De Schipbreukelingen der
van altena
FEUILLETON.
Uitgave: Firma L- J. VEFjKMAN, Heusden,
No, 4340 Woensdag 24 October 1923
Int. Telefoon no. 19. Postrekening no. 61525.
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
A bonne mentsprrjs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt ƒ1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Advertentiën van 1 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Duitschland beleeft op 't oogenblik be
narde tijden. Frankrijk schijnt niet genegen,
om met Duitschland weder in contact te
komen en het probleem der schadeloosstelling
op te lossen.
Het uitstel van de regeling van de schade-
vergoedingskwesMe beïnvloedt natuurlijk in
zeer sterke mate den binnenlandschen toe
stand. Van vele zijden en van den
kant der Duitschers niet alleen wordt
dan ook reeds als een vermoeden uitge
sproken, dat de politiek van Poincaré er
op uit is om, door telkens en telkens wee.r
voorwendsels te zoeken om de besprekingen
te verdragen, een toestand in Duitschland
in 't leven te roepen, die hoe langer hoe
meer op een onherstelbrre dé' &cle schijnt
te zullen uitloopen. Tal van teekenen
wijzen op Duitschland's verbrokkeling.
Drie gevaren bedreigen momenteel de
eenheid van het Duitsche rijk. Ofschoon
naar sommige berichten het doen voor
komen van het conflict tusschen Berlijn
en Dresden de scherpste kantjes zyn afge
slepen en besprekingen tusschen generaal
von Müller en den Saksischen minister
president Zeigner schijnen te leiden tot een
vergelijk, moet men toch steeds rekening
blijven houden met het telkens weer ver
scherpen van het geschil tusschen de ryks-
regeering en de staatsregeeririg van Saksen.
Deze laatste, samengesteld uit socialisten
en communisten, heeft het nooit kunnen
verkroppen, dat Berlijn tegen het weder-
spannige Beieren op zoo slappe wijze optrad.
Deze lankmoedigheid was begrijpelijker
wijze een doorn in het oog van de communisten
en socialisten, die in deze houding terecht
een meten met twee maten zagen. Op
het laatst heeft de Ryksregeering echter,
na zulk een langen tijd lankmoedigheid te
hebben betracht, den knoop doorgehakt en
is zij flinker tegen München gaan optreden.
Hierdoor is echter groot gevaar ontstaan
voor botsingen tusschen München en Berlijn,
te meer daar Beieren door zijn optreden
blijk geeft van al te duidelijk separatitische
gezindheid.
De laatste berichten luiden wel, dat er
eenige ontspanning is ingetreden, maar
waarop deze gunstige berichten berusten,
is niet al te duidelijk. Het schijnt inmiddels,
dat de rijksregeering haar tegemoetkomend
64)
«In die zin moet ge het niet opvatten Black»
wanneer er bij lichamen van weerstand
wordt gesproken, bedoelt men daarmede
de aantrekkingskracht, welke de deelen op
elkaar uitoefenen, zoodat zij niet van elkaar
gaan. De deelen, waaruit een houtblok
bestaat, oefenen op elkaar zoo'n groote
aantrekkingskracht uit, dat zij niet van
elkaar gaan, dat zij als het ware zich niet
verplaatsen. Zulke lichamen dus, die een
grooten weerstand bieden aan een ver
plaatsing hunner dselen, noemt men vaste
lichamen. Vaste lichamen zijn hard of week,
naarmate een grootere of kleinere kracht
noodig is, om die verplaatsing te bewerk
stelligen ze zijn bros of rekbaar, naarmate
met die verplaatsing der deelen een ver
schuiving gepaard gaat of niet.«
«Accoord,* sprak de ingenieur, «dat is
zoo duidelijk mogelijk.
«Ja vindt u niet,« lachte de dokter,
«lichamen, wier deelen gemakkelijk over
elkaar heenglijden, noemt men vloeibare
lichamen, wier deelen bovendien de neiging
bezitten, om bij het wegnemen van den druk
heid zoover drijft, dat zij nog eens door
onderhandelingen zal trachten met München
tot een vergelijk te komen. Het valt echter
te voorzien, dat, zelfs in het gunstigste
geval, wanneer de centrale regeering tot
overeenstemming komt zoowel met de staats-
regeering van Saksen als die van Beieren,
het conflict niettemin latent blijft en toch
vandaag of morgen in verband met de
groote politieke tegenstellingen weer uit
breekt.
