^and van altena
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN, Heusden.
No4264. Woensdag 31 Januari 1923.
FEUILLETON.
Seblsven.
Int. Telefoon no. 19. Postrekening no. 61525.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt /1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Advertentiën van 1 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
In de vergadering van de Kamer van
Koophandel voor de Neder-Betuwe
van Vrijdag 26 Januari 1923 te Tiel
gehouden, sprak de Voorzitter H.
e. de Jong te Ammerzoden de na
volgende Nieuwlaarsreden uit.
De algemeene vooruitzichten op het gebied
van handel, nijverheid en landbouw zijn
zeer somber.
Het afgeloopen jaar zag een voortzetting
der crisis en een overgang tot een toe
stand van malaise.
De malaise is over den handel en de
industrie blijven hangen.
De malaise heeft zich scherper afge-
teekend en dientengevolge heeft de werke
loosheid steeds grootere afmetingen aange
nomen. Werkeloosheid ook waar de lust
tot arbeiden aanwezig is. Gebrek aan
verdiensten ook waar de kracht om te
werken vaardig blijft.
Niet verwacht kan worden dat binnen
een bepaalde periode de geweldige crisis
voorbij is en weer een normale toestand
van voortbrenging en verbruik mag worden
tegemoet gezien.
Boven de vooruitzichten van de industrie
blijft hangen de donkere wolk van gebrek
aan afnemers.
Handel en nijverheid lijden onder de
verminderde koopkracht in alle landen, die
voor ons eeri afzetgebied moeten zijn, terwij!
ook de groote fluctuatie's der verschillende
valuta's de zaken sterk belemmeren.
Voor Nederland is als vanzelf sprekend
een stabiele verhouding tusschen onze valuta
en de Duitsche van het grootste belang.
De te zware belastingen en de overmatige
productiekosten zullen mede remmend
werken op een geleidelijk herstel.
Beperking der overheidsbemoeiingen, be
zuiniging en vereenvoudiging in den openbare
dienst zijn dringend noodzakelijk.
Het platteland wordt wel als achterlijk
beschouwd bij de stad, doch in het betalen
van gemeentebelasting wint het platteland
het.
De bezuinigingsleus is gemeen goed
geworden.
Niet productieve Staats- en Gemeente
uitgaven moeten tot het uiterste worden
beperkt.
Krachtige bezuiniging in het Overheids
bestuur van Rijk, Provincie en Gemeenten
is van belang voor den Gulden.
De Gulden moet gaaf blijven. En toch
is de inflatie van den gulden niet denk
beeldig in aanmerking nemende de tekorten
door L. J. FIKKEE.
Het was in het begin van den Fransch-
Duitschen oorlog. Beide legers waren
reeds met elkander slaags geweest en de
Franschen hadden ruimschoots de gelegen
heid gehad zich er van te overtuigen, dat
hunne vijanden in de kunst van het dooden,
vernielen, verbranden en verwoesten niet
behoefden onder te doen voor de geest
driftig te wapen gesnelde bewoners van
het ïLand der Europeesche beschaving*1
Op de Spicherer hoogte waren aan weers
zijden tal van mannen gevallen, die elkan
der tevoren nimmer gezien, nimmer zelfs
bij name gekend hadden, die tevoren, ver
van elkander, als gelukkige huisvaders als
broodwinners hunner bejaarde, hulpbehoe
vende ouders of als toekomstige echtge-
nooten een rustig, vreedzaam, nuttig leven
hadden geleid totdat de takkel des ooriogs
was ontstoken en het tromgeroffel hen had
weggeroepen uit den kring der hunnen,
uit de ^rmen hunner gelieven, van de borst
hunner jammerende ouders, om ginds in
den vreemde als wilde dieren, met van
kunstig opgewekte woede en razernij ver
trokken aangezichten, hunnen naaste te
vermoorden, wiens eenige misdaad het was,
op de begrootingen, de nadeelige handels
balansen en de groote buitenlandsche
beleggingen in guldens. We nemen waar
de gevolgen van het systeem eer.er Staats
huishouding, waarbij eerst de uitgaven en
daarna de inkomsten worden geraamd.
