Tweede Blad
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
üfl, 4588 Woensdag 24 Maart
Beting yjnjfe BiesteH
pgrajiig
Jan Geertzen,
Plaatselijk Nieuws
Burgerlijke Stand
Rechtzaken
Buitenland
Binnenland.
Ruime auto-
garage's
BEHOORENDE BIJ HET
(Vervolg en slot).
Door de werking van het water werd
bovendien langzamerhand het veen opge
ruimd wat des te sneller ging, toen
zich een groot en diep water ging vormen.
Buttervliet en Wijvekeen, later Hollandsch
Diep geheeten.
De gronden van de Groote Waard wer
den toen weggeslagen tot 3 a 4 M. diepte
en daar ter plaatse ontstond een groote,
diepe plas de Biesbosch. Een eeuw na
deze ramp lag Dordrecht als een eilandje
in 't water en was van vele ondergegane
dorpen de juiste plaats zelfs niet meer aan
te wijzen.
De landen van Altena en van Heusden,
die met de Z.-Holl. Waard in een dijkkring
waren gelegen, waren door deze gebeurte
nis aan de westzijde open komen te liggen
en zullen zich waarschjjnlijk tijdelijk door
kaden hebben gedekt, zoodat ze bjj hooge
vloeden werden overstroomd. Eerst in
1465 werden zjj aan die zjjde door een
hooien dyk beschermd, nu den Werken-
schen, Uppelschen, enz. dyk, aansluitende
aan den Merwedyk bij Werkendam en by
Dussen aan den Noordelyken dijk van de
Oude Maas,
Een ander gevolg van den St. Elisabeths-
vloed was, dat de Waal, die vroeger als
een rivier ten deele langs de tegenwoordige
Oude Maas doorliep tot den Briel, na den
geduchten vloed zijn water ging uitstorten
in den grooten waterplas de Biesbosch.
Daardoor toch werd de rivier feitelyk zeer
verkort.
9
In het onmetelyke verdronken land van
de Groote Waard, waarvan nog steeds een
klein gedeelte onbedijkt ligt, begon, nadat
het veen tot op groote diepte door de
werking van het water was weggeslagen,
klei en zand te bezinken, zoodat reeds in
het laatst der zestiende eeuw eenige gron
den boven water kwamensommige ervan
konden reeds omstreeks 1600 bedjjkt wor
den, later gevolgd door andere, die het
Oostelijk deel van het tegenwoordige eiland
Beierland en het Eiland van Dordrecht
hebben gevormd.
Maar ten O. van dit laatste bleef een
uitgestrekte watervlakte liggen, die Bies»
bosch genoemd werd en begrensd werd
aan de zuidzyde door de slikken, waaruit
later de bedjjkingen onder Zwaluwe, Drim-
melen en Geertruidenberg zijn aangewonnen.
Ten Oosten werd de Biesbosch begrensd
door de slikken en gorzen tegen den Up
pelschen dyk, waardoor 't land van Altena
zich na het rampjaar gedekt had en uit
welke buitengronden omstreeks het midden
en de tweede helft der 17e eeuw groote
polders werden ingedijkt.
Aan de Noordzijde ten slotte grensde
de Biesbosch aan de kleiaanwassen, ont
staan op den iets hooger gelegen rand
van de Merwede van Werkendam tot
Dordrecht. Deze aanwassen waren door
sneden met talrijke killen, waardoor het
Merwedewater vooral by hoogere standen
Zuidwaarts in den grooten plas van de
Biesbosch afliep.
De Nieuwe Merwede heeft de Biesbosch
verdeeld in drie deelen, nl. het gedeelte
tusschen de beneden- en de Nieuwe Mer
wede van Werkendam tot Dordrecht, het
gedeelte ten Z.-O. van het Eiland van
Dordrecht tot de Nieuwe Merwede en ten
derde het gedeelte ten Z. van de N. Mer
wede, geheel in N. Brabant gelegen en
meer in 't bijzonder het Bergsche Veld
geheeten.
