H. H. VEEHOUDERS!
J£ggg^mÊmm&M^M^Wg¥M¥È
Keuringsdienst van Waren.
Laboratorium „ASDA" Leeuwarden (holland) Kopenhagen (den.)
CHEMISCHE FABRIEK VAN VEEGENEESMIDDELEN.
Wij brengen onder Uw aandacht, de volgende attesten, welke ons verstrekt werden, door iemand welke bij U wel goed bekend zal zijn.
Ondergeteekende verklaart met goed re
sultaat te hebben aangewend „ASÜA",
het bevruchtingsmiddel voor koeien, bij
een koe, welke verscheidene malen ver-
geefsch was gedekt. Na aanwending van
„ASDA" gaf dit onmiddellijk resultaat.
(i.g.) G. VAN DER BEEK
Genderen.
Het eenigste met succes werkende bevruchtingsmiddel voor koeien.
„ASDA" No. 1, ter afdrijving van de nageboorte bij koeien.
„ASDA" No. 2, ter genezing van verstopping bij koeien.
„ASDA" No. 3, het bevruchtingsmiddel vqor merries.
„ASDA" No. 4, zogpoeder voor varkens.
,'ASDA" No. 5, ter genezing van uierziekte of wrang.
„ASDA" No. 6, ter genezing van verstopping bij varkens.
„ASDA" No. 7, ter genezing van diarrhé bij koeien.
„ASDA" No. 8, ter verdrijving van wormen bij paarden.
„ASDA" No. 9, kwalsterpoeder.
„ASDA" No. 10, ter genezing van hoest bij varkens.
„ASDA" No. 11, ter genezing van schijt bij kalveren.
„ASDA" No. 12, ter opwekking van de eetlust bij varkeu-.
„ASDALINE", Je ware uierzalf.
„ASDOL", het ware ontsmettingsmiddel.
het eenigst goede schapen-waschmiddel.
„BERDA",
Ondergeteekende heeft, nadat de merrie
eenige malen vergeefsch was gedekt, het
bevruchtingsmiddel voor paarden, van het
Laboratorium A. S 1> A" te
Leeuwarden, zijnde ASDA No. 3,
aangewend en was de merrie daardoor
direct bevrucht.
(i.g.) G. VAN DER BEEK
Genderen.
Het moge U uit bovenstaande attesten blijken, dat onze artikelen goed resultaat opleveren, wat ten slotte het voornaamste is. Indien gij moet en tevens wilt
bezuinigen, raden wij U aan, in voorkomende gevallen onze middelen aan te wenden. Het resultaat zal bevredigend zijn. De besparing die gij U zelve door het
aanwenden onzer middelen verstrekt, bedraagt in heel veel gevallen minstens T'O °/0, Het belangrijke daarvan behoeven wij niet nader aan te duiden. Elke
veehouder zal in zijn welbegrepen belang de voorkeur aan onze preparaten geven. Men vrage in zijn woonplaats aan den verkooper onzer middelen de gratis door
handleiding, waaruit zeer wellicht meerdere Uwer bekenden te vinden zijn, welke allen hun voldoening over de resultaten van onze preparaten te
Indien in uw woonplaats niet verkrijgbaar, schrijve men rechtstreeks aan het
ons verstrekte
kennen geven.
Het volgende is ontleend aan het verslag
van den Keuringsdienst van Waren voor het
Keuringsgebied 's-Hertogenbosch over het tijd
vak 15 Juli tot 31 December 1921.
Het aantal gemeenten, behoorende tot het
keuringsgebied 's-Hertogenbosch bedroeg 76,
het aantal inwoners 275435.
De gemeentebesturen werden verzocht aan
den dienst een opgave te verstrekken van de
in hunne gemeente gevestigde winkeliers, gros
siers, bakkers, veehouders, c. q. melkslijters en
van andere personen, die waren verkoopen
in den zin van art. 1 der keuringsverordenin
gen voor Waren. Voorts werden zij verzocht
door het van gemeentewege doen verkrijgbaar
stellen van op stevig papier gedrukte exem
plaren der keuringsverordening, te willen be
vorderen, dat de verkoopers van waren aan de
in art. 3 dier verordening vermelde verplich
ting (n.l. het ophangen der Verordening in de
voor het publiek toegankelijke verkoopplaatsen)
kunnen voldoen. Bijna alle gemeentebesturen
hebben aan dit verzoek welwillend voldaan.
