DE MAAN.
Und van altera
Uitgave: Firma L. J. VEERMAN, Heusden.
No. 4840. Woensdag 22 Augustus 1928.
Parlementair Overzicht.
1 1 t
S
FElILLETOft
Buitenland,
Int. Telefoon no. 19. Postrekening no. 91535.
::o
3)
De meest hinderlijke kwaal
EIWSBLtü
Koer list LaN vei Ssiisiei ei Ail6na,deLaigstraat ei it Boiielerwaard
Dit blad verschijnt WOENSDAG en VRIJDAGMIDDAG.
Abonnementsprijs: per 3 maanden f 1.25, en
irfuico per post beschikt f 1.40. Afzonderlijke
nammer8 6 cent.
Advertentiën van 1 6 regels 90 cent. Elke regel
meer 15 cent. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden tot Dinsdagmiddag 1 uar en
Vrijdagmorgen 9 uur ingewacht.
Van een ontslag En een benoeming
De nieuwe veiligheidswet Va
ria uit het parlementaire bestel
's Gravenhage, 16 Augustus.
De Minister van Oorlog he ft eervol
elag!
De Minister van Marine a.i. is ook
heengegaan!
Ministercxisis Het kabinet in g vaar-1
Het „zakenkabinet" gevallen om toch neg',
voor de verkiezingen plaats te maken
voor de coalitie? En dat zoo onverhoeds,
in dezen stillen tijd, ■'verwijl de Kamers
mog bezig zijn, krachten te verzamelen
voor een nieuwe zittingsperiode?
Men kan gerust zijn. Het extra.parl©-
mentaire kabinet leeft, ongestoord voort
En Minister Lambooy is niet gevallen
En er is geen crisis.
lit
Toch is aan Minister Lambooy met in
gang van 1 September 1928 eervol ont.
slag verkend als Minister van Oorlog en
als Minister van Marine, a.i., met dank
betuiging voor de vele en gewichtige
(diensten in die functie door hem aan
de Koningin en aan den land© bewezen
Maar.... met ingang van di&n datum
wordt hij vervolgens benoemd tot. Mini
ster van Defensie. Waarmee dus de laat
ste officieel© maatregelen zijn genomen,
om uitvoering te geven aan de Kamer-
besluiten tot opheffing van de depar
tementen van Marine en van Oorlog en
instelling van een Departement, van De
fensie. Een storm in een glas water. Of
eigenlijk: heelemaal geen storm.
'Aan de nieuwe veiligheidswet wordt
gewerkt.
De minister van Arbeid enz. heeft na
melijk bij den Hoogen Raad van Arbeid
een voorontwerp van een nieuwe vei
ligheidswet aanhangig gemaakt Dit ont
werp bevat bepalingen tot beveiliging
l'j den arbeid in het algemeen en bij
het vei-blij ven in fabrieken en werkplaat
sen in het bijzonder
Wat men onder arbeid verstaat? Om
dit heel duidelijk te stellen, heeft men
er in arti. I een definitie van gegeven,
die zegt: Onder Arbeid, verstaat deze
wet alle werkzaamheden in een onder
neming, behalve werkzaamheden, verricht
door het hoofd, of den bestuurder of
diens echtgenoot©.
In de toelichting tot de wet wordt
uiteengezet, hoe de veiligheidswet, tot
stand gekomen in 1895 en sindsdien ver.
schillende malen gewijzigd, alleen be
veiliging beoogt bij het verblijven in fa
brieken en werkplaatsen. Thans is een
wet ontworpen, die naast de gevaren,
voortvloeiende uit het. verblijven in fa
brieken en werkplaatsen, ook bestrijdt
elk, welke allerlei soorten van arbeid bui-
Behalve deze reusachtige inzinkingen
zijtn ;er dooir een astronomischen k ij Ij er
ook tal van bergen op id© maan te on-
(derscheiden. Reeds met het bloote oog
kunnen, wij op het onderste gedeelte der
maanschijf een schitterend wit. punt
waarnemen, van waaruit een stralenbun
del jgaat. Dezen hoogen berg, ;d|en groot
sten, dien men op de maan heeft waar
genomen, heeft men den naam Tycho
gegeven. Hij vertoont ons een nagenoeg
ronden, zeer wijden krater, waarvan de
doorsnede 85 K.M. bedraagt. Wanneer
men nu nagaat, dat dit een afstand is,
gelijk aan dien van Den Haag naar A-
mersfoort, dan kan men zich en. denk
beeld vormen van de reusachtige afme
tingen van dergelijke oneffenheden op
de maan oppervlakte. Deze berg' is bij
nauwkeurig onderzoek gebleken liet cen
trum te zijn van een stelsel van vulcaan-
ketens die over de geheele maan ver
spreid zijn. Door langdurige waarnemin
gen heeft men reeds meer dan 50.000
hergen op de maan leeren kennen
De hoogte van de voornaamste maan-
beigen komt, volgens de berekeningen
onzer sterrenkundigen, nagenoeg overeen
met die der hoogste bergen en vulcanen
op onze aarde. De allerhoogste berg is
ruim 7600 M. hoog, terwijl dé hoogste
terg op aarde, de Gaurisankar in het
Himalaja Gebergte op de grens van
Britsch.Indië en Tibet, 8840 M. hoog is.
