Tweede Blad
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
19,4566 Woensdag 6 Januari
De Watersnood.
BEHOORENDE BIJ HET
Het zekerste en eenvoudigste genees
middel tegen galzucht,'slechte spijsvertering
en verstopping vindt gij in Foster's Maag-
pillen. Zij zyn het zacht werkende laxeer
middel, waaraan iedereen nu en dan be
hoefte heeft. Zij staan de natuur bij en
het gebruik er van wordt geen gewoonte.
Prys per flacon van vijftig versuikerde
pillen f 0,65 in apotheken en drogistzaken.
Voorspelden de berichten in ons
blad vanj 1 Januari omtrent hetlioo-
ge water niet veel goeds, deze be
richten zijn werkelijkheid geworden
en de rampen die sindsdien over
sommige streken van Nederland zijn
gekomen, hebben den omvang aan
genomen van een waren nationalen
ramp. Het is begonnen bij Nederas
selt, waar de zware Maasdijk aan den
delderschen kant Donderdagmorgen
omstreeks half acht over een lengte
van 70 a 100 Meter is doorgebroken,
waardoor het geheele land van Maas
en Waal onder water is komen te
>taan.
Een boer nabij den dijk wonend,
was Donderdagmorgen tegen het krie
ken van den ochtend gaan kijken en
vond het wel een vreemden toestand
in de omgeving van den dijk. Er was
zooveel water komen te staan. Toen
hij eens nader poolshoogte nam,
kwam hij tot de ontdekking dat hel
Maaswater met ontstuimige golven
ter hoogte van een viertal meter door
sen dijkgat sloeg.
Onmiddellijk werd de dijkgraaf ge
waarschuwd, en werden de eerste
maatregelen getroffen om menschen
m vee te redden.
De boerderijen van Willemse en
Gr. Loeffen leden het eerst van het
watergeweld.
Buren en politie waren druk in
lie sveer met een bootje door de on
stuimige binnendringende Maaswate
ren te komen, om de bewoners uit
hun benarden toestand te redden.
Dank zij spoedige hulp, viel ei
geen enkel menschelijk slach t of f er
le betreuren.
Het was een gelukkige bijkomende
omstandigheid, dat de doorbraak niet
te middernacht plaats vond en dat
bet water vlug kon wegvloeien.
In een beschrijving van de ramp
bij Nederasselt lezen we nog in de
„Msb." de volgende bijzonderheden:
ln de kerk van Overasselt die op
ongeveer een half uur gaans van de
doorbraak gelegen is, was juist de
plechtige H. Mis begonnen tier viering
van het feest van Christus' Koning
schap. Veel volk was voor deze ge
legenheid naar de kerk gekomen. Op
eens werd de noodklok geluid en
klonk de roep: Een gat in den dijk.
In minder dan geen tijd was het
kerkje leeggestroomd.
Niemand had de ramp voorzien
en in het volste vertrouwen op de
sterkte van den dijk waren geen
voorzorgsmaatregelen getroffen. Ie
der was op zichzelf aangewezen en
moest maar zien te redden wat nog
te redden viel.
Paarden en vee werden uit dc
stallen den polder ingejaagd in de
hoop dat ze zelf het water zouden
ontvluchten. In de woningen werd
het kleinvee, varkens en kippen, naar
de zolders gebracht en ook de men
schen zochten daar een veilig heen
komen.
Binnen een half uur was het ge
heele laagst gelegen gedeelte van
Overasselt-Nederasselt-Balgoij door
het klotsende water overstroomd.
Het gemeentehuis staat midden in
den onafzienbaren plas.
Het overstroomde gebied omvat
een 17-tal dorpen.
De doorbraak van den Maasdijk
Wj Nederasselt heeft tengevolge ge
had, dat ook de spoorwegdijk tus-
schen Wychen en Raveslein Donder
dagavond is bezweken, hierdoor is
't spoorwegverkeer tusschen 's Bosch
en Nijmegen verbroken en is het land
van Maas en Waal onder water ge-
loopen.
