Eerste Blad
iGELAAR's
DIEREN GENEESMIDDELEN,
A. VERSCHUUR-BAERT
S. D. LANKHUYZEN Co's
E«n avontuur in Zwitserland
Uitgave: Firma L. J. VEESMAN, Heusden.
No. 4657. Vrijdag 19 November 1926.
Jets uit de geschiedenis der
Hederlandsche Spoorwegen.
FEUILLETON.
BAVC
liiiiiienliiiid
Haamsdon:
'eer.
^ND VAN ALTEN*
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG,
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt ƒ1,40. Afzonderlijk®
nummers 6 cent.
1
Int. Telefoon no. in. Postrekening no. 61535.
Advertentiën van 1—6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag i uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
i.
VB-V'cï.S&të''
te volgen. De steeds betere resultaten van
de proefnemingen van Stephensón deden
de Directie besluiten een proef te ne
men met drie locomotieven uit de fa;-
De uitvinding van Stephenson, wiens
naam onafscheidelijk aan de spoorwegen
is verbonden, had geen betrekking op de(
„ijzeren wegen", maar betrof uitsluitend
het middel van vervoer: de locomotief.
Wegen van sporen voorzien waren reeds
lang bekend. Terwijl mftri in den aanvang
tiet vervoer van wagens trachtte te ver
gemakkelijken door een aanleg van gleuven
in de steenen bekleeding der wegen, waar
voor later houten balken, in evenwijdige
rijen opgesteld, in de plaats kwamen, be
gon men in 1650 in de Engelsche erts
en kolenmijnen gebruik te maken van hou
ten met ijzer beslagen sporen, waarlangs
de wagens werden voortbewogen op rol
len van gegoten ijzer van uitstekende ran
den voorzien. Reeds een eeuw vroeger,
warén die in meer primitieven vorm in
gebruik bij de bergwerken in den Harz
en Tirol, vanwaar zij tijdens de regeering
van koningin Elisabeth hun weg vonden
naar Engeland. In 1767 waren de ijzer-
prijzen in Engeland zoo laag, dat men in
de ijzerwerken van Colebrook Dale op
liet denkbeeld kwam, de spoorwegen ge
heel te bedekken met ijzeren platen, aan
den binnenkant voorzien van een opstaan-
den rand, om de karren in het spoor te
houden. Zoo konden ook gewone karren
wordeti gebruikt. Opeenhoping van vuil in
de sporen, was oorzaak, dat men weer tot
het oude systeem terug ging, de sporen
in staafvorrn bleef vervaardigen, terwijl
de wielen van flenzen werden voorzien.
Geleidelijk werden nog verbeteringen aan
gebracht tot de moderne spoorstaaf uit
het ontwikkelingsproces te voorschijn
kwam.
Voor de toepassing van den stoom be
diende men zich voor beweegkracht, uit
sluitend van den wind en de spierkracht
van menschen en dieren. Talrijk waren
de pogingen oin den stoom dienstbaar te
maken aan de voortbeweging. Eerst aan
George Stephenson mocht liet gelukken de
machines zóó te verbeteren, dat ze voor
geregeld vervoer konden worden gebruikt.
Waar is het, dat hem de eer toekojnvt
de eerste bruikbare machine te hebben ver
vaardigd, die hoezeer ook veranderd en
verbeterd nog is het type van de tegen
woordige locomotief.
Stephenson, geboren 1781, eerst rem
mer in eeri kolenmijn, later machinist bij
een spinnerij in Schotland, vervolgens inge-
gejiieur bij den aan te leggen spoorweg
.van Stockton .naar Darlington. Ook hier
was men eerst van plan het oude systeenv
O
In December, cenige jaren geleden, had
ik de invitatie van een oud vriend aange
nomen om bij hem te komen logeereii.
