Eerste Blad
L Verschuur-Baert
S. D. LANKRUYZEN Go's BANK
C. DE/KEMP
De stemplicht.
RAAMSDONKSVfER.
Uitgave: Firma L. J- VEERMAN, Heusden.
ZVo, 4475 Vrijdag 13 Februari 1925.
FEUILLETON.
„Het Kasteel van Kerlor."
^ND VAN alten^
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt f 1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Int. Telefoon no* 19. Postrekening no. 61525.
Advertentiën van 1 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Door den Minister van Binnenlandsche
Zaken is eenige dagen geleden een wets
ontwerp ingediend tot wijziging van de
Kieswet, hetwelk in de eerste plaats
strekt om de bepalingen betreflende de
straffen op niet-naleving van den stem
plicht uit de Kieswet te doen vervallen.
Met vreugde hebben wij bedoelde in
diening vernomen en wel omdat wij
weten dat een groot deel van ons volk
zeer gekant is tegen den stemplicht en
ook omdat wij de overtuiging in ons
dragen dat ons volk niet meer dwang
mag worden opgelegd dan hoogst nood
zakelijk is. En die hooge noodzakelijk
heid van een „dwang" om te gaan stem
men zien we niet in
De stemplicht werd in 1917 in onze
Kieswet, die van 1896 dateert, gebracht^
In haar oorspronkelijk voorstel tot wij
ziging der Grondwet van 1917 had de
Regeering de invoering van stemplicht
niet opgenomen. Nu werd er in het
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
door sommige leden op aangedrongen
de invoering van stemplicht gebiedend
voor te schrijven en in verband daar
mede een voorschrift in de Kieswet op
te nemen. Na mondeling overleg met
de Commissie van Rapporteurs gaf de
Regeering aan dien wenk gehoor en wij
zigde bij de Memorie van Antwoord haar
ontwerp.
Het kiesrecht kan men beschouwen
als een recht", maar men kan het ook
opvatten als een door het staatsgezag
opgedragen functie. Beschouwt men het
kiesrecht als een „recht" dan is er voor
stemplicht zeker geen plaats, omdat de
mensch vrij behoort te zijn bij de keuze
of hij al dan niet van zijn recht wil
gebruik maken. Vat men daarentegen
het kiesrecht op als een door het staats
gezag opgedragen functie om te komen
tot de beste samenstelling der volksver
tegenwoordiging dan k a n er wat voor
te zeggen zijn dat het uitoefenen van die
functie als verplichting wordt opgelegd.
We zeggen „kan", waar zulks toch „af
hangt van de mentaliteit van een volk.
En hoevelen zijn er nu bij ons te laDde
niet, die over het algemeen niet onnoo-
dig willen gedwongen worden en zeker
niet met betrekking tot het stemmen.
Zoo zijn er zeer veel vrouwen, die om
godsdienstige of andere redenen nfet
wenschen te stemmen, terwijl er talloo-
104
Wanneer de kaartlegster op zulke avon
den naar bed ging, hamerden haar sla
pen en zij kon niet goed meer zien,
maar dat kwam ongetwijfeld van de
artsenijen van den geneesheer
Dat doet er echter niet toe, zeide
Rose Fouilloux, de geneesheeren weten
toch wel iets. Als zij het absint zoo
bestrijden, dan zal daarvoor ook wel een
reden zijn.
De Slak en Zéphyrine namen, volgens
gewoonte, een glas zonder water de voor
zichtige Eusèbe wilde echter, dat in het
glas van Rose, behalve het water, ook
een groot stuk suiker werd gedaan.
Op uw gezondheid, zeide de Slak,
vroolijk zijn glas opheffend, op die van
den kleinen Claude en op ons aanstaand
huwelijk.
Rose, om niet alleen te staan, nam
een teug van het groene mengsel.
Zij trok een vreeselijk gezicht, terwijl
zij den eersten slok naar binnen liet
glijden, echter ook maar voor een oogen-
blik.
Eusèbe, die haar aankeek met bijzon
dere aandacht, riep uit:
Wat zegt u er van?
Het is sterk
Maar wat een geur 1
Het is zoo, maar
Het ging Fifi ook eens, zooals u
zen, zoowel mannen als vrouwen zijn, die
zich allerminst om staatkunde bekom
meren en wien het absoluut onverschil
lig laat, door welke politieke partijen
we geregeerd worden en die dus hoogst
ongaarne een gang naar de 6tembus ma
ken.