(Toch zouden de maanbergen bij nadere
ten fabrieken of werkplaatsen met zich
brengen.
Voor fabrieken of werkplaatsen blijft,
behoudens aanvulling en wijziging op
sommige punten, de in de Veiligheidswet
vervatte regeling behouden. Daarnaast-
werden in afzonderlijke paragrafen re
gelen gegeven betreffende den arbeid bij
het vervoer te water, met binnenschepen,
en bij het laden en lossen daarvan, als
mede den arbeid aan boord van zeevis-
schersvaartuigen, terwijl voorts ien aan
zien van alle of bepaalde soorten van
arbeid, niet vallende onder de genoem
de rubrieken, eveneens de mogelijkheid
geopend wordt om maatregelen te tref
fen voor de beveiliging van de arbeiders
Ten slotte is nog een speciale regeling
getroffen met betrekking tot het gebruik
van loodhoudende stoffen bij het schil,
derwerk.
Deze wijziging van de veiligheidswet
heeft natuurlijk tot voornaamste aanlei
dt nde oorzaak de steeds verder voort
schrijdende toepassing op groote schaal,
in alle mogelijke takken van bedrijf,
landbouw, nijverheid enz. van mechani
sche werktuigen, machines, ©lectricifceit.
moforen, enz. enz., welke gevaar kunnen
meebrengen. Speciaal de toepassing van
de electriciteit heeft den wetgever aan
leiding gegeven, om in een art 6 als
nieuw onderwerp op te nemende elec-
trisehe installatie. Omdat, naai- de wet
gever meende, bij den huidigen stand
de? practijk schier geen nieuwe inrich
ting denkbaar is, waarbij de electriciteit
geen toepassing vindt, en hij het deswege
van groote beteekenis achtte, dat de aan
leg van meet af aan plaats vindt met
inachtneming der noodige veiligheids
voorschriften.
Kleingoed.
Zoo noemden de bakkers in kleine dor
pen -vroeger het kleine bakwerk, dat ze
in een speciale trommel bewaarden Het
„kleine" werk. Nu, ten slotte vermel
den wij dan nog wat „kleiugo id" uit de
parlementaire bakkerij. In d? eerste
plaats dan, dat meneer Th Heuksls,
lid van Ged. Staten van Zuid-Holland,
zijn benoeming tot lid van de Tweede
Kamer aanvaardde
Verder een wetsontwerpje tot goedkeu
ring van den onderliandschen verkoop
am de gemeente Rotterdam, van de wa
teroppervlakte langs den rechteroever van
de Nieuwe Maas, beneden de Keilehaven
te Rotterdam voor f 153 595 (grootte
2 8125 ha.) De gemeente Rotterdam heeft
het terrein voor den aanleg van c©n ha
ventje met opslagterreinen voor petro
leum, benzine enz. in koop gevraagd.
En ten slotte een kleine wijziging van
de begrooting (hoofdstuk XI, dept. v
Koloniën) voor 1928, om gelden uit te
trekken voor den terugkeer naar Neder
land (Uit Suriname) van baron van Heem?
stra en voor den overtocht van tlr. Rut
gers (in verband met de bestuurswis
seling), met gezinnen, tegenmoetkoming
van (het Rijk aan den heer Rutgers in
de kosten van uitrusting, alles bijeen
f 26.500. Alsmede een verhooging van den
post pensioenen aan den oud.gou verneui
enz. met f5599, in verband met de toe
kenning van een pensioen van f7465
's jaars aam baron van Heemstra, ingaan
de 1 April 1928.
Politicus.
beschouwing een veel grootscher ,n
machtiger indruk maken; t ;rwijl wij zoo-
even hij den Tycho zeiden, dat de mid
dellijn van dezen berg 85 K M. was, is
de middellijn van den grootstea krater
op aarde, den Goenoeng Kendeng op Ja
va, nog geen K.M. lang, terwijl cle baken
de krater op den Vesuvius, cD Monta
Somma, slechts eeil doorsnede heelt van
360 M.
Behalve dit opmerkelijk verschil tus-
schen de afmetingen der maan- en aard-
kraters, moet ook nog de aandacht- w or
den gevestigd op het groote onderscheid,
dat er bestaat tusschen den vorm en
touw der gebergten.
Alle maanbergen zijn hol en hun diep.
ste gedeelte is bijna altijd lager dan d©
gemiddelde hoogte der maanoppervlakte
dikwijls is de hoogte van den buitensben
wal slechts een derde van de diepte van
den krater.