Hij woonde in Lugano en daar ik reeds
eenige dagen in Montreux bij kennissen
had doorgebracht, vond ik, dat het nu
tijd werd, naar hem toe te gaan en stapte
dtensvolgens op zekercii morgen in den
trein. j 1
Ik had plaats genomen in een der klei
ne, elegante doorloopcnde wagens en ik
maakte het me daar gemakkelijk, terwijl
de trein door dalen ging of steile hellin
gen beklom en zoo nu en dan in een tun
nel verdween. Het was prachtig liet
sneuuwlandschap met zijn achtergrond van
donkere pijnboomen te beschouwen en
droomerig zat ik naar buiten te kijken. I
Aan een der tussclienstations kwam er'
een heel gezelschap Engelsche' touristen
en ski-ers uit den trein stormen, zoo
dat ook mijn coupé en bijna de geheele
wagon leegliepen. In de plaats van de reis
genooten, die mij hadden verlaten, stapte
er een jonge man in, met een tamelijk
smal gelaat, donker van baar en in een
f In
brieken van Stephenson te New Castle
althans voor liet goederenvervoer. Voor
personenvervoer werden voorloopig rijtui
gen en paarden gebruikt. Na den aanleg
van de lijn Stockton-Darlington werd Ste
phenson belast met den bouw van den
spoorweg Manchester-Liverpool.
De machines bij de eerste lijn voldeden
niet erg in het gebruik, door de geringe,
snelheid en het herhaaldelijk voorkomen
van gebreken. Daarom was men eerst van
plan op vaste afstanden stoommachines
te plaatsen, die door middel van ket
tingen de rijtuigen vooruit moesten trek
ken. Ter elfder ure begloot men echter
een prijsvraag uit te schrijven voor de
beste locomotief. Vier inzendingen kwa
men. Stephenson kreeg den prijs op zijn
nieuwe machine de Rocket. Door toeh
passingen van v lampijpen en het gebruik
van den afgevverkten stoom om de trek te
vermeerderen, had Jiij een snelheid kunnen
bereiken van gemiddeld 14 Eng. mijlen:
in maximum 29 Eng. mijlen. September
1830 werd de lijn geopejid. Van de Roc
ket, die thans in het Kensington Museum
de eeuwige rust geniet ging de victorie
uit over alle landen der aarde.
1 8 3 0 1 845.
De vraag of het gewenscht was ook in
costuum van grijs tweed gekleed. Hij'werd
vergezeld door een meisje met een eenigs-
zins donker uiterlijk en erg knap. Beiden
keken even naar mij, als wilden zij ieens
zien wat voor soort mensch ik was en
dat maakte mijn opmerkzaamheid gaande.
Niemand sprak, totdat de trein weer in
beweging was en toen merkte ik, tot mijn
verbazing op, dat zij er beiden erg ver
reisd en ongesoigneerd uitzagen. De man
was zeker in twee, drie dagen niet gescho
ren, terwijl het haar van het meisje in
de war was en de kleereri er de sporen
van vertoonden, dat zij er in geslapen
had.
Zoodra de trein het station verlaten
had, haalde de man een brief uit zijn
zak. Deze brief droeg een Iiollaudsch
poststempel. Terstond ging het meisje
naast hem zitten en las hem over den
schouder van den man. Beider gelaat werd
zoo bleek als een doek. Zij wisselden blik
ken, maar geen enkel woord ontsnapte
hen. Wat het ook voor bericht mocht
zijn, dat de brief behelsde, zij waren er
zeer van onder den indruk. Ik kon zien
dat zij er erg zenuwachtig over waren
en ik vroeg me af, waarom zij dien brief
niet opengemaakt hadden alvorens in den
trein te stappen. Als hij hem in het hotel
gekregen had dan was er toch tijd genoeg
voor geweest, dacht mij.
