S. D. LANKHÜYZEN Co's BANK
Pil nuiniiier m «i! 2 mailen-
Schoolartsen.
GLANSVERF
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 4803 Vrijdag 13 April 1928,
WIJ ME
A. BAAI JENS,
A. Verschuur-Baert
Int- Telefoon no. 19. Postrekening no. «152Ö.
VAN DE SCHEEPSWERF VAN DE N.V. SCHEEPSWERF EN MACHINE
FABRIEK, WED. J. L. CEUVEL, AAN DE HOOGTE KADIJK TE
AMSTERDAM, liep een van de nieuwe groote veerponten voor de
gemeente Amsterdam van stapel. De stapelloop.
□ezzzsac
Vermouth St Julien
Mistella
Bisschop Meiwijn enz.
Prima kwaliteit!
BOTERMARKT 88, HEUSDEN.
Jaarvergadering van de Eierver-
eeniging «Drongelen en Omstre
ken gebonden op Woensdag 4
April 1928. in hótêl Heessels te
Dassen
telef. no. is Raamsdonksvesr.
AGENTSCHAP VAN DE AMSTEKDAMSCHE BANK A'DAM
Verstrekt Handelscredieten tegen nader overeen te komen voorwaarden.
Opent rekening-courant met rentevergoeding.
Incasseert Binnen- en Buitenlandsche Wissels.
Belast zich met den aan- en verkoop van Effecten en nazien van Uitlotingen.
Koopt en verkoopt vreemd Bankpapier.
Verzilvert Coupons en bezorgt alle Assurantiën.
Neemt gelden Deposito, rentevergoeding volgens overeenkomst
Verhuurt Safe-Loketten. (Prijzen naar grootte der kastjes).
SPAARBANK., öHT" Spaarboekjes gratis bij eerste storting.
Nadere inlichtingen verstrekt gaarne de Directie
T. BOONSTRA
Prima, zuiver bereide
in bussen van Vs en 1 Kilo.
Droge Verf Vensterglas
Lakken en Vernissen.
Verfkwasten Penseelen.
Behangselpapieren.
DROGISTERIJ
HEUSDEN, Wittebroodstr. 52
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIIDAGMIDDAG
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1 25, en
franeo per post beschikt f 1.40. Afzonderlijke
nummers 6 cent.
Advertentiën van 1 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Adeertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uur en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
'>v\.
"1
Het belang van geneeskundig hooitoe-
ziclit wordt door niemand meer ontkend
Slechts enkele kleine groepjes der bevol
king van ons land voelen zich bez\vaard,
omdat een verplicht geneeskundig onder
zoek van overheidswege van de school
kinderen inbreuk zou maken op tL- ou
ders, die dè natuurlijke verzorgen.' van liet
kind behooren te zijn. Daartegen wordt
opgemerkt dat geneeskundig schooltoe
zicht niet alleen het kind, dat onder
zocht wordt, ten goede komt, ma,.r indi
rect ook de andere kinderen, waarmee
het op school te zamen is.
Bij het geneeskundig schooltoezicht is
hoofdzaak een geregeld onderzoek hij de
schoolgaande jeugd naar het voorkomen
van tuberculose, opdat die gevreesde
ziekte ontdekt worde, wanneer het ziek
teproces nog in den aanvang is en de
ziekte nog afdoende kan worden bestre
den. Voorts is van belang een periodiek
onderzoek met betrekking tot gezicht-,
scherpte, hardboorendheid, adenoïde ve
getaties en huidziekten, allemaal ziek
ten, waarvan, indien ze tijdig ontdekt
worden, de ernstige gevolgen voor het ge-
heele verdere leven nog veelal kunnen
worden voorkomen. Hoeveel volkskracht!
gaat verloren doordat, zonder dat de ou
ders er zich van bewust zijn, e> n kwaal
voortwoekert, totdat het te laat is! In
stelling van een geneeskundig schooltoe
zicht is derhalve een maatregel van be
zuiniging; immers, volkskracht, dat is
maatschappelijk vermogen, wordt behou
den. Ook kan langs den weg van het
schooltoezicht liet uitzenden van zieke
of zwakke kinderen naar koloniehuizen,
en herstellingsoorden worden geregeld.
