Raamsdonksveer.
S. D. LANKHDYZËN Co s Bank.
C. DE KEMP,
Waterpoort, Heusden.
IN GOUD EN ZILVER,
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN, Heusden.
No4269. Vrijdag 16 Februari 1923,
Int. Telefoon no. 19. Postrekening no. 61525.
SPAARBANK.
Reparatie-Inrichting.
^and VAN ALTENA
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt 1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Advertentiën van 1 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Gestort Kapitaal f 55.000.000,-
Reservefonds - 41.500.000,-
f96.500.000,-
AGENTSCHAP
Telefoon No. 15.
Kantooruren van 9-4. Zaterdags van 9-12.
Handels- en Landbouwcredieten.
Rekeningen-Courant. Deposito's.
Effecten (uitsluitend soliede belegging).
Coupons. Vreemd geld,
Inschrijvingen Grootboek. Assurantiën.
Reiscredietbrievenop 3600 betaalkantoren
Administratie van vermogens.
SAFE DEPOSIT-INRICHTING
(Brand- en inbraakrrye Lipskluis.)
ZEÈR SCHERPE CONDITIE's.
Indien gewenscht bediening aan huis.
Spaarboekjes worden by eerste storting
gratis verstrekt.
Nadere inlichtingen verschaft gaarne
DE DIRECTIE.
Vereeniging der gemeenten
Genderen, Meeuwen en
Drongelen.
Bij Koninklijke boodschap van 26 Januari
j.I. werd aan de Tweede Kamer een
ontwerp van wet tot vereeniging der ge
meenten Genderen, Meeuwen en Drongelen
aangeboden.
Het wetsontwerp heeft voor een goed
deel onze volle sympathie. De ligging
toch der dorpen behoudens Doeveren
en Heesbeen, waarover straks is van
dien aard dat eene vereeniging der gemeenten
uit dien hoofde, met Eethen als centraal
punt, volkomen juist is te achten. De
nieuwe gemeente zal den naam «Eethen*
dragen en daaruit leiden we af dat het de
bedoeling is dat het tegenwoordige dorp
van dien naam het hoofddorp zal worden,
wat alleszins gewenscht is, omdat dit zoo
ongeveer in het midden der nieuwe ge
meente is gelegen. Op 1 Januari 1922
telden de drie gemeenten samen eene be
volking van 2265 inwoners t.w. Genderen
1075, Meeuwen 807 en Drongelen 383,
terwijl zij te zamen eene oppervlakte beslaan
van 3700 H.A. n.l. Genderen 1705, Meeuwen
1301 en Drongelen 694, zoodat ook èn het
zielenaantal èn de oppervlakte voor ver
eeniging pleiten.
Zeden en gewoonten, aard en opvattingen
der ingezetenen zijn zoo goed als gelijk,
hetgeen stellig ten goede komt aan eene
vruchtbare samenwerking.
Zeker er bestaan wel verschilpunten van
ondergeschikt belang. Maar wijst ons eens
drie menschen aan, die in aard en opvat
tingen volkomen overeenstemmenHet
vanuit de gemeente geopperde bezwaar,
dat de afstand van vele woningen van
ingezetenen naar het hoofddorp, waarmede
men dan het tegenwoordige Eethen op het
oog heeft, te groot zou worden, mag men
niet te ernstig nemen. Neem b.v. Almkerk
eensen zie dan hoe verüitwijkenNieuwendyk
van het hoofddorp zjjn gelegen. Kijk eens
naar Werkendam met zijn «Biesbosch* en
naar de Werken met zijn »Kille«. En
nooit hoort men uit die gemeenten klachten
over de afstanden.
Een ander, door de commissie uit de
ingezetenen van Meeuwen aan de regeering
kenbaar gemaakt bezwaar n.l. dat de bij
vereeniging te verkrijgen besparing en
bezuiniging niet voldoende beteekenis zyn
te achten, is onjuist.