Wil de depressie haar dieptepunt bereikt
hebben dan is een eerste vereischte de
definitieve regeling van het vraagstuk der
Duitsche schadevergoeding en de regeling
der internationale schulden.
Ook voor het kleinbedrijf is het afge
loopen jaar weinig gunstig geweest.
De goede tijden gedurende den oorlog
én kort daarna beleefd, behooren geheel
tot het verleden en de geringe koopkracht
van het publiek doet zich sterk gevoelen.
Bovendien drukken de groote valuta
schommelingen sterk op het bedrijf.
De toestand van malaise en industrie
heeft vanzelf zijn terugslag op den toestand
van den handel, niet het minst ook op den
handeldrijvenden middenstand.
Ruim twee jaren geleden trad de ge
vreesde corijunctuuromslag in en de uit
haar evenwicht gekomen economische
krachten ontnamen aan het bedrijfsleven
tijdelijk elke stabiliteit. Het eerste crisis
jaar was het tijdvak der groote verliezen
op de voorraden 1922 bracht een meer
gezuiverde basis met als gevolgherstel der
bruto winstmarge, waarbij evenwel geen
voldoende omzet werd behaald om den
thans afgesloten jaarkring tot de gunstige
te doen behooren.
De industrie volgt met belangstelling de
behandeling der Arbeids-Geschillenwet en
spoedig zal de Eerste Kamer beslissen om
trent haar lot.
Bedoeld wordt de arbeidersconflicten uit
de wereld te helpen door vreedzamen bij
legging, doch de bezwaren der industrie
gaan tegen de gedwongen enquete en het
verplichte boeken onderzoek.
Met belangstelling zal ook de midden
stand tegemoet zien hetgeen in 4923
gebeuren zal op het gebied van Bedrijfs
organisatie, waarbij ter sprake komt de
urgentie van de wettelijke regeling en van
de bindendverklaring van de collectieve
arbeidsovereenkomsten.
Min of meer sluit zich hierbij aan de
reorganisatie van onze sociale verzekeringen.
Belangrijk is de vraag voor de industrie
of de collectieve arbeidsovereenkomst al
dan niet bindend moet worden verklaard.
En thans volgt zoowel het Groot als het
Klein bedrijf den strijd omtrent de tijdelijke
door andere trommen tot hetzelfde mensch-
onteerende bedrijf te zijn gedwongen.
Stroomen bloeds, maar nog meer tranen
misschien waren er vergoten en vreugde
der »overwinnenden« werden luide over
stemd door de klaagtonen en het jammer -
geschrei der nagelaten betrekkingen van
hen, die gevallen waren, om nimmermer
op te staan.
Ver van het oorlogstooneel, in een klein
Duitsch dorp, stond de woning van een
horlogemaker. Half weggescholen tusschen
het zware geboomte, omgeven door eenen
krans van frisch, jeugdig groen en voor
het grootste gedeelte met klimop bewassen,
geleek het woninkje meer op een pnëeltje,
door de luimen van den grilligen eigenaar
daar geplaatst, dan op eene woning, die
reeds eenige jaren lang aan een gelukkig
gezin schuilplaats verleende. Heinrich Nu-
man, had door vlijt en spaarzaamheid
eindelijk zooveel overlegd van zijn niet al
tegroote verdienste, dat hy het wagen
durfde, met zijne Anna een huishouden te
beginnen. Dit was nu ruim twee jaren
geleden, en thans, nu hun huwelijk met
de geboorte van een dochtertje was ge
zegend, kende de vreugde der echtgenooten
geene grenzen. Het was de moeite meer
dan waard, te zien, met welk een opgeruimd,
van geluk stralend gelaat Heinrich des
morgens/* de woning verliet om zijn dagtak
te beginnen, en hoe zijn Anna hem dan
voor het raam stond na te oogen, tot hij
om den hoek verdween.
invoerbelemmeringen.