Het tweede deel, waarvan thans 1000
H.A. zal worden ingepolderd, bestond oor
spronkelijk uit vele kleine, omkade eilandjes,
die echter door toeslijking van het groote
aantal killen daartusschen met elkaar en
vervolgens met de groote Tongplaat en de
aangewassen gronden ten zuiden daarvan,
min of meer aaneengehecht zyn. Dit ge
deelte ligt lager dan de andere, gemiddeld
-f- 0.5 k -j- 0.8 A.P. en bestaat grooten-
deels uit grienden. De afwatering heeft
plaats door sluisjes.
Het thans vloedvrij te maken gedeelte
van den Biesbosch is gelegen onder de
gemeente Dubbeldam, tusschen den bandyk
van de Nieuwe Merwede en den rivier-
waterkeerenden dyk van «de Vier Polders*;
het omvat dus óók de reeds ingedjjkte
Hania's- en Zuid Buitenpolders.
De plannen tot indyking zijn niet nieuw.
Reeds eenige jaren geleden werd door het
bestuur van «de Vier Polders*, een water
schap, dat grenst aan den Biesbosch en
daarin 400 H.A. land en water heeft lig
gen, het denkbeeld geopperd, om het ver-
eenigingsbezit in te dyken. Van alle kanten
werd de zaak door bekwame deskundigen
bekeken en het kleine plan groeide allengs
tot een grooter, beoogende bjjna 1000 H.A.
in te dijken.
Het was de drang naar meer cultuur
grond, die ten slotte de plannen deed her
leven, welke herleving werd bespoedigd
door de omstandigheid, dat de werkloosheid
in de naby gelegen gemeente Dordrecht
by voortduring groot bleef. Verschillende
personen zetten hunne schouders er onder
met het gevolg, dat het werk thans kan
beginnen.
De kosten der uitvoering van het bedij
kingsplan zijn geraamd op ruim drie milli-
oen. Gerekend wordt dat de grond by
verkoop f 2600 per H.A. zal opbrengen.
Van de 1042 H.A. zal na aanleg van
wegen, enz. pl.m. 882 H.A. voor den
landbouw overblijven, dus ter waarde van
omstreeks 23 ton, zoodat een verlies zal
overblijven van 7 a 8 ton. Daarvan zal
het rjjk f 200.000, de provincie f 250.000
en de stad Dordrecht de rest dragen.
Met de werkzaamheden van bedjjking,
verkaveling en ontginning zullen ongeveer
twee jaar gemoeid zyn en zy zullen groo-
tendeels verricht worden door Dordtsche
werkloozen.
Het voornaamste deel van het werk be
staat uit het aanleggen van^den Zuid-West-
dijk, welke zal loopen van den Tongplaat
tot den dyk van den Louisapolder, waar
toe tevens hoort het maken van een ha
ventje en een uitwateringssluis. Na de
bedjjking zullen bemaling en de aanleg
van wegen en verkaveling ter hand worden
genomen.
Vanzelfsprekend zal een inpoldering voor
hen, die bij de griendcultuur betrokken
zyn, aauvankeljjk wel eenigszins nadeelig
zyn echter ontstaat na de indyking op
nieuw aanslibbing en worden dus geleide-
Ijjk weer nieuw© griendgronden verkregen,
Het thans verwerkte arbeidsloon verzinkt
echter^in 't niet by dat, wat straks als de
geheele polder voor den landbouw gereed
is, zal worden verwerkt. Het is niet precies
aan te geven, maar wanneer men bedenkt,
dat op den in te dyken grond zeker 35
flinke boerderjjen zullen kunnen verrjjzen,
benevens een aantal arbeiderswoningen, dat
verder de grond dag aan dag intensief
bewerkt moet worden, dan staat wel vast,
daar hier tonnen jaarlijks zullen omgaan.
