ONDERDEELEN en
REPARATIE-INRICHTING -
P. J. FURSTER,
I Het beste Adres
B
Mond- en Klauwzeer
C. BOUMAN
Firma L J. VEERMAN
CAHIERS
MUNTEN WIJ UIT
SNOEK
Het verdrag met België.
van
Goedkoopste JLdres
Adverteert in dit blad.
Schoon
maak
FA. C. F. VAN MILL, G0RINCHEM.
Ingezonden
Nog eens: critiek.
WiJK EN AALBURG Tel. No. 9.
van 3'L 5 en 6 cent.
Binnenland
voor TABAK en SIGAREN is het
Sigarenmagazijn „JAVA."
La Paz Zandblaadjes
Alle sóórten Pijpen Li
Fijne Lederwaren
Rieten Reismanden.
H
TE GENDEREN,
C. BRUNING,
UW BEZOEK AAN ONZE ZAAK
R AAN T
VELEN
GORCUM
L
Geschiedenis en ontstaan.
Onze verhouding tot België men
denke slechts aan de scheiding in 1889
is altijd van kieschen aard geweest.
Dat onze Zuidelijke naburen in den
wereldoorlog werden getroffen door een
noodlot, waaraan Nederland ontkwam,
moest de stemming in Relgië jegens
Nederland wel tijdelijk bederven, Wij
kregen na de overwinning der Entente
met een nabuur te doen, die de (ver
meende) gunst van het oogenblik ten
volle tot zijn particulier voordeel trachtte
te gebruiken. Nederland gaf echter in
het begin van 1919 ondubbelzinnig te
kennen, dat het elke overweging van
gebiedsafstand uitgesloten achtte en de
Opperste Raad ging dan ook niet verder,
dan een herziening der tractaten van
1839 noodzakelijk te verklaren, waarbij
een commissie zou hebben te onderzoeken
of de Belgische wenschen alleen te be
vredigen waren door overdracht van
grondgebied dan even goed op andere
wijze.
Het gevaar, dat Minister van Karne-
beek had af te wenden, was dus nog
ernstig genoeghij trad het echter on
verschrokken tegemoet. Om erger te
keeren, legde hij een zóó groote tege
moetkoming aan den dag inzake Schelde-
beheer en Belgische uitwegen, dat hij
in Juni 1919 in de Kamer kon verkla
ren, dat de bedreiging, die uit het na
burige land was opgekomen, ter zijde
was gesteld. Ongetwijfeld zouden dan
ook in 1920 door België en Nederland
in gemeen overleg gevonden formules
aan de Geallieerde Mogendheden zijn
aangebodenhad niet België te
elfder ure door het op de spits drijven
van het Wielingengeschil (in 1919 met
geen woord aangeduid) die aanbieding
verhinderd.
In het af breken der onderhandelingen
door België kon worden berust; wij
hadden aan België zeer weinig te vragen
en België zeer veel aan ons. Het was
Minister van Karnebeek zelf, die toen
zeide, dat Nederland, hetwelk de her
ziening der tractaten van 1839 niet ge
zocht heeft, de Belgische verklaring
(van afbreken der onderhandelingen)
rustig naast zich kon neerleggen.
Totdat plotseling op 28 April 1925
aan de Staten-Generaal een wetsontwerp
werd aangeboden tot goedkeuring van
een verdrag, op 3 April tevoren gesloten
tusschen de Ministers van Buitenlandsche
Zaken van Nederland en België, ter
herziening van dat van 1839.
Er dient helder licht op te gaan over
de vraag, hoe het mogelijk is, dat een
tractaat, alleen als uitvloeisel van den
geest van Versailles te begrijpen, doch
waarvan België de totstandkoming in
1920 zelf verhinderd heefteen tractaat,
dat de levensbelangen van Nederland
aantast en ons lasten oplegt, die niet
binnen redelijke grenzen zijn beperkt,
ons desniettemin ter ratificatie wordt
voorgelegd op een oogenblik, dat Europa
leert ademen in de sfeer van Locarno.
Moet men besluiten, dat Minister van
Karnebeek door zijn verklaring in 1919
zich meer gebonden rekent dan eenig
Nederlandsch staatsman het thans zou
wenschen te zijn? Immers dit tractaat
levert voor Nederland politieke, econo
mische en financieele bezwaren op, welke
niet noodzakelijk verbonden behoeven
te zijn aan de tegemoetkomingen,welke
ook wij ten opzichte van België zouden
willen betoonen. Het bedreigt de goede
verstandhouding met België eerder dan
dat het die zou bevorderen.
