Eerste Blad
DIEREHQENCESUIDDELEN,
A. VERSCHUUR-BAERT
S. D. LANKHUYZEN Go's BAN;
GROOTE KEUZE
Prentenboeken - Teekenboeken
Kleurboeken - enz..
St.Nicolaas-cadeaux.
Firma L. J. VEERMAN HEUSDEN.
UND VAN ALTEN^
Uitgave: Firma L. J. VEESMAN, Heusden.
W&* 4661. Vrijdag 8 December 1926,
Jets uit de geschiedenis der
Kederlandsche Spoorwegen.
Binnenland
T. BOONSTRA
Verkrijgbaar in den Boekhandel van de
De meest gevraagde
Wittebroodstraat W 52 HEUSDEN.
van verschillende Auteurs,
ZEER GESCHIKT VOOR
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden ƒ1.25, en
franco per post beschikt ƒ1.40. Afzonderlijk»
aummers 6 cent.
Int. Telefoon no, 19. Postrekening no. 6153$.
Advertentiën van 1—6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur ea
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
in.
1S45—1860
De geschiedenis van de ontwikkeling
van het Ned. Spoorwegnet in dit tijdvak
geeft ons geen hooger dunk' van de ener
gie van onze vaderen in die dagen.
België exploiteerde einde 1859: 1713
K.M., wij brachten het nauwelijks tot 337
K.M. Een Engelsch aandeelhouder der Ne-
derl. Spoorwegen spotte in 1847 niet ten
onrechte toen hij zeide dat zaken
door. onze Hollandsche naburen behandeld
worden met zulk een tijdverspilling, dat
men wanen zoude, dat zij hun leven niet
bij jaren maar bij eeuwen telden. Wat men
deed was plannen maken, correspondeeren,
debatteeren, critiseeren, tot stand kwam er
bijna niets.
Toch heeft dit tijdvak een grootere be-
teekenis, dan men bij een blik op de kaart
geneigd zou zijn daar aan toe te kennen en
wel door de grondvesting van twee maat
schappijen, die langen tijd het verkeer
zoqden beheerschen.
De Ned. Rijn Spoorweg was 'n N.V. opge
richt in 1845. Van de 100,000 aandeelen
waren er 67000 in handen van Engelschen.
Zij nam de taak op zich den spoorweg
te voleinden en dat haar dit tenslotte is ge
lukt valt niet het minst toe te schrijven
aan de taaie energie der bestuurders. Het
duurde echter nog tot 1856 voor de lijn
Amsterdam-Arnhem doorgetrokken werd tot
Emmerik.
Het breedspoor van 2 M. zou terug
gebracht worden tot de breedte der Prui
sische sporen n.ï. 1,435 M. De N. R. S.
kreeg hiervoor een regeeringssubsidie van
f 360,000. De lijn Utrecht-R'dam was in
1855 gereed gekomen, zoodat onze beide
groote handelssteden hun verbinding met
het achterland hadden gekregen.
De Holl. Sp. Mij. was in 1847, na veel
wederwaardigheden er in geslaagd, haar
lijn door te trekken tot Rotterdam. Deze
kwamen vooral voort uit de gebrekkige
onteigeningswet van 1841. Zoo 'moest langs
het terrein van een melkhandelaar een
schutting worden geplaatst, daar de rook
der voorbijsnellende treinen, de melk zou
doen bederven, t erwijl wegens brandgevaar
de opslagplaatsen van een houtzaagmolen
bij Delft, door de treinen moesten worden
gepasseerd door een 80 M. langen koker.
Berucht is het laantje van v'. d. Gaag,
die voor een stukje grond ter waarde van
f 100, de som van f20,000 vroeg en bo
vendien de Mij. wou dwingen, tot het
maken van een vaste halte aan de Zand-
voortsche laan. Pas toen ingenieur Conrad
een lijn om het laantje bouwde, werd de
man voor rede vatbaar. Alles bijeen had
de Mij. bij den aanleg den Haag-R'dam
den buitengewonen prijs van f 12000 per
H.A. moeten betalen. De onteigeningswet
van 1851 bracht voor de Spoorweg Mijen
oeen groote verbetering. Verdere uitbrei
ding kreeg het net der H.S;M. in deze pe
riode niet. Zij legde er zich op toe weg!
en materiaal te perfectioneeren, en al bleef
ze in een enkel opzicht (spoorbreedte) bij
de N. R. S. achter het succes der exploi-i
tatie was beduidend gunstiger. In het Zui
den werd in 1853 de lijn Maastricht-
Aken geopend, die in volgende jaren, door
getrokken over Hasselt naar Antwerpen,
beteekenis kreeg voor het transitoverkeer.