Hoe is een en ander in eene kleine ge
meente practisch uit te voeren? We stel
len de vraag slechts voor kleine gemeen
ten, omdat we in de buurt geen groote
gemeenten hebben. En dan dient -het
toezicht vooreerst te omvatten het on
derzoek van alle voor het eerst, op, school
komende kinderenvervolgens op geregel
de tijden, voor zoover noodig, he', onder
zoek der op school zijnde leerlingen.
Daartoe bezoeka de schoolarts iedere
school, waarover zijn toezicht zich uit
strekt, ten minste eens in de drie maan
den. Geeft het onderzoek den schoolarts'
aanleiding om geneeskundige behandeling
van een leerling wenschelijk te achten,
dan doe hij hiervan mededeeling aan liet
hoofd der school en deze geve monde
ling of schriftelijk kennis aan de ouders.
Tevens dient de schoolarts b.last te
worden met liet onderzoek naar de ge
zondheid van het onderwijzend personeel j
terwijl van niet minder belang is het
toezicht op de hijgiënische inrichting [van
de schoolgebouwen, van de schoolmeube-
len gn van de leermiddelen.
Het concept Roomsch- Katholiek Ge-
mecnteprogram wijst op de wensclielijk-
heid van aanstelling van schoolartsen,
ook voor de Bijzondere scholen Maar
niet alleen van Roomsch-Katholieke zij
de, doch evenzeer door andere politieke
partijen, wordt het aanstellen van school
artsen aanbevolen als zijnde een maat
regel van Volksgezondheid bij uitnemend
heid.
Wilde men in iedere kleine gemeente
een geneeskundig schooltoezicht in opti
ma forma instellen dan zou zulks1 aan de
gemeente op eenige duizenden guldens
komen te staan, wat natuurlijk waan
zin zou zijn. Maar wat wyel in iedere klei
ne gemeente kan is het 4 maal per jaar
laten onderzoeken van alle ter school
gaande kinderen en dit zou reeds een
belangrijke stap in de goede richting
zqn. Laat dit nu eens kosten b.v. 80 cent
per kind dan zou het groote voordeel
van gezondere kinderen ruimst hoofs op
wegen tegen de geringe kosten, die het
onderzoek met zich brengt.
Het rapport dat een controleerend
schoolarts van zijn bevinding m bij zijn
schoolbezoek behoort uit te brengen op
dooT de gemeente verstrekte formulieren
of kaarten, moet door hem worden toege
zonden aan
een exemplaar aan het Gemeentebestuur;
een exemplaar aan de ouders van het
lijdend kind
een exemplaar aan het hoofd der be
trokken school.
Vooral het- rapport van de ouders is
van groot belang te achten. Nog al te
veel wordt door tal van ouders, vol
gens verklaringen van dokters, t wei
nig aandacht geschonken aan soms
schijnbaar lichte of nietige kwalen of
gebreken, waarmee het kind behept is.
leiten, die, al mogen ze te betreuren*
zijn, daarom niet minder waar zijn of
verdoezeld mogen worden. De bewering
dat de ouders zelf moeten zorgen voor de
gezondheid hunner kinderen moge een
ideaal zijn, de praktijk logenstraft ten
eenenmale dit ideaal door verregaande
zorgeloosheid van de zijde der ouders,
eene zorgeloosheid die voortspruit niet
zoo zeer uit gebrek aan liefde tot of be
langstelling in het kind, dan wel uit in
geroeste verkeerde vooroordeelen, die tot
opvattingen leiden als deze:
„het zal vanzelf wel overgaan"of
erger nog „dat de ziekte of kwaal juist
bevorderend is voor de gezondheid."
