Geen Geweten.
MUMHARDT'S
S)lli Luidspreker,
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 4788 Woensdag 22 Februari 1928.
Parlementair Overzicht.
FEUILLETON
verstopping
^ND VAN altenA
Dit blad verschynt WOENSDAG on VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
franco per post beschikt fl.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Int. Telefoon no. 19. Postrekening no. 61525.
Advertentiën van 16 regels 90 cent. Elke regel
meer i5 cent. Groote letters naar pL*«tsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 onr en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Dat benauwde gevoel
Foster's Maagpillen
::o
43)
tegen
J.GRUNO'S
ECHTE FR1ESCHE
BAAI TABAK
MEI ft SB
0
voor het Lanil ïan Heusden en AltBfla,deL3ogstra3t onde SonnnElerweard
Suriname in de Tweede Kamer Het
wordt licht Betere perspectieven
Eerste Kamer: Pokkenwetje, Oliewet
teilDe fusie van Marine en Oorlog,
's Gravenhage, 16 Februari.
Wanneer men dan de besprekingen in
de Tweede Kamer over „Suriname" op
den keper beschouwd, schijnt het, dat
er nu dan toch eindelijk betere dagen
voor de West op til zijn. Er komt een
nieuwe gouverneur, dr. Rutgers, die den
heengaande baron van Heemstra zal op-
volgen, Baron van Heemstia een gou
verneur, waarover het „klachten daver
de" in de Surinaamsche pers, zooals de
heer Oud (v.d.)ons mededeelde; terwijl
de minister zich al dien tijd West-In
disch doof had gehouden. De heer Oud
brak ook nog een stevige lans voor den
hervormden predikant van Paramaribo die
door baron van Heemstra was ontslagen
op allerlei losse gronden. Natuurlijk drong
ook de heer Oud op het langverwachte
welvaarts plan voor Surinama aan. E-
venzoo de meeste andere sprekers Ook
vond men algemeen de verlenging dei
faciliteiten voor de cultures enz. noo-
dig. Al hadden die faciliteiten nog niet
zoo tot aantrekking van nieuw, Oost-
Indisch kapitaal geleid, zooals de on-
öememersraad had gedacht. Hetgeen dooi
den heer Bijleveld (a.r.) naar wren werd
gebracht. Deze heer geloofde ook niet in
het slagen van een plan van den heer
Lens, om de Nedexlandsehe kolonisatie
te bevorderen, iets waarvan de heer Joe»
kos wel wat goeds verwachtte. Hij wilde
er althans een proef mee nemen. En
verder bepleitte hij inkrimping van het
bestuursapparaat, bijvoorbeeld op den
voet van een provinciale griffie met haai
afdoelingen. Ten slotte drongen do r.k.
afgevaardigden, van Vuuren c.s., aan op
algeheele doorvoering van de onderwij s-
bevrediging. Waarop de minister de toe
zegging kwam doen, dat indien er €en
plan in voorbereiding was voor uitzen
ding van Nederlanders naar de West,
bij zeker alle mogelijke medewerking zou
verieenetn voor deze proef. Ofschoon hij
wel enkele bezwaren had teg' n Neder-
landsche emigraties financieel© en sani
taire. En ja, erkende de minister, het
welvaartsplan had lang' geduurd. Het was
waar. Maar de schuld lag voor een deel
hg den demissionnairen gouverneur, die
als gevolg van slechte
spijsvertering, zal spoe
dig verdwijnen na ge
bruik van Poster's Maag-
pillen, het laxeermiddel
bij uitnemendheid.
Alom verkrijgbaar a f 0.65 per flacon
ROMAN VAN
REINHOLD ORTiMAN.
Edith keek hem minutenlang met een
zonderlinge glans in haar oogen natoen
streek zij met haar rechterhand over
haar voorhoofd, alsof zij daar iets onaan
genaams, iets drukkends wilde wegvvis-
schen en sprak; zachtjes in zich zelf:
„Hij wil mij misleiden, dat is aan geen
twijfel onderhevig! Maar hij vergeet, dat
jik het ben, die zijn lot in de band heb
- ik!"
