Vierde Blad
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
10.4491.
DAMRUBRIEK.
BEHOORENDE BIJ HET
BUITENLANBSCB OVERZICHT
Dr. Jarres die by de eerste verkiezing
voor President der Duitsche Republiek,
candidaat was voor de Duitsche Volkspartij
en Duitsch- nalionalen, heeft zich terug
getrokken, waardoor aaneensluiting van
talrijke rechtsche groepen mogelijk is ge
maakt. In de plaats van Jarres is thans
Hindenburg als candidaat gesteld.
Deze persoonsverandering met betrekking
tot de rechtsche canditatuur heeft tot
gevolg gehad, dat behalve de Duitsch-
nationalen en de Duitsche Volksparty, ook
de Beiersche Volkspartij (die vooral niets
moest hebben van den Protestanten dr.
Jarres), de economische party, de Beiersche
boerenbond en voor een groot gedeelte de
nationaal-socialisten (Völkischen Hitlerianen)
het eens zyn geworden omtrent één en
denzelfden persoon. Aandacht verdient
vooral, dat de Duitsche Volksparty, waartoe
de Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, dr. Stresemann, behoort, de candi-
datuur-Hindenburg zal steunen. In de
commissie-Loebel hebben, toen het definitieve
besluit der candidaatstelling werd genomen,
de leden der Duitsche Volksparty zich wel
van stemming onthouden zij hadden
principieele bezwaren tegen de candidatuur-
Hindenburg, die trouwens den laatsten
tijd ook door Stresemann zelf onder woorden
zijn gebracht maar in elk geval hebben
zy zich niet in het minst positief tegen
de candidatuur verzet.
De eindstryd op 26 April zal dus nu
worden gestreden tusschen dr. Marx en
maarschalk Hindenburg. De nauwer aan
eensluiting van rechts is natuurlijk een
leelyke streep door de rekening der repu-
blikeinsche partyen en het is thans de
vraag, nu rechts aanmerkelijk is versterkt,
of de candidaat van het volksblok de
meerderheid zal kunnen behalen. De eind-
kamp zal ongetwijfeld spannend zyn.
Men krygt niet den indrdk, dat de keuze
van rechts voor Duitschland erg gelukkig
i3 zelfs wanneer men van het feit afziet,
dat Hindenburg nooit politicus is geweest,
maar steeds en bovenal een militair, wiens
bekwaamheden als zoodanig ook door links
worden erkend, is zyn candidaatstelling
betreurenswaardig, alleen al om den on-
gunstigen indruk, dien zy in het buitenland
zal maken. De maarschalk toch is een
goed vriend van den keizer een monarchist
in hart en nieren en een groote militaire
heros, tegen wien honderdduizenden zyner
landgenooten nog met den diepsten eer
bied opzien. Hy wordt door rechts dan
ook voorgesteld als de persoon, die nog de
eenige redder des vaderlands kan zyn.
In Frankryk gaat het Herriot niet naar
den vleeze. Woensdag had het er een
oogenblik den schijn van dat het kabinet-
Herriot van het tooneel zou verdwynen en
wel in verband met een heel andere aan
gelegenheid dan de kwestie der financieele
voorstellen van den minister van financiën,
De Monzie, waarvan de behandeling door
de Kamer weer een poosje is uitgesteld,
omdat de commissoriale bespreking ervan
nog al veel tyd vergt en een nieuwe re
dactie moet worden ontworpen in verband
met de kritiek, die in de financieele com
missie der Kamer is uitgeoefend.