In het waarachtig belang der Volksge
zondheid in de ruime beteekenis van het
woord, is hier naar onze bescheiden mee-
niog, dan ook voor de overheid eene
zeer gewichtige taak weggelegd, die door
eene jaarlijksehe geringe uitgaaf niet als
te bezwaarlijk mag worden aangemerkt.
terken is, dat hoewel geen grooter aantal
leden er toch aanmerkelyk veel meer eieren
zijn verzonden.
We voerden aan ter veiling Rotterdam,
Dir. Pi.o!en kipeieren 637200
eendeneieren 39000
ganzeneieren 1663
kaikoer eieren 337
welke in totaal f41.720.36 hebben opge
bracht.
De Voorzitter wil nog even opmerken,
de eieren vooral helder en rietjes af te
leveren. De afdeeiing Drongelen levert
gemiddeld Vi» van het totale aantal op
deze
11
veiling. De veiling begint omstreeks
uur,
doch
wanneer onze eieren
sa
De waarnemend Voorzitter, de heer G.
Branderhorst uit Eethen, opent deze druk
bezochte vergadering en maakt bekend,
dat de Voorzitter verhinderd was tegen
woordig te zijn.
Spr. zei, 't voor hen zoo gewaagd was,
zoo ver buiten het centrum te vergaderen,
doch daar Dussen tegenwoordig zoovele
leden telt, was men hiertoe overgegaan
en 't deed spr. genoegen te zien dut de
opkomst zóó groot was, dat het flinke
groote vergaderlokaal nog haast te klein
bleek. Spr. heet allen welkom en dankt
voor de opkomst, vooralde danoesleden,
welke in zoo'n groot aantal aanwezg
waren en daaronder nog wel die zoo
ver af wonen. Dan zegt spr., dat het
voornaamste punt der agenda is, dat
een ervaren spreker, n.l. de WeiEd Heer
Boshouwers, ons 't een en ander omirent
de kippenhouderij zal vertellen, en heet
ook dezen van harte welkom en zegt de
aanwezigen dat de heer Boshouwers speci
aliteit is in pluimveeteelt.
Hierna worden de notulen onveranderd
goedgekeurd. Eveneens de rekening over
1927, welke sluit met een cadeelig slot
van f 29 35.
Dan o gt jaarverslag 1927 waarbij de
Ster. mededeelt, dat het een verblijdend
Worden geveild, weten de koopers dit pre
cies, in hoofdzaak daarom omdat ze weten
dat, wy sieeds versche eieren brengen.
De h> er v. Wijk vraagt, welke veiling
biengt in doorsnee 't meest op, Venlo of
Rotterdam
Voorzitter. Dit blijft vrijwel gelyk, doch
naar Venlo zou rnen nog al wat meer
reis- en onkosten ktijeen. Verder 2egt
spr. niet één klacht te hooren over onzen
eierophaler de heer Van Hemert en
prijst deze voor diens trouw en eerlijk op
halen en wegen (luid applaus). Ook onzen
Secr. komt echter een woord van lof toe
voor diens activiteit en correcte handelingen
waarvan spr. eenige voorbeelden met be
trekking op geldzaken aangeeft, waarna
wederom een luid applaus volgde.
Hierna wordt de heer J. A. van der
Schans bij acclamatie herkozen als bestuurs
lid.
Thans komt het woord aan den heer
Boshouwers uit Lent.
Spreker begint met te verklaren, dat
het hem genoegen doet, zoovele aan wezigen
te zien en heet allen welkom, vooral ook
de dames, waaraan in de meeste gevallen
onze kippen zyn toevertrouwd.
Spr. wil beginnen met het voornaamste,
n.l.de huisvesting. De winst in het
kippenbedryf leveren de eieren in den
winter. Wanneer de nachten 15, 16 tot
17 uur duren, brengt de kip meer dan de
heift van het leven door in het hok, zoodat
dient te worden gezorgd voor goede huis
vesting.
De eischen zijn in de 1ste plaats: alle luxe
vermijden, in een net eenvoudig hok leggen
ze net zooveel als in een mooi hok. Het
hok niet te groot, docb ook niet te klein.