HOOFDSTUK XIV.
Tegen de vensterruiten van Valentin
Düringhoffens „luxueus gemeubileerde sa
lon" kletterden onophoudelijk groote re
gendroppels en de nachtelijke Maarte t arm
.schudde ze heen en weer, zoodat ze
bijna angstwekkend rinkelden. De lamp
op de met flesschen, glazen en allerlei
zonderling gevormde buizen bedekte werk
tafel flikkerde van tijd tot tijd bedenke
lijk, alsof ze door den tocht uit wilde
waaien en een onbehaaglijk vochtige kilte
vulde meer en meer het weinig' aan
lokkelijke vertrek, want ook het laatste
vonkje in de kachel was gedoofd.
Om negen uur in den avond was Dü-
ringhoffen uit doctor Giersbergs sanato
rium thuisgekomen. Zonder het eenvou-
nog al eens van inzicht op zekere punten
was v era nderd Dat had veel overleg ver-
eiseht. Het plan is daardoor nog niet
klaar, en het zou oo'k niet eer Ier open
baar gemaakt worden, voordat het met
den nieuwen gouverneur besproken was.
Maar er werd aan gewekt. Dan kwam
de minister de bemoedigende boodschap
brengen, dat de verleende faciliteiten tei
be-vrdering der cultures reeds een eco
nomische ontspanning het gevolg was,
vele ondernemingen breidden uit, nieuwe
zouden worden gevestigd en sedert ee-
nige weken bestond er gegronde lioop dat
een groot consortium (waarin veel O
Indisch kapitaal) voor de vestiging van
landbouwondernemingen in Suriname zou
kunnen worden gevormddaarom had de
regcering besloten den termijn van twee
jaren voor de verleende faciliteiten te
laten vervallen. Ze zouden definitief zijn.
Deze zeer belangrijke mededeelingen wer
den met veel belangstelling aangehoord.
Men. voelde: er schenen betere dagen voor
de West op komst te zijn.
De Eerste Kamer: Voor dat de olie-
wetten definitief werden afgehandeld, was
nog het z.g. pokkenwetje aan de orde,
Idafc voor een jaar de verplichte vac
cinatie ophief. Een magistrale rede van
den liberalen opposant, den heer Rink.
Die vreesde, dat door jaaxlijksche ver
lenging van dit wetje, de gewoonte der
inenting verloren zou gaan. En van de
gevolgen sombere beelden ophing. En die
den minister zelfs anti-vaccinatie ge
zindheid toeschreef. Hetgeen deze stel
lig ontkende. Eenige leden van andere
pluimage, Wibautt, Blomjous, Verkoute
teren, vielen den heer Rink bij, doch
stelden zich tevreden met de verzekering,
dat het heusch de bedoeling' was, den
idwong voor een jaar op te schorten.
Waarna het wetje er kwain met 11 te
gen 22 stemmen. Tegen 5 v.b., 3 r.k., 3
s. d.
De oi if wet jee. Hier weerde zich prof.
van Embden sterk, die het maar niet
kon verkroppen, dat de Regeering het
contract met de Bataafsche ifrzake de
Ned. Ind. Aard-Olie Mij. kan verlengen
zonder inmenging van de Staten-Gene-
raal, terwijl het contract eenzijdig door
de Bataafsche en niet door den Staat
kon worden opgezegd. Daarom moesten
de statuten (op deze punten) van de N.