En plotseling kreeg ik een idee. Ik
ons land spoorwegen aan te leggen, was
na 1825 het onderwerp van breedvoeri
ge besprekingen in tal. van dagbladen en
iugschriften. Enthousiasten zagen een ide
ale toekomst in het verschiet „waarin de
nevelen van dwaling, vooroordeel en dom
heid zullen verdwijnen en een algemeene
wereldvrede de tweespalt tusschen de vol
keren zal vervangen." Tegenstanders za
gen niets dan schade en gevaar, schade
aan de ondernemers der postwagendiens
ten, schippers, voerlieden, landbouwers,
paardenfokkers, steeafabrikanten, aandeel
houders in straatwegen, en nog zoovele
anderen. Gevaar voor de reizigers, die
door de snelheid zouden stikken, door
het geraas een hersenziekte zouden krijgen,
wanneer zij niet het leven verloren door
ontploffingen of ontsporingen, de huizen
zouden door de vonken der locomotieven
in brand vliegen, in één woord de ram
pen waren niet te overzien.
Geprotesteerd diende te worden tegen
het drijven van hen, die als Icarus lust
in het vliegen hadden gekregen.
Grauw is alle theorie en men was in
die dagen theoretisch en mogelijk waren
onze voorvaderen in de trekschuit aan
het bespiegelen gebleven, wanneer niet
van over de grenzen een belangrijk feit
tot handelen bad genoopt.
INBRAKEN.
Maandagnacht heeft een zwerver een
ruit ingeslagen van den juwelierswinkel
van j. Hoeting aan het Koningsplein te
Amsterdam. Hij haalde vier ringen weg en
vertrok naar de Kalverstraat, waar bij
hetzelfde kunstje beproefde bij een bont
zaak. Ditmaal slaagde hij minder, want een
agent pakte hem bij den kraag. De ge
stolen ringen werden op hem bevonden.
Hij heeft in de laatste veertien dagen nog
twee dergelijke nachtelijke aanslagen ge
pleegd.
Te Den Haag is ingebroken in de Zaan-
landsche zilversmederij aan de Spuistraat
Er is een partij tafelzilver gestolen ter
waarde van f 260Ö. De dieven schijnen
gestoord te zijn, althans een groot ge
deelte van het aanwezige 'zilver is niet
medegenomen.
o—-
De meest gevraagde
van G. T. CAMPAGNE Jr. te Culem-
borg zyn verkrijgbaar in de
DROGISTERIJ van
Wittebroodstraat W 52 HEUSDEN.
haalde mijn spoorboekje voor den dag
en, jawel! Ik zag, dat, als het paar met
een vroegeren trein uit Montreux vertrok
ken was, zij aan het station, dat wij zoo
juist verlaten hadden, precies tien minu-
tent 'ijd hadden gehad, vóór ide trein, waar
in wij nu zaten, vertrok. In die tien mi
nuten hadden zij naar het postkantoor
kunnen rennen en dien brief aan de post-
restante afdeeling kunnen halen. Maar
waarom werd zoo'n belangrijke brief naar
een klein bergstadje gestuurd, in plaats
van naar de veel en veel grootere stad
Montreux r
De trein ging door een tunnel, terwijl
zij zaten te praten en toen de tunnel plot
seling ophield en de trein weer in de vrije
natuur voortstoomde, hoorde ik, door het
verminderde geraas, iets wat ik eerst niet
opgemerkt had. Zij spraken Italiaansch.
ik spitste mijn ooren en hoorde hem'
zeggenDjavolo. Dat is pech. Maar, ca-
ramia, wees niet bang. Pierina is te bang
voor Hermans!
Het meisje haalde haar schouders op
en terwijl zij haar ongeschoeide hand be
woog, zag ik aan haar vinger een schit
terende nagaat, omringd door briljanten.
Het overige gedeelte van hun gesprek
kon ik niet verstaan, omdat zij fluisterend
spraken, maar hun klaarblijkelijke angst
voor mij verhoogde mijn belangstelling,
totdat ik in mijn plaats van bestemming
TELEF. No. 15
AGENTSCHAP VAN DE AMSTERDAMSGHE BANK A'DAM
Verstrekt Handelscredieten tegen nader o^Jfeen te komen voorwaarden.