Eer het te laat is, opene de natie de
oogen voor wat haar boven het hoofd
hangt 1
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Als antwoord op de verdediging van den
^Criticus van Woerekomc (de »dichter«
uit de Gorinchemsche courant heeft reden, te
denken »Je weet nooit hoe een dubbeltje
rollen kan«) het volgende
Alweer moet ik beginnen (ik doe het
van harte 11) met een bekentenis de cri
ticus van Woerekom, wie het ook zijn
moge, waardeer ik. En ik moet zelfs
zeggen, dat ik hem in zijn kwaliteiten
als kunst-beoordeelaar wel wat onderschat
heb. Eensdeels toch wel door zijn eigen
schuld. Immers, eerst nu, in zyn epistel
van 3 Maart, vertelt hij ons, een humo
ristische critiek te hebben uitgeoefend
op het gedicht ^Modern Woudrichem.*
Heel goed, geachte Criticus.* Een hn-
moristische critiek. Indertyd gaf ook Jan
Gouverneur een humoristische critiek op
iets belachelijks, n.l. op het rijmwoorden
boek van Witsen-Geijsbeek, Het was
gericht aan de Redactie van de Groninger
Studenten-Almanak, en bevatte o.a. het
geer humoristische
Thans gaat het rijmen
Afgedrieduivekaters snel
Versen te lyraen
Is kinderspel.
't Was humoristisch} bedoeld en de lezer
voelt het ook onmiddellijk als zoodanig.
Maar, geachte »criticus van Woerekom
was dat in uw humoristische critiek óók
het geval Ik (en ik sta in dezen niet
alleen betwyfel het. Zeker, in uw cri
tiek zat veel hnmor, maar getuigde zij
ook van beter weten en beter kunnen
NeenEn hierdoor liet ik mij leiden.
Ik ontdekte in uw critiek niet ééa fout
Ik ontdekte er meerdere. Ik noemde
er slechts twee. Waar blijft U met het
hondje En de valsche beeldspraak die
U daaraan vastknoopte
Maar nu kom ik nog even terug op die
kwestie van rijm en niet-ryra,
»Daar zijn menschen die nooit een vers
hebben gemaakt en toch dichter zyn,«
zegt U, heel juist. En U haalt als
voorbeeld aan Multatuli. Mooier voorbeeld
kan niemand bedenken. Multatuli, die
zich niet wilde laten binden door het
^keurslijf* van het rym. Multatuli, de
man van het proza. Daarnaast hadt U
kunnen noemen Lolewijk van Deyssel, de
man, die zei*Ik houd van het proza,
dat dartelt en jubelt, als een waaiend
zomerwoud vol vogels,en »Ik houd van
het proza, dat over mij daalt als een gou
den sneeuw van woorden Hij houdt
van het proza van woorden die even
ritselen als gesmoorde snikjes. En dan
zijn eigen taalSchitterend van glans
en van de rbytmisehe welluidendheid van
een gedicht- En zijn critieken. Het
waren meer lyrische ontboezemingen.
Het rijmde niet. En dat was ook
niet noodig, om te zijn zuiver uiting van
het gevoel, om te zyn de iallerindivi
dueelste expressie van de allerindivi
dueelste emotie.En dat is toch Kunst,
nietwaar geachte ^criticus Iedere kunst
uiting moet zijn streng individueel,
subjectief. De dichter luistert naar het
lied van zijn ziel en als refbx van die
aandoening worden zyn verzen geboren.
Hij moet ze opschrijven, zooals ze zich aan
hem opdringen, en als 't er eenmaal staat,
verandert hy weinig. Gaat niet »schaven«,
ook niet terwille van het rijm
Want dan laat hij zich binden. Dat
houd ik vol, ik blijf met Multatuli zeggen,
dat het is afs een keurslijf, dat belem
merend werkt by zijn expressie. Niet het
rijm alleen is de drager van het gevoel.
Integendeel", 't vormt er maar een klein
element in. De klanken, dié doen het
Door de klankexpressie zingt de
m
dichter en zyn verzen zyn welluidend als
muziek. Klankexpressie en alliteratie.
Alliteratie
»0 't ruischen van het ranke riet 1
O, wist ik toch uw droevig lied !c
(Gezelle.)