I.A.M. gewijzigd worden en de Boenjoe-
eoncessie moest daarvan afhankelijk wor
den gesteld:. Die eenzijdige bepalingen
kwamen niet voor in de overeenkomsten
mot de Koloniale, mot de Nederl. Spoor
wegen, enz. enz. Maar, antwoordde mini
ster Koningsbergen, de staat had toch de
meerderheid in den raad van beheer der
N.I.A.M., en hot tienjaarlijksch recht van
benoeming der directie. Statutenwijziging
ging nu niet meier. En de minister wilde
dan wel beloven, dat hij liet contract
niet buiten medeweten en toestemming
van de Kamer zou verlengen, een handel
wijze, die hij ook aan zijn opvolger zou
dige avondeten aan te raken, dat zijn
hospita voor hem had klaargezet, was
hij aan zijn werktafel gaan zitten om
te schrijven en hg schreef maar steeds
verder, hoewel het middernachtelijk uui
reeds lang voorbij was. Een groot aantal
kleine papiertjes, waarop kortere of lari-
gere aanteekeningen of ook wel haastig
daarop neergeschreven scheikundige for
mules stonden, lag naast hem opge-1
hoopt en hg gebruikte deze thans oo-
genschijnlijk om er één groot, samenhan
gend geheel van te maken.
Dat hem deze bezigheid niet gemakke
lijk viel, openbaarde zich even duidelijk
in de zonderling vermoeide, afgematte
uitdrukking op zijn bleek, mager gezicht,
als op de wijze, waarop hij telkens met
de hand langs zijn voorhoofd streek en
van tijd tot tijd gedurende enkele mi
nuten schijnbaar doodelrjk uitgeput in
zijn stoel achterover leunde.
Maar ondanks dit alles gaf hij zgn
arbeid niet op en telkens na zulk een
korte, klaarblijkelijk half onvrijwillige,
rustperiode woelden zijn vingers weer des
te haastiger in de kleine brief jes, vloog
zijn pen weer des te sneller over het
zacht ritselende papier.
Van een kerktoren in de omgeving
klonken twee doffe slagentoen had hij
eindelijk de laatste pennestreek op pa
pier gezet en viel hij met een diepe
zucht tegen de harde houten leuning
van zgn stoel aan.
„Klaar!" mompelde hij half binnens
monds en na verloop van een minuut
voegde bij er met een tweede zucht, die
uit het diepst van zgn hart scheen te
[komen, aan toe: „God zij danx
klaar 1"
Hij rangschikte de beschreven vellen
papier zorgvuldig, trok de schuiflade vod
aanbevelen. Wat natuurlijk heel vriende
lijk was, ïïimt den heer van Embden toch
niet tevreden stelde. Evenmin als me
neer Mendels, die een motie tot schor
sing der behandeling indiende. Welke
evenwel verworpen werd met 20 tegen
16 stemmen (s.d. en v.d. en 2 r.k.)
Waarna het ontwerp met 21 tegen 14
stemmen (v.d. en s.d.) werd aanvaard.
En daar het duidelijk was, dat er nu
eenmaal een vaste meerderheid vuor de
ze oliewetten was, kwam het Bitting-con-
tract er zonder stemming of disous®:e
Waarna aan de orde kwaml Fusie van
Marine en Oorlog.
Het begon niet best voor, den minister.
De heer de Vos van Steenwijk (c.h.)
vertelde in een lang betoog, waarom zijn
fractie tegen zou stemmen. De defen
sie-belangen moesten wel als een ge
heel worden gezien, maar dat gold al
leen voor het rijk in Europa. Om, zoo
als de minister zeide, alle gelden voor de
defensie in een hand te vereenigen, daar
van zag hij de wensclielijkheid niet in.
Waar een rationeele verdeeling der gel
den over leger en vloot door de regce
ring geschiedt en dus den ministerraad
aangaat, kan nooit, zooals de minister
beweert, de centrale leiding bij die ver
deeling ontbreken. Neen, de heir de Vos
had zeer ernstige bezwaren tegen h t ont
werp. Zeker, de minister was een harde
werker, een bekwaam man, maar orga
nisatietalent was niet alles. En eigen
lijk liet de heer de Vos merken, dat
hij van meening was, dat tie minister geen
zeebeenen had, althans van Marine al
maar een heel klein beetje verstand had.
Bezuiniging zou de fusie niet opleveren,
hoogstens een ton. Want de reorganisatie
dor weermacht had er niets mee tema
ken. Dat de gecombineerde huishouding
goedkooper zou kosten, was te „stom"
om er iets van te zeggen. Eigenlijk ge
bruikte de heer de Vos oen vreemd woord
ervoor, maar hij bedoelde er toch het
zelfde mee.