In plaats van regelmatig minder opleverende
riet- en griendgronden, waar|thans slechts
enkele menschen hoogst sober kunnen leven,
zullen een kleine duizend H. A. van de
beste gronden komen welke werk- en
woongelegenheidVibieden Noor zeer yeleD,
De eerste'spade voor het belangrjjk werk,
is Donderdagmiddag gestoken. Met de werk
zaamheden van de inpoldering van een
gedeelte ran de Zuid-Hollandsche Biesbosch
is hiermede dus officieel een aanvang ge
maakt.
Om elf uur vereenigden een groot aantal
genoodigden zich aan boord van een rader
boot, die het gezelschap via de Nieuwe
Merwede naar de Qttersluis bracht.
Alle gasten werden aan Ottersluis over
genomen door de vaartuigen «Veerdienst
III* en «Merwede*, die ze aan den «Kop
van het Land* aan wal brachten. Het
Bezoek
van ouds bekend
Hótel
I! Café Restaurant
Uitspanning.
8t. Jansstraat 10-12
'S BOSCH.
Tel. Interc. 436
IV
Station N.A.B.O.
SLEBÜWUK-'sBQSCB
un
gezelschap wandelde vervolgens over den
dijk naar de Rijkskade, waar twee houten
wallen het profiel van den te maken dyk
aangaven.
Toen allen zich daar bevonden, hield
de heer J. A. J. Jansen, wethouder van
Dordrecht en voorzitter der Vereeniging
«De Biesbosch* een rede, waarin hjj er
op wees, dat het werk, dat aanstonds zou
worden aangevangen, het laatste is van
de reeks inpolderingen, waarmede voor
zoover het de provincie Zuid-Holland be
treft vrjjwel het geheele gebied, dat
in 1421 door den Sint Elisabethsvloed
werd overstroomd, is teruggewonnen.
De Directeur-Generaal van den Arbeid,
de heer C. J. Ph. Zaalberg, hierna aan
het woord komend, wees er op, hoe voor
de droogmaking van het land, waarop wij
hier staan, reeds jaren geleden het bestuur
van het waterschap «De Vier Polders*
plannen heeft beraamd. Dat de Regeering
hiervoor nu meer dan de gewone subsidie
beschikbaar stelt, heeft zyn droeve oorzaak
in de groote werkloosheid te Dordrecht.
Toen spr. zyn luide toegejuichte rede
had geëindigd, stak de heer Zaalberg de
spade in het gors buiten den aan te leggen
dyk. De aarde werd gestort in een krui
wagen, die daarop door een werklooze
geledigd werd in de ruimte tusschen de
houten profielen.
Hiermede was de officieel® ontginning
een feit geworden.
Vervolgens werd een kjjkje genomen in
een deel van het in te polderen gebied,
waarna het gezelschap terugkeerde naar
Ottersluis, vanwaar de kleinere booten het
weer terugbrachten aan boord van de
raderboot.
De terugtocht naar Dordrecht ging
verderop door de Nieuwe Merwede, een
deel van het Hollandsch Diep en door de
Dortsche Kil, zoodat men het geheele eiland
had rondgevaren.
Tenslotte werd in huize «Ponsen* aan
een klein getal, genoodigden een maaltjjd
aangeboden.
Goudremetten
2126J
per
KG.
II
10—17
Bellefleuren I
1721|
II
7-14
Grauwe reinette
12 14j
Spruitjes
40-43
Witlof
9j - 14j
Sjalotten
8|16i
Juin
5—8\
Kroten
7
Boerenkool
1-2
stuk.
Roode kool
3J-13J
Witte kool III
2-2J
^Rabarber
5—7
bos.
Schorseneeren
4-5
Keelen
3
Selderie
16—20
Preij
10-19J
Genderen. Op Vrijdag 26 Maart zai
er door de Ccöp. Zuivelfabriek «Op Hoop
van Zegen* alhier, een buitengewone alge-
meene Ledenvergadering worden gehouden,
des v.m. 9 uur, in café «De Zwaan* alhier.