Hebt u een hok voor 100 kippen en maar
40 er in, is het veel te koud, doch een
hok voor 100 met 200 er in is te benauwd.
Op welke manier is een hok doelmatig. Voor
4 kippen zwaar ras, 5 kippen licht ras per
1 M2. voor dag- en nachthok is voldoende
en goed. Wanneer men zich hieraan houdt
zal de leg zeker niet achter uitgaan.
Riet met sluitpannen zijn volgens spreker
de beste dakbedekking.
Het hok moet men zoo bouwen dat er
veel licht en lucht in komen. Lucht geeft
leven, veel licht daar ze anders by regen
achtig weer in den winter zoo gauw schou-
der aan schouder gaan zitten, en dan spoedig
gaan suffen, en bij voldoende licht in het
hok houdt ge er de beweging in. Het
hok moet men zoo mogelijk steeds met, de
voorzijde aan den zonkant hebben, 't is
net als in onze kamers, heeft de morgen
zon er maar een paar uur in geschenen
dan blyven ze den geheelen dag fiisch.
Dus de voorkant van het hok naar het
Zuid-Oosten.
Dicht by een varkenshok hoort een
kippenhok niet thuis, daar men dan meestal
vuile eieren zal leveren, de kippen zyn toch
al zoo geneigd in vuil te krabben en te
zoeken. Het hok moet echter niet alleen
verlicht zyn maar ook droog. Wanneer
het hok op een laag nat gedeelte staat
zal men in den winter de kippen niet aan
den leg houden.
Hierna wordt besproken wat het beste
is hokken van steen of wel van hout. In
't Land van Cuyk zegt spreker heeft men
steenen hokken, want hadden ze houten
dan worden de kippen weggehaald, doch
de voorkeur verdient een houten hok of
van steen, doch dan spouwmuren, daar
muren soms al een paar dagen tegen nat
weer zeer uitslaan en nat worden en daar
door in een steenen hok spoedig een graf-
lueht ontstaat. Bij houten hokken moet men
duimsche planken nemen daar de vorst er
dan niet door kan, doch onderaan beton of
zware planken, daar anders spoedig spleten
te voorschijn komen en dan trek en tocht
ontstaat. De bodem van hokken op lagen
grond is het best een harden bodem te nemen
beter dan een lossen, b.v. kolengruis met wat
cement is goed. In Amerika en Engeland
vindt men byna uitsluitend houten bodems
wat wel het beste was, doch nog al duur
komt, 't is zaak te zorgen dat de bodem zoo
droog mogelijk is. De ramen zoo laag aan
den grond b.v. tot 25 A 30 cM. daarboven
doch ook bovenaan ramen daar dan de
vloer achterin ook beschenen wordt,
breedte der ramen is dan niet zoo erg,
en vooral veel ventileeren in een kippen
hok is noodzakelyk, frissche lucht is voor
naam voor kippen maar vooral voor kuikens.
De mestvloer moet 80 k 90 cM. boven
den grond zyn. De kippen moeten
allen even hoog zitten, dus de zitstokken
terzelfde hoogte, daar de kip feitelijk af
komstig is uit de Tropen en gewend te
rusten in de boomen wat een aangeboren
natuurverschijnsel is. Ze zal steeds trachten
zoo hoog mogelijk te zitten, dus daarom
allen even hoog daar ze anders zullen gaan
vechten om de hoogste plaats, de afstand
moet bedragen 40 cM. Legnesten moeten
niet te laag bij den grond zyn, zoodat ze
vuil in 't nest kunnen scharreleu als er
soms een op het nest zit. Het nest moet zoo
hoog zijn dat de kip er in kan kijken, niet
alle kippen kunnen 't altijd met eikaar
vinden en kan wanneer ze ziet dat hare
vijandin op het nest zit dan doorgaan,
waardoor men voorkomt dat ze soms terecht
komt op het nest van haar vijandin en dan
gaat vechten, waarbij eieren stuk gera
ken. Hue rustiger de kippen zitten
hoe beter, daarom moet een zitstok ook
5X6 cM. breed zyn, en by lange zitstokken
deze nog steunen, daar ze anders schudden
als er een gaat verzitten. Alles moet
echter los zijn in een kippenhok, 20odat
't nu en dan schoongemaakt kan worden.