Opent rekening-eourant^mex rentevergoeding.
Incasseert Binnen- enXBuitenlandsche Wissels.
Belast zich met den aan- en verkptfp van Effecten en nazien van Üitiotingen
Koopt en veï^oopt vreemd Bankpapier.
Verzilvert Coppom en bezorgt alle Assurantiën.
Neemt gelden Deposito, rentevergoeding volgens overeenkomst.
Verhuurt Safe-Loketten. (Prijzen naar grootte der kastjes).
SPAARBANK
Spaarboekjes gratis bij eerste storting.
Nadere inlichtingen verstrekt gaarne de Directie
T. BOONSTRA
MISHANDELING
In den nacht van Zondag op Maandag
hebben onverlaten te Roosendaal een zwer
vend vrouwtje, dat een onderkomen ge
zocht had in een keet op een voetbalveld
op beestachtige wijze mishandeld. Over
het geheele lichaam had de vrouw ver
wondingen, terwijl de oogen bij'na uit de
kassen lagen. Het vrouwtje vertoonde zich
in den morgen op de Kade, waar een re
chercheer zich over haar ontfermde en
het jammerende menschje naar een dokter
geleidde, die onmiddellijke overbrenging
naar liet ziekenhuis noodzakelijk achtte.
Door de politie werd op uitgebreide
schaal een onderzoek ingesteld en spoedig
vond zij uit, dat een troep belhamels, on
der den invloed van sterken drank het
vrouwtje hadden opgezocht. Twee hunner
zouden de mishandelingen hebben ge
pleegd. Zij zijn aangehouden die flinke
kerels
()--«
EEN RADIO-GEVECHT.
Het gebeurde Zaterdagmiddag te Lis-
se dat twee Radio-luistervinken, tevens Ra
dio-handelaars, draadloos twist kregen,
Zekere D. liet z'n draden zoo laag
zakken dat de draden van luisteraar G.
geraakt werden en deze niets meer kon
opvangen. G. hierover, begrijpelijkerwijs,
ontstemd, trok de draden van D. omlaag
op z'n erf en zette er stroom op, zoodat
de stoppen bij D. defect werden. Juist
kwam echter de dienstbode van G. buiten
en wilde voelen of de stroom sterk was.
Ze vatte den draad, doch viel terstond
neer en was bijna een half uur buiten be
wustzijn. De politie heeft de zaak onder
handen genomen.
o
VERBOD VAN UITVOER VAN SUIKER
BIETEN UIT BELGIE
Wij vernemen dat de Belgische regee
ring dezer dagen heeft uitgevaardigd een
verbod van uitvoer van suikerbieten.
Nederlandsche fabrikanten ondervinden
daarvan schade, omdat zij contracten had
den afgesloten in België voor de levering
aankwam en den trein verliet Ik' ging
naar het hotel Majestic, knapte mij wat
op en ging naar mijn vriend.
Dien avond dineerde ik met hem en
nadat wij een heelen tijd gezellig hadden
zitten praten, gingen wij eens in de bal
zaal kijken. Tot mijn verwondering zag
ik daar te midden van de fox-trot.tende
paren, mijn medereizigers van dien och
tend. Het meisje droeg een keurigen japon
van roode crêp-de-chine en een snoer
paarlen, terwijl de man een keurig zittend
rokcostuum aan had en een schitterenden
ring aan zijn pink droeg. Zondefr dat ze
mij zagen, hield ik hen eenigen tijd in
het oog, maar daar het laat werd, ging
ik naar mijn kamer.
Den volgenden dag na de lunch, kwam
ik van aangezicht tot aangezicht tegenover
den jongen man te staan, toen wij in den
gang van het hotel elkander wilden pas-
seeren. Ik wenschte hem een goeden,dag.