De melkcontröle werd voorloopig als regel
alleen verricht bij huis- en straatverkoopers
de leveranciers aan de zuivelfabrieken komen
later aan de beurt. Voorts werden alle winkels
in het gebied bezocht en op kaart gebracht,
terwijl de in ondeugdelijken toestand verkee-
rende waren in die winkels aan het verkeer
werden onttrokken. Dat deze controle noodig
was, zal uit het volgende blijken. Behalve in
de gemeente 's-Hertogenbosch en Tilburg wer
den slechts op beperkte schaal monsters ge
nomen van andere waren dan melk in verband
met het beperkte laboratorium-personeel.
Wat de ten verkoop aangetroffen waren aan
gaat het volgende.
De melk was over het algemeen slecht. Vooral
de toestand waarin zij verkeerde, maar ook
hare samenstelling liet zeer veel te wenschen
over. Een gunstige uitzondering hierop maak
ten de gemeenten, waar vroeger reeds een
keuringsdienst bestond, of waar op andere
wijze door de plaatselijke overheid toezicht
werd uitgeoefend. Genoemd mogen worden
in dit verband de gemeenten 's-Hertogenbosch,
Tilburg, Heusden en in geringer mate Boxtel.
De melk ten plattelande was over 't alge
meen vuil, een direct gevolg van geen of zeer
onvoldoende filtratie, doch de primaire oor
zaak moet worden gezocht in de buitengewoon
slechte stalling en de ondeskundige maar vooral
onzindelijke behandeling, zoowel van de koeien
als van de melk. Bij vele boeren is het voorts
gewoonte, de zeven of de emmers, min of
meer ruim, met water om te spoelen, en dit
spoelwater dan bij de melk te voegen. Op
het ongeoorloofde van deze handelwijze werd,
schriftelijk en mondeling steeds gewezen, ter
wijl, wanneer deze hoeveelheid spoelwater
„ruim" bleek te zijn, streng werd opgetreden.
Wat de andere waren betreft, bleken ten
plattelande nog groote hoeveelheden oorlogs
goederen te zitten, welke voor het grootste
gedeelte bedorven waren. Van vele waren liet
de samenstelling zeer veel te wenschen over.
Genoemd mogeri worden in verbandlimo
nadesiropen, limonades en limonades gazeuses,
specerijen, meelsoorten, azijnsoorten, vleesch-
extract en bouillonblokjes, e. a.
In vele winkels (of beter gezegd: verkoop
plaatsen, want op den naam van winkel kunnen
vele geen aanspraak maken) ten plattenlande
schijnt zindelijkheid een onbekend begrip te
zijn. Er zijn verschillende „winkels" die tevens
slaapgelegenheid of huiskamer of keuken zijn
of ook wel al deze bestemmingen in zich ver-
eenigingen. Er zijn voorts winkels aangetroffen,
waar alles dik onder de stof lag, en waar
spinnewebben en andere vuiligheid in de
winkelbakken werden aangetroffen of waar een
onaangename atmosfeer, resp. doordringende
stank heerschte. Gelukkig vormt dit soort
winkels niet de meerderheid en toonen zeer veel
winkeliers meer verantwoordelijkheidsgevoel
en tevens meer hun eigen belang te begrijpen.
In dit verband valt het vestigen van groote
winkelcombinaties ten platten lande toe te
juichen.
Een enkel woord dient hier te worden ge
wijd aan de winkeltjes in het Land van Heus
den en Altena. Bijna zonder uitzondering
heerschte hier de grootste reinheid, toonbank
en vloer waren kraakhelder. Veelal waren de
winkelbakken netjes met glas afgedekt.
Er werden 1770 monsters volle melk (gewone
handelsmelk) onderzocht, waarvan 823 om
verschillende redenen ondeugdelijk bleken.
Naar aanleiding hiervan werden 476 mede-
deelingen en uitnoodigingen tot een onder
houd en 273 waarschuwingen verzonden, terwijl
67 maal proces-verbaal werd opgemaakt.