Ernstiger schijnen de toestanden zich
te ontwikkelen in West-Duitschland.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
toch heeft te Aken de separatistische be
weging geleid tot de uitroeping op
onbloedige wijze der Rijnlandsche re
publiek. Van Duitsche zijde wordt voor
gesteld, dat de proclamatie slechts een
plaatselijk karakter draagt, maar uit andere
berichten valt te lezen, dat de beweging
ook naar andere plaatsen is overgeslagen,
al schijnt dan tè Mainz en misschien ook
elders de actie op verzet der thans met
de macht bekleede autoriteiten te zijn
gestuit.
In hoever Frankrijk en België, die gaarne
de stichting der Rijnlandrepubliek zien,
omdat dit kan leiden tot verdere amputatie
van Duitschland, de hand hebben in
deze beweging, is moeilijk uit te maken.
Een feit is echter, dat beide genoemde
landen voortdurend aan de afscheidings-
gezinden van het Rijnlandgebied hun mo-
reelen steun hebben verleend.
In Griekenland is een militairen opstand
uitgebroken, onder leiding van den roya-
listischen generaal Metaxas, waarbij 2000
manschappen betrokken zijn, die de be
schikking over zes kanonen hebben.
De opstand wordt in regeeeringskringen
als van ernstigen aard beschouwd. Hij
brak uit in enkele garnizoenen in de pro
vincie, die een vervanging van de regeering
wenschten, ten einde onpartijdige verkie
zingen te verzekeren.
Naar het heet is de regeering den
toestand meester. De staat van beleg is
afgekondigd voor het geheele land.
Kantongerecht te Hensden.
Strafzitting van het Kantongrecht te
Heusden van Vrijdag 19 October 1923.
Kantonrechter Mr. C. W. v. Ommeren.
Ambtenaar van het Openbaar Ministerie
(waarnemend)H. J. van Eggelen.
GriffierMr. W. Ruitinga.
zich door de eindelooze ruimte te versprei
den en die zich omgekeerd door een ge
ringe kracht aanmerkelijk laten samendruk
ken, worden gasvormig genoemd. Deze
gasvormige lichamen onderscheidt men weder
in dampen of gassen, naarmate een geringe
of een zeer groote druk noodig is, om ze
in den vloeibaren toestand terug te brengen.
«Waarmede u dus beweert, dat elk gas
zich in eene vloeistof laat omzetten vroeg
Black.
«Natuurlijk, als de drukking maar groot
genoeg is, gaf de dokter ten antwoord.
«Dus,* vervolgde Black, «zou het moge
lijk zijn metalen in gasvorm om te zetten,
met andere woorden, het is mogelijk ijzer-
of kopergas te vervaardigen
«Dat vervaardigen zou zoo gemakkelijk
niet gaan, omdat wij niet in staat zijn,
de benoodigde temperatuur te verkrijgen,
maar dat er ijzerdampen bestaan, bewijst
het omhulsel van gassen, dat de zon om
geeft, de zoogenaamde chromospheer
Johnson lachte.
«Hoe kan het mogelijk zijn waarde dok
ter, te bewijzen, dat om de zon heen zich
ijzerdampen bevinden
«Door de spectraalanalyse, mijne vrien
den,* sprak de dokter, en aangezien men
dit woord vaak in natuurkundige werken
aantreft, zult ge er waarschijnlijk niet op
tegen hebben, als ik in nadere verklaringen
treed.
«Aangenomen,* zeide de ingenieur, «een
mensch is nooit te oud om te leeren-'
't Was druk op de strafzittingveel
publiek en 20 verschenen beklaagden in
de 65 zaken.
Slechts 5 kinderzaken waren te behan
delen, zoodat de openbare zilting niet lang
op zich liet wachten.