Het Huisgezin meldt 4 Jan. nog
nader
Omtrent de groote overstroomin
gen in het land van Maas en Waal
kunnen we het volgende nog mede-
ieelen; Hedenmorgen hebben we ons
nog eens vergewischt van den toe
stand welke nog steeds dreigender
wordt. Het Maaswater in Maas en
Waal wordt al maai' hooger, en of
schoon de Rijkswaterstaat de over
laat bij Dreumel gisteren door liet
steken heeft dit zeer weinig gehol
pen, temeer daar de Maas blijft was
sen, zoodat ook Maas en Waal steeds
meer verdrinkt.
Onvermoeid zwoegen pontonniers
en andere militairen om hulp te
bieden.
In den afgeloopen nacht brachten
pontonniers niet de stoomJboot „Pos
tiljon" te Tiel plm. 100 vluchtelingen
aan meerendeels ouden van dagen
en kleine kinderen. Droevig was de
aanfblik dezer stumperds te zien aan
komen. We dachten een oogenjblik
terug aan de molbilisatie in 1914 toen
we de Belgen zoo zagen komen, doch
thans betreft het onze eigen lands-
menschen. En steeds wast de Waal
en Maas.
Keulen seinde gisteren 48 c.M.val.
Heden weer 26 c.M. was.
Dit was het begin, doch helaas
ook nog slechts het begin van de
bittere ellende die over een gedeelte
van (het Nederlandsiche jvolk zou wor
den uitgestort.
Na Donderdagmorgen volgden de
doorbraken zich met toenemende
snelheid op. Zoo braken de dijken
door bij Roermond, Cuijk, Gennep
Boxmeer, en Katwijk a. d. Maas.
In allerijl zijn door de regeering
de met vérlof zijnde militairen op
geroepen en zijn uit den Helder,
Amsterdam, Rotterdam, Gorinchein
enz. vaartuigen en mannen met vlet
ten naar de ongelukkige streken ge
zonden. Pontonniers uit Dordt zijn
met hunne pontons behulpzaam tot
redding van menschen en dieren. Het
is een ellende die niet te beschrijven
is, die men moet aanschouwen om ze
te kunnen beseffen.
Wij laten hieronder nadere bijzon
derheden volgen die wij aan ver
schillende bladen ontleenen.
In bet land van Cuijk is de toe
stand hopeloos.
Bij Cuijk is de spoorweglijn Cuijk-
Beugen gezakt. Het verkeer is ge
stremd. Het klooster te Mook wordt
ernstig bedreigd. Drie Meter vanaf
het klooster staat de Maasdijk op
breken. Met behulp der pontonniers
wordt getracht het water in een an
dere richting te leiden.
Bij Cuijk luidde Zondag den ge-
heelén nacht de noodklok wegens
het gevaar van den 3en doorbraak.
De toestand is wanhopig.
Zondagmiddag om 2.45 werd uit
Boxmeer gemeld:
Zondagmorgen tijdens den kerk
dienst werd bekend gemaakt, dat een
nieuw gat in den dijk was geslagen.
Direct stormde de kerk leeg. Uit
al ie macht is het dichtingswerk ter
hand genomen. Het andere gedeelte
van het dorp was spoedig onder-
gel oopen. Overal ziel men de be
woners vluchten. Het redden van
vee geschiedt met de grootste moei
te. Thans begint het water te stroo
men over den Rijksweg naar Beu
gen. In het dorp en ook in de bui
tenwijken van Boxmeer wordt van
af de daken om hulp geroepen, In
deze plaats staan het ziekenhuis, de
Protestantsche kerk, een zusterkloos
ter en gesticht voor ouden van da
gen in 't water.
Om kwart over negen meldde men
dat geheel Boxmeer onderloopt.
Zondagmiddag half een had een
doorbraak van den Maasdijk bij Kat
wijk plaats.
Op last van den Minister van Wa
terstaat is het viaduct op den rijks
weg Nijmegen-Venlo afgekist.