Er deed zich nl. in den Senaat een
merkwaardig geval voor by de bespre
king der onderwysbegrooting. Herriot stelde
nl. de kwestie van vertrouwen, toen minis
ter Albert, tegen de inzichten der be-
grooting8Commi8sie van den Senaat in,
weigerde te laten knibbelen aan een be-
grootingspost, die het verleenen van beurzen
aan studenten betrof. Toen men overging
tot het tellen der stemmen, kwam men tot
het resultaat, dat 142 stemmen voor de
regeering en 140 tegen haar waren uit
gebracht. Er was dus, zy het een uiterst
bescheiden meerderheid, die echter zeer
twyfelachtig werd, toen twee senatoren te
kennen gaven, dat zy by de voorstemmers
waren geteld, ofschoon zy tegen hadden
willen stemmen. Deze rectificatie was voor
Herriot aanleiding plotseling een buitenge
wone ministerraad byeen te roepen en men
rekende er al eenigszins op, dat het kabi-
net-Herriot zou aftreden. Tot zoover is
het evenwel niet gekomen, daar blijkens
een communiqué uitgegeven naar aanleiding
van den gehouden ministeraad, de regeering
heeft besloten met haar politieken en finan-
cieelen arbeid door te gaan. Het minis-
terie-Herriot blyft dus voorloopig nog be
stendigd, maar het zal het opnieuw hard
I te verduren krijgen, wanneer de Senaat
zich zal hebben uit te spreken over de
financieele voorstellen van de Monzie.
Nu de uitslag van de Belgische verkie
zingen volledig bekend is, blykt, dat de
socialisten de sterkste partij in de nieuwe
Kamer zijn geworden, 11 zetels hebben ge
wonnen en thans over 79 stemmen be
schikken de katholieken verhezen 2 man
daten en zagen zich 78 zetels toegewezen.
Het aantal liberaren der ontbonden Kamer
bedroeg 33 in de nieuwe Kamer zullen zij
slechts door 22 leden zyn vertegenwoordigd;
dit beteekent een verlies van 11 zetels. De
communisten, die tot dusver niet zitting had
den, verwierven 2 zetels, terwijl de extremis
tische Vlamingen eveneens vooruit zijn
gegaan van 4 tot 6 zetels. Het socia
listische succes is dus het grootste geweest,
terwijl de katholieken, ondanks de ver-
eenigde krachtsinspanning en het eensge
zinde optreden der overigens verschillende
genuanceerde katholieke groepen, zich niet
eens hebben kunnen handhaven.
Redacteur: M. J. L. BÉNEKER
te Andel (N.-Br.).
Men wordt verzocht alle correspondentie,
deze rubriek betreffende, aan bovenstaand
adres te richten.
Probleem no. 25.
(8e Wedstryd-probleem) auteur -
De stand was Zwart5, 7, 10, 12,
13,14,17,18,19, 20, 21,24,27,36en45.
Wit25, 26, 28, 29, 32, 33, 34, 35,
37, 40, 44, 47, 48, 49, 50.
Oplossing
48-42, 37-31, 35—30, 29—24,
~27X38, 26X27, 24X35, 19X39,
49-43, 33X2, 26X19, 25X14,2X4.
39X37, 45X34, 14X32, 10X19.
Een probleem met zeer diepe ontleding,
dat van menig oplosser 't geduld op een
zware proef zal gesteld hebben. De schil
is hard, de pit zoet
9e Wedstryd-probleem)
AuteurRené Ortigé, Parys.
De stand was: Zwart: 1, 3, 5, 7, 8, 9,
10, 12, 14, 15, 17, 18, 21, 26 en 35.
Wit: 20, 23, 24, 25, 31, 32, 33,34,
37, 40, 42, 44, 48 en 50.
Oplossing
23—19, 44—39, 32—28, 42—37,
14X23, 35X44, 23X41, 41X327"
34-29, 48-42, 29-23, 33X4,4X26.
26X37, 37X48, 48X28,15X24.
Dit probleem is gebouwd in phantatie-
stand. Waardeloos wat het practische spel
aangaat, echter een zeldzaam stukje pro
blematiek. Niet het eenige van dezen com
ponist I De x>coup de Turc« in dit probleem
is een groote moeilykheid by de oplossing.
Deze oplossers hebben zich echter kranig
gehouden 1
Probleem 27.
(10e Wedstryd-probleem).
auteur C. H. Broekkamp.
»De kat en de muis«
Stand: Zwart: 11, 12, 13, 15 en 26.
Wit: 20, 23, 24, 27, 28, 38, 41.