Het aantal monsters ondeugdelijk van samen
stelling wegens watertoevoeging, was, zooals
te verwachten was, ten plattenlande vrij aan
zienlijk. Weliswaar heeft men hier veelal met
spoelwater te doen (zie boven), doch deze
hoeveelheid spoelwater bedraagt in de meeste
gevallen veel meer dan 5 pCt., zoodat men
moeilijk kan ontkomen aan de gedachte, dat
dit water voor andere doeleinden is toege
voegd.
Tegen dit geknoei met water werd zeer streng
opgetreden, zoodat op het oogenblik dat dit
verslag werd geschreven, het knoeien veel
minder voorkomt.
Het aantal monsters ondeugdelijk wegens te
laag vetgehalte, was veel minder groot. Toch
behoeft hier niet altijd te worden gedacht aan
opzettelijke ontrooming of toevoeging van
taptemelk. Het aantal monsters van onvol
doende reinheid was daarentegen buitengewoon
groot. Dit is geen wonder, wanneer men weet,
hoe de stallen en hoe de koeien in diestallen
er uit zien. De potstal is nog het meest voor
komende type. Ook hier is de toestand niet
overal in het gebied dezelfdeer zijn streken,
waar de pogingen tot stalverbetering werke
lijk succes hebben gehad.
Het zeven der melk blijft uit den aard der
zaak slechts een middel om de gevolgen van
de vuilheid weg te nemen. En dit middel moet
direct na het melken worden toegepast, daar
anders de mest voor een groot gedeelte in de
melk oplost. Bacteriologisch blijft de melk,
ook al is zij gefiltreerd, in hooge mate ver
ontreinigd. Het streven moet er dus op ge
richt zijn, de vuilheid zelf weg te nemen.
Dit is niet alleen in het belang van den
consument of van de zuivelindustrie, doch
direct in het belang van den boer.
Melk van uierziek vee werd nogal eens aan
getroffen.
Gepasteuriseerde melk bleek door enkele
grootere melkinrichtingen te worden bereid en
in den handel gebracht. Alleen flesschen, welke
blijkens het opschrift op het sluitetiket als ge
pasteuriseerde melk zijn gedeclareerd, kunnen
door den dienst als zoodanig worden beschouwd
en onderzocht. Het publiek koope dus
nooit gepasteuriseerde melk in
flesschen zonder sluitetiket, of
zonder dat op andere wijze doelmatig verzege
ling is bewerkstelligd, en uit opschrift of slui
ting niet duidelijk blijkt, dat de inhoud ge
pasteuriseerde melk is. Om aanspraak te kun
nen maken op dezen naam, moet de melk, in
de verpakkingwaarin zij wordt afgeleverd,
gedurende een half uur op een temperatuur
van 70 tot 85 C. (dit geschiedt in groote bak
ken met water van die temperatuur) worden
verhit.
De samenstelling van karnemelk liet zeer veel
te wenschen over. Het minimum van 7,6 pCt.
vetvrije droge stof, genoemd in den Codex
Alimentarius, werd slechts zelden bereikt. Suc
cessievelijk werd een bespreking gehouden met
de directeuren der verschillende zuivelfabrie
ken, daar vrijwel alleen deze inrichtingen karne
melk in den handel brengen. Voor hen is
echter de boterbereiding hoofdzaak en zij gingen
er meerendeels slechts noode toe over in deze
bereidingswijze de noodzakelijke wijziging te
brengen, waardoor het mogelijk was betere
karnemelk af te leveren.
Bij het schrijven van dit verslag, is echter
ook in dit opzicht een flinke verbetering be
reikt, al zijn er nog enkele fabrieksleiders, die
doof blijven voor minnelijk overleg.
Er werden 3131 inspecties verricht van win
kels en bakkerijen, benevens 86 marktinspec-
tieshierbij werden 741 partijen ter plaatse
afgekeurd en meestal vernietigd of onbruikbaar
gemaakt als menschelijk voedsel, terwijl 35 par
tijen na onderzoek in het laboratorium werden
afgekeurd en uit den handel genomen.
In het laboratorium werden onderzocht 510
monsters van andere waren dan melk c.a.
Hiervan werden ondeugdelijk bevonden 156 of
30,8 pCt.