Het is waar, dat de vereeniging niet
direct groote voordeelen zal brengen,
omdat men ten eerste nog heel wat jaren
vastzit aan het op wachtgeld te stellen
personeel, welk wachtgeld voor verreweg het
grootste deel ten laste der nieuwe gemeente
komt en in de tweede plaats, omdat de
bouw van een nieuw gemeentehuis in het
centrum en mogelijk nog andere nieuwe
getimmerten en nieuw aan te schaffen
zaken den eersten tijd extra offers van de
gemeentekas zullen vergen. Maar daar
tegenover staat eene directe besparing aan
precentiegelden van raadsleden, aan druk
werk en reis- en verblijfkosten van plm.
f 1200 per jaar. Voorts zal te Meeuwen,
in de plaats van den onlangs vertrokken
veldwachter, geen nieuwe functionaris aan
gesteld behoeven te worden, omdat de
veldwachters van Drongelen en Genderen
hun bewakingskring best zoodanig kunnen
verdeelen, dat een derde veldwachter on-
noodig is. Echter zullen de voordeelen
steeds grooter wordenen wanneer over
tien jaar de gemeente geen wachtgeld meer
moet betalen, dan eerst zal men voelen van
hoeveel belang de vereeniging der drie ge
meenten voor de beurzen der ingezetenen is.
Hoe eerder dus de vereeniging tot stand
komt, des te eerder kunnen de voordeelen
worden geplukt.
Ook voor de provincie zal op den duur
de vereeniging eene bezuiniging beteekenen,
wijl eene gemeente van plm. 2000 zielen
weinig meer dan een derde zal vorderen
van de moeite, den arbeid en de kosten,
welke aan drie gemeenten worden besteed
(o.a. bemoeiingen met begrooting, rekening,
belasting, politieverordeningen, onderwijs
zaken enz.). En voor het Rijk kan eveneens
deze besparing van eenige beteekenis
worden genoemd.
J ammer vinden wij het, dat de Bergsche
Maas niet als natuurlijke zuidelijke grens
van de gemeente is genomen en de gehuchten
Doeveren en Heesbeen, beide thans tot de
gemeente Genderen behoorende engelegen
ten Zuiden der Maas, niet aan Heusden
zijn toegevoegd. De ingezetenen dier ge
huchten toch staan steeds in contact met
Heusden, doen aldaar vele hunner inkoopen
en vertoonen ook meer een Brabantsch
karakter dan hun dorpsgenooten van ten
Noorden der Maas en wonen veel dichter
bij Heusden dan bij Eethen.
Nu kan men wel tegenwerpen, dat
Heusden een stadje is en Doeveren en
Heesbeen zuivere plattelandsche gehuchten
zijn, zoodat zich dit niet combineert, maar
dan antwoorden wij daarop, dat Heusden
wel een stadje is, maar een echt platte-
landsch, dat zelfs verscheidene boerderijen
binnen zijne wallen telt en door zijne ligging
zuiver aangewezen is, om in de toekomst
te bestaan niet enkel uit het stadje Heus
den, maar uit Heusden, Doeveren, Heesbeen,
Herpt en dat gedeelte van Oudheusden,
hetwelk is gelegen benoorden het fort langs
den provincialen weg.
Hoe we de vereeniging ook beschouwen,
vast staat dat de berzwaren, die men er
tegen aanvoert of aangevoerd heeft, niet
opwegen tegen het algemeen belang, dat
aan de samenvoeging is verbonden uit
hoofde van bezuiniging, van vereenvoudiging
der drie administratie's en besturen en van
de oeconomische en sociale verzorging der
drie betrokken gemeenten.
Immers de belastingdruk zal door de
vereeniging verminderen en de welvaart
er door toenemen. "We moeten onze kracht
zoeken in centralisatie, waar 't maar mogelijk
is, want ook hier geldt.Eendracht maakt
macht*.
Het artikel van het ontwerp-wet, dat
het wachtgeld regelt willen we hier ge
deeltelijk laten volgen, omdat men er wel
licht belang in stelt, te weten hoe het met
het wachtgeld zit.
Voor den burgemeester en de ambtenaren
van een der opgeheven gemeenten wordt
bij benoeming in de vereenigde gemeente
voor de regeling van hun wedde de dienst
tijd in aanmerking genomen, in gelijke
betrekking in een der opgeheven gemeenten
.vervuld.
Aan den burgemeester en de vaste
ambtenaren van een der opgeheven gemeenten
die tengevolge v^n de vereeniging worden
ontslagen, wordt ten laste van de vereenigde
gemeente een wachtgeld verleend uiterlijk
tot 1 Mei 1933 dan wel tot het tijdstip,
waarop hun pensioengerechtigheid intreedt
dit laatste, indien zij na 1 Mei 1933 pen
sioengerechtigd worden en zy op 1 Mei
1923 den leefdtijd van vijftig jaar bereikt
hebben.