In Mei 1855 werd de lijn Antwerpen—
Moerdijk in gebruik genomen. De verbin
ding Moerdijk—R'dam werd onderhouden
door 4 stoombooten en opmerkelijk is
de bepaling in deze concessie, dat de
staat het recht had den spoorweg.-te naas
ten na 20 jaar gebruik.. In volgende con
cessies komt deze voorwaarde steeds terug.
Andere lijnen werden w deze periode
niet geopend en tochyfaas dit dringend
noodig om te beletten; dat het buitenland
ons de voordeden aan het spoorwegver
voer verbonden wegkaapte. Antwerpen—
Hamburg—Bremen lieten de Hollandsche
zeehavens ver achter zich. De industrie in
Twente en Brabant werd door gemis aan
spoorwegen teruggedrongen van de we
reldmarkt, terwijl de landbouwende bevol
king van het Noorden behoefte had aan
een verbinding met de handelscentra in
het midden van ons land. Algemeen zag
men in, dat er verandering moest komen
en pogingen daartoe werden genoeg ge
daan doch deze bleven wegens gemis aan
kapitaal zonder gevolg. Wat was daarvan
de oorzaak?
5
Het kapitaal bleef achterwege, omdat
de regeering in tegenstelling met bijna alle
andere landen, weigerde door deelneming
in het aandeelenkapitaal of verleening van
een rente garantie aan den geldschieter de
zekerheid te geven op een behoorlijke
rente gedurende de eerste jaren.
Een protectiestelsel zooals toen in het
buitenland werd toegepast, moge thans
uit den booze schijnen, men vergete niet
dat men in die jaren vol wantrouwen was
omtrent het welslagen der spoorwegon
dernemingen.
Het ministerie v. Hal-Heemstra, stelde
voor aanleg van staatswege van een tiental
lijnen. In 1860 werd dit voorstel wet,
waarna met veel élan aan de uitvoering
ervan werd begonnen.
ONBEWAAKTE OVERWEG.
Bij den on bewaakten overweg by de
halte Heiligeriee en het station Scheemda
is de trein uit Winschoten op een auto
gereden. De inzittende 3 personen, na
melijk het echtpaar J. Koster uit Wagen
borgen en de chauffeur Stand uit Veen-
dam, zijn verwond, mej. K. zeer ernstig.
Allen zijn in het ziekenhuis te Winschoten
opgenomen. De auto is verbrjjzeld.
EEN HULDEBLIJK.
Een dezer dagen werd aan burgemeester
Jhr. Van de Pol te Didam een zilveren
blad met inscriptie aangeboden door een
comité, gevormd uit de slachtoffers van
den watersnood uit die ^gemeente, als blijk
van erkentelijkheid voor de vele zorgen
en moeiten, welke de burgemeester zich
in de dagen van nood heeft getroost en
voor zyn krachtige medewerking ter ver
krijging en uitbetaling van schadevergoeding.
o
van G. T. CAMPAGNE Jr. te Culem-
borg* zijn verkrijgbaar in de
DKOGISTJ3RIJ van
EEN BERUCHT TWEETAL.
De Rechtbank heeft behandeld de zaak
tegen den 27 jarigen slager A. v. D. en
den 34 jarigen koopman L. A. K., beiden
uit Den Haag, recidivisten en thans ge
detineerd, verdacht van 4 feiten van diefstal
onder verzwarende omstandigheden.
Nadat eenige getuigen waren gehoord,
eischte het O. M. tegen ieder der ver-
dacjzfen 4 jaren gevangenisstraf.
PROVINCIALE STATEN.
Najaarszitting 1926.
Naamborden van gemeenten.
Naar aanleiding van een adres van de
besturen van den A!g. Ned. Wielrijders-
bond, Toeristenbond voor Nederland en van
de Kon. Ned. Automohielclub, houdende
verzoek om toekenning van eene bijdrage
uit de provinciale kas van 4/3 der kosten
van aanschaffing en plaatsing van ijzeren
palen met naamborden bij den ingang van
steden en dorpen in deze provincie,
stellen Ged. Staten voor tot voorschreven
einde eene bjjdrage uit de provinciale kas
te verleenen van f7,70 per te plaatsen
naambord, uit te betalen over de jaren
1927 tot en met 4930 naar rato van het
in die jaren geplaatst aantal borden, zulks
onder enkele nader omschreven voorwaarden.
MXH. van Waveren, heeft aan den bur
gemeester van Leiden een bedrag van
f 20.000 ter hand gesteld, om dit te storten
in het fonds voor den aanleg van den
Leidschen Hout.
BRAND AAN BOORD VAN HET
8.8. MAASDAM.
Te Gibraltar is een herhaald draadloos
sein om hulp ontvangen van het stoom
schip »Maasdam«, dejï HollandAmerika-
"ïtjii (uat op reis isSïflPRew Orleans naar
hier via Vigo met passagiers en stukgoed)
omdat aan boord brand was uitgebroken.