W. S. te Haarsteeg wien ten laste was
gelegd, dat hij in de Molensloot te Hedik-
huizen had gevischt met een schepnet, zonder
vischacte en zonder schriftelijke vergunning
daartoe, zei dat hij heelemaal niet gevischt
had, maar dat zijn broertje met een klein
netje was komen aandragen om daarin de
visschen te bewaren, die hij met den hengel
zou vangen en dat netje leek zelfs niet op
een schepnetje. De Kantonrechter stelde
de verdere behandeling der zaak 14 dagen
uit en gelastte de dagvaarding van den ver
balisant L v. d. Wiel, onbezoldigd rijks
veldwachter te Vlijmen.
J. G. S. en T. S. te Baardwijk hadden
te Drongelen ieder met een hengel gevischt
zonder schriftelijke vergunning. T. S. be
kende met te zeggen, dat hij voor de eerste
maal van zijn leven had gevischt en er nu
al dadelijk bij was, maar J. G. S. zeide
slechts een hengelstok in zijn handen te
hebben gehad, waaraan zelfs geen stukje
touw, laat staan vischtuig was bevestigd.
Op de vraag van den Kantonrechter wat
beklaagde dan toch wel deed met den hengel
zonder tuig, bleef beklaagde het antwoord
schuldig. Marechaussée Lammers als ge
tuige gehoord, zeide dat hij beklaagde wel
degelijk had zien visschen met vischtuig en
haak, waaraan aas was bevestigd, maar
dat beklaagde het vischtuig gauw wegborg,
terwijl hij bezig was de namen van andere
overtreders op te schrijven. De verdere
behandeling werd veertien dagen uitgesteld
om alsdan nog den mede-verbalisant mare-
chaursée Boonman te hooren.
L. v. B. te Werkendam was bekeurd,
omdat een jongen van 13 jaren gereden
had met zijn hondenkar, waarvan hij boven
dien geene door Burgemeester en Wethouders
ingevolge de Trekhondenwet afgegeven
kaart had. Beklaagde zei, dat het een
oud karretje was, echt speelgoed, dat hij
gaarne voor f2.00 naar den Kantonrechter
te Heusden zou sturen en dat het niets
dan fitterij van de politie was. Hij wist
ook niet eens dat de jongen er mee reed,
want anders had hij het zeker niet willen
hebben. De Kantonrechter bedankte zeer
hoffelijk voor de voor f 2.00 aangeboden
kar en zeide dat hij het aanbod van be
klaagde op hoogen prijs stelde, maar het
i v
«Maar u weet toch, wat spectraalanalyse
is mijnhijnheer Hughes, hoe heb ik het
nu met u
«Nu ja, ik spreek uit naam der anderen
dokter, dus vervolg uwe rede.*
«Wanneer men een bundel zonnestralen
door eene kleine opening in een donkere
kamer laat vallen, dan ontstaat op een
tegenover de opening geplaatst wit scherm
een klein rond wit zonnebeeld. Zooals ge
allen weet, bezit een driehoekig glazen
prisma de eigenschap, de lichtstralen te
breken en uit haar oorspronkelijke richting
te doen afwijken. Houd men nu zulk een
voor de opening, zoodat de binnentredende
stralenbundel er doorheen moet gaan, dan
wordt het kleine zonnebeeld niet alleen ver
naar beneden verschoven, maar verandert
tevens van gedaante en kleur het ronde
beeld wordt van boven naar beneden in de
lengte gerekt en doet zich voor als een
bontgekleurde streep. Men noemt dit ge
kleurde beeld het zonnespectrum. Aan zijn
bovensten rand is het rood gekleurd, dan
volgen naar beneden gaande, oranje, geel,
groen, blauw en violet. Het spectrum be
vat dus zes kleuren.
Nu ik u duidelijk heb gemaakt, wat men
onder een spectrum verstaat, ga ik verde»
jtiOOF
Wanneer men nu een zonnesDP'**"
-..uöwtmetan-
een schromatischen knker
den door een nauwe
ere woorden, tnn£ere ^amer 5jnnentre(jen.
spee Jgienbundel door een kijker beziet,
jo&r wiens objectief zich een prisma van
toch maar beter vond dat de kar te
Werkendam bleef. De Kantonrechter echter
wilde de verbalisanten nog wel eens hooren
en gelastte daarom de dagvaarding van
deze over 14 dagen.