Nu zeggen de voorstanders van stem
plicht wel dat vooral om een stelsel van
evenredig kiesrecht aan zijn bedoelingen
te doen beantwoorden, stemdwang nood-
pkelijk is, zoolang niet, mede onder den
invloed van de stemplicht, de ontwik
keling der bevolking zoodanig peil heeft
bereikt, dat de overgroote meerderheid
ook zonder dwang aan de verkiezingen
deelneemt. Maar dan stellen wij de vraag
of ontwikkeling der bevolking niet met
zich brengt slechts belangstelling in
staatkundige aangelegenheden door som
migen maar ook het tegenovergestelde
n.l. een zekeren afschuw van alles wat
met politiek in betrekking staat voor
anderen, wijl toch naar veler meening
politiek altijd iets is, waar een luchtje
aan kleeft
Zeker is dat het aantal landgenooten,
dat niet in het minst belangstelling toont
in zaken van staatkundigen aard min
stens gelijken tred houdt met de toene
mende ontwikkeling van ons volk.
Jn zijn memorie van toelichting merkt
de minister thans o a. op dat het onder
zoek in hoeverre de eerbied voor de wet
wordt ondermijnd, doordat in vele ge
vallen van niet naleving van den stem
plicht vervolging achterwege blijft, welk
onderzoek de minister toezegde in de
vergadering van de Eerste Kamer van
11 April 1920, heeft plaats gehad.
Opgaven zijn verzameld van het aan
tal kiezers omtrent wie na de stemming
in 1922 voor de verkiezing van de leden
van de Tweede Kamer der Staten-Gene"
raai, en na de stemming voor de ver
kiezing van de leden van de Provinciale
Staten in 1923, bij den burgemeester de
mededeeling is ontvangen, bedoeld bij
art 91 der Kieswet met inlichting om
trent de uitvoering van art. 149 door
den burgemeester gegeven.
(Art. 91 der Kieswet luidt „Hetstem-
DROGISTERIJ
HE US DEN.
Haarlemmerolie Anijszaad,
Anijsspiritus Talkpoeder
Levertraan Sanatogen
Sloan's Liniment Worm
patronen. -
Zij had een stil verdriet, zij meende, de
dwaze meid, dat ik haar verliet om
met de bakkersvrouw te trouwen, waar
van ik je al eens heb gesproken.
Ja, ja, en toen heeft ze 't geleerd
Ja, dat is waar, bevestigde de som
nambule, alleen uit pleizier om te lie
gen
En heeft het absint haar troost gege
ven vroeg de kaartlegster op ongeloo-
vigen toon.
Neen, hernam Zéphyrine, maar ik
vond mijn eetlust terug en als ik goed
eet dan heb ik minder last van mijn
hartpijn.
Dat is zoo haar natuur, zeide Eusèbe.
Werktuiglijk nam de moeder van Clau-
dinet een tweeden slok.
U begrijpt, verklaarde de Slak met
veel overtuiging, dat het niet mijn
plan is, om u iets te laten drinken, wat
niet goed voor u is Natuurlijk, in
dien men hiervan misbruik maakte,
zou dat verschrikkelijk wezen, maar als
men er nu en dan een drup van neemt,
hult het alles voor u in rozenkleur.
Claudinet, die aandachtig scheen te
hebben geluisterd, kwam nu bij zijn
moeder staan het keek naar het groene
vocht, dat hem zoo aangenaam toeleëk
Ik wil er ook van, zeide hij.
O neen, hernam Eusèbe, nog niet.
Is het chocolade vroeg Claudinet
ik heb dorst.
Wacht, kleintje, antwoordde zijn moe
der.
Zij maakte hem een lekker drankje
gereed.
Later donk zij en werd steeds leven
bureau deelt binnen twee dagen na den
dag der stemming aan den burgemeester
mede de namen van de kiezers binnen
zijn ressort, die zich niet hebben aan
gemeld overeenkomstig art. 72, tweede
lid." Zij, die zich niet hebben aange
meld zijn zij die niet aan het voor hen
aangewezen stembureau zijn verschenen).
(Art. 149 noemt als straf voor den
kiezer, die zich niet bij het voor hem
aangewezen stembureau heeft aangemeld,
berisping of geldboete van ten hoogste
drie gulden en bij herhaling geldboete
van ten hoogste tien gulden).
Bedoelde opgaven toonen de bezwaren
aan, op welke de uitvoering van art. 149
der Kieswet afstuit Zij hebben hun
grond in het groot aantal der kiezers,
dat de taak opgelegd bij art. 72 tweede
lid der Kieswet, niet vervult. Ter illus
tratie moge hier dienen, zegt de minister,
dat dit aantal te Amsterdam bedroeg bij
de Kamerverkiezingen in 1922: 57,810
en bij de verkiezingen voor de Provin
ciale Staten in 192876,677.
Een aantal overtredingen van dezen
omvang maakt ten uitvoerlegging van
art. 149, zoowel als van art. 150 der
Kieswet onmogelijk
De omstandigheid, dat die uitvoering
bij een gering aantal delinquenten in
kleine gemeenten wel mogelijk is, ver
groot nog het bezwaar, gelegen in het
buiten toepassing laten van de genoemde
artikelen in de groote gemeenten.