Oplossing
23—19 19X6, 41X37,
~26—3T77de beste) 31X42, 42X31,
6—1, 1—29, 29—23, 23-10,
31- 37, 37-41,"41^47715X4;
2015, 1524 enz.
47X20.
Goede oplossingen ontvingen wy van de
heeren P. Wilhelm, P. van Krieken. G.
de Joode Gz., P. van Andel te Woudrichem
J. J. van Wijk, ZuilichemH. Vogelaar
te AndelN. Béneker, AndelC. A. J.
van Herpt te HerptA. de Graag te Heusden.
Hieronder volgt de uitslag met 't be
haalde punten-totaal. De eerste kolom
wjjst de punten uit den le wedstryd aan.
P. van Krieken 20 -f* 20 40 punten.
P. Wilhelm 20 20=40
G. de Joode Gz. =20
P. v. d. Voort 16
H. Vogelaar =20
C. Redert 12
H. Meiresonne 2
C. A. J. v. Herpt 18 20 38
A. de Graag 16 20 36
P. van Andel 20
A. A. Tamerus 18
A. Colijn Cz. 18
C. J. van Wyk 2
J. Berm 6
M. Colijn Az. 10 v
Joh. Buchner 2
C. H. Sprangers 2
N. Béneker (b. m.) 12 20 32
S. de Joode 8
J. C. de Bruin 12
J. J. van Wyk 20
C. S. de Joode 8
Voor den prys voor 't hoogste aantal
punten kwamen in aanmerking de heeren
v. Krieken en Wilhelm. Bij loting viel
de prijs ten deel aan den heer
P. WILHELM te Woudrichem.
Voor de twee te verloten pryzen voor
alle goed opgeloste problemen uit den 2den
wedstryd kwamen alzoo in aanmerking de
heeren H. van Krieken, G. de Joode Gz.,
H. Vogelaar, C. A. J. van Herpt, A. de
Graag, P. van Andel en J. J. van Wyk.
By loting viel de eerste prys ten
deel aan den heer
C. A. J. VAN HERPT te Herpt,
de tweede prys aan den heer
A. DE GRAAG te Heusden.
Dezen heeren onze hartelijke geluk-
wenschen met 't behaalde succes, tevens
den wensch dat zy nog vele lauweren
mogen verdienen op 't veld van honderd
ruiten 1
De punten van deze heeren zyn vervallen.
Tevens van diegenen die in den 2den wed
stryd geen oplossingen inzonden, te weten
van de heeren P. v. d. Voort, C. Redert,
H. Meiresonne, A. A. Tamerus, A. Colyn,
C. J. van Wyk, J. Berm, M. Colyn, J.
Buchner, C. H. Sprangers.
Volgende week 't eerste probleem van
den 3en wedstryd, terwyl in den loop van
twee weken de pryzen aan de winnaars
worden ter hand gesteld.
Lezing over Znid-Afrika
te Wondrichem.
Voor de Landbouwver. „Samenwer
king" te Woudrichem werd Dinsdag
avond in de zaal van den heer Wilhelm
door den heer W. F. G. Kroon het
onderwerp behandeld Geeft Zuid-Afrika
een toekomst in het boerenbedrijf?"
De heer F. C. Huijzer, eere voorz.
opende met een kort woord deze bijeen
komst, en gaf daarna het woord aan
den geachten spreker.
Uit het accent van den heer Kroon
kon men reeds dadelijk bemerken, iemand
voor ons te hebben, die schier alle landen
bereisd heeft en onder allerlei natiën
geleefd. Als Hollander van geboorte had
hij zijn opleiding genoten in Wagenin-
gen en vertrok ruim 30 jaren geleden
naar Zuid-Afrika om daar als boer het
geleerde in de praktijk uit te oefenen.
De buitengewoon primitieve manier waar-
toentertijd daar de landbouw werd
uitgeoefend, gaf spreker geen bevredi
ging en hij verliet 't boerenbedrijf. Hij
sloot zich toen aan bij het leger en heeft
menige krijgsverrichting mede gemaakt.
