De anonyme brievenschrijverij te Andel.
Muziekhandel
S. SPIER0,
Muziek sr
Jan Geerizen,
Abdijsiroop
HET ONTSLUIERD GEHEIM.
Rechtzaken
Plaatselijk Nieuws.
's Hertogenbosch.
Ongeveer 250 brieven ontvangen.
„Dat staat vast".
Ruime auto-
garage's
Tal van. lezers in en buiten Andel
hebben ons gevraagd om eens een
uitvoerig verslag uit te brengen over
de historie der brievenschrijverij.
Wij voldoen daar gaarne aan en het
verblijdt ons dat de redactie van dit
blad ons een onbeperkte plaats heeft
gegund om deze beschrijving te ge
ven. Welaan dan.
In October 1924 ontving de Wed.
Schouten te Andel een anonymen
brief van zeer beleedigenden inhoud.
Ook door andere ingezetenen werden
brieven ontvangen. Van een en ander
werd aangifte gedaan bij de politie,
den Opperwachtmeester der Mare-
chaussée den heer den Toom te
Woudrichem. Langzamerhand breid
de de zaak zich uit. Ds. en Mevrouw
v. d. Put, Burgemeester v. d. Schans,
Vogelaar en Redert deelden vooral
in de „liefde" der onbekende schrij
vers. Ook de Opperwachtmeester,
de Wachtmeester en tal van ingeze
tenen te Woudrichem behoorden tot
de uitverkorenen der groote onbe
kenden. Ook werden bij de Wed.
Schouten zoo nu en dan brieven on
der tie deur doorgeschoven. Alles
wees er ,op dat de schrijvers in de
buurt van de Wed. Schouten moes
ten wonen. Zoo werden er ook dik
wijls groote .biljetten waarop niet
veel moois voorkwam op de vens
ters bij de Wed. Schouten geplakt.
De Wed. Schouten was steeds het
mikpunt. Ieder die bij haar kwam,
kreeg teen brief. Het scheen wel alsof
de schrijvers geen ander doel hadden
dan om het leven van de Wed.
Schouten en haar dochter onmoge
lijk te maken. Alles wees er op,
ook tal van uitlatingen in de brieven,
dat de schrijvers in de buurt van de
Wed. Schouten moesten wonen.
Enkele menschen die smaadbrie-
ven ontvingen, confereerden in ge
heime zitting en besloten werd om
de brievenbus te bewaken en om
ook bij de Wed. Schouten in het
achterhuis bij de deur een oogje in
het Zeil te houden, de deur, waar
dikwijls, zooals reeds is gezegd de
brieven onder door werden gescho
ven. De vader en de broer van de
de Wed. Schouten, alsook de inare-
chaussées waakten ijverig mee. Ook
de Wed. Schouten en haar dochter
deden al hun best om de onbekende
schrijvers te pakken te krijgen.
Nachten aaneen is er gewaakt, is
er gewaakt in regen en kou, gewa
pend met gummistok of met een
flink stuk hout.... En wee den on
bekende..,. Eens is het gebeurd dat
op een donkeren nacht iemand na
derde bij het huis van de Wed.
Schouten. Het was een forsche ge
stalte die sluipend naderde. Geheim
zinnig sloop hij voort. Hij droeg een
korte jas en had zijn pet over de
oogen getrokken.... Dat zou hij zijn.
Hij kroop naar de deur.... De wa
kers schoten toe en juist zou de slag
van het zware hout vallen toen een
donkere stem met onverschrokken
beslistheid sprak: „Ik ben de Op
per." Even een onderdrukt gelach
en onverstoord ging het waken door.
Het was een moeilijk werk. Men
loopt zoo gauw in de gaten. En
toch is er lang gewaakt zonder dat
iemand het wist. Op onverklaarba
re wijze kwamen er toch brieven.
De schrijvers waakten ongetwijfeld
óók. Het is gebeurd dat de bus tot
's morgens vijf uur bewaakt was en
dat er brieven kwamen met de kal
me opmerking: „We hebben ze-maar
na Vijven gepost." Soms kwamen er
twaalf brieven per week. Tot twee
maal toe is er een rechercheur ge
weest zonder dat iemand het wist,
doch zonder resultaat..
De toon van de brieven wasvree-
selijk gemeen. Iemand die in de mo
bilisatie met „toffe jongens" heeft
gediend, heeft veel vuiligheid ge
hoord, doch dit is kinderspel ver
geleken met deze brieven.