In verband hiermede werden 117 waarschu
wingen en mededeelingen verzonden en werden
2 processen-verbaal opgemaakt.
Van de 14 monsters wijnazijn konden slechts
2 aanspraak maken op dien naam. De rest
bleek niet te zijn verkregen door azijnzure
gisting van wijn. Veelal was het niets anders
dan verdunde azijnessence en was de daarvoor
gevraagde prijs veel te hoog. 129 flesschen
werden in beslag genomen2 partijen naar
den fabrikant teruggezonden, terwijl van andere
de etiketten werden verwijderd.
6 van de 26 monsters azijnessence waren te
slap.
Gruttenmeel (hieronder wordt verstaan boek-
weitmeel) was van de 21 maal 9 maal ver-
valscht met andere meelsoorten4 partijen
bleken bedorven.
1 van de 10 monsters maizena was ver-
valscht met 20 pCt. aardappelmeel.
Op het gebied van limonades en limonades
gazeuses is het ten plattenlande in het keurings
gebied een ware Augias-stal. Dikwijls werden
gekleurde oplossingen van saccharine in water
als limonade verkocht tegen flinke prijzen. Van
de 18 monsters limonade, resp. limonette ble
ken 9 ondeugdelijk; 4 bevatten saccharine, 5
bevatten een te laag suikergehalte of in 't
geheel geen suiker, 4 bevatten te veel conser
veermiddel, 2 limonades bevatten aardappel
stroop en behoorden dus als liinonetten te
worden gedeclareerd. Van de 19 monsters
limonade gazeuse resp. champagne-pils waren
13 ondeugdelijk. Saccharine en kunstmatige
schuimstoffen werden bij herhaling aangetrof
fen. Dikwijls was suiker in 't geheel niet of te
weinig aanwezig.
Z.g. eierpudding bevatte geen ei-bestanddee-
len1 monster pudding was vervaardigd met
het gevaarlijke pronkboonenmeeleen ander
monster pudding was gekleurd met het giftige
methanilgeel.
Van de 120 monsters specerijen waren 46
ondeugdelijk. Vooral die in gemalen toestand
staan aan vervalsching blootten plattenlande
werden nog curieuze vervalschingen geconsta
teerd gemalen nootmuskaat met 50 pCt. mai
zena, kaneel met houtzaagsel, nagelgruis met
doodekop, saffraan met saffloor (de bloemen
van Carthamus tinctorius) en met lintbloemen
van Calendula officinalis (de goudsbloem). Saf
fraan had dikwijls een te hoog watergehalte en
was, ter verzwaring, veelal gedrenkt in oplos
singen van borax of van suiker.
Partijen kinderfluitjes, uit lood bestaande,
werden opgeruimd.
Van de 18 monsters bouillonblokjes bleken
15 geen vleeschextract te bevatten, 2 bevatten
zeer weinig, terwijl slechts 1 monster (fabrikaat
Maggi) aan de eischen voldeed. 23857 stuks
en 16 flacons vleeschextraxt werden in beslag
genomen, terwijl wegens bederf nog 156438
stuks bouillonblokjes, 38 fl. bouillonextract
en 38 flesschen vleeschextract uit den handel
werden genomen.
Een monster frambozensap bleek met boor-
zuur te zijn geconserveerd.
Eenige partijen haarwaters (jachtwaters) be
staande uit rattenkruit, opgelost in een soda-
of potaschoplossing, werden in beslaggenomen.
Behangselpapier werd 2 maal onderzocht.
Arsenicumverbindingen waren niet aanwezig.
De 9 monsters comsumptie-ijs, op straat aan
de bekende wagentjes verkocht, bleken uit
voldoende verhitte grondstof te zijn samen
gesteld. 2 maal werd saccharine aangetroffen.
De bereiding geschiedt veelal op ondeskundige
en onhygiënische wijze (soms in krotwoningen
met één vertrekje) zoodat het aantal bacteriën
per gram van deze lekkernij tot in de milli-
oenen beloopt. Zoolang echter wettelijke voor
schriften omtrent de bereidplaatsen, enz. ont
breken, moet de keuringsdienst zijn controle
beperken tot het product zelf.
34 partijen visch werden afgekeurd.
INGEZONDEN.