Verder is een dijk doorgebroken
bij Oeffelt. De bevolking heeft zich
met* de grootste moeite kunnen red
den.
De geweldige kracht van het wa
ter begint steeds meer op de Maas
dijken in te werken, en uit verschil
lende plaatsen worden nieuwe door
braken geseind.
Tusschen Cuijk en St. Agatha bood
de Maasdijk aan de Noordbrabant-
schen kant Zaterdagvoormiddag om
streeks elf uur nog slechts weinig
tegenstand. Men vreest elk oogenblik
een doorbraak. Het water wroet zich
over en door den dijk heen, en
stroomt het plaatsje Cuijk binnen.
S In Cuijk staat meer water dan in '20.
De Beersche Maas begint harder
i te werken.
In Over- en Nederasselt begint de
toestand critiek te worden. Verschil
lende huizen dreigen in te storten,
zoodat de bewoners naar elders
moesten worden overgebracht.
In Grave zijn de openbare gebou
wen gerequireerd en zijn 200 bedden
bij jb/et Roode Kruis aangevraagd
ten behoeve van de vluchtelingen.
De dijk te Ooi, gem. Herten, bij
Roermond is over een lengte van
200 nierter op twee plaatsen door
gebroken. Een boerderij met 5 stal
len vee is totaal overstroomd. Het
vee kon op het Veer gered worden.
De gehuchten Herten, Merum en Ooi
zijn geisoleerd..
De Neerstraat te Roermond is ge-
geheel ondergeloopen. In de Koolstr.
en aan de Roerkade en Roersingel is
fie toestand vreeselijk. Het water
golft de huizen binnen. Van alle kan
ten worden ladders gerequireerd om
de bovenverdiepingen van de huizen
te bereiken Alleen staande woningen
in het land tusschen de rechter- en
linker Maasdijk staan bijna tot aan
het dak onder water.
Wij vernemen voorts dat de gein.
Roermond een crediet van 6000 gul
den heeft beschikbaar gesteld voor
de redding van vee en have.
De ovens van de gemeentelijke gas
fabriek zijn ondergeloopen, zoodat
de gasaanmaak moest worden stop
gezet. De inwoners hebben een cir
culaire ontvangen, waarin de mee
ste zuinigheid dringend verzocht
wordt. De spoorlijn Roermond-
Weert is wegens de sterke spoeling
tijdelijk opgeheven. Mogelijk zal nog
met. 5 K.M. worden gereden.
De electriciteitscentrale te Venlo
is stopgezet, zoodat Venlo in het don
ker zit.
Door den hoogen waterstand van
de Maas is alle treinverkeer met
Maastricht stopgezet.
Een autobusdienst onderhoudt
het verkeer tusschen Heerlen en
Maastricht en hierdoor ook het ver
keer tusschen de andere provincies
en de Limburger hoofdstad.
De toestand in het zuiden van
Limburg verergert nog steeds.
Tusschen Obicht en Grevenbicht
stroomt het water over den Maas
dijk.
Geheel Grevenbicht staat in het
water.
Te Sittard zijn vijftien mariniers
met twee sloepen gearriveerd, die
naar Grevenbicht zijn vertrokken.
Ook de brandweer uit Sittard is
derwaarts gezonden om hulp te ver-
leenen.
In het dorpje Meers bij Elsloo is
de Maasdijk doorgebroken.
De huiz&q van het dorp staan ge
heel in het water. Verschillende hui
zen dreigen in Le storten en alle be
woners moesten met levensgevaar
vluchten.
Bij De Weert en Horn (Limburg)
is de toestand eenvoudig wanhopig.
De geheele dorpen staan onder en
dreigen door het woeste waterge
weld geheel te worden vernield.
Van uit Horn schouwt men op de
torens van Roermond, en daartus-
schen een waterzee en klotste hel
water meer dan een meter hoog over
den weg geheele schuren niet hooi
en stroo èn landbouwproducten ge
vuld ,ziet men op het water rond
drijven. Tal van kuilen met winter
aardappels en bieten zitten onder
water, ten prooi aan verrotting.