Vrijhandelaars tegenover protectionisten,
terwijl volgens de derde groep het aller
minst gaat om het begingsel van vrijhandel
of bescherming doch deze invoerbelemmering
alleen moet worden beschouwd als een
noodzakelijke tijdelijke uitzonderingsmaat
regel.
Dit jaar slechts bespreking van enkele
bedrijven.
Wat betreft het groot bedrijf de
steenbakkerijen als zynde de industrie van
dit ressort doorsneden en begrensd door
de drie groote rivieren.
Temeer waar de toekomst voor de bak
steenindustrie zeer somber is.
Er zijn groote voorraden steen op de
fabrieken, hetwelk tengevolge zal hebben
stilleggen van het bedrijf. Geringe vraag
naar baksteen wegens stilstand van parti
culieren bouw. De gemeenten en bouw
verenigingen verkiezen beton boven bak
steen.
Het hoofdmotief is bekend
Betonbouw brengt mee een werkeloozen-
bestrijding door het te werkstellen van on
geschoolde arbeidskrachten.
En toch is dir niet anders als een verr
plaatsing der werkeloosheid.
Immers de ongeschoolde arbeiders heb
ben in kleinen getale werk, doch de steen-
fabriekarbeiders moeten in grooten getale
by gebrek aan werk worden ontslagen.
Zelfs voor het maken van straten en
groote verkeerswegen wordt tegenwoordig
de voorkeur gegeven aan buitenlandsch
verhardingsmateriaal.
Het oudvaderlandsch product de straat
klinker geraakte in ongebruik hoewel
de klinkerbestrating soliede is en goed-
kooper in aanleg en onderhoud.
De groote rivieren van het district Ne-
derbetuwe vragen vanzelf mede een enkel
woord betreffende de visscherij, temeer waar
haar toestand niet rooskleurig is.
De vischstand is zeer verminderd. Zal
men in klein aantal. Elften geheel ver
dwenen. De riviervisschers zijn uitsluitend
op de palingvisscherij aangewezen, daar
andere visscherijen niet meer loonend zijn.
Voorziening is wel gewenscht, terwijl bij
een eventueele bespreking in onze Kamer
mede ter sprake komt het bekend zalra-
tractaat van 1886 en het laatste vissche-
rijreglement van 1 October 1922 in ver
band met den toestand van 1871 tot 1886.
En thans de mandemakerijen een
uitgebreide industrie behoorende tot het
En als des avonds de zon ten ondergang
neigde en de landlieden van hunne akkers
en de herders en jagers van het gebergte
terugkeerden, dan kon men de jonge vrouw,
eenvoudig, doch hoogst zindelijk gekleed,
weder op dezelfde plaats voor het kleine
venster zien staan, haren Heinrich opwach
tende en hem reeds van verre vriendelijk
toeknikkende. Als dan de gelukkige echt
genoot zijne Anna in de armen sloot en
zich vervolgens naast haar neerzette, om
de gebeurtenissen van den dag te bespre
ken, vergat hij den vermoeiden arbeid, om
alleen aan zijn geluk te denken, en menig
bezitter van een aanzienlijk kapitaal zou
jaloersch kunnen zyn op de graagte, waar
mede het uiterste eenvoudig, bijna armoe
dig avondmaal door het echtpaar werd
genuttigd. Gewoon aan de kwellingen van
een harden bestaansstrijd en soberen kost,
waren ze met weinig tevreden en kenden
geen grooter genoegen, dan des Zondags
arm in arm door het bosch te wandelen,
dat zich achter het dorp tegen de berg
helling allerwegen uitstrekte.
Zoo waren nu ongeveer twee jaren
voorbijgegaan, en tot nog toe had geen
enkele ramp, geen enkel onheil van eenige
beteekenis het gelukkig paar getroffen, toen
Hfiinrich op zekeren avond, geheel tegen
zyne gewoonte de achterdeur inkwam, en
zwijgend het woonvertrek binnentrad, waar
Anna reeds aan het raam naar zijne komst
stond uit te zien. Snel wendde de jonge
vrouw by zijn binnentreden het hoofd om
klein bedrijf in ons district.