Niet gaarne zouden wij één brief
afdrukken. Zij waren vies, walge
lijk, dierlijk, vuil, gemeen, weerzin
wekkend, duivelsch, helsch, mensch-
onteerend. Wij kunnen geen woor
den vinden om al de vuiligheid te
kwalificeeren. Ook kwamen er dreig
brieven, brandbrievenbedreiging
met doodslag, enz. Ook werden zoo
nu en dan ,ter afwisseling briefkaar-
kaarten ontvangen. Zelfs de adres
sen der brieven waren in dezelfde
vuile taal geschreven. De schrijver
moest wel iemand zijn uit een ach
terbuurt iemand die het laatste arm
zalig beetje beschaving geheel had
uitgeschud. Iemand die den naam
van mensch nauwelijks meer dra
gen kon, een „pooier" en dan nog
een van het laagste allooi.
De Opperwachtmeester bleef zoe
ken. Hij gaf liet niet op. Te oordee-
len naar den inhoud der brieven
moest het in de buurt van de Wed.
S. schuilen. Tal van menschen moes-
ten schrijven. Het schrift werd op-
gezonden naar een schriftkundige,
doch alles zonder resultaat. Alles
j wees er op dat men hier met een
uitgebreide organisatie te doen liad-
den die over veel spionnen beschik
te en die ook te Woudrichem haar
vertakkingen had. Wij stelden ons
in verbinding met een detective-bu
reau en bespraken de zaak met po
litieautoriteiten. Allen waren heter
over eens dat aan deze schrijverij
ongetwijfeld meerdere personen de
bet waren. Zij noemden de zaak zeer
gecompliceerd en vreesden of wel
ooit de oplossing zou gevonden wor
den.
Intusschen waren er meerdere
aanwijzingen die het vermoeden ver
sterkten dat de buren van de Wed.
S. Ier meer van wisten al schreven
zij dan ook zelf misschien de brie
ven niet.
Op last van den Officier van Jus
titie werden dan ook enkele men
schen naar den Bosch gebracht, om
zich voor den Officier te verant
woorden. Ook dat was zonder resul
taat. Zij ontkenden alles. Er kwa
men echter geen brieven me eb en
steeds meer werd het vermoeden,
versterkt dat zij de schrijvers te
pakken hadden gehad. Na zes weken
begon het lieve leventje weer. Vol
op brieven. Duidelijk werd het dat
de schrijvers van hun reisje naar
Den Bosch waren uitgerust. Er wa
ren bewijzen te over dat de schrij
vers daar moesten wonen.
De Opperwachtmeester besloot, en
besprak dit met enkele ingewijden,
om aan een der verdachten een ano
nyme brief te schrijven. Mogelijk
zou hij als h ij schreef daarop op
de leen ,of andere wijze reageeren.
Het besluit werd ten uitvoer ge
bracht, doch ook dat zonder resul
taat. Totdat na een paar maanden
er een brief kwam, waarin zoo on
geveer een paar woorden letterlijk
voorkwamen als de Opperwacht
meester aan den verdachte had ge
schreven. Dat was een stapje in de
goede richting. De Opperwachtm.
had den schrijver in de gaten. Nog
enkele aanwijzingen meer en de ont
knooping zou komen. Het geheim
zou ontsluierd worden....
HET ONTSLUIERD GEHEIM.
Reeds vroeger had de Opperwacht
meester er over gesproken of het
soms mogelijk zou zijn dat de Wed.
Schouten de brieven zelf schreef.
Onmiddellijk werd hij echter tegen
gesproken dat zij zoo iets gemeens
niet schrijven zou. Later gaf hij deze
gedachte weer prijs, omdat er veel
was dat in een andere richting wees.
Doch dé laatste weken uitte hij het
zelfde vermoeden ,dat hij de Wed.
Schouten niet vertrouwde. Het was
ook aan de heeren M. Béneker en
H. Vogelaar opgevallen dat zij bij
het waken haast nooit iets verwacht
te en zij besloten de proef op da
som te zetten. Zij schreven een groo-
ten brief aan een der verdachten,
natuurlijk anonym, (en daar kwam
o.m. ook deze zin in voor: „Jullie
schrijven de brieven, dat staat vast".
Tot 12 maal toe, gebruikten zij de
term: „Dat ,staat vast". Met dezen
brief gingen Béneker en Vogelaar
naar de Wed. Schouten en deelden
haar in vertrouwen mee dat zij dien
brief aan den verdachte zouden
sturen. Zij lazen haar den brief voor.