Het wachtgeld wordt verleend tot
bedrag, gelijk aan de wedde of de som der
wedden, welke zq in hun opgeheven be
trekking of betrekkingen laatstelijk vóór 1
Mei 1923 hebben genoten, en wel voor
hen, wier wedde door of vanwege het be
stuur van een der opgeheven gemeenten
werd geregeld, volgens de op 1 Mei 1922
geldende wedderegeling. Onder wedde
wordt verstaan de bezoldiging per jaar.
verhoogd met genoten kindertoeslag, met
dien verstande, dat het wachtgeld verminderd
wordt op gelijke wijze, als de kindertoeslag
zou afnemen, indien de betrokkenen in
dienst zouden zijn gebleven.
Wordt bij of na het ingaan van het
wachtgeld pensioen wegens de opgeheven
betrekking of betrekkingen toegekend, dan
wordt het wachtgeld met het bedrag van
dat pensioen verminderd.
Het wachtgeld wordt genoten, totdat
zij een flnantieel gelijkwaardige andere
openbare ambtelijke betrekking zullen heb
ben aanvaard, met dien verstande, dat bij
aanvaarding van een minder bezoldigde
betrekking het wachtgeld met het bedrag
van die bezoldiging zal worden verminderd.
Verhooging van bezoldiging, waarin
begrepen toekenning van een toelage of van
elomunenten, verkregen na aanvaarding van
een betrekking, als in het vijfde lid be
doeld, in de vereenigde gemeente strekt
niet tot vermindering of opheffiing van
wachtgeld.
Bij verlies vóór het tijdstip, waarop
het wachtgeld volgens het tweede lid
uiterlijk eindigt, van de betrekking, welke
tot onthouding, intrekking of vermindering
van wachtgeld leidde, wordt dit laatste
geheel of gedeeltelijk to; het tevoren ge
noten bedrag toegekend, tenzij Gedeputeerde
Staten van Noordbrabant, den belangheb
bende of diens gemachtigde gehoord, ver
klaren, dat het verlies het gevolg was van
eigen schuld of van eigen verzoek, niet
gegrond op deugdelijke redenen.
Gelijk gevolg, als aan de aanvaarding
van een betrekking, zal zijn verbonden aan
een benoeming tot een financieel gelijk
waardige openbare ambteljjk betrekking,
ook al wordt deze benoeming niet aange
nomen, tenzij deze niet-aanneming geschiedt
op grond van bezwaren, welke door Gede
puteerde Staten van Noordbrabant, den
belanghebbende of diens gemachtigde ge
hoord, deugdelijk worden verklaard.
De nieuwe gemeente moet, zooals wij
reeds zeiden, het wachtgeld betalen, maar
het Rijk geeft haar jaarlijks eene bijdrage
in de wachtgelden tot hoogstens f 600 voor
elke der opgeheven gemeenten.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
De kwestie van het Ruhrgebied heeft
in het Engelsche Lagerhuis een belangryke
bespreking uitgelokt.
Koning George heeft in zijn uitgesproken
troonrede, uit naam van de Britsche re
geering, onomwonden zyn spijt uitgesproken
over de ontwikkeling der gebeurtenissen in
het Ruhrgebied, over de actie der Franschen
op zichzelf en over de tweespalt daarom
trent tusschen de Geallieerden.
Kritiek op de handelingen van den bond
genoot bevat de troonrede niet. Maar Bonar
Law heeft het daaraan bij de debatten niet
laten ontbreken en zijn kritiek is zeer scherp,
zoo scherp dat men zich onwillekeurig af
vraagt, wat de regeering van Groot-Bri-
tannië, wat deze overigens zoo gematigde
premier, beoogt met zulke onomwonden
uitlatingen.
ïMiju regeeringt, zegt koning George
in de troonrede, »doet, hoewel zij meent
niet te moeten medewerken aan de militaire
operaties in het Ruhrgebied, al het moge
lijke om de moeilijkheden voor haar Ge
allieerden niet te vergrootenn. Maar de
jongste uitingen van Bonar Law zullen het
Poincaré zeker niet gemakkelijker maken
om zyn actie voort te zetten, zy zullen
den Duitschers nieuwen moed geven om
hun verzet vol te houden en zij leggen
Frankrijk bedoelingen ten laste, die de
openbare meening te Parijs ongaarne er
kennen zal.
