Nederland in vijf en twintig jaren
De Schipbreukelingen der
Nationale Bankvereeniging
ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING
Uitgave: Firma L J* VEERMAN, Heusden.
No, 4324 Woensdag 29 Augustus 1923
1898—1923.
FEUILLETON.
Kapitaal f 75.000.000.—
Reserven f 36.500.000.
UND VAN AlTENA
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 4.25, en
franco per post beschikt /4.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Int Telefoon no. 19. Postrekening no 61525.
Advertentiën van 4 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 45 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 4 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
IV.
(Slot)
Maar, bijna elke tak van weten
schap vindt in dit kleine land ernstige
en ook in het buitenland gewaardeerde
werken in eiken wetenschappelijken
kring worden Nederlanders gaarne
ontvangen en gezien daartegenover
weet ook ieder Nederlander hoeveel
juist in het buitenland te leeren valt
en moet de aard van den Nederlander
wel van nature cosmopolitisch zijn,
omdat zijn eigen kleine land hem be
perkende grenzen stelt. Men denke
b.v. eens aan de toepassing, die het
vliegwezen reeds in Nederland heeft
gevonden vanuit Amsterdam en Den
Haag gaan een groot aantal vlieg-
diensten naar de omliggende landen I
Tegelijk met de wetenschap bloei
den- in de zeventiende eeuw de kuns
ten. Niet in gelijke mate als toen
bloeien zij ook nu nog. Nederland
heeft onder zijn schilders geen Rem
brandt en geen Gerard Dou onder
zijn toonkunstenaars geen Sweelinck
onder zijn letterkundigen geen Joost
van den Vondel, maar ook al weer
hier geldt, dat geen gebied van kunst
in Nederland onbetreden wordt ge
laten dat ook in de kunst, zooveel
mogelijk in samenwerking met het
buitenland gestreefd wordt naar het
beste wat bereikt kan worden. In de
schilderkunst beteekent de aanvang
van Koningin Wilhelmina's regeering
het einde van de dus genaamde Haag
sche school, waarin een Joseph Israels,
een Mesdag, een Breitner, en Mauve,
en tal van andere grooten, ook in het
buitenland bekend schitterden. Deze
kwarteeuw opende een periode van
strijd, innerlijken strijd wellicht tus
schen verschillende kunstinrichtingen,
ieder eerlijk vechtend voor eigen
idealen namen van een Toorop en an
deren staan in deze periode vooraan.
In de dichtkunst en de letterkunst
zijn het voornamelijk de zgn...Nieuwe
Gidsers, de dichters en schrijvers,
die onder leiding van Willem Kloos
54)
«Ge begrijpt dat wij, aangezien ons ge
tal niet zoo groot is, een krachtiger middel
dan vuurwapenen moesten bezigen, om de
talrijke wilden van het lijf te houden en
wel op een behoorlijken afstand.
»Het wemelt dus hier inderdaad van
wilden vroeg Johnson.
«Dat is te zeggen,liet Hughes er op
volgen, vóórdat de vulkanische uitbarsting
plaats greep, wemelde het hier van die
duivelsche zwarte. Op twee uur afstand
heeft de aardbeving een gansch dorp ver
woest en na dien tijd zullen zij stellig
zeldzamer zijn geworden. Aangezien zij
evenwel weten, dat wij ons hier bevinden,
komen zij telkens opdagen, om van ons
een heerlijken maaltijd te bereiden.*
«Doch zoover zal het nimmer komen,*
merkte Harry op, «sinds ge door uw
electrisch-technisch bureau ze kunt ver
delgen.*
«Ja,« verbeterde de Soeltan, «mijn
electro-technisch bureau werkt even snel
en krachtig mijnheer, als de batterijen der
groote mogendhedenaanstonds zult ge
en een Lode wijk van Deyssel een j
nieuwe richting in de literatuur wisten j
te doen baanbreken, en die deze pe
riode min of meer hebben beheerscht
de namen van een Louis Couperus
en een Frederik van Eeden staan wel
bovenaan, de eerste vooral als woord
kunstenaar van ongeëvenaarde groot
heid. Op het gebied van de tooneel
schrijt en de tooneelspeelkunst, gaf
deze kwarteeuw ook aanleiding tot
menigvuldigen strijd; nieuwe rich
tingen braken zich baan oude repu
taties werden aangetast. Maar onbe
streden erkent Nederland in Louis
Bouwmeester, den bijkans 85-jarige,
die reeds twintig jaren geleden de
Shylock in de „Koopman van Venetië"
te Parijs met ongeëvenaard succes
speelde en nog steeds speelt, den al
lergrootsten kunstenaar en naast hem
is zijn znster Mevrouw Mann Bouw
meester een tragedienne, wier nauwe
vriendschapsbanden met een Sarah
Bernhard nog onlangs in de benoe
ming tot Officier de le Instruction
Publique erkenning hebben gevonden.