„Gebruikt hij in zijn brieven, onze
woorden", aldus redeneerden zij,dan
wordt hij onmiddelijk „gehaald"
De Wed. S. lachte met hen 'mee,
en ti et drietal vermaakte zich reeds
met de gedachte dat ze hem nu wel
zouden krijgen. De brief werd geslo
ten en zou door de heeren gepost
worden. Edoch. hij werd niet ge
post!! Twee dagen later ontving Vo
gelaar waarin het viermaal voor
kwam: „Dat staat vast". Het bewijs
was dus geleverd dat de Wed. S.
zelf de brieven schreef. Dit bewijs
was echter nog niet wettelijk. Er
moest dus nog meer gebeuren.
Béneker en Vogelaar bleven bij
haar in het achterhuis „waken" om
geen argwaan te wekken. Gingen zij
in den loop van den nacht naar!
huis, dan namen zij den sleutel mee.
Hiervan maakten zij handig gebruik
door het laten namaken van een
(valschen) sleutel. Eiken avond als
de Wed. S. van huis ging contro
leerden zij haar of zij soms een brief
achter de deur had gelegd. Zij ver
telden haar dat de Officier van Jus
titie het zeer op prijs zou stellen als
een vreemde eens een brief bij
haar vond. De Wed. S. meende dat
er Vrijdagavond wel eens een brief
kon komen.. Haar dochter ging dan
naar de zang, en zij zou de vrouw
van Vogelaar een poosje gezelschap
gaan houden. Béneker en Vogelaar
beloofden haar dat zij 's avonds mee
zouden gaan'om te zien, of er soms
een brief jvas. Als er een brief komt,
aldus V. en B. dan wordt de ver
dachte gearresteerd want dan is het
bewijs héél sterk, eerst het: „dat
staat vast" en dan nog het vinden
van den brief door ons.
De Opperwachtmeester werd ge
waarschuwd en Vrijdagavond was
het drietal de Opper (in burger met
een pet op) Vogelaar en Béneker
present. Zij stelden zich buiten, ver
dekt op, langs den dijk achter het
riet, zóó dat zij het gezicht hadden
op de deur. Het was koud, de wind
was scherp en het was op dien gu-
ren avond van den 22 Januari 1926
dat het verborgen leven eener vrouw
met al zijn geheimenissen zou wor
den onthuld
Vooraf was Vogelaar even bij de
Wed. Schouten geweest, heel vriend
schappelijk als altijd, en had zich
gelijk overtuigd dat er toen nog
geen brief lag.
Om ruim zeven uur ging de Wed,
S. van huis. Eerst haar dochter met
haar vriendin daarna de Wed. S.
Nog even moest zij terug, zij had
vergeten om het licht uit te draaien.
Toen zij met haar dochter vertrok
ken was opende het drietal met den
valschen sleutel de deur, en....daar
lag een brief... even gemeen van in
houd als altijd.
De Wed. S. meende den verdachte
bij {haar in de buurt achter de tra
lies te werken. Zij vertrouwde op
Vogelaar en Béneker en wist niet
dat die haar wantrouwden. Nog den
zelfden avond is zij in arrest gesteld.
Eerst ontkende zij alles, doch later
heeft zij bekend dat zij het alléén
gedaan heeft. Alleen de eerste twee
brieven heeft zij niet geschreven.
Wie het w 1 gedaan heeft ligt
in liet duister... Haar 18-jarige doch
ter weet nergens van en is de wan
hoop nabij. Zij is bedroefd; teleur
gesteld in haar moeder, die de adel
van het moederschap met voeten
heeft getreden.
Moeilijk was het om deze vrouw
te „ontdekken". Haar taal was an
ders dan de toon in de brieven.
Haar dochter ontving schunnige
brieven en zij toornde tegen al de
vuiligheid waarmee haar kind werd
besmet. Zij verdiende als winkelier
ster een eerlijk stuk brood; haar
leven als weduwe was altijd correct.
Dat maakte het juist zoo moeilijk.
De taal der brieven was immers
ook geen vrouwentaal. Hier schreef
een helsche hand, bestuurd door de
monische macht. Wat kunnen erin
een menschenleven toch donkere
machten werken.
„Spoken", zou Ibsen zeggen.
Wij hebben diep medelijden met
haar dochter en haar familie, doch
bovenal met haarzelf. Want is er
droeviger beeld dan een gevallen
en ontadeld mensch
Onze veldwachter de heer Fondse
heeft een goeie kijk op de zaak ge
had. Hij had er de Wed. Schouten
altijd van verdacht zei hij.
Dank je wel Fondse. Alleen maar...
u had het EERDER moeten zeggen.