A. v. S. een welbespraakte caféhouder
uit Dassen, had in zijn café op zekeren
avond na sluitingsuur, drie bezoekers aan
wezig gehad. Beklaagde, die reeds drie
maanden caféhouder is, zeide, nog nooit
met de politie in aanraking te zijn geweest
en nu was hij er zoo ongelukkig tusschen
geloopen. Immers had hij om 10 uur zijn
café gesloten en nu waren drie der bezoekers
door eene achterdeur zijner woning later
weer binnen gekomen en wel geheel tegen
zijn wil. En, aldus beklaagde, ik kan er
toch geen drie manskerels uitgooien, dus
kon ik er heelemaal niks aan doen en ben
er onschuldig ingeloopen. Beklaagde rede
neerde als Brugman, maar kon toch niet
voorkomen dat hij f 3.00 of 2 dagen kreeg.
A. B. te de Werken had met zijn vuisten
de deur bewerkt van mejuffrouw A. B
wier woning onder hetzelfde dak als de
zijne staat. Beklaagde beweerde dat Jaantje
een zijner kinderen had geslagen, maar
Jaantje hield stokstijf vol dat er niets van
waar was ze had de kinderen alleen maar
weggejaagd van haar erf. De Kantonrechter
zeide, te weten dat Janus en Jaantje nu
niet steeds erge vriendelijke buren voor
elkaar zijn en dat hij van het gebeurde
feitelijk de schuld aan beiden gaf't is
weer een ouderwetsch burenruzietje, zei de
Kantonrechter en daar moet ik niets van
hebben en daarom moet dat nu maar uit
zijn. Zoowel Janus als Jaantje kregen een
standje en Janus kreeg bovendien voor zijne
deurbewerking f 5.00 of 3 dagen.
A. P. v. M. te Genderen zou volgens
de veldwachters Kleinloog en van der Pol
in den avond van 16 Augustus j.l., in
dronkenschap de openbare orde hebben
verstoord. Beklaagde ontkende alles en zei
dat Kleinloog zelf de orde verstoord had
en dat hij heelemaal niet dronken was.
Immers was hij naar buiten gekomen,
omdat hij hoorde dat ze zijn jongen te
pakken hadden en toen zat hij net aan de
karnemelksche pap, dus wel een bewijs
dat hij niet dronken kon geweest zijn. De
Kantonrechter stelde de verdere behandeling
dezer zaak 14 dagen uit en gelastte de
dagvaarding der verbalisanten.
M. v. D,, A. V. en M. S. allen te Andel,
hadden geloopen in den boomgaard van D.
den Dekker, zonder daartoe recht te hebben.
flinkglas bevindt, dan wordt men in het
spectrum eene tallooze menigte fijne don
kere strepen gewaar. Het was de Engel-
sche natuurkundige Wollaston, die in 1802
voor de eerste maal deze strepen waarnam.
Nu is het een feit, dat elk gloeiende stof
een bizonder spectrum bezit, d. w. z., als
men inplaats van een bundel zonnestralen,
een bundel stralen van een of ander gloeien
de stof door een prisma op een scherm
laat vallen en het beeld, daardoor gevormd,
door een schromatischen kijker beschouwd,
ziet men, evenals bij de ontleding van het
zonnespectrum, lichte en zwarte strepen.
Toen men in 1841 tot 1851 de eigenaar
dige spectrum onderzocht, die bij het gloeien
van verschillende metalen onder den invloed
der electrische vonk optreden, bleek het,
dat sommige lichte strepen, die bij ver
schillende metalen te voorschijn kwamen,
niet van die metalen, maar van de in gloeiing
gebrachte dampkringslucht afkomstig waren.
Angstrone bewees, dat elk gloeiend metaal
zijn bizondere lichtstrepen had en Pin"1-0/
in Bonn meet een paar jaar be
wezen hebben, dat e"f een e'8en spec
trum bezit. ,s daarvan het 8®vo|g
-tium van een vlam, waarin een
.x andere stof vervluchtigt, stelt ons in
staat door de spectraalanalyse, d.w.z. door
de ontleding van het spectrum, te bepalen,
uit welke stof dit lichaam bestaat. Op
deze wijze is men tot de conclusie gekomen,
dat in de heete, ja gloeiende dampen, die
de zon omgeven, ijzer in vluchtigen staat
Ze boften, want ze werden vrijgesproken
op grond van eene fout in de dagvaarding.