Agenda1. Opening. 2. Presentie.
3. Notulen. 4. Voorstel tot wijziging der
Statuten. 5. Sluiting.
Werkendam. De heer W. Straks,
onderwjjzer aan schooi A alhier, is benoemd
tot Hoofd der School te dezer plaats en
te Nieuw-Vennep. Hjj heeft de benoeming
te Nieuw-Vennep aangenomen.
Waalwijk. Ter drukkerjj der firma
Ttelen is thans verschenen een in alle op
zichten keurig verzorgd Gedenkalbum met
een 50-tal fraaie foto's betrekking hebbende
op de onlangs gehouden schitterend geslaagde
Internationale Tentoonstelling van de Schoen
en Lederindustrie. Dit album is aan het
hoofdbestuur dier tentoonstelling door de
gezamenljjke standhouders aangeboden.
Naar alle waarschjjnlijkheid zal de
abattoir-kwestie in de eerstvolgende raads
vergadering 'n onderwerp van bespreking
uitmaken.
Beide partjjen geïnteresseerd by de
kwestie, n.l. het gemeentebestuur en de
slagers, bljjven haar standpunt bandhaven
het gemeentebestuur omtrent de wensche-
Ijjkheid en het nut van een slachthuis, de
slagers van het tegenovergestelde.
HEUSDEN.
Ondertrouwd: W. v. Leeuwen
met W. J. Bouman.
VEEN, over Februari
Geboren: Adriana d. v. H. Sack en
A. de Joode Luiksje d. v. J. C. Blankers
en D. A. Millenaar Govert z. v. J. van
Andel en J. Roza,
DEWERKEN en SLEEUWIJK.
Geboren: Teunis Cornelia z. v. W.
de Waal en M. v. d. WielKlaas Cornelis
z. v. A. den Besten en P. Versteeg.
Ondertrouwd: D. Holster 25 j.
met H. de Vries 20 j.
Getrouwd: A. v. Oversteeg 19 j,
met B. Bras 20 j.
Overleden: A. Hoeke 16 d.
ZUILICHEM.
Geboren: Geertruida d. v, L, v. d.
Linden en A. Ekelmans.
Getrouwd: C. v. d. Stam 55 j.
met C. v. d. Zalm 49 j.J. H. Sterren-
berg 37 j. met J. v. d. Bogerd 24 j.
De Politierechter te Tiel veroordeelde
J. v. d. B., landbouwer te Hedel, wegens
mishandeling, tot f 50 boete subsidiair 20
dagen hechtenis. Na ingesteld hooger
beroep heeft het Gerechtshof te Arnhem
thans deze straf verminderd tot f 30 sub
sidiair 15 dagen. De beklaagde had een
jongen een pak slaag gegeven, omdat deze
door rumoer te maken beklaagde's paard
schichtig maakte.
De landbouwer J. V. te Well, gemeente
Ammerzoden, heeft van een rijksveldwachter
verteld, dat deze hem tot diefstal van kool
zou hebben aangezet. De veldwachter, die
dat ontkende, diende daarover een klacht
in bij de Justitie. De dader is reeds meer
malen wegens soortgelijken laster veroor
deeld. Het Gerechtshof te Arnhem ver
oordeelde den beklaagde deswege tot een
maand gevangenisstraf, die hem ook door
den Tielschen Politierechter in eersten
aanleg was opgelegd.
Politierechtbank te 's Bosch.
By uitspraak van den Politierechter
werd D. N. koopman te Veen, wegens
niet voldoen aan ambtelijk bevel, veroor
deeld tot f 5 boete subs. 3 dagen hechtenis.
A. V., arbeider te Dussen, mishandeling,
3 weken gev.straf.
A. J. de V. en A. v. d, S., arbeiders,
beiden te Werkendam, mish. ambtenaar,
3 maanden gev.straf.