Het schip bevond zich toen op 42 gr. 4
min. Noorderbreedte en 14 gr. 36 min.
Westerlengte, dus op ongeveer een dagreis
van de Portugeesche Kust
Het Amerikaansche stoomschip »West
Ivis« was op weg om hulp te verleenen.
Ook het stoomschip »Beemsterdok« van
de Holland—Amerika-iijn, op reis van
Rotterdam naar Galveston, seinde, dat het
zich naar de «Maasdam spoedde.
Volgens een later opgevangen draadloos
telegram van de «Maasdam® zelf, had het
schip voldoende assistentie gekregen.
VOOR HET LEIDSCHE HOUT.
Een oud-ingezetene van Leiden, de heer
temt. No. is RaamsdonksYej
AGENTSCHAP VAN DE AMSTERDAMSCHE BANK A'DAM
Verstrekt Handelscredieten tegen nader o vereend komen voorwaarden.
Opent rekening-courant met reptóvergoeding.
Incasseert Binnen- en Buiteirtóndsche Wissels.
Belast zich met den aan- en verkoop vtprEffecten en nazien van Uitlotingen
Koopt en verkoopi-^freemd Bankpapier.
Verzilvert Coupons en'bezorgt alle Assurantiën.
Neemt gelden A Depositp, rente vergoeding volgens overeenkomst.
Verhuurt Safe-Loketten. (Prijzen naar grootte der kastjes).
SPAARBANK. Spaarboekjes gratis bij eerste storting.
Nadere inlichtingen verstrekt gaarne de Directie
HET NEDERLANDSCH BELGISCH
VERDRAG.
Het Tweede Kamerlid Staalman heeft
aan den minister van Buitenlandsche Zaken
de volgende vraag gesteld
Kan de minister iets mededeelen omtrent
de al of niet juistheid van persberichten,
dat België na het sluiten van het korte
lings door de Tweede Kamer goedgekeurde
tractaat met Nederland zich maritiem gaat
toerusten en dat de plannen hiertoe voor
den bouw van breede monitors met zeer
zware kanonnen reeds in 4924 gemaakt
zouden zyn
o—-
HERCLASSIFICATIE HULPPOST- EN
TELEFOONKANTOREN.
De Directeur-Generaal der Posterijen en
Telegrafie heeft een regeling ontworpen,
waarnaar de hulppoet- en telefoonkantoren
op het platteland, ingaande 1 Jan. 1927,
opnieuw zullen worden gerangschikt naar
den omvang van het verkeer.
Naar aanleiding hiervan, heeft den Ne-
derlandschen Bond van Kantoorhouders bij
den Post- en Telegraafdienst een uitvoerig
gedocumenteerd adr6s aan den Directeur-
Generaal en de Commissie van Overleg
voor het P. T. T. bedryf gezonden.
In dit adres wordt met erkenning
van de voorgestelde ondergeschikte ver
beteringen in het huidige classificatiestelsel
er op gewezen, dat de ontworpen re
geling een indirecte verkapte salarisverla
ging is van gemiddeld minstens 42| pCt.
dat hierdoor de totale salarislast van de
ruim 1000 kantoorhouders in Nederland
met meer dan f 150000 per jaar in de
toekomst verminderd zal worden.
Zelfs hulpkantoren le klas zouden hier
door tot de 3e en 4e klas teruggebracht
worden.
Daar het de bedoeling van de Regeering
niet kan zijn na de algemeene salaris
verlaging van 1925 op deze groep van
plattelandsambtenaren nu weer een inci
denteel© salarisverlaging toe te passen,
dringt deze organisatie er met kiem op
aan dit ontwerp niet ongewijzigd in te
voeren.
PROVIANDBOOT OVERVAREN.
Op de rivier, ter hoogte van de werf
der firma Wilton te Rotterdam, voer een
proviandboot, waarin de proviandvaardèr
A. K., van den Sumatraweg en K. J., uit
de Atjehstraat, waren gezeten. De boot
werd gesleept door een motorboot «Tele-
graaf 16«. Ds uitkijk, dis op de hooge
voorplecht stond, kreeg de roeiboot te laat
in het zicht, zoodat een aanvaring onver
mijdelijk was. De beide inzittende in de
proviandboot wisten nog tijdig op de motor
boot over te springeneen hoeveelheid
proviand ging verloren.
—o
als:' Suze Andriessen, Tine v. Berken, Fannie Eden,
Stamperius, Louwerse, Gust. Aimard, Wörishöffer,
Karl May, Jules Verne, enz., enz.
inr let Lui tai UbisIei ei AltEiileLiigstrait cHe
erwaard
Slot volgt.)
