g. aanbouwen ingestort,
bij den landbouwer van Zeist is de schuur
ingestort. Door de verbreking van een
zeer dikke ijzeren staaf is den grooten
koperen bal met weerhaan van den gemeen
tetoren weggeslagen er kwam tusschen de
woning van de wed. F. en den bakker W.
terecht. Druk was alles in de weer om
zooveel mogelijk de gaten in de rieten daken
te stoppen om alzoo te trachten erger te
voorkomen. Persoonlijke ongelukken kwamen
niet voor. De schade is enorm groot. Sinds
menschenheugenis is het niet voorgekomen
dat onze gemeente door den storm zoo ge
troffen werd. De straatweg is geheel met
riet 'bedekt.
In beide kerken kon vanwege het nood
weer geen dienst des Woords plaats hebben.
WASPIK. De storm van Zondag heeft
hier enorme schade veroorzaakt. Er is
bijna geen huis, dat onbeschadigd is ge
bleven. Van den molen is de geheele kap
met wielen losgerukt en naar beneden
gestort, gelukkig zonder persoonlijke onge
lukken te veroorzaken. Verschillende boo
men zijn ontworteld of afgekapt. De
menschen op straat konden zich niet
staar.de houden en werden bovendien be
dreigd door de dakpannen, welke door de
lucht vlogen. De schade is aanzienlijk.
ZALT-BOMMEL. Hier heeft de storm
vreeselijk huisgehouden en twee jeugdige
levens als slachtoffers geë scht.
Zondagmiddag waren op een terrein in
de nabijheid der scheepswerf van Meijer's
Scheepsbouwmaatschappij een voetbalclub
uit deze gemeente en een uit het naburige
Tiel aan het spelen.
Door den ontzettenden wind werd plot
seling het dak van de houtloods op ge
noemde scheepswerf opgenomen en op het
voetbalveld geslingerd, waar het neerkwam
juist bij een der doelen, waar verschillende
spelers bij elkaar waren.
Twee jongens werden gedood, een Tie-
lenaar, een zekere Schellings en een uit
onze gemeente, de 15-jarige Van Hem.
Drie anderen uit onze gemeente werden
zwaar gewond en met gebroken beenen
en ribben opgenomen. Het zijn Breddels,
Vos en Van Eek.
De verslagenheid in onze gemeente bij
het vernemen dezer ontzettende tijding,
was algemeen.
Buiten dit vreeselijk onheil heeft de storm
hier ook veel materieele schade aangericht.
Vooral de daken moesten het ontgelden en
verschillende boomen werden ontworteld.
BREDA. Zondagmiddag woedde een
hevigen storm. Het geleek wel een cycloon.
Ongeveer kwart over een werden de be
woners van Breda opgeschrikt door een
vreeselijk lawaai en gekraak. Het bleek,
dat de linkervleugel van de groote kathe
drale kerk geheel was ingestort. Alleen de
zijmuren zijn blijven staan. Het dak en
de gewelven hangen tot puinhopen in de
kerk. Gelukkig dat er zich niemand in de
kerk bevond en het niet gebeurde onder
de H. Diensten, anders warer talrijke slacht
offers gevallen.
Ook de Zuidwestelijke gevel van den
toren is geheel ingewaaid.
PRINCENHAGE. Door den storm is
de toren van de kerk ingestort. Op tal
van andere torens zijn stukken steen e.a.
afgewaaid.
De geheele stad is bezaaid met pannen.
Tal van huizen zijn beschadigd. In het
paviljoen »Valkenberg« is het een ruïne.
Het geheele park ligt vol van afgewaaide
boomen. De schade wordt geschat op
80.000 gulden.
ROERMOND. Zondagmiddag woei een
geweldige orkaan.
Omstreeks 2 uur woei een gedeelte van
den Christoffeltoren af, pl.m. 25 Meter.
Het stuk viel door het dak der kerk en
kwam terecht in het schip bij den preek
stoel. De verwoesting was ontzettend, ge
lukkig was de kerk gesloten, zoodat er geen
persoonlijke ongelukken zijn te betreuren.
NIEUWSBLAD
voer het Land van Heusden en Altena, de Langstraat en de Bommelerwaard