Naar men mededeelde zou op den
weg van Horn naar Roermond het
water een slachtoffer hebben ge-
eischt.
De pas .gereed gekomen ringdijk
van Gennep heeft het tot midder
nacht van 1 op 2 Jan. uitgehouden.
De toestand was de laatste dagen
op verschillende punten herbaalde-
lijk critiek, doch onder de energieke
leiding van de Wethouders Peters
en Steenmans werd tot dien alle ge
vaar afgewend.
Vrijdagnamiddag begon de Maas
sterk te wassen. De nog niet op volle
hoogte gebrachte dijk langs deNiers
en de noodkeering zijn in den afge
loopen nacht bezweken. Geheel Gen
nep is overstroomd. In sommige stra
ten staat het water 1 M. hoog. De
bewoners waren voorbereid, zoodat
geen ongevallen voorkwamen.
De rijksweg van Gennep naar
Heijnen is een halve meter over
stroomd, evenals den weg van Gen
nep naar Piasmolen.
De Maasbuurtspoor staat geheel-
stil. Het sanatorium Mariënoord is
Donderdag wegens voorzorg ont
ruimd.
Gennep en Otlersum zijn geheel
geisoleerd.
Zondag na den middag heeft in
Maas en Waal weer een doorbraak
plaats gehad.
Dientengevolge is de ramp niet te
overzien. De bevolking vlucht steeds
naar hooger gelegen plaatsen tot het
water hun een halt toeriep.
Verschrikkelijk is de toestand. Vele
menschen hebben in geen dagen vol
doende vedsel genoten, door hun
huisraad, vee enz. te bezorgen, tot
ze zelf tenslotte niet meer uit hun
huizen konden vluchten.
Vooral Dreumel is er erg aan toe.
Sinds Zondagavond half zes is men
begonnen niet bootjes hen naar een
althans beter toevluchtsoord tebren-
lable&es^
tegen hoest.
gen.
Zondagavond half tien werden
auto's 30 in getal, welke door ver
schillende firma's en ondernemingen
uit Den Bosch waren disponibel ge
steld, gerequireerd, om dan al dege
nen welke men, ja zelfs door dwang
maatregelen uit hunne zolders heeft
kunnen halen, naar de Isabellaka-
i zerne te 's Bosch onder te brengen.
Treurig diep treurig is de toestand.
1 De genie heeft thans tusschen Dreu-
mei en Alphen den dijk laten sprin
gen ,om daar het water uit te laten.
De ernst van den toestand blijkt
wel uit het feit dat eenige personen
van angst krankzinnig zijn geworden.
De burgem. van Dreumel heeft
zich Zondagnacht gedwongen gezien
tot krachtige maatregelen over te
gaan,( om te voorkomen, dat vele
menschen in hun woningen zullen
omkomen.
Gedurende den nacht is de mare
chaussee er toe iovergegeaan, de men
schen te dwingen, hun woningen le
verlaten.
In booten werden de inwoners uil
de meest bedreigde huizen gehaald
en naar veiliger plaatsen overge
bracht.
Hartroerende tooneelen spelen zich
af, als de menschen die gevlucht zijn
naar de zolders, gedwongen moeten
worden door de dakvensters te ver
laten, om in de bootjes te stappen.
Het postkantoor en het raadhuis
staan onder water.
De telefooninstallatie in het post
kantoor is tijdig hooger geplaatst,
zoodat de verbinding met dc buiten
wereld is blijven bestaan.
Men meldt uit Dreumel:
De toestand alhier is wanhopig.
Geheel Dreumel staat bijna onder
water, en dan twee en meer meter
diep. Sommige huizen steken nog
half boven water uit, sommige zit
ten tot aan het dak in het water.
ln allerijl tracht men have, goed
en vee te redden. Nog ruim 300stuks
vee wachten op redding. Verschil
lende stuks van verdronken vee, was
men langjs den kant van den dijk
reeds bezig te slachten.
De bevolking vlucht, angstig en
weenende, in allerijl een beetje goed
met zich voerende.