Nu we achter de geschiedenis staan,
is het zoo gemakkelijk om de zaak
op te lossen. Critiek bij de kachel.
Maar anderen hebben gezocht en
gewaakt en wij hebben bewondering
voor den Opperwachtmeester met
zijn corps. Nooit was hem iets te
veel. Aan hem onzen oprechten dank.
Dank ook aan Vogelaar en Béne
ker. En als het aan ons ligt, dan
krijgt de „Opper" op 31 Aug, a.s.
een lintje. Hij heeft het verdiend.
Ten slotte nog deze enkele op
merking: De lezers die niet te An-'
del wonen en die dus de Wed. S.
niet kennen, moeten niet denken dat
deze vrouw ontoerekenbaar is.
Veeleer is het omgekeerd. Het is
een handige vrouw, die heelemaal
geen geestelijke afwijkingen ver
toond. Zij heeft haar rol gedurende
anderhalf jaar meesterlijk gespeeld
al was het dan ook een rol van de
laagste orde. Zij is ons eens zielkun
dig raadsel en wij kunnen niet be
grijpen met welk doel zij dit luguber
geschrijf is begonnen en tot het bit
tere einde heeft volvoerd.
En eindelijk: Laten wij niet van
uit de hoogte op deze vrouw blijven
neerzien, omdat zij zoo slecht is en
wij zoo braaf zijn. En ons oordeel
z a 1 zacht wezen indien wij hebben
geleerd om iets te zien van de ge
heimzinnige machten die er leven
in de wereld van ons eigen, zon
dig hart....
C. REDERT.
Als ge een
verkoudheid
voelt opkomen
ge 'a morgen» jjpztatrt met
een drogen hoesfdle"pjjndoet
op de borst, draal dan geen oogen-
bllk langer, maar haal onmiddellijk een
flesch Abdijsiroop, dan tuit ge bijtijds
een zware Verkoudheid voorkomen.
Iedereen wordFStn of ^meermalen per
jaar verkouden, tègt men, maar'noodig
is het geenszins, als men er maar tijdig
bij is met een afdoend middel als Akker's
bij bronohltl», Influenza, verkoud
heid, keelpijn, kinkhoeat, asthma.
Per flacon van 230 gr. (in koker) f 1.50
ARRONDISSE MEN TS- RECHTBANK
TE BREDA.
Uitspraken.
A. v. d. P., Raamsdonk, overtr. vis-
scherywet, f 0,50 boete subs 4 d. h.
N. D., Kaatsheuvel, mish. 6 rond. gev. straf.
o—
KANTONGERECHT TIEL.
Zitting van 18 Januari.
VisscherijovertredingB. d, H,, Aalst,
f 20 of 20 d.
C, A. R., Zuilichem, als bestuurder van
•en motorrijtuig daarmede op zoodanige
wyze over een weg ryden, dat daardoor
de veiligheid van het verkeer op dien weg
in gevaar wordt gebracht, f20 of 20 d.
In de terechtzitting van den Poltierechter
te TIEL, dato 20 Januari, zyn o.m, ver
oordeeld
Smaad J. V., Well, 4 mnd gev.
Mishandeling J. v. d. B., Hedel, f 50
of 20 d.
Henaden. Zondagavond gaf het R.K.
Heusdensch Mannenkoor, directeur de heer
Chr, Merx Jr., zyn eerste uitvoering. Het
programma omvatte zes koornummers, één
solo, twee kwartetten en twee dubbel-
kwartetten, waarvan één »Ein Gleiches*
door den jeugdigen directeur zelf was ge
componeerd. Dat de verwachting groot
was, bleek uit de zeer talrjjke opkomst en
ze is niet beschaamd maar overtroffen, in
aanmerking genomen vooral, dat dit koor
pas dezen zomer werd opgericht. Ieder
was dan ook vol lof, zoo over de zangers
als over hun leider, die heel wat belooft
voor de toekomst. Bovendien werden een
viertal komische voordrachten gegeven, die
uitstekend voldeden, evenals het strijkje.
De hulde gebracht door den burgemeester
en den HoogEerw. heer Deken, gaf aller
gevoelens hartelyk weer 1
Babiloniënbroek. Uitslag wedstrijd
vau de ysclub.
Schoonryden voor paren.
Ie prys H, Kramer en Mej. Branderhorst
beiden te Genderen.
2e pr(js S. van Dortmont en Mej. A. Ristra
beiden te Dussen.
3e prys A. v. Moergestel en Mej G, v. d.