Op een enkele uitzondering na ligt de
mandenfabricatie geheel stil. Ook de voor
uitzichten zijn duister.
Handel in fruit is er niet. De fruit-
overvloed van den afgeloopen zomer heeft
dalende prijzen gebracht, zooals die alleen
bekend zijn in overvloedsjaren van voor
den oorlog. Minderwaardige soorten en
mindere kwaliteiten zijn zeer laag in prijs
en moeilijk te verkoopen.
Voor de appels is thans geen redelijke
prijs te maken.
Groote voorraaden zijn nog aanwezig.
Onze fruithandel is de laatste jaren zeer
sterk gewijzigd.
Duitschland eerlang een onzer grootste
afnemers is thans geheel van onze
markt verdwenen en de afzet moet worden
gevonden naar het Westen of naar het
Noorden. Vraag naar fruitmandjes is alzoo
beperkt.
Meer en meer wordt overgegaan tot de
kistenverpakking waardoor de bussels
zeer ten nadeele van de mandenmakerij
worden verdrongen.
En toch zijn er voor ons district licht
punten.
Al blijven de moeilijkheden vele toch
kan de overtuiging worden uitgesproken
dat de Betuwe, Bommelerwaard en Maas
en Waal met de energie de bewoners
dezer streek eigen de bezwaren zullen
weten te overwinnen. Hunne energie zal
worden geprikkeld en voeren tot een ge
leidelijke verbetering van den economischen
toestand in de verschillende takken van
bedrijf en handel.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
De toestand in het Ruhrgebied wordt
steeds dreigender en men vraagt zich met
een angstig hart af, waarop hij moet uit
loopen. De Engelsche arbeidsleiders Thomas
noemt den toestand dreigend en meent, dat
hij veel overeenkomst heeft met dien waarin
Europa verkeerde in de sombere Augustus
dagen van 4914.
De Duitschers zijn hun verzet in de
mijnindustrie thans begonnen met een uit
gebreid leidelijk verzet op de spoorwegen,
dat het geheele verkeer in het Ruhrgebied
dreigt te ontwrichten.
Het is een eigenlijk veel meer dan lijdelijk
verzet, want er wordt niet alleen sabotage
gepleegd, maar ook op groote schaal ge
staakt. Het spoorwegpersoneel in het
en trad haastig op hem toe.
»Ge doet me bijna schrikken, Heinrich.
Ik heb u niet aan zien komen.
»Dat is geen wonder, Anna. Ik kom
van Jurgen.*
»Van Jurgen vroeg zij verwonderd.
»Van Jurgen, uit de herberg
ïJa, vrouw.c
Zij zag hem nogmaals vragend aan hij
begon te glimlachen.
alk was er niet, om te drinken, Anna,
dat weet ge wel beter, nietwaar
Als eenig antwoord sloeg ze hare armen
om zijn hals.
alk moest er zijn,* ging hij zachter
voort, terwyl er een ernstige, bijna som
bere trek op zijn blozend gelaat kwam,
ik moest er zijn, Anna.*
aWaarom Heinrich
a Men dwong er mij toe. Zij namen
mij mee, en ik moest volgen
»Wie
»De soldaten, c
a Wat? De soldaten vroeg zij ver
schrikt. aZijn er soldaten in het dorp
a Ja, vrouw. Beneden bij den grooten
lindenboomen zijn er stellig eenige honder
den. Ze zijn van middag aangekomen en
zullen hier tot morgen vroeg blijven,* ant
woordde hij somber.
a Wat hadden die soldaten met u uit te
staan, Heinrich vroeg zij zacht,
a Dat zal ik zeggen, Anna.*
Hij ging naast haar zitten, legde hare
hand in de zijne en begon op schnnbaar
Ruhrgebied is een algemeene staking be
gonnen ook op den rechter Rijnoever te
Dusseldorf en omgeving wordt gestaakt en
de staking op den linker Rijnoever wordt
ieder oogenblik verwacht. Het spoorweg
verkeer naar het westen is totaal in de
war we merken het hier te lande maar
al te zeer en ook de verbinding met België
via Herbesthal is gestoord, zoodat daar
geen treinen meer loopen.