Een zuiver lyrisch gedicht zonder rijm
en zonder bepaalde maat zelfs Wat denkt
U van »Ellent (Fr. v. Eeden) Neen, het
gevoel wordt niet prys gegeven door bet
rym. Maar dót zèg ik ook uiet I Ik zeg
niet, dat het gevoel er niet kan zyn,
wanneer de verzen rijmen 1 Maar als de
dichter zich door dit rijm laat binden,
moet hij dit voelen als een belemmering
voor de volledige ontplooiing van zijn dich
terziel.
U haalt nog aan >de dichtvorm is de
sterkste vorm van woordharmonie.Vol
komen gelyk al weer, geachts criticus.
Wat den vorm betreft. Maar wat zou
de drager van 't gevoel in hoogste instantie
zyn De vorm of de inhoud De
woorden of de klanken U maakt toch
een groot onderscheid tusschen woorden
en klanken? En dan: Is Poelhekke
(wijlen Poelhekke) hoogste kunstrechter
geweest Poelhekke wist hetIk zou
mij schamen, te ontkennei, dat Poelhekke
hoog, zeer hoog stond I Ik kende hem
daar te goed voorIk was stadgenoot
van hem en heb in myn Kweekschooljaren
ook z'n >Woordkuri8t« doorgewerkt,
En de werkelijkheid. Daar vecht ik
nooit tegen. Ik zeg alleen myn eigen
meening. Dié zegt mij vrijheid, ook in
de kunst. En die zegt my óók Wees
U zelf. En dat wil ik ook den geachten
sCriticus van Woerekom* zegdenWees
U zelf.
Een enk'ie droeve toon,
wat zachte weemoedsklanken
Een still' erinnering
aan lang vergeten leed
He. Ma. Wo.
Wyk, 3 Maart 4926.
He. Ma. Wo.
HARMONIE.
Een wonderzoet geluid,
van klarinetmuziek
Kwam door de morgenstilt'
my leeder tegenruischen
't Vond weerklank in mijn hart,
dat zachtjes mee ging zingen
Zooals een orgelsnaar,
wanneer een orgel zingt
Het was een lieve wys,
vol wonderblye tonen,
Zooals het stil gerucht
van verre waterval.
Waar luid door benen klinkt
een vrooltjk vogslschaat'ren 1
Als een oude viool, soms,
trilde door dit lied
Onder den trein geraakt.
In het ziekenhuis te Breda werd j
ter verpleging opgenomen de spoor- j
wegwachter G. uit Teteringen, die
bij het rangeeren met de hand onder
de wielen van een wagon was ge
raakt met het droevig gevolg, dat
dit lichaamsdeel werd afgereden. De
onderarm zal moeten worden geam
puteerd.
o
Vechtpartij aan boord.
Dinsdagmiddag is de 25-jarige Ara
bier, tremmer aan boord van het
in de Maashaven te Rotterdam lig
gend s.s. „Arizona", bij een vecht
partij aan boord door een stoker
met een mes ernstig verwond. Hij is
in het ziekenhuis aan den Coolsin-
gel opgenomen. Als vermoedelijke
dader is de stoker D. B. gearresteerd.
o—
Onvoorzichtig schutter.
Op den weg tusschen Zevenaar en
Groessen werd een wielrijder plot
seling door een kogel getroffen. Hij
tuimelde van de fiets en bloedde
hevig. De hoofdwonde was evenwel
niet ernstig. De oorzaak is vermoe
delijk onvoorzichtigheid bij hethan-
teeren van het wapen geweest. De
dader is echter nog niet bekend,
—o—
Ernstige aanrijding.
Dinsdagmiddag omstreeks vijf uur
is de 7-jarige H. S. te Den Haag op
den Zuid-Buitensingel tegen een mo
torrijwiel aangeloopen. Het kind, dat
plotseling van achter een boom den
rijweg wilde oversteken, werd door
den bestuurder van het motorrijwiel
te laat gezien. Het jongetje is met
een herschenschudding en een breuk
aan het rechteronderbeen naar het
ziekenhuis overgebracht.
o
Levend begraven.
Maandagmiddag omstreeks 2 uur
is te Vlissingen een ernstig ongeluk
gebeurd. Terwijl eenige werklieden
bezig waren met het graven vaneen
aansluiting op de rioleering, stortte
plotseling de grond in, met liet nood
lottig gevolg, dat de 55-jarige werk
man B. hieronder werd bedolven.