Het zou Frankrijk, volgens den Britschen
priemer, minder te doen zijn om Duitsch-
land te dwingen tot het betalen van de
schadeloosstelling dan wel om de oostelijke
grens te beveiligen en den machtsaanwas
van het Duitsche rijk tegen te gaan.
Frankrijk heeft zich niet laten weerhouden
door de waarschuwing van Groot-Britannië,
dat een militaire actie in het Ruhrgebied
gevaarlijk en rampzalig zou worden voor
het economisch leven in Europa en dus
ook voor Frankjijk. »Thans is bewezen
dat wij gelijk hebben gehad. Het Ruhr
gebied is de hoofdader van het industrieele
leven in Europa en Erankrijk heeft meer
schade gedaan aan zichzelf dan aan ande
ren. Aldus de Britsche priemer en een
scherpe veroordeeling had men uit zijn
mond moeilijk kunnen verwachten. En hij
is nog verder gegaan, hij heeft het uit
eenspatten van de Entente in het vooruit
zicht gesteld. Vroeg of laat zullen wij ons
genoopt zien onze troepen uit Keulen terug
te trekken en het voorbeeld der Amen-
kanen te volgen, maar, zeide hij, dit zou
niets anders beteekenen dan het uiteenvallen
»an de Entente. Tenslotte sprak Bonar
Law de hoop uit, dat er ten laatste nog
iets zal gebeuren waardoor het mogelijk
zal blijken tussohenbeide te komen.
Koning George heeft ook nog zijn leed
wezen uitgedrukt over den loop der ge
beurtenissen in het Oosten,
Ik betreur het zeer, zeide hij, naar
aanleiding van de mislukking te Lausanne,
dat ondanks den verzoeningsgezinder) geest,
door de Geallieerden getoond en de buiten
gewone concessies, welke zij bereid waren
te doen, het verdrag, toen het op 't punt
was om te worden onderteekend, door de
Turksche gedeleerden werd afgewezen.
Doch ik koester de hoop, dat de Turksche
regeering, als zij volledig verslag zal hebben
ontvangen, alsnog bereid zal zijn het ver
drag te aanvaarden en het de zoo ernstig
en moeitevol voorbereide gelegenheid voor
het herstel van den vrede in het Oosten
en de stabiliteit van het Turksche rijk,
niet onbenut zal blijven.
Lord Curzon heeft aan generaal Sir
Charles Harington, bevelhebber der ge
allieerde troepen, en aan den Britschen
regeeringscommissaris Henderson telegra
fisch een uitvoerig memorandum gezonden,
met verzoek Ismet Pasja, na diens aan
komst aan den Gouden Hoorn mede te
deelen, dat Groot-Brittannië nog altijd
bereid is, het vredesverdrag met Tuikije
te onderteekenen, zooals te Lausanne was
opgesteld, voor dat Lord Curzon van daar
vertrok.
De correspondent van de «Chicago Tri-
brune« te Konstantinopel meldt daarom
trent nog, dat Curzons memorandum het
Britsche standpunt uiteenzet omtrent de
regeling van de economische en juridische
bepalingen, waarvoor Borapard, de Turk
sche gedelegeerde te Lausanne en Ismet
Pasja hebben geconfereerd in den avond
toen de Britsche delegatie de conferentie
had verlaten en naar Londen terugkeerde.
De correspondent verneemt verder nog, dat
de Britsche regeering thans bereid zou zijn
zich te vereenigen met de Fransche op
vatting en dat Lord Curzons nota aan
generaal Harington de mogelijkheid opent
om de door de Franschen gewenschte rege
lingen goed te keuren.
Men hoopt nu het beste van een onder
houd tusschen Ismet Pasja en de Britsche
vertegenwoordigers te Konstantinopel die
zullen doen wat zij kunnen om Turkije
ervan te overtuigen, dat het in zijn belang
is de aangeboden concessies te aanvaarden
en hem tevens te verzekeren, dat de Brit
sche regeering vurig den vrede wenscht.