Een hok behoeft ook niet zoo duur te
zyn, voor 100 hoenders kost het onge
veer f250 f275.— k f300,— door
den timmerman gemaakt, wat dus dan voor
één kip kost hoogstens f 3.
Wanneer diphteritus uitbreekt onder uw
kippen, draait ze den nek om want dan
is het een paar maanden sukkelen, en is
de winst toch al verdwenen en men voor
komt misschien nog uitbreiding
Van jonge kippen moet men voor 1
Februari 30 eieren geraapt hebben anders
is het mis. Men kan een kip gerust laatst
October opsluiten en niet meer loslaten
voor half Februari, doch dan die eieren
niet voor broeden bewaren, doch uitsluitend
voor de consumptie. Wanneer de nachten
langer worden dan 13 uur moet men ze
voeren bij kunstlicht. Het jaarlegcijfer zal
wel niet veel hooger zijn, doch men raapt dan
in den winter als ze duur zyo. Het hok
vooral ook op tijd schoonmaken en in
creulin of carbolineum zetten.
Dat in Gelderland veel moderne hokken
zijn en wordt gevoerd by kunstlicht, kan
men zelfs wel merken aan den aan
voer op de mijn, n.l. Roermond is de
grootste en heeft in den zomer soms een
aanvoer van 6.000.000, doch in den winter
heeft Arnhem de meeste aanvoer.
Men kan lichte of zware rassen hou
den, doch voor 't voordeel beter de lichte,
daar deze wat vlugger zijn uitgegroeid.
Voor zware rassen is de beste broei»
tyd van 15 Maart tot 15 April, voor
liehtere 15 April tot 15 Mei, zoo ook
voor de Witte Leghorn. By aanschaffen
van kuikens moet men er minstens drie
keer zooveel bestellen als men denkt er
ie kunnen gebruiken. Hierna bespreekt
spr. de verschillende kunstmoeders, n.l.
Bad-, Caroussel- en kachelkunstmoeders en
licht hiervan de voor- en nadeelen verder
toe en bespreekt de noodige ruimte voor
de verschillende kunstmoeders.
Het luid applaus bewees, dat allen zeer
ingenomen waren met deze lezing.
De heer Branderhorst (voorz.) dankte
hierna de leden voor hunne aandacht en
den spr. den WelEd. Heer Boshouwers
voor zijn raadgevingen.
Nadat nog eenige vragen gesteld zyn en
beantwoord, gaat men over tot verloting.
De heer Boshouwers maakte het bestuur
bekend ook een broedsel witte leghorn be
schikbaar te stellen, welke gecontroleerd,
225 eieren hebben gelegd. De heer Merison
uil Genderen, stelt ook nog 5 broedsels
eieren witte Leghorn ter beschikking, zoodat
in bet geheel 56 broedeieren, twee kunst
moeders en 5 koppel jonge hennen van 5
stuks zullen worden verloot.
De prijzen vielen ten deel aan
1 broedsel eieren
W. Sakes, J, v. d. Stelt, Nic. Schilders
(van Meiresonne), A. van Wijk, A. Kra
mer, allen te Eetben Joh. Burghout, Joh.
de Raad, H. Redeker, M. Burghout, M.
Verbaan, J. Muskens, Wed. P. Lankhaar(van
Meiresonne), C. Schelle (id.), A. Vos, Jac.
Heymans, W. de Graaf (van Boshouwers),
C. Lankhaar Wzo., C. Lankhaar, A. H.
Miilenaar v. Herwijnen, allen te Meeuwen
A. van Boxtel, C. Schallen, Fr. Meyers,
A. Heessels, J. verhoeven, P. A. Dekker,