Terstond werd begonnen met c/c
ontgraving van den ongelukkige. Dr.
Lacomblé moest echter na langdu
rige toepassing der kunstmatige a-
demhaling den dood constateeren.
o
Arlisten bedrogen.
Tijdens het optreden van enkele
artisten in „Zomerzorg' te Leiden,
heeft iemand met een valschelijk on
derteekend briefje, eenige koffers,
met muziekinstrumenten ter waarde
van f 400, die aan de artisten toebe
hoorden, mede weten te krijgen.
Een dokter-dominee.
Als bijzonderheid kan worden ge
meld dat de Ned. Herv. predikant te
Thesinge, ds. K. Hendriks, aan de
universiteit te Groningen is bevor
derd tot arts. Hij is dus nu dokter
en dominee, misschien als zoodanig
wel een unicum in ons land. Tevens
bezit hij de akte boekhouden.
—o
Stoomtram legen een huis.
Te Renneborg, gem. Vlachtwedde
ontspoorde eergisteravond een wa
gen van de stoomtram door oostelijk
Groningen. De locomotief drukte den
gevel van een huis, dat vijf meter
van de rails staat, in. de helft van
den schoorsteen kwam naar bene
den. De locomotief viel onderstbo
ven, de bagagewagen en de personen
wagen ontspoorden. Een extra-tram
uit Winschoten haalde de reizigers
op, die aldaar om half twaalf in
plaats van negen uur aankwamen.
O—
Brand.
Maandag is in den Haag in een
pakhuis der fa. v. P. aan de Laak-
kade een zware binnenbrand uitge
broken. Het pakhuis brandde ge
deeltelijk uit, de brandweer bluschte
den brand met twee stralen op de
waterleiding.
Door de politie is in verband met
dezen brand aangehouden de 29-ja-
rige filiaalhoudster der fa. v. P. wo
nende in de Frederik Hendriklaan.
Zij bekende bij het sorteeren van
celluloid haarkammen een sigaret te
hebben gerookt en deze achteloos te
hebben weggeworpen.
Vermoedelijk is de brand daardoor
ontstaan. Na het verhoor door de
politie is zij weer weggezonden. De
schade is vrij aanzienlijk.
o
Ernstige vechtpartij.
3 jongens uit Neeritter, die Zon
dagavond over de Belgische grens
eenige café s bezochten, kregen daar
onderling ruzie. De 17-jarige H. uit
Neeritter bracht met een mes den
17-jarigen v. d. V. een wonde toe,
welke den dood tengevolge had. De
21-jarige P. eveneens uit Neeritter,
werd zwaar gewond. H. is door de
marechaussée ten huize van zijn ou
ders uit bed gelicht en gearresteerd.
\Qf \Qf \J]f
f
in luxe kistjes van 10, 15, 20, 25
en 50 stuks.
De bekende merken
TRIOMF, FORTUNA, SPECIAL,
FAVORITE ROYAL, SUPERIORES,
ESQUISITOS enz.
Prima houten pijpen met hoorn mond
stuk vanaf 40 ets. Tabaks-, Sigaren-
en Sigarettenpijpen, ook in étui.
Portemonnaie's, Sigaren- en Sigaret-
tenkokers. Zakportefeuilles enz. enz.
Eerste Sigarenwinkel aan de Wijksche poort.
Het zoo voortreffelijk Bestrijdingsmiddel tegen deze
gevreesde ziekte is verkrygbaar by mijn vertegenwoordiger
welke U alle inlichtingen verschaft.
DE UITVINDER
LEUR, Telef. No. 6.
In den Boekhandel van ed
te HEUSDEN,
zyn verkrygbaar
geeft menige huis
vrouw en dienstbode
ruwe en roode werk
handen. Deze worden
wederom gaaf, zacht
en blank door Parol
KARPETTEN, VITRAGE'S, LINOLEUMS,
COCOSLOOPER EN TAPIJTEN, WOLLEN
LOOPERS, TAFELKLEEDEN, ENZ. - -
DOOR ONZE PRACHTIGE SORTEERING,
SOLI EDE KWALITEITEN LAGE PRIJZEN.
De
Het meest economische vervoermiddel.
IMPORTEURS
Minzaam aanbevelendANT- METSELAAR Hsusden. c