De hulpverleening is talrijk.
Auto,s keeren af en aan om de
vluchtelingen naar Den Bosch te ver
voeren.
Om 3 uur Zondagnacht kwam in
Boxmeer het bericht dat te Beugen
40 menschen in levensgevaar ver
keerden. Men kon hen niet bereiken
en men zou trachten hen met een
motorboot af te halen.
De toestand nabij het kruispunt Beu
gen is tengevolge van den aandrang
van het Maaswater, dat door de door
braak bij Cuyk stroomt, zeer kritiek
geworden.
Een veertigtal menschen verkeeren in
levensgevaar.
Per spoorwegtelegraaf werd onmid
dellijk hulp gevraagd aan Boxmeer,
vanwaar onmiddellijk een boot is ver
trokken ter assistentie.
Het hooggelegen station Kruispunt
Beugen is ingestort en in het Maaswater
verdwenen.
Iemand uit Almelo, probeerde, alhoe
wel gewaarschuwd het niet te doen,
per fiets over den onder water staanden
weg Roermond te bereiken met als
einddoel Heerlen. Men vond hem
echter den volgenden dag drijvende tus
schen de struiken.
Het water steeg hier 75 cM. hooger
dan de hoogste stand van 1860.
Met tranen in de oogen vertelden
verschillende landbouwers van hun ver
dronken veestapel. De landbouwer
Hamond te De Weert, die voor weinige
dagen nog een stal bezat met 81 koeien,
zag 25 zijner beesten door het woeste
water verzwolgen. De landbouwer Hoeks
verloor zijn heele haven al zijn vee
Langs een dijk in de nabijheid vonden
we 150 schapen, die door den hoogen
vloed op de heide waren verrast, leven
loos ronddrijven,
Wat dat beteekent voor de nijvere
landbouwers uit die streken, kan men
beseffen.
De Weert is totaal ontruimd,
ook de Langstraat en bijzonder het
centrum der Schoen- Lederindustrie
Waalwijk, kwam alarmeerend nieuws
over den groeienden was van het water.
Steeds critieker werd de toestand.
Zoo begonnen Dinsdag de twee groote
door de aanhoudende regens doorweekte
toegangswegen naar Drongelen en naar
Heusden met het Land van Altena, resp.
aan de Haven en aan de Putstraat, reeds
onder te loopen De sloten in den bui
tenpolder zelf waren boordevol.
Woensdagmorgen waren dezelfde wegen
totaal onder het water verdwenen en
's middags was de gansche polder een
groote watervlakte die zich tot Geer-
j truidenberg uitstrekte.
Het verkeer met het Land van Heusden
en Altena was finaal verbroken. De
BaardwijkSche overlaat was echter vrij.
en ondervond daardoor ook het verkeer
met Drunen geen belemmering en was
Heusden nog te bereiken door dezen
grooten omweg,
In den namiddag van 2 Januari werd
langs de Maas de wacht ingesteld
waarschijnlijk tengevolge van den hoo
gen stand der Waal.
Publieke vermakelijkheden mochten
niet meer plaats hebben. De stand van
de Maas is nog laag, zoodat hiervan
niet het minste gevaar is te duchten.
Des Zondags was de bevolking
druk bezig met maatregelen te treffen,
de landbouwers voorzien zich van touw
werk teneinde bij eventueele gevallen
hun vee te kunnen vervoeren. De touw-
winkels raken uitverkocht. Velen be
geven zich naar Zaltbommel om zich
van een en ander op de hoogte te stellen.
Een officieel telegram van Zondag nm.
5 u. meldde, dat de toestand voor Aminer-
zoden e. o. niet verontrustend is Wij
vernamen hieromtrent nog van bevoegde
zijde, dat tusschen Hurwenen en Zalt-
Bommel enkele wellen zouden zijn ont
staan, dat echter nog niet als een direct
gevaar kan worden beschouwd.