En als wij ons op het gebied van
Muziek begeven, dan kunnen wij en
kele bekende toonkunstenaarsnoemen,
maar dan wordt hun naam overscha
duwd, de Nederlandsche faam in het
buitenland meer erkend door Willem
Mengelberg, die sedert 1896 staat aan
het hoofd van bet Amsterdamsche
Concertgebouw, een ensemble, dat
evenals zijn directeur, in alle deelen
van de wereld bekend is en men mag
gerust zeggen beroemd. Nederland
heeft nooit een eerste plaats inge
nomen op het gebied der schepende
kunst, wel op dat der uitvoerende
het heeft kunstenaars geleverd op elk
gebied, maar een die grooter, alge-
meener is dan Willem Mengelberg,
zelden of nocit.
En tenslotte, in deze kwarteeuw, dat
het verkeer geheel eene hervorming
onderging en van de trekschuit tot
de vliegmachine leiddein deze
kwarteeuw, die Nederland als land
waar het wielrijden niet meer als
sport maar als dagelijksch middel van
vervoer wordt beoefend, heeft boven
aan gebrachtin deze kwarteeuw
is in Nederland evenals elders de
beoefening van de sport op ongekende
wijze toegenomen.
zien, hoe groot de verwoestingen zijn.«
»Ik ben er zeer benieuwd naar,* zeide
de dokter, «en ik stel mijzelven de vraag,
hoe ge aan de installatie zijt gekomen
Ge neemt mij toch niet kwalijk, dat ik
die vraag doe
«Volstrekt niet mijnheer de dokter, vol
strekt niet, ge hebt misschien eenig recht
die vraag te stellen en ik wil u het ant
woord daarop niet schuldig blijven. Welnu,
ik bezit eene hoogst eigenaardige werkplaats,
die nooit, door wie ook, zal ontdekt worden
en wier ligging alleen mij en mijnen mannen
bekend is.«
«Misschien bevindt zij zich wel in het
middelpunt der aarde,* glimlachte Black.
«Neen, zoover niet, maar toch wel in
het gebergte, in een reusachtige grot, waar
van de inhoud circa 20 Meter in het kubiek
bedraagt, dat is dus 8000 kubieke Meter.*
«Ontzettend zeide de dokter, «ver
bazend, bevinden zich op dit eiland zulke
grotten
«O, zeker er bevinden zich hier een
zeer groot aantal reusachtige grotten. Het
gansche eiland schijnt op zulke onderaardsche
holen te rusten en daarom verwondert het
mij reeds, dat bij de jongste aardbeving
het eiland nog niet ingestort is
«Dat is ook mijn meening,* sprak de
dokter, «en daarom hadden wij reeds het
plan dit eiland te verlaten
«Och, al deze eilanden zijn van den
zelfden bouw, ge zoudt slechts van den
wal in de sloot geraken. Ik ben niet voor
Wie herinnert zich niet, dat een
kwarteeuw geleden een voetbalwed
strijd zelfs tusschen groote elftallen
door een duizendtal toeschouwers
werd bezocht. Maar, sedert Nederland
in 1913 er in slaagde een vertegen
woordigend Engelseh elftal met 2 1
te slaan sedert de wedstrijd Neder
land België een jaarlijks terugkeerend
evenement werd, zijn de internatio
nale voetbalwedstrijden toegenomen,
en tot evenementen geworden, die
door tienduizenden telkenmale wor
den bezocht. Daarnevens is het de
wielersport, die aanleiding heeft ge
geven tot don bouw van een aantal
zeer goede banen in de groote steden
van Nederland de wielersport, waar
in Nederland sterren heeft als een
Jaap Eeden, die in 1896 te Parijs den
Brassard telkenmale won, als Meyers,
die in 1902 en 4 903 den Grand Prix
de Paris won, als Cordang, die in
1900 den Bol d'Or won, laatstelijk als
een Moeskops, twee maal achtereen
wereldkampioen, te Parijs een be
kende en geziene figuur. En dan is
er de roeisport tweemaal wonnen
Nederlanders te Henley de Diemond
Sculls de schietsport, de scherm-
sport, de bokssport, de paardensport,
de lawtennissport. de zwemsport en
zijn er zoo tal van uittingen van
sport meer, waarin Nederland ook
heeft getracht niet achter te blijven.