Alvorens een beschrijving te geven van
de toestanden in Zuid-Afrika, maakte
spreker een vergelijking tusschen eme-
gratie naar Canada, Noord-Frankrijk of
Zuid-Afrika en komt dan tot de conclu
sie, dat Afrika 't geschikste land is voor
Hollandsche boeren om daar zich te
vestigen. Zuid-Afrika heeft nog voor
emigratie van Hollanders vóór, dat 60%
van de bewoners Hollandsch sprekenden
zijn. Daarbij komt dat thans door het
Gouvernement van de Zuid-Afrikaansche
Unie is besloten gronden beschikbaar
te stellen voor intentieve bewerking.
Voor een gemengd bedrijf acht spreker
voldoende 12 H. A. bouwland en 100
H. A. grasland.
Toch is om zoo'n bedrijf te aanvaar
den, reeds aardig wat bedrijfskapitaal
noodig, daar, door verschil in geldkoers,
1000 pond sterling voor ons Hollanders
12000 gulden beteekenen. Alleen hij
heeft kans van slagen, die over een flink
bedrijfskapitaal kan beschikken, want
Afrika vraagt geen arbeidskrachten. Kaf
fers zijn er voldoende om de landbouw-
werkzaamheden te verrichten.
Op verschillende manieren wordt in
Afrika het landbouwbedrijf uitgevoerd,
men heeft er veehouders bedrijven, ook
wel melkerij, varkensfokkerij voor de
export slachterijen, groot landbouwbe
drijf voor de maisteelt, gemengd bedrijf
en hoender en struisvogelteelt.
Het oud boerenbedrijf bestond in het
vetweiden van koeien, de melkproductie
was bijzaak. Thans is er evenwel een
meer intensieve veefokkerij en wel van
vleeschkoeien, o.a. de Devonshire en de
Saksen. Ook het melkbedrijf heeft zich
ontwikkeld, vooral het Friesche Stam
boekvee geeft goede uitkomsten. Het
voer der koeien bestaat hoofdzakelijk
uit Lacerne klaver. Hiermede doet
men in Zuid-Afrika alles, men is zelfs
zoover dat deze in gedroogde toestand
wordt uitgevoerd, ook naar Holland.
De beste streken en ook de gezondste
syn, die waar weinig regen valt, het
bouwland moet men daar dan ook be
vloeien. Door een stuwdam in de rivier
wordt in den zgn. regentijd het water
geleid in een groot bekken, vanwaaruit
door sloten het water op de akkers ge
leid wordt. De temperatuur is in den
zomertijd gemiddeld 80° Fahrenheit, de
warmte is er echter niet drukkend, in
den wintertijd daalt die des nachts soms
om het vriespunt.
Aan het slot van zijn rede lag spr.
er den nadruk op, dat indien men wil
emigreeren, men zich persoonlijk moet
laten voorlichten, aleer men zich gaat
vestigen. Liever zou hij zich vestigen
in het Noordelijk gedeelte van Kaap
kolonie dan in Transvaal.
Gelegenheid werd gegeven tot het
stellen van vragen, waarvan een dank
baar gebruik gemaakt werd en waaruit
bleek, dat de aanwezigen alle aandacht
schonken aan het zoo pas verhandelde
onderwerp. Hoe kon het ook anders,
de wijze waarop door den heer Kroon
werd verteld, was boeiend.
Een reeks lichtbeelden gaf ons een
overzicht van de velden, dieren, planten
en woningen van die streken. Op geestige
wijze, voor sommige Hollandsche ooren
misschien wel eens op 't kantje af, gaf
spr. verklaringen van het vertoonde,
waarbij soms hartelijk werd gelachen.
Na afloop dankte de heer Huizer de
vergadering en dankte den heer Kroon
op een sympathieke wijze voor zijne
interessante lezing, daarmede zeker het
gevoelen der geheele vergadering ver
tolkende.
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
't Is naar aanleiding van het ingezonden
stuk van den heer H. de Lorm in uw blad
van 3 April j.l. dat ik u nogmaals om
eenige plaatsruimte vraag.