"tablemen
)oos 60et. Bij Apoth. en Drogisten.
En dan de heer Rink, die '-ok tegen
was, met bijna zijn heele fractie (v.b.)
al zei hij het met minder woorden en
kwam zijn betoog hierop neer: de nood
zakelijkheid van samenvoeging is niet
bewezen, vedel kan men de consequen
ties van het ontwerp niet overzien, men
staat dus in tweestrijd dus men ont
houdt zich. Maar dit moest men niejt
uitleggen als gemis aan vertrouwen in
d ezfn bewindsmam Meneer Heerban si
Thyssen (r.k.) was het in groove trek
ken met den heer de Vos eens. Al ba-
zijn werktafel open en deponeerde ze
daarin. In deze la bevonden zich boven
dien nog verscheidene met een korrelig
wit poeder gevulde fleschjes. Het eene
na het andere haalde Düringhoffen er uit
te voorschijn en bekeek ze bij het ar
moedige schijnsel der lamp langen tijd
met zulk een liefdevolle opmerkzaamheid,
zooals een vrek zgn heimelijk bijeenge
schraapte schatten of een pronkzieke
vrouw haar schitterende briljanten zou
bfkijken Plotseling echter schudde zijn
lichaam in koortsachtige rillingen en het
scheelde maar weinig, of het glas dat
hij in de hand hield, was aan zijn be
vende vingers ontglipt.
Toen sloot hij de schuiflade weer en
stond op. Maar zijn voeten dreig 3en hem
him dienst te weigeren en hij moest zich
met beide handen aan de stoeileuning
vasthouden om op de been te big ven.
„Het gaat niet meer," mompelde hij
met kleurlooze lippen, „het—gaat—niet
Ik., moet., rusten, .rusten—
Hij blies de lamp uit en zocht in hei
donker tastend den weg naar zijn bed,
daarbij voortdurend steun zoekend op
stoelleuningen.
„O—mijn hoofd—" klonk het eenmaal
zacht steunend van zgn lippen. Toen
viel hij gekleed op de kussens en van de
plek, waar hij lag, klonk het na een korte
pauze wederom door de diepe, nachtelijke
stilte van het vochtig kille vertrek:
„God zij dank mijn werk is gereed!"
Toen de vrouw van den deurwaarder
haar huurder den volgenden morgen de
koffie wilde brengen, kreeg zij op haai
herhaald kloppen geen antwoord en toen
zij daarop eindelijk, door een bang voor
gevoel vervuld, zonder het gebruikelijke
„binnen" de deuT van zijn kamer opende,
sloeg haar de schrik zoo om het hart,
streed hij het ontwerp met tegenzin, daar
de minister een bekwaam en ernstig
man is. De heer de Muralt (v.b.) kwam
laten big ken, dat er ook nog liberalen
waren, die er anders over dachten dan
de heer Rink en nam goedmo^dg zgn
eigen partijgenooten in het ootje. Hij
meende, dat het misbaar dat belangheb
benden maken tegen dit ontwerp, omge
keerd evenredig is aan de belangrijkheid.
Het was een ontwerp, dat met niemands
levensbeschouwing in botsing kwam, het
lag in de neutrale zone en daarom was hij
meneer de Geer zoo dankbaar, dat hij
het heeft voortgedreven, want het was
al 23 jaar brandend en 12 jaar actueel.
Hij weerlegde alle aangevoerde bezwa
ren en meende, dat de minister, die met
gescheiden departementen al zooveel deed,
ongetwijfeld meer had kunnen doen, wa
ren ze samengevoegd geweest. Laat men
toch aantoonen, riep hg uit, dat er
iets verandert in de gezagsverh wdingen
Mevrouw Pothuis-Smit (v.d.) tapte uit
een ander vaatje, al was ze ook voor
het ontwerp. Ze zeide hoeren die zich
tegen het ontwerp verzetten, zijn voor
uitbreiding der marine, daaruit kan men
concludeeren waar wij heengaan. Waar
na de heer Blomjous (r.k.) een breed be
toog opzette, om aan te toonen, dat dit
wetsontwerp kon leiden tot splitsing der
marine, met al de gevaren van dien,
waarbij hij den nadruk legde op het
feit, dat Nederland zonder Indië niets
meer zou beteekenen.