Op de Olympische tournooien is Ne
derland zelden vooraan geweestde
beoefening van sport is hier te lande
nog niet algemeen genoeg en de atle-
thiek staat daar eer op den voor
grond. Maar op vele internationale
tournooien zijn er mededingers ge
komen uit ons lage land aan de boor
den van de zee, en ze hebben er
altijd ernstig mede gestreden en
menigmaal een goed figuur gemaakt.
Voor den Nederlander in de eerste
plaats is deze kwarteeuw belangrijk,
maar ook voor dengene, die met wel
willendheid de ontwikkeling van Ne
derland vanuit hel buitenland gade
slaat. Evenals de omringende groote
en kleine landen heeft Nederland de
gevolgen van de veranderingen, die
zich in deze kwarteeuw voordeden,
ondergaangrootere landen hebben
zich niet daaraan kunnen onttrekken
hoe zou Nederland het gekund hebben?
verhuizen mijnheer de dokter, omdat ik
heusch niet weet, waar ik te lande kom,
zoodat het beste is, te wachten tot dat
het der Voorzienigheid behaagt ons hier,
uit onzen niet zeer benijdenswaardige toe
stand te verlossen
»Ja,« mompelde de dokter, «wanneer
zal dat gebeuren*.
«Wanneer herhaalde Hughes,
«wanneer
De Soeltan slaakte een diepen zucht en
zweeg.
De weg, die men volgde, liep door een
hoogst grillige landstreek, welke er zeer
tropisch uitzag en sterk herinnerde aan
het Australisch landschap. De dokter liet
niet na, alles wat bij passeerde, goed op
te nemen en als men eene vreemde plant
of struik voorbij girg, stond hij even stil.
«Daar gaat niets boven de tropische
r,atuur« sprak Johnson, terwijl hij naar
eenige acacia's zag.
«En juist in die heerlijke natuur* gaf
de dokter ten antwoord «hebben de meeste
verwoestingen plaats, zooals aardbevingen,
vulkanische uitbarstingen en wat die meer
zij
«Moeder natuur« klonk het uit des Soeltans
mond «is hier een weinig driftig uitgevallen
en zooals het met driftige menschen gaat
mynheer de dokter, zoo gaat het ook met
haar.«
Toen men aan een hollen weg was ge
naderd, hoorde men reeds het bruisen der
Diamantrivier, een breeden volwassen stroom,
Kantoor: 's-HERTOGENBOSCH.
VischstraatHoek Kruisstraat.
Kapitaal en Reserven f 12 ÏOO.OOO.
Directie: H. L. CAPPETTI.
CREDIETEN DEPOSITO S REKENING-COURANT
EFFECTEN COUPONS SAFE DEPOSIT.
Wij vestigen er speciaal de aandacht op, dat de
al onze verplichtingen ONVOORWAARDELIJK garandeert.
Zitdag te HEUSDEN eiken Woensdag van 1012 uur in
Hotel „CONCORDIl
Zoowel in als na den oorlog heeft
het zorgvuldig hiervoor gewaakt, dat
het zich bij den opbouw der inter
nationale samenleving, die thans voor
de deur staat, niet zou opdringen.
Het heeft tijdens den oorlog, zij het
ook niet zonder moeite, in vrede en
vriendschap geleefd met de oorlogvoe
renden het heeft na den oorlog zekere
geschillen gehad met zijn naaste na
buur België, die reeds min of meer
tot het verleden mogen worden ge
acht te behooren, Nederland heeft zijn
goeden wil getoond door een beschei
den aandeel te nemen in het werk
van den opbouw, ook in Frankrijk,
waar men de daaruit sprekende sym
pathie, die in Nederland voor Frank
rijk traditioneel is, heeft erkend. On
getwijfeld zal niets den gemiddelden
Nederlander liever zijn, dan aan het
werk van den opbou'w zijn aaDdeel
bij te dragen, maar daartoe is het
ook noodig, dat men niet onderschat
wat Nederland zelf in en door den
oorlog geleden heeft Veel moet er
inwendig worden hersteld veel moet
ook hier opnieuw worden opgebouwd
wat door den oorlog is verloren ge
gaan, maar daarnevens blijft er onge
twijfeld kracht over om aan den op
bouw in het algemeen, die ook voor
Nederland zelf van het grootste belang
is, mede te werken.
wiens helder kristalwater over tal van rotsen
vloeide.