H. V., bakker te Vljjmen, beleediging,
onbep. uitgesteld.
Uitspraken Kantongerecht Waalwjjk,
d.d. 11 Maart 1926,
Motor- en rijwiel-reglt.J. P. L. te
Vlijmen f 3 of 1 w. tuchtsch., Ch. v. B.
te Waspik, J. V. te Kaatsheuvel, J. v. d.
H. en A. C. te Waalwjjk, W. J. IJ. en
A. v. d. W. te Drunen, ieder f5 of 3d.,
H. J. T. te Sprang-Capelle en J. v. D. te
Waalwijk ieder f3 of 2 d.
"Overtr. Leerplichtwet: W. D. te Kaats
heuvel f 1 of 1 d.
Overtr, pol.-regit, op de wegen C. K.
te Kaatsheuvel f 5 of 3 d.
Overtr. pol. verord.A. v. B. te Aalburg,
C. K. te Nieuwkuijk f 1 of 1 d., C. V.
te Veen f2 of 2 d.
Overtr. alg. veil. wetJ. C. E. te
Waalwijk f 30 of 20 d.
Overtr. jachtwetA. v. B. te Nieuw
kuijk f30 of 20 d.
Ontploffing in een staalfabriek
22 dooden.
Uit Birmingham (Alabama, Vereenigde
Staten) wordt gemeld, dat er 22 mannen
zyn gedood en verscheidenen gewond bjj
een ontploffing in de plaatseljjke staalfabriek,
De slachtoffers konden niet ontsnappen
wegens de damp van het gesmolten staal.
Toch aehter slot en grendel.
In een prachtige villa te Orleans is een
zekere Péchenard aangehouden, die onder
den naam van Mathieu daar sedert 6 jaren
woonde. In 1922 werd hij bij verstek
tot levenslangen dwangarbeid veroordeeld
wegens valsche munterjj. Het Parket was
op de hoogte gebracht door een anoniemen
brief.
o—
laden ran een krankiinnige.
Te Stockton, (Californië) heeft een
krankzinnige geworden makelaar op straat
5 vrouwen en een man doodgeschoten,
waarna hjj in een auto sprong en verdween.
De politie zette hem Da. Hij stortte met
zijn auto in een afgrond, waar zijn ljjk
werd gevonden.
O—
Brandstichster geieeht.
De New-Yorksche politie is bezig met
het zoeken naar een krankzinnige vrouw,
die men verantwoordeljjk acht voor eenige
I* gevallen van brandstichting. In eenige
minuten tijds brak in 14 verschillende
woningen in Brooklyn brand uit, terwijl
alle brandweerafdeelingen te Brooklyn
eenige uren tevoren waren gealarmeerd,
De meeste huizen, waar brand uitbrak, zyn
totaal vernield, daar ze van hout waren.
Persoonljjke ongelukken zyn wonder boven
wonder niet voorgevallen. In nagenoeg
alle gevallen waren de houten huizen met
petroleum begoten. - Eenzelfde vrouw is
voortdurend gesignaleerd in de nabijheid
der branden. Men meent in haar de brand
stichster te moeten zien en de politie zoekt
haar jjverig. Het vermoeden bestaat, dp
de vrouw krankzinnig is.
Dominee komt preeken.
Men schrijft aan de „Tijd".:
Reeds gèruimen tijd is de Nederl.
Herv. Gem. te Hommerts bij Sneek
herderloos, wegens weigering van de
kerkvoogdij voor betaling van den
aanslag aan den Raad van Beheer.