Men acht het van veel belang dat Ismet
Pasja deze mededeelingen ontvangt van
generaal Harington, omdat hij in dezen
sedert de onderhandelingen te Moedania
groot vertrouwen stelt en men hoopt daarbij
dat Ismet Pasja er in slagen zal de Nati
onale Vergadering te Angora te bewegen
het vredesverdrag der Geallieerden te aan
vaarden, dat dan te Konstantinopel door
de regeeringscommissarissen namens hun
regeeringen zou kunnen worden ondertee
kend.
Maar inlusschen is de toestand nog ge
spannen. De Turken zetten hun oorlogs
toebereidselen voort, roepen in Klein-Azië
lichtingen op, hebben op den Aziatischen
oever van de Bosporus bij Ismed een leger
van 50.000 man verzameld, dat thans nog
tengevolge van het winterseizoen tot af
wachten gedwongen wordt, maar dat, zoo
dra binnenkort de lente begint, zijn vrijheid
van beweging zou krijgen. "Wanneer de
Geallieerden dan niet met Turkije tot over
eenstemming zijn gekomen, of de onder-,
handelingen hebben hervat, wordt de oor-
ogskans weer grooter, want de nationalisten
te Angora ziju niet bijster tot verzoening
gestemd en dringen er al op aan, dat het
verdrag van Moedania nu maar niet langer
moest gehandhaafd blijven.
BUITENLAND.
De witte hand.
Een openbaar schandaal, dat al weken
lang de ingezetenen van Hannover bezig
houdt, heeft thans de politie aanleiding tot
krachtig ingrijpen gegeven. Onder den
dekmantel van de »Christelijk Radicale Volks-
partijc heeft de zich noemende letterkun
dige Hausser een sekte gevormd, welke
volgens het beweren van haar aanhangers
een nieuwe moraal wil propageeren en zich
daarom richt tegen alles, wat volgens de
hedend&agsche zede-begrippen behoorlijk is.
Deze sekte, die onder haar leden »de witte
hand« genoemd wordt, kreeg grooten aan
hang, zelfs onder de welgestelde kringen
van Hannover. Zij breide zich in korten
tyd uit over Hamburg, Bremen en het
Oldenburgsche land. Toen de politie de
eerste aanhouding deed, waaronder van
vrouwen in mannenkleeren, trachtte de in
opwinding geraakte volgelingen van Hausser
het politiebureau te bestormen. Dagelijks
ontvangt de politie dreigbrieven, waapn
gezegd wordt dat het leven van al haar
ambtenaren door wapenen en vergift in
gevaar verkeert. Te Langenhagen en Hil-
desheim, waar de gearresteerden in sanatoria
zijn gebracht, waar men hun geestvermo
gens zal onderzoeken, ontstond een volks
oploop om de bevrijding der sectariërs af
te dwingen. Het schijnt dat de overheid
machteloos tegenover deze beweging staat.
De geheele Hannoversche pers, houdt
zich bezig met dit schandaal en eischt
krachtige maatregelen tegenover deze ze
denbedervende fanatici.
o
16-jarige meisjes moesten worden opgesloten.
»Elk meisje van vijftien of zestien jaar
moest feitelijk achter slot en grendel gezet
worden en pas op haar vijf-en-twintigste
zou men ze los moeten latenzeide een
rechter van het New»Yorksche Hooge Ge
rechtshof, toen hij bezig was een heele
serie echtscheidingen af te werken. Het
meerendeel der huwelijksmoede jufjes, dat
hij voor de balie deed komen bleek op haar
zestiende jaar bezweken te zijn voor de
verlokkingen van den huwelijksstaat en hij
hoorde zooveel droeve dingen van die kind
vrouwtjes, dat hij tot de conclusie kwam,
dat het waarlijk een massa beter voor de
wereld zou zijn, als alle maagdelijnen van
zestien jaren tot haar vijf-en-twintigste
werden opgesloten, zoodat zij pas daarna
onrust konden stichten in deze maatschap
pij van hard werken en weinig weelde.
Speorwegengeluk ia Neord-Frankrijk.
De sneltrein van Brussel werd bij het
station van Baisioux aangereden door een
goederentrein.
Zestien reizigers bekwamen kwetsuren.
o
voor het Land-van Heusden en Atteiia.deLanflstraat en de Bommelerwaard