Toen er zich dit voorjaar eenige personen
uit den Bieschbosch voorspanden aldaar
een fanfarecorps op te richten, vond dat
grooten bijval bij vele landbouwers en in
gezetenen van Werkendam. Zijn Edel
achtbare Heer Burgemeester verleende in
alles zijn medewerking, zoo was 't geld
voor instrumenten spoedig bijeen, leerlingen
waren er te over, en ook een Directeur
was spoedig gevonden in den heer v. d.
Laan, die aanbood de eerste drie maanden
gratis onderricht te geven. Tot bestuur
werden gekozen de heeren Glerum, Kodde
en mijn persoontje. De instrumenten wer
den geleverd door de firma Kessels, zoodat
met de studie kon worden begonnen, De
leden waren met groote ijver behebt, en
ontlokten aan hun instrumenten alle moge
lijke en onmogelijke toonen, doch weldra
verslapte die ijver bij velen, men oefende
alleen op de repetitie's enkele uitgezonderd,
zoodat die enkele de anderen verre de baas
werden en in korten tijd zeer goede vor
deringen hadden gemaakt, Nu echter wijt
'tmeerendeel der leden de schuld van hun
onkunde aan den Directeur, met het gevolg,
dat ze dezer dagen buiten medeweten van
de bestuursleden Glerum en Kodde, een
andere Directeur hebben benoemd, 't Gevolg
daarvan is dat de heeren Glerum en Kodde
hun ontslag namen als bestuursleden, (ik
had dat om gegronde reden reeds vroeger
gedaan), en ook verdere geldelijke steun
ontzegden. Ik heb dan ook de ondervin
ding opgedaan, dat 'tmeerendeel van de
menschen hier nog niet rijp zijn voor ver-
eenigingsleven, en 't spijt mij ten zeerste
dat ik destijds bij verschillende ingezetenen
van Werkendam en omstreken aanklopte
voor geldelijke steun, daar ik vrees dat
't toch weggeworpen geld zal zijn. Wan
neer dan die vereeniging zoo voort blijft
gaan, om menschen van wie ze verzekerd
waren ten allen tijde steun te krijgen, hun
Directeur die steeds volijver was, een klap
in 't aangezicht te geven, dan zal haar be
staan wel niet van langen duur zijn, en
weldra zullen zij hun instrumenten kunnen
opruimen voor de smeltkroes.
Hoogachtend,
UEd. Dienaar,
M. J. VIS.
Suikerfabriek, Werkendam.
Burgerlijke Stand.
MEEUWEN, over Augustus.
Getrouwd: R. Braams, 33 j„ met
B. W. Straver, 29 j. H. Vos, 31 j.,
met W. B. Straver, 31 j.
DEWERKEN EN SLEEUWIJK.
Geboren: Anna Dirkje, d. v. M. E.
Doedijns en W. Netten Johannes Hendrikus,
z. v. D. Kooijmans en J. H. Colijn Aart,
z. v. J. C. Ottevanger en A. Slagmolen
Cornelia, d. v. J. H. Groeneveld en T. de
Keizer Willem Corneiis, z. v. B. voor den
Dag en J. W. Ippel.
Getrouwd: J. v. d. Heuvel, 27 j.,
met W. Ippel, 26 j.
POUDEROIJEN.
Over de maand Augustus.
Geboren: Johannes Antonie z. van
G. van de Laar en A. BaksJan z. van
W. v. Dijk en J. P. v. Heijningen An-
Reinheid bevordert in hooge mate den ge
zondheidstoestand van het vee, terwijl de melk-
opbrengst er door wordt verhoogd. Bij elke
bespreking met of bezoek aan den veehouder
werd er op gewezen. Hem werd op het hart
gedrukt stal en beesten steeds behoorlijk schoon
te houden, de uiers voor het melken steeds
te wasschen, de staarten op te binden, de zieke
dieren afzonderlijk te zetten, vóór het melken
de handen grondig te wasschen en een schoon
voorschoot aan te doen. Op het gebied van
veebehandeling en melkverzorging valt voor
den boer nog veel te leeren, maar vooral ook
te doen. Om dit laatste steeds en overal te
bereiken zullen wettelijke maatregelen niet
kunnen worden gemist.
Mijnheer de Redacteur