Een gevolg daarvan is dat verschil
lende dominee's een preekbeurt ver
vullen. Zoo heeft eenige weken gele
den Ds. B. van Meèr van Spanrum
een preekbeurt vervuld, bij welke
gelegenheid de Hommertser jeugd de
auto vernielde. Repasseerden Zondag
kwam dezelfde Dominee en dezelfde
chauffeur. Om wederom vernieling
te voorkomen werd de auto naar hel
erf van een boerderij gebracht, ter
wijl de chauffeur zelf een oogje in
liet zeil hield. Verschillende jonge
mannen drentelden om den wagen
heen, zoodat de chauffeur het voor
zichtiger oordeelde om de auto maar
naar 't Kerkplein te brengen. De mo
tor werd aangezet, doch juist toen
hij door het ijzeren hek, dat liet
erf afscheidt van de straat, wilde
rijden, werd dit dichtgeslagen. De
chauffeur ging uit den wagen, open
de het hek, ging weder in den wa
gen en het hek werd weer dichtge
slagen. Dit gebeurde meermalen,
totdat de chauffeur ongeduldig ge
worden door dit monnikenwerk, zich
een paar krachttermen liet ontvallen.
Bij zijn laatste poging het hek te
openen, werd hij van achter aange
vallen, op den grond gegooid en zóó
mishandeld, dat hij bijna niet kon
loopen. Zijn kleeren waren versne
den, het gelaat ontsierd met rake
messteken en zijn geheele lichaam
bont en blauw van de onzachte aan
raking met de klompen en schoenen
der belhamels. De politie werd met
de zaak in kennis gebracht en het
resultaat is, dat de namen van de
boeven thans reeds bekend zijn ge
worden. Het zijn H. W., J. Sch. en
zonen van D. en H. Naar men nog
mededeelde heeft Ds. B. van Meer
verklaard, niet weer in de Hommerts
te willen optreden. De Hommerts
handhaafde dus weer geducht zijn
ouden roem en krachtig ingrijpen
der politie is daar meer dan ook
hard noodig. Misschien was een ge
duchte lichamelijke afstraffing van
de boeven, waarvan de oudste pas
20 jaar is, niet misplaatst.
Merriënkeuringen.
De aandacht van belanghebbenden
wordt erop gevestigd, dat in de
maand Mei e.k. te Helmond, Eind
hoven Oss, Haps, Zevenbergen,
Steenbergen, Ossendrecht, Ginniken
en Waalwijk, vanwege de Provinci
ale Regelingscomm. voor de Paar
denfokkerij in Noord-Brabant de
i aarlij ksche merriënkeuringen zul
len plaats hebben.
De aangifte voor deze keuringen
behoort voor 27 April a.s. te gescnie-
den bij den heer G. J. M. Wage
naar te Heeswijk.
o—
Hengslenkeuringen.
Onder de aandacht van belang
hebbende veehouders wordt ge
bracht, dat de jaarlij ksche, vanwege
de Provinciale Regelingscommissie
voor de Paardenfokkerij in Noord
brabant te houden keuringen van
hengsten en yeulens, zullen plaats
hebben van 13 tot en met 16 Juli
e.k. te Helmond, Eindhoven, Oss,
Haps, Ginniken, Ossendrecht, Waal
wijk, Zevenbergen en Steenbergen.
Zij ,die hunne hengsten wenschen
te doen mededingen naar de beschik
baar gestelde medailles en premiën.
behooren daarvan uiterlijk voor 22
Juni a.s. aangifte te doen bij den
heer G. J. M. Wagenaar te Heeswijk.
Voor verdere bizonderheden wordt
verwezen naar een ter zake gedane
bekendmaking aanwezig op het pu
blicatiebord in de vestibule van het
stadhuis te 's Hertogenbosch.
Alles om een dubbeltje.
Een Haagsch ingezetene had zijn
maatschappelijken plicht niet ver
vuld, de man moest aan de directe
belastingen nog het kapitale bedrag
betalen van tien centen. En Sint-Bu-
reaucraticus vertoornd over zooveel
schandelijke nalatigheid, stuurde den
belastingschuldige een waarschu
wing en een dwangbevel. Totaal der
kosten: f 1.35
O'— 4 J
fficnwsblad