Naar 's Ministers meening zullen dan
ook ter wille van den eerbied voor wet
telijke voorschriften, de bepalingen be
treffende de strafrechtelijke sanctie op
de naleving van den stemplicht uit de
Kieswet behooren te vervallen.
Intusschen behoeft, zegt de minister,
de schrapping van deze voorschriften nog
niet te leiden tot het vervallen van de
bepaling, die den kiezer verplicht zich
naar het stembureau te begeven.
Nu deze verplichting eenmaal haar
plaats in de wetgeving gevonden heeft,
zou, naar 's minister's meening, afschaf
fing van dat voorschrift den onjuisten
indruk kunnen wekken, dat de uitoefe
ning van het kiesrecht een zaak ware,
die den wetgever onverschillig is Het
geldt hier een zedelijken plicht, dien de
overheid erkent en dien zij blijve voor
houden aan hen, wien het kiesrecht is
verleend Waar elke sanctie van- dien
plicht thans achterwege wordt gelaten,
kan ook niet langer sprake zijn van
eenige inbreuk op de gevoelens van hen,
die het bestaan van dien plicht geheel
of ten deele meenen te moeten ontken
nen.
Artikel 72, tweede lid der Kieswet,
digerhaar oogen schitterdenhaar ge
laat werd rood als purper zij mengde
zich steeds meer in het gesprek en sprak
vlugger dan ooit.
Vervolgens vroeg zij verlof om zich
met haar keuken bezig te houden. Zép
hyrine wilde haar daarbij helpen.
De warmte van het keukenvuur kleurde
de gezichten der beide vrouwen.
Eindelijk, zeide Zéphyrine, nu zie je
er eens goed uit, het doet je geen
nadeel.
Vindt je?
De maaltijd was heel spoedig gereed.
Rose had eerst een smakelijke wijn
soep. Een stuk gebraden kalfsvleesch,
aardappelen en salade vormden verder
het menu, dat bekroond werd door kaas
en gebak.
Rose had een ridderorde verdiend,
zoo goed was alles.
Aan tafel, zeide ze.
De Slak en Zéphyrine hadden een
gevoel van verlegenheid als lieden, die
in langen tijd niet voor zoo'n welvoor-
zienen disch zijn geplaatst.
Twee liter wijn waren op tafel ge
plaatst om den maaltijd rijkelijk te be
sproeien.
Zéphyrine en de Slak wisselden een
snellen blik; zij vonden, dat dit eigen
lijk voor drie menschen niet voldoende
was.
De somnambule fluisterde haar ver
loofde in 't oor
Zij is toch bij de hand.
Terwijl men haar prees, ging Rose
ook zitten en at mee.
Zij deden alle eer aan de spijzen.
AG ENTSCHAP VAN DE AMSTEJtDAMSCHE BANK A'DAM
Telefoon No. 15. Kantooruren van 9-4. Zaterdags van 9-12.
Juni, Juli en Augustus Zaterdags gesloten wegens beursvacantie.
Handels- en Landbouwcredieten Rekening-Courant Deposito's Effecten
(uitsluitend solide belegging) Coupons Vreemd geld Inschrijvingen
Grootboek Assurantiën Reiscredietbrieven op 3600 betaalkantoren
Administratie van vermogens.
SAFE-DEPOSIT-INRICHTING {Gegarandeerd Brand-, Smelt- en InbraakvrQa Lipsklois).
Prijzen naar grootte der kastjes' ZÉÉR SCHERPE CONDITIES.
Indien/gewenscht bediening aan huis.
SPAARBANK, mr Spaarbankboekjes worden bij 1ste storting gratis verstrekt.
Nadere inlichtingen verschaft gaarne
DE DIRECTIE
T HOOVSTRA.
waarin de stemplicht aan de kiezers
wordt opgelegd blijft dus bestaan, maar
het niet-voldoen aan dien plicht wordt
niet meer met 6traf bedreigd. De stem
plicht is dus als een moreele of zedelijke
plicht in de wet gebleven, doch niet
meer als een plicht, wiens niet-nakoming
ons met den stratrechter doet kennis
maken. Nu de stemplicht dus niet an
ders dan als een bloot zedelijke plicht
door de wet wordt beschouwd, heeft zij
uit den aard der zaak hare beteekenis wel
verloren. Het mislukte stok-achter-de-
deur systeem is verdwenen en daarmede is
artikel 72, tweede lid, tot een waarde
loos voorschrift teruggebracht. Dat het
beter ware om het nu maar geheel uit
de wet te lichten, zullen stellig wel velen
met ons eens zijn
Enfin, in daadwerkelijken zin zal de
stemdwang spoedig tot het verledene
behooren en daarin verheugen we ons
van ganscher harte, daar wij niet dan
bepaald noodig door wet of verordening
tot iets gedwongen wenschen te worden.