«Wij naderen het oorlogsterrein dokter*
sprak Hughes «en aangezien men nooit
kan weten, waar het goed voor is zullen
wij er wijs aan doen, ons verdekt op te
stellen
«Wat bedoelt u daarmede, mijnheer?*
vroeg Black, «acht u het gevaar dan nog
niet volkomen geweken
«Dat wil zeggen, het is best mogelijk,*
gaf de Soeltan ten antwoord, «dat de na
gelaten betrekkingen hurine dooden gaan
begraven, ofschoon ik vermoed, dat zij,
inplaats van lichamen stukjes zullen vinden I*
«Is de verwoesting dan zoo ontzettend
geweest vroeg Harry Hughes geheim
zinnig aanziende.
«Dat kunt gij wel ten naastenbij berekenen
mijnheer. Tegen eene bestorming van
keien is zeer weing bestand, daarvoor zijn
de projectielen te zwaar
De Amerikaan zou juist zijn rede ver
volgen, toen een half gesmoord geweeklaag
zijne aandacht trok. Men keek elkaar aan.
«Laat ons zeer voorzichtig zijn* sprak
hij, terwijl hij in de richting zag, vanwaar
het geluid kwam.
Voetje voor voetje schreed men voor
waarts, totdat de dokter eindelijk naar iets
donkers wees, dat in gebogen houding tegen
een boom aanleunde.
«Een jonge vrouw in haar stervensure,*
mompelde Johnson, «ze is vreeselijk ver*
minkt, het bloed stroomt haar over het
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Ook de Duitsche regeering heeft ge
antwoord op hetgeen Poincaré heeft te
berde gebracht in het aan Engeland
gerichte Fransche geelboek.
Stresemann heeft bij een lunch, aange
boden door den Deutschen «Industrie und
Handelstag* een rede gehouden, die getuigt
van veel tact en waarin angstvallig werd
vermeden een onaangeriamen toon aan te
slaan. Stresemann's woorden gaven blijk
van verzoeningsgezindheid.
Hij borduurde voort op de uitlatingen
in zijn jongste rijksdagrede, dat het herstel
van den binnenlandschen toestand tevens
I eteekende de beste stabiliseering op buiten-
landsch-politiek gebied. In dit verband
legde hij den nadruk op de ingrijpende
maatregelen, waartoe de tegenwoordige
regeering was overgegaan om een deviezen-
fonds te vormen, het aanzyn te geven aan
waardevaste betaalmiddelen en om de
rijksfinanciën weer «gezond* te maken.
Met klem ontkende hij echter, dat Duitsch*
land zelf den val van den mark had
bewerkt. Daarentegen om te illustreeren
welk een omvang de depreciatie der valuta
had aangenomen, wees hij er op, dat de
groote macht en invloed der Duitsche
fioancieele instellingen thans nauwelijks
nog bestaat. Om kleine geldbedragen voor
import van voedingsmiddelen op te brengen,
moet op het oogenblik het geheele Duitsche
bedrijfsleven zich ten zeerste inspannen,
gelaatzouden we niet naar de ongeluk
kige gaan vroeg hij op medelijdenden
toon.
«Neen, volstrekt niet,* liet Hughes er
op volgen, «we zouden ons zeiven in een
groot gevaar brengen, want vergeet niet,
dat de wilden hunne gewonden nooit alleen
laten en ongetwijfeld ligt zij hier niet verlaten.
Wachten wij hier slechts een oogenblikje
De jeugdige Melanesische vrouw met
haar wonden wekte zeer het medelijden
op van dokter Arling, die, als hij naar zijn
gemoed te werk had gegaan, op den armen
stakkert was toegesneld. Maar aangezien
hij door zijne menschlievendheid de overigen
in gevaar zoude brengen, was hij wel ver
plicht aan zijn begeerte naar hulpverleenen
weerstand te bieden. Niet lang daarna
bleek dan ook, dat Hughes gelijk had.
Men hoorde een licht gekraak en zag toen
een reusachtigen neger te voorschijn treden,
die in de hand een bamboezen koker vast
hield.
«Hij heeft drinken voor haar gehaald,*
mompelde de dokter, «het mensch versmacht
wellicht van-dorst.*
«Neen, dat geloof ik niet,* liet Hughes
er op volgen, «kijk, hij legt den koker op
den grond neer en ziet haar wanhopig aan.*
Wat nu gebeurde, joeg allen ontzetting
aan.
NIEUWSBLAD
voor liet Laad van Hgysogo en AltoeajBlanQstriat ei de Boimelerwaarij
Wordt vervolgd.)