Stelselmatig en blijkbaar volgens een
vast plan hebben de Duitschers de spoor
lijnen naar het westen, naar het reeds
vroeger bezette gebied en naar Frankrijk
en België onbruikbaar gemaakt, en zooveel
mogelijk locomotieven en spoorwagens naar
het onbezette Duitsche gebied gevoerd.
Dat daarbij het Ruhrgebied en zijn talrijke
bevolking zelf ook leelijk in het gedrang
komen, schynt pas in de tweede plaats in
aanmerking te komen. Hoofdzaak is thans
naar 't schijnt voor de Duitschers, dat zij
het den bezettingsautoriteiten door verzet
en sabotage op groote schaal waardoor
ook botsingen en vernieling van spoorweg
materiaal zijn veroorzaakt zoo moeilijk
mogelijk maken.
De bezettingsautoriteiten gaan voort met
weigerachtige ambtenaren, die hun tegen
werken te arre3ieeren of te schorsen en
inmiddels gaan ze voort met het doane-
cordon rondom het Ruhrgebied te trekken.
Zaterdag was dat cordon nog niet voltooid,
zoodat er toen nog steeds steenkooltreinen
en ook ledig rollend materiaal en vooral
veel locomotieven naar het Oosten zyn
weggevoerd. De bezettings-autoriteiten
zullen zich nu wel beijveren om de douane-
grens zoo spoedig mogelijk in te stellen
en in verband daarmede worden nieuwe
troepenzendingen gemeld, en zijn er weer
verscheidene spoorwegstations bezet.
Inmiddels wordt ook in het reeds vroe
ger bezette gebied de houding van de be
volking en van de ambtenaren hoe langer
hoe weerstrevender, zoodat te Koblentz en
te Aken, mede naar aanleiding van vijan
dige betoogingen, de staat van beleg is
afgekondigd en te Aken de regeeringspre-
sident en het hoofd der politie werden
gearresteerd en de Belgische militairen
zelf de ordebewaring ter hand hebben ge
nomen.
Er werden voor Zondag in Beieren ern
stige dingen verwacht. Men vreesde nl.
een Putsch. De nationaal-socialisten hadden
een nationalen partijdag, een vaandelwijding
en andere plechtigheden aangekondigd. De
kalmen toon aLuister eens, Anna. Zoo
als gij weet, zijn er in den laatsten veld
slag vele soldaten gesneuveld. Ik heb u
dat uit de nieuwsbladen voorgelezen, die
in het dorp nu en dan rondgebracht en
uitgeleend worden.
aJa, Hienrich.*
aNiet alleen zijn er echter eene groote
menigte Franschen gevallen, maar ook ons
eigen leger is aanmerkelijk gedund. En
daarom tracht men nu zoo 'spoedig moge
lijk nieuwe soldaten te krijgen. Begrijpt
ge mij, vrouw
aJawel, Heinrich,t antwoordde zij, hem
in angstige spanning aanziende.
aWelnu,* ging hij langzaam voort, avan-
middag zijn er eenige Duitsche officieren
bij Jurgen gekomen, vergezeld van den
burgemeester, om al de dorpbewoners, dat
wil zeggen, dat al de mannen, die geschikt
zijn, om als gids of soldaat te dienen, on
middellijk bijeen te roepen. Ik moest ook
aanstonds mijn taak vaarwel zeggen en
meegaan. Zoo kwam ik by Jurgen.c
Hij hield even op en zag zijne vrouw
onderzoekend aan. Zij hield hare wijdge
opende oogen straks op hem gerichthare
hand hield de zijne vast omklemd. Maar
de frissche blos was van haar wangen ge
weken het was, alsof zy een voorgevoel
had van hetgeen er op zijne woorden volgen
zou.
lMEUWSBLAK
voor liet Land m Heusden en Alteia,deLangstraat en tie fiommelarwaard
Wordt vervolgd.)