Hij schrok even op, glimlachte toen vrien
delijk en beantwoordde mijn groet in het
Fransch, hoewel ik Engelsch gesproken
had.
Dien avond brak ik het ijs, door er
hen beiden aan te herinneren, dat wij me
depassagiers geweest waren en door te
vragen, of ik aan hen tafeltje mocht
plaats nemen. Ik merkte echter op, dat
mijn tegenwoordigheid hen tamelijk ze
nuwachtig maakte. Waarom, dat kon ik
van suikerbieten. Bovendien schijnt ook
het transito-vervoer van suikerbieten van
Staats-Vlaanderen uit over België naar Ne
derland door het uitvoerverbod te worden
getroffen. Ned. fabrikanten hebben des
wege de bemiddeling ingeroepen van onze
regeering, die zich, ten behoeve van onze
industrie, reeds tot de Belgische regeering
heeft gewend.
o—
EEN WERKENDE WERKLOOZE
De schilder H. v. d. BI. uit Leiden
stond voor de Haagsche rechtbank te
recht wegens oplichting. Hij bekende. Hoe
wel werk hebbende, heeft hij, voorge
vende, dat hij werkloos was, vooir eenige
dagen uitkeering los weten te krijgen van
den penningm. van zijn vakvereeniging. Hij
zou echter, naar hij zeide, een paar an
dere dagen, toen hij werkelijk werkloos
was, niet om ondersteuning zijn gaan vra
gen. Eisch 3 m. gevangenisstraf.
o
ONGELUKKEN.
Een 20-jarige bakkersgezel te Wervers-
hoef, die met een zak meel van den zol
der viel, verwondde zich zoodanig, dat hij
na eenige uren overleed.
De 75-jarige A. v. V. die op 6 Nov.
j.l. in de Hoofdstraat te Schiedam werd
I aangereden, is Zondag in het ziekenhuis
aldaar aan de gevolgen overleden.
Te Heemstede is de wed. R. Gomperls-
Prins, die daar met haar moeder woont,
door gasverstikking om het leven geko
men. De dienstbode clie was uitgeweest,
kwam des avonds 11 uur thuis en vond
haar mevrouw dood in de badkamer, al
waar, door een tot nu onopgehelderde
ongelik, de gaskraan openstond.
Maandag is uit de Catharijnesingel te
Utrecht het lijk opgehaald van den sedert
eenige dagen vermisten 20-jarigen student
Joseph America uit-- Gulpen.
niet begrijpen. Daarom verliet ik hen weer
spoedig en zocht mijn vriend weer op.
Den volgenden ochtend wandelde ik
door de hoofdstraat van Lugano, op weg
naar een anderen ouden vriend van me,
den juwelier Ami, die daar een groote
zaak heeft. Ik ging hem eens opzoeken
en terwijl wij een oogenblik stonden te
praten in den winkel, kwam er een briga
dier van 'de politie binnen, die hem een
papier overhandigde.
Hm.! merkte hij óp, terwijl hij het pa
pier op de toonbank uitspreidde.
Weer een diefstal. Een waarschuwing
van de Hollandsche politie, en hij reikte
mij het papier toe.
Daar stond in het Fransch in vermeld,
dat om ongeveer één uur nam. van den
18en December, bij een der grootste ju
weliers in Amsterdam een jongmensch,
gewapend met twee revolvers binnen ge
komen was, den bediende, die op den
winkel moest letten, terwijl de anderen
naar huis waren om koffie te drinken, met
den dood had bedreigd en daarop kalm
de brandkast had geplunderd.
De bediende had getracht de telefoon
te bereiken, waarop een jonge dame, die
blijkbaar vlak in de buurt was geweest,
binnen stapte en op hem schoot.
hit let LsiMis Ueis^ei ei AitiBiisLiMStriat siie BissElervaari
6
A
(Wordt vervolgd.)
.T
(Slot volgt.)