L. v. d. P. te Wijk had twee processen-
verbaal, wegens het rijden op een rijwiel
zonder licht in het nachtelijk duister, Op
28 Juli was hij te Eethen bekeurd door
den gemeente veldwachter van der Pol,
wien hij o.m. toevoegde «jy bent een groote
schoft, maar ik beloof je dat je er nog
niet bent.« En op 5 Augustus j.l. was
hij te Wijk door den gemeente-veldwachter
Hak bekeurd, tegen wien hy hoogst onbe
schoft optrad. Deze laatste als getuige
gehoord, legde nu juist geen gunstige ver
klaringen omtrent beklaagde af en de Kan
tonrechter zeide dat beklaagde niet moest
denken dat hij hem niet van ouds nog
kende. Ook moest beklaagde wel weten
dat de politie ganschelijk geen angst voor
hem had en voorts moest hij weten dat
de Kantonrechter niet zou terugdeinsen om
eventueel zeer strenge straffen op hem toe
te passen. Met 2 geldboeten elke van
f10 of 5 dagen hechtenis voor elke boete
kon beklaagde vertrekken.
BINNENLAND.
Autoverkeer in luid-Holland.
Belangrijke voorschriften.
Het «Vad.« deelt mede, dat voor de
houders van auto's in Zuid-Holland van
Ged. Staten een buitengewoon belangrijke
circulaire is verschenen
Met ingang van 1 December 4923 zijn
voor motorrijtuigen op meer dan twee wie
len, ledig zwaarder dan 1700 K.G. met
uitzondering van personenmotorrijtuigen met
ten hoogste acht zitplaatsen, alle wegen in
Zuid-Holland, geen rijkswegen zijnde, ge
sloten verklaard.
Een autobus naar beneden gestort.
Vele gewonden.
Toen de autobus,'die den dienst onderhoudt
tusschen Overdinkel Losser en Enschede, een
twintigtal processiegangers naar Overdinkel
wilde brengen, kwam de bus in een krom
ming van den smallen provincialen straat
weg, vlak voor de z.g. Ellenmansbrug
(brug over het riviertje de Dinkel) te ver
op den berm van den weg, kantelde en
stortte eenige meters naar beneden.
Er zijn vele gewonden. Acht slachtoffers
werden de vingers en andere ledematen
gebroken. Deze werden naar het zieken
huis te Enschede vervoerd. De gewonden
zijn allen uit Enschede afkomstig.
moet aanwezig zijn en zoo kom ik dus tot
het bewijs, van wat ik zooeven zeide, dat
metalen ook in gasvorm zich kunnen her
scheppen.*
Hier zweeg de dokter eenige oogenblikken.
«Ja,« sprak de ingenieur, «die spectraal
analyse is niet alleen een prachtige, maar
ook eene hoogst gewichtige ontdekking.*
«Die ons in staat stelt, mijnheer, de
stoffen te onderzoeken, waaruit de duizen
den werelden betaan, welke ontelbare eeu
wen van ons afleggen.*
«Het is dus een uitgemaakte zaak* zeide
Black «dat metalen zich in gasvorm kunnen
vertoonen. Ga nu uwe rede over de gas
sen vervolgen.*
«Een eigenaardige eigenschap van gassen
is* ging de dokter voort, «dat zij als 't
ware in vaste lichamen in verdichten vorm
kunnen aanwezig zijn. Wat is marmer
Marmer bestaat vo{jr de helft uit een wer
kelijk vas" st°fEen stuk marmer, dat
volume bezit van 1 kubieken meter
bevat 222 kubieke meters gas, waaruit dus
blijkt, dat in marmer de drukking op het
gas 222 maal zijn volume bedraagt.*
«Waar komt die drukking vandaan?*
vroeg Harry.
«Ja, mijne vrienden, op die vraag kan
geen afdoend antwoord gegeven worden.
Hoe de natuur het aanlegt, om zulk ont
zettende massa's der meer verschillende
gassen in de lichamen vast te leggen, weten
wij niet.
WorcU vervolgd.)
NIEUWSBLAD
voor lui Laid ui Heusden en Altena,deLangstraat en it Bommelerwaard