Ten s lotte dan nog de verblijd nde me-
dedeeling, dat het eindelijk gelukt was,
het Eerste Kamerlid Haazevoet die
door zgn partij niet meer als afgevaar
digde beschouwd weid, in verband met
zonderlinge handelingen van dezen se
nator ervan te doordringen, dat hij
nu niet bepaald de juiste man op de
juiste plaats was in de Eerste Kamer
Weshalve hij schriftelijk zijn ontslag in
diende. Hetgeen hem natuurlijk met alle
mogelijke soorten van genoegen en on
der hartgrondige wenschen voor rijn best
zijn, werd gegevenv
Mr. P. J. Reymer, burgemeester van Hil
versum zal de plaats van den heer Haa
zevoet innemen.
Politicus.
Openbare vergadering van den Raad der
gemeente ZALTBOMMEL, pip Vrij
dag 17 Februari 1928.
Voorzitter: de heer R. Rutgers, wethou
der, wegens ongesteldheid van den Burge
meester met den secretaris zijn 10 le
den tegenwoordig; afwezig de Leer
Meijer.
De voorzitter opent omj 2 uur 15 minu
ten dee namiddags de vergadering.
Onder de ingekomen stukkeu zijn o.a.
Aanvragen van besturen van bijz. seh>
len in deze gemeente om de gemeentelijk.,
vergoeding over 1927 naar de Lager On
derwijswet 1920 en een voorschot op zoo
danige vergoeding over 1928. Zullen te
hunner tijd worden behandeld.
Aanvrage om subsidie uit de gemeente
dat zg bijna het ontbijtservies uit de
handen had laten vallen.
„Lieve hemel, mijnheer Düringhoffen.
wat is er dan toch met u gebeurd?"
riep zij in haar eerste hevige ontstel
tenis. „U ziet er bepaald net uit als de
dood in levenden lijve 1"
Nog steeds lag Valentin vollsdig ge
kleed op zijn bed en de vaalgrijze, som.
bere morgenschemering, die door het ven
ster op zijn vermagerd gezicht viel, ver
leende aan deze scherpe, energieke trek
ken een uitdrukking, die werkelijk aan
een doode deed denken.
Bij de woorden van zijn wakkere hos
pita, opende hij met zichtbare inspan
ning de donker omsehaduwde oogen en
zijn lippen, die juist nog de diepe Jijdens-
trekken van een hevige lichamelijke pijn
vertoond hadden, plooiden zich thans
weer tot den ouden, vriendelijken glim
lach.
„Ik heb wat lang gewerkt en ben,
naar het schijnt, met mijn kleeren aan in
slaap gevallen," zeide hij op vermoeiden
toon. „Het is al laat —niet waar?"
„Wel, de hemel moge geven, dat het
nog niet te laat is, mijnheer Düringhof
fen," meende de brave vrouw, die nu een
maal alles wat haar op het hart lag
moest uitspreken. „Hoe is het toch mo
gelijk, dat een mensch zich zoo volkomen
te gronde kan richten. En het avond
eten van gisteren staat er ook nog pre
cies zooals ik het gebracht heb! Wilt u
het soms nog steeds blijven ontkennen,
dat u zwaar ziek bent?"
„Ik geloof bijna zelf, dat het zoo is.
beste juffrouw Leopard," antwoordde dc
jonge chemiker, die een vergeefsohe po
ging gewaagd had om zich op te rich-
ten. „U zult een boodschap naar doctoi
Giersberg moeten sturen, om mij te ver-
huldigt zyn rooh apparaat-
en natuurt'ijh met tof ouer ïn
BAfit-mBCM praaf.
hoera', voor GRUhO's Tabahsfabr/'eh
want....