Uit bovengenoemd stukje blykt duidelijk
dat de heer De Lorm van de kwestie waar
het enkel overgaat, weinig meer weet te
maken en zich daarom bepaalde bij onder
geschikte zaken.
Neen mynheer de Lorm, het gaat er
niet over wie destyas dat berichtje heeft
geplaatstook niet wie het eerst over melk
leveren aan Genderen heeft gesproken, en
al evenmin gaat het er over, hoe happig
op melk wij wel bleken te zijn.
Hoe ik verder durfde te schrjjveo om
die zaak nader te regelen werd ik uitge-
noodigd des avonds by het Bestuur va?,
den Bond te komen, zal >k hier zeggen.
Toen op die bewuste morgen twee Be
stuursleden van den Bond van Melkvee
houders met een auto met melk aan onze
fabriek kwamen met het beleefd verzoek
de melk te willen ontvangen is ze wegens
mjjne afwezigheid door den Voorzitter onzer
vereeniging aangenomen onder beding, dat
het niet de bedoeling mocht zijn, Genderen
alleen in tyd van nood maar even te ge
bruiken.
Volgens die twee heeren zou dat zeer
zeker de bedoeling ook niet zyn, maar
veel konden zy er verder niet van zeggen.
Evenwel zou het Bestuur van den Bond
dienzelfden avond nog vergaderen en was
het wel goed, dat een van ons, hetzjj de
Voorzitter of de Directeur daarbij tegen
woordig was.
Was het dus niet een officieele uitnoo-
diging, een afspraak met twee Bestuurs
leden was het dan toch. Is het nu werke
lyk zoo'n grove leugen geweest mynheer
de Lorm of is de bewering dat de ver
gadering door my gezocht, nog niet een
grove leugen? En toen u in uw eerste
stuk sprak over gastvrijheid enz. wetende
op welke voorwaarden wij de melk hadden
aangenomen, was dat niet ver bezyden de
waarheid
Eri tenslotte mijnheer de Lorm hoe durft
u het aan, mij aan te sporen om te zeggen
dat de Bond van Melkveehouders of liever
het Bondsbestuur zoo onbetrouwbaar niet
is, wanneer het eenmaal zyn woord heeft
gegeven, daar het my juist het tegenover
gestelde heeft doen ervaren.
Met dank voor de plaatsing teeken ik,
T. KAMPHUIS.
Coöperat. Boerenleenbank L. B.
te Wijk en Aalburg.
Op 3 April heeft de Algemeene leden
vergadering plaats gehad, welke goed be
zocht was.
Na opening werd de Rekening en Ba
lans voorgelezen waaruit bleek dat de to
talen omzet was f 476136.83.
De ontvangsten in loopende rekening
van de leden bedroeg f98917.17, de uit
gaven in loopende rekening aan de leden
f 89195.85.
De ontvangsten van de Centrale Bank
f 50096.43, de uitgaven aan de Centr.
Bank f 71604,42, ontvangen spaargelden
1924 f 54836.77, terugbetaald spaargel
den f 45119.88, gegeven voorschotten in
1924 f 17984.50, terugbetaalde voorschot
ten f 21168.84, totaal bedrag der uit
staande spaargelden f 105733.63,
Winst 1924 f 550.35 waaruit dadelijk
blijkt dat de Bank met een zeer matige
winst tevreden is, de totale reserve be
draagt thans pl.m. f 2400.
Met genoegen kan worden geconstateerd
dat by de voortdurende uitbreiding, ?an de
uitstaande voorschotten lot een totaal be
drag van f 54495.niet een postje is,
waarover twyfel behoeft te bestaan, maar
dat alle voorschotten behoorlijk en volledig
zijn gedekt zoodat dit ook zeker voor de
spaaiders en diposanten geruststellend is.