Engstraat ilEOSDEN.
GOUD, ZILVER, UURWERKEN.
uime keuze in
FANTASIE- enTROUWRINGEN.
ïgen Reparatie-inrichting.
De Slak had het zeer drukhij moest
eten en hij moest voor het gesprek
zorg dragen, want Rose sprak haast
niet en Zéphyrine dacht er alleen aan
om groote stukken vleesch te verslinden.
Claudinet was nog te jong om zijn
toekoin8tigen oom antwoord te geven
het kind lachte alleen om de grimassen,
die Eusèbe Rouillard nu en dan tegen
hem trok.
Men viel op het deesert aan, toen er
een bescheiden tik tegen de deur werd
gehoord.
Claudinet riep uit
Dat zal oom Etienne zijn.
De Slak en Zéphyrine wisselden een
cynischen en boosaardigen blik, toen
haar zuster ging opendoen.
Zou Rose, ondanks al haar verdriet,
reeds een ander bemind hebben vroeg
Eusèbe heel zacht.
Zéphyrine haalde de schouders op.
Men zou anders zeggen, met het air,
dat ze zich geeft
Etienne Poulot trad binnen, heel ver
legen toen hij zag, dat Rose Fouilloux
bezoek had.
Hij groette.
Dames, meneer Als ik geweten had
ik zou u niet hebben gestoord.
Dag, oom Etienne, riep het kind uit
met heldere stem, kom toch nader.
Maar Etienne Poulot, in zijn mooie
uniform als brandweergast, bleef linksch
en beschroomd. Zijn sabel zat hem
zeer in den weg.
Dat zijn mijn zuster en haar verloofde,
zei Rose op eenvoudigen toon.
Dadelijk werd Etienne nog meer ver
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Uit Brussel wordt d.d. 10 Febr. aan
de Tel. gemeld
Op grond van inlichtingen, vau regee-
ringswege verkregen, kan ik mededeelen
dat, zoodra het eindrapport der intergealli-
eerde militaire controlecommissie aan de
geallieerde regeeringen is aangeboden, een
intergeallieerde conferentie te Londen zal
worden gehouden, welke zich bezig zal
houden met de kwestie der ontwapening
van Duitscbland.
De diplomatieke medewerker van de
Evening Standard meldt, dat op de voor
genomen conferentie der Britsche en Fran-
sche ministers te Londen eerst zal gespro
ken worden over de kwestie of nog andere
regeeringsvertegenwoordigers aan de be
sprekingen zullen deelnemen. Dan zal voor
het schuldenvraagstuk de militaire controle
ter sprake komen. Aan Duitschland zal
een nota gericht worden, welke o.a. de
volgende punten zal bevatten
1. Een volledig overzicht met bijzon
derheden van het in gebreke blijven van
Duitschland inzake de uitvoering van het
vredesvetdrag.
2. Dat de Duitsche regeering maatre
gelen heeft genomen voor een regelmatige
opleiding van reserve-krachten, tot ver
boven de legersterkte uit, welke in het
vredesverdrag was toegestaan.
3. Dat de studenten in Duitschland
allen lid van de rijksweer zijn.
legen.
Rose had hem niet verteld, dat zij
Zéphyrine had teruggezien. De goede
jongen herinnerde zich alleen de bittere
verwijten van de oudste zuster tegenover
de jongste.
Hoe kwam het, dat hij deze laatste
nu aan tafel vond bij de kaartlegster
er in gezelschap van een man met zulk
een hoogst ongunstig uiterlijk?
De Slak, die bewijzen wilde, dat hij
een goede opvoeding had genoten, was
gaan opstaan, en zeide nu met vollen
mond tot den nieuw aangekomene
Zeer verrukt om kennis te maken,
meneer Etienne.
Het was een vriend vam Champagne,
verklaarde Rose,
Dat heb ik dadelijk begrepen, zeide
de Slak, hij had de uniform herkend.
Toch liet Etienne zich niet tot vrien
delijkheid overhalen, hij bleef beleefd,
maar koud.
Ga zitten, noodigde de kaartlegster
hem uit Ga een glaasje met ons drin
ken.
Etienne opende de lippen om te zeg
gen, dat hij met vijf minuten heenging,
maar hij kreeg ineens een vaag denk
beeld, dat hij aan Rose een dienst kon
doen, door haar niet alleen te laten met
dezen man en deze vrouw, die hij heel
weinig vertrouwde.
Je weet wel, riep Claudinet, je hebt
beloofd om met mij te spelen De
soldaten zijn nog niet stuk
Dat verbaast me van je, zeide Etienne.
Ook zijn ze niet voorgoed doodge
vallen.
NIEUWSBLAD
voor liet Land van Heusden en AltenajeLangstraat en de 8ominelerwaarii