15 uuaartyk
manjef/eh.'
10-12-15'en 18 cT per '/z ons
kas voor 1929 van de Harmonie „Euh
terpe."
Zal worden behandeld bij de gemeens
tebegrooting over 1929.
Bericht d.d. 14 Februari j.l. van hefl
bestuur der vereeniging Christelijk schools
onderwijs t© Zaltbommel, dat cl© vierde
leerkracht zijner school, door daling van
het leerlingenaantal beneden het grensges
tal, waarbij het Rijk de jaarwedde be
taalt, voor rekening der gemeente Zalts
bommel zal komen.
Naar het Dagelijkseh Bestuur om a&s
vies.
De voorzitter deelt mede, dat het be
straten van het resteerende gedeelte van
den Stationsweg met bijbehoorende wer
ken is aanbesteed voor de som van f 3120.
Doze mededeeling wordt aangenomen voor
kennisgeving. t
Voostel tot bestemmen van een gemeen-;
bewoning tot ambtswoning voor den sec
retaris en in verband daarmede verzoek;
aan Gedep. Staten om regeling jaarwedde
van dien ambtenaar. Na gevraagde in
lichting' door de heeran Van Lookeren
Campagne en Pleijte betreffende den pen
sioensgrondslag van dien ambt naar, web
ke door den voorzitter worden beent-!
woord; het voorstel van B. en W. om
het achter bovenhuis der overdek te markt
als ambtwoning voor den secretaris te
bestemmen wordt z.h.s. aangenomen.
Wijziging der Heffings- en Invordet-
ringsverordening betreffende schoolgeld
van den Handwerkcursus, wordt z.h.s.
aangenomen.
Reclames tegen aanslag in schoolgeld,
wordt besloten af te wijzen.
Voorstel tot verhuren van landerijen
uit de hand n.l. aan G. L. Tabbers, Zalt
bommel, H. Verhoeks, Kerkdriel en D.
J Juin te Gameren, worden aangeno
men.
Door 't niet aannemen der herbenoe
ming tot lid van de commissie tot we
ring van schoolverzuim, door den hee«
L. v. Boort, worden thans voorgedragen:
out schuldigen, want voor vandaag moet
ik mij wel rust gunnen."
„Voor vandaag wel heb je ooit van
zijn leven! Maar naar den doctor moet
dadelijk een boodschap worden gezon-
jden, daar hebt u volkomen gelijk inl
i— Ik ben al weg! Maar kan ik u in
'ti Jgeheel niets tot uw voorloopige ver
lichting bezorgen? Een kopje vlierthee
misschien, mijnheer Düringhoffen?"
i „Neen ik dank ul Ik zal trachten
nog wat te slapen."
Bijna ademloos door den ondervonden
schrik, keerde de zorgzame vrouw naai
haar keuken terug. Daar stond juffrouw
Heieen bij de tafel met haar hoed iceds
op, haar mantel aan en dronk snel
een kop thee alvorens zich naar haai
inspannende dagtaak te begeven. Toen
haar moeder haar een verward verhaal
deed, in de somberste kleuren geschil
derd, van hetgeen zij in Valentin Dü
ringhoffens kameT gezien had, zette het
jonge meisje met een plotseiingen ruk
haar nog half gevuld kopje op de tafel
Zij was zeer bleek geworden en haar lip
pen trildenmaar het klonktoch heel
rustig, toen zij zed: „Ik zelf zal naar doo
tor Giersberg gaan, moeder! Ik zal er eer
der zgn dan iemand anders, dien "wij
zouden kunnen zenden."
„Jij, mijn kind? Maar heb je dan nog
wel zooveel tijd? Je zoudt toch al ovei
een kwartier aan je werk zgn."
„Men zal zich in het ergste geval ooi
zonder mij wel kunnen redden. Dit hiei
is in eder geval veel belangrijker. Goen
den morgen!"
Wordt vervolgd.)