Beek beiden te Dussen,
4e prys G. Uithoven te Genderen en Mej.
A. Haspels te B -Broek.
Verder werden nog 3 pryzen toegekend
n.l. aan M. Colijn te B.-Broek en Mej.
P. v. Gorcum te Genderen, M. Kramer te
Genderen en Mej. D. Dekker te B.-Broek,
D. v. d. Water en Mej. H. v. Wyk te
Almkerk.
Aan dezen wedstryd namen 15 paren deel.
Ringrydsry voor paren op Vrydag 22
Januari waaraan 20 paren deelnamen.
De pryzen werden behaald als volgt
J. Dekker te B.-Broek en mej. M. de
Ronde te Dusen, J. v. Andel en mej, Fr,
v. d. Beek beide te B.-Broek, D. Coljjn
te B.-Broek en mej. C. de Graaff te Meeu
wen, A. Kramer te Meeuwen en mej. A,
Dekker te B.-Broek, G. Donkersloot te
Almkerk en mej. B. v. d. Beek te B.-
Broek.
Als juryleden fungeerden de heeren J.
v. Campen te Drongden, Joh. de Mol te
Heusden, W. v. d. Pluim te Dussen en
M. Spoor te Eethen.
Als een bijzonderheid kan worden ver
meld dat onder de schaatsrijders zich ook
bevond de 85-jarige C. Dekker die nog
vele jongens beschaamd maakte.
Dassen. Dezer dagen kreeg het erica
elfjarig dochtertje van M. B. kokende koffie
over haar beer.en waardoor ze hedge brand
wonden bekwam.
Geneeskundige hulp werd ingeroepen.
Gameren. Hst liefdadig hsidsconcert
j.l. Zaterdagavond door ons fanfarecorps
Prinses Juliana* gegeven ten bate der
watersnoodlydende bevolking heeft f 28 30
opgebracht.
Daar dit concert door den directeur de
heer Parren uit Zaltbomme! en de leden
der vereeniging onderling, geheel kosteloos
is gegeven, wordt de geheele opbrengst
zonder eenige korting aan het watersnood
comité overgemaakt. Een welverdiend
pluimpje aan directeur, leden en aan allen
die hieraan hebben meegewerkt, mag hun
niet onthouden worden.
De collecte in deze gemeente ge
houden voor Watersnoodlijdenden heeft
f 1142.90 opgebracht.
Handel in aardappelen begint een
weinig op te leven.
Voor de Wetters besteed men thaos
f 3.en voor de Red Star f 2.75.
i Genderen. Evenals het voiige jaar,
hoopt ook thans weer op 1 Febr. a.s.
's avonds om 7 uur de heer den Boeft van
Gorinchem een lichtbeeldenavond te geven,
afgewisseld met zang, solo met orgelbege
leiding en kwartet. Deze bijeenkomst zal
plaats hebben iu de Geref. kerk. Zy die
het vorige jaar hebben genoten van de
boeiende voordracht van den heer den Boeft
en de schoonen zang zyner helpers zuilen
zeker niet verzuimen op Maandag a.s. zelf
aanwezig te zijn en vrienden en bekenden
opwekken om mede te gaan en te hooren en
te zien, wat kan opheffen uit den sleur
van het dagelyksch leven.
's Gravenmoer. Ten verzoeke der
afdeeling van het Groene Kruis werd Dins
dagavond alhier eene lezing gehouden door
den heer Dr. van Rhijn te Dordrecht over
verpleging van zieken aan huis. De op
komst, ook van vrouwen en meisjes, was
byzonder groot.
Ra&msdonksveer. Op uitnoodiging
van de Chr. Hist. Kiesver. sprak de heer
Krijger, Lid der Tweede Kamer, alhier
over »De politieke toestand«.
De heer Vogel, voormalig onder
wijzer aan de Chr. M.U.L.O. op 't Veer,
slaagde voor het examen Hoogere Wiskunde.
KERKSTRAAT 19
HET BESTE en
GOEDKOOPSTE ADRES
voor alle mogelijke
iten.
HOOFDVERTEGENWOORDIGER
van
HIS MASTER'S V0ICE-
C0LUMBIA-
BRUNSWICK-
platen en machine's.
HET ADRES voor
PRIMA ELITE SNAREN
voor alle
Strijkinstrumenten.
JBezoek
van ouds bekend
Hótel
Café Restaurant
Uitspanning.
St. Jansstraat 10-12
'8 BOSCH.
Tel. Interc. 436
Station N.A.B.O.
SLEEüWIJK-'s BOSCH