Nu is de vraag wel eens opgeworpen,
wat is de Centrale Bank Kan men daar
ten allen tjjde gerust op vertrouwen
Daarop is dadelijk te antwoorden dat de
banken die den laatsten tijd in de misère
zijn gekomen of gefailleerd zyn, dit in
verweg de meeste gevallen aan zich zelf
te wijten hadden. Daar werden om de
zaak maar uit te breiden voorschotten ge
geven tot bedragen die beslist onverant
woordelijk waren en zeer onvoldoende of
in 't geheel niet gedekt, maar als de om
zet grooter wordt zijn ook de tantièmes
voor Directie en Commissarissen hooger,
want dan wordt ook zooveel meer winst
gemaakt (op papier natuurljjk) zoo iets is
nu aan de Centrale Bank ten eenemaie
uitgesloten. Geen nood dat die een voor
schot zuilen geven als niet alle leden aan
sprakelijk zijn. Wordt aan een boeren
leenbank een crediet van 20 of 30 of 40.000
gulden toegestaan, dan wordt wel degelyk
onderzocht naar de waarborgen.
Dat dus de Centrale Bank evenals een
speculatieve Bank duizenden of millioener.
zou kunnen verliezen, bestaat niet, maar
behalve dat zyn toch de spaargelden ge
dekt door degelyk gewaarborgde schuld
bekentenissen. Maar dat er nu nog zooveel
duizenden zijn die aangelokt worden door
hooge pryzen en premien, hun lieve centen
aan loten en premieleeningen uitgeven, dat
is erger.
Als men in verschillende kranten leest,
dat men voor enkele guldens zoo 'n pracht
kans heeft op pryzen van duizenden guldens,
dan wordt er met doelmatige en schitte
rende reclame nog ontzaggelijk veel binnen
gehaald. Hoeveel van die veelbelovende
ondernemingen zyn reeds verongelukt.
Nu kan men weer lezen van rentegevende
premieobligatie's, ïkosten voorloopig maar
f 3.25«, men kan er 10.000 tot 100.000
gulden mee winnen, Haast u, grjjpt met
beide handenenz.
Als nu al die loteryen en premielee
ningen van vroeger zwendel geweest is,
dan zyn deze van de Witte Stade toch
zeker goed, ja zelfs nog beter dan die in
den tyd van Broekhuis en die beloofde toch
waarlyk ook genoeg.
Zeer veel zijn er die maar een enkele
keer meedoen en dan teleurgesteld thuis
blijven, maar niettemin zyn er nog veel
meer, die de kans bljjven wagen en dat
kost op den duur veel geld en zonder te
weten waar al die duizenden prijzen en
premien vandaan moeten komen.
Maar, geachte lezer of lezeres, ik weet
het ook niet. Daarom zou ik, misschien
wel wat conservatief, liever het zekere
voor het onzekere nemen, en het geld maar
rentegevend beleggen, dan heeft men toch
voldoende zekerheid, dat het geld bewaard
is, en men 41 proc. rente krygt.
Mynheer de Redacteur, mijn dank.
A. MICHAËL, Kassier.
Aalburg, April 1925.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Wondrichem. In de laatstgehouden
vergadering van den Raad dezer gemeente
werd tot Ambtenaar van den Burgerlijken
Stand, meer belast met het voltrekken van
huwelijken, benoemd de heer Jac. v. d.
Lely en tot derde Ambtenaar van den
Burgerlijken Stand (onbezoldigd) de heer
P. van Straten Sr.
Tot klokkenist werd in dezelfde verga
dering benoemd de heer A. J. van den
Heetcamp.
Belanghebbenden worden herinnerd,
dat gedurende de maand April ter secretarie
verkrijgbaar zyn blanco formulieren ter
bekoming van vischakten. -
By de op 7 dezer gehouden keuring
voor den dienstplicht, lichting 1926, wer
den 17 personen goedgekeurd.
De herjjk van maten en gewichten
zal voor deze gemeente plaats hebben in
het gemeentehuisop Vrjjdag, 24 April,
van 10—12 en van 1 3 uur voor allen
wier geslachtsnaam begint met de letters
A tot en met Kop Zaterdag, 25 April,
van 101 uur, idem letters L. tot en
met Top Maandag, 27 April, van 24
uur, idem letters U tot en met Z.
Kienw^lad