De bevolking blijft nog steeds voort
gaan met het nemen van maatregelen,
wat echter nog niet zeggen wil dat er
van vluchten sprake is, het bestaat
voornamelijk in het voeren van bespre
kingen, op welke manier men het best
een veilige plaats zou kunnen verzekeren.
De Waaldijk te Zaltbommel vertoont
een groots wel, waaruit het water binnen-
i dijks opspuit. Men is druk doende door
I 't aanbrengen van grint en zakken met
zand de wel te dichten tot Zondagnacht
I half twaalf was het gevaar nog niet di-
reet dreigend, doch bij aanhoudende
was en slecht weer staat het te bezien,
dat ook deze dijk het zal moeten opgeven.
Zaterdagavond om 6 uur is te Hedel
de dijkwacht ingesteld,
Bij eventueelen nood, zal in den toren
1 mand en des nachts 1 roode lantaarn
branden. Bij doorbraak 2 noodmanden
en 2 roode lantaarns.
Dit alles tengevolge van de hooge
Waal.
(Officieel dept. van Oorlog). In ver
band met den watersnood zijn dienst
plichtigen, die moeten opkomen in Venlo,
Maastricht sn Nijmegen voor eerste oefe
ning of herhalingsoefening tot nader
order vrij van opkomst,
Voorts worden de burgemeesters ge
machtigd om aan alle dienstplichtigen,
woonachtig in gemeenten, die betrokken
zijn of dreigen te worden bij den waters
nood, bekend te maken, dat zij tot nader
order van opkomst als zijn vrijgesteld.
Alle beroepsmilitairen en dienstplich
tigen, die met klein verlof zijn (nieuw
jaarverlof) moeten onverwijld naar hun
korps terugkeeren, met uitzondering van
die dienstplichtigen, die in dezelfde om
standigheden verkeeren als de in de
vorige zinsnede genoemden.
In verband met spoedige hulpverlee
ning van militaire zijde bij den waters
nood zijn de in de garnizoenen aanwezige
manschappen tot nader order geconsig
neerd. De aandacht van de bevelheb
bers in de derde militaire afdeeling
(Breda) is speciaal vanwege het depar
tement van Oorlog gevestigd op de hulp
verleening bij Cuyk en Mook, met alle
ten dienste staande middelen. Het gar
nizoen te 's-Hertogenbosch is gereser
veerd met het oog op een eventueele
doorbraak van de Bommelerwaard.
De commandant van de marine te
Willemsoord heeft de matrozen-verlof
gangers doen terugroepen.
De afdeeling generale staf van liet
departement van Oorlog is doorloopend
bezet, alsmede de bureelen van de bevel
hebbers in alle militaire afdeelingen.
De minister Colijn is naar de geteis
terde streken vertrokken.
Op verzoek van den burgemeester van
Heerewaarden is het fort Nieuw-St An-
dries ter beschikking gesteld voor op
neming van vluchtelingen.
Er zijn pl m 100.000 zandzakken uit
het verdedigingspark te Amsterdam naar
de bedreigde streken gezonden.
Een detachement van 4 officieren, 8
onderofficieren en 50 man grenadiers
en jagers zijn naar Nijmegen gede
tacheerd.
De inspecteur van de marechaussee
zond 40 man politietroepen naar Nij
megen.
Op het station Mook zijn stal tenten
beschikbaar gesteld voor het onderbren
gen van vee.
Maandagmorgen was de toestand der
Waaldijk bij Dodewaard ook slecht zoo-
mede die bij Zaltbommel, ofschoon direct
i gevaar nog niet aanwezig is. Met man
en macht wordt aan bekistingen gewerkt
om doorbraken te voorkomen.
Angstig en donker ziet men de ko
mende dagen tegemoet. Het is te hopen
voor storm vooral bewaard te blijven,
daar indien de storm hierbij komt, de
ramp die reeds groot is, niet te overzien
zal zijn, daar dan doorbraak op door
braak zal volgen.
Men seint uit den Haag:
Maandagochtend 10 uur werd wederom
een buitengewone ministerraad gehouden.
Van Zondagavond laat kan omtrent
Jtfeuwsblad