Over het algemeen bestaat er dus in
den natuurlijken toestand van de maan-
en aardoppervlakten een zeer gering ver.
schil. Wat ons echter omtrent den toe
stand der maan oppervlakte bekend is,
geldt uitsluitend voor het naar de aard©
toegekeerde maanhalfrond. Het is n.l. al
tijd dezelfde zijde van de maan, die naai
onze aarde is toegekeerd. De beweging
der maan om onze aarde zou men dus
kunnen vergelijken met de beweging van
een schip, dat een reis om de aarde
maakt. Immers zal daarvan altijd de kiel
naar het aardoppervlak zijn toegekeerl,
tot groote gerustheid van alle opvaren
den, die bij het tegendeel niet bepaald
aangenaam zouden worden verrast'. Ook
voor iemand, die een wandeling rond
om de aarde zou willen maken is het
zeer gelukkig, dat zijn beenen steeds naar
het middelpunt der aarde gericht blij
ven. Het helderste beeld van de beweging
van de maan om de aarde geeft ons een
reis van een luchtbalion. De ballon draait
voor menschen op
leeftijd is verstopping.
Foster's Maagpillen
geven baat vanaf de
eerste dosis. Een ide
aal laxeermiddel voor
ouden v»o dagen.
Maagpillen
A f 0.65 per flacon.
Foste r's
Alom verkrijgbaar
De stationskas geroofd.
Door gemaskerde bandieten.
Zoo nu en dan kan men in deDuitsche
bladen verhalen lezen, die denken doen aan
toestanden in Amerika, waar de crimina
liteit hand over hand toeneemt en het
aantal steeds stijgt van degenen, die ccüte
que ccüte hun deel willen hebben van de
betaamde algemeene welvaart, zoo niet
goedschiks, dan maar kwaadschiks, met ge
weld.
Het genus «gemaskerde bandiet» wordt
bij onze oostelijke buren meer en meer
esn gewoon verschijnseltrouwens zelfs in
ons rustig landje is het al niet meer on
bekend. Een staaltje van brutaal optreden
van dit gemaskerde type misdadigers wordt
wordt thans weer uit Kassei gemeld.
Het tooneel speelt op het station We
ga, nabij Bad Wildungen. Zondagnacht
verschenen daar plotseling eenige gemas
kerde bandieten op het perron zij trokken
hun revolvers, en dwongen de aanwezige
beambten hun de stationskas uit te leve
ren. Tot dank werden de mannen daarop
aan handen en voeten gebonden en ergens
op een rustig plaatsje neergelegd, waarna
de indringers de dienstrywielen van
het personeel bestegen en rustig met hun
buit wegpeddelden.
Tot dusver is geen spoor van de nach
telijke bezoekers door de recherche ontdekt
kunnen worden.
O
Over h©t kanaal gezwommen.
Miss Ivy Hawke is geslaagd in haar
onderneming om het Kanaal over be
tijdens de rondreis juist eenmaal om zijn
as. Als hij bij onze tegenvoeters geko
men is, is zijn richting juist tegenover
gesteld aan die, welke hij bij ons had
Hieruit volgt dus, dab ook de maan om
een as wendelt in denzelfden tijd, waar
in zij zich om de aarde beweegt. Deed zij
dit niet, dan zouden wij bij iedere omwen
teling achtereenvolgens alle deeleu van
de maan moeten kunnen waarnemen
Is er dus geologisch betrekkelijk wei.
nig verschil tusschen maan en aarde,
anders is het uit een oogpunt van natuur
lijke historie. Dit komt, doordat de maan
niet, zooals de aarde, door een damp
kring is omgeven; is dit toch het, geval,
idan is deze lucht zoo ijl, dat geen der
voor de aarde georganiseerde wezens, zoo
wel dieren als planten, er ook maar een
uur zouden kunnen leven. De invloed
van den dampkring is in dit opzicht zeer
groöt Hij is de onmisbare factor voor
den prachtigen plantengroei, die de ge-
hrele aarde overdekt en die vooral in de
tropen zoo schitterend tot zijn recht
komt. Zonder die middenstof zou op aar.
de geen leven denkbaar zijnbij een
mensch of dier, die ook maar een oo-
genblik belet wordt, zich de longen er
mede te vullen, heeft dit gemis zelfs
den dood tengevolge Ook leeft op aarde
geen enkele plant, die in het luchtledi
ge kan blijven voortbestaan; de indruk
wekkendste bosschen, de prachtigste
bloemen, de saprijkste en smakelijkste
vruchten, dit alles danken wij aan de
aanwezigheid van deze 300 K.M. hooge
damplaag, die onze aarde als een slui
er omgeeft, en die ook, onier invloed
van de reeds voeger besproken aantrek
kingskracht der aarde, deze bij haar dui
zelingwekkend snelrin tocht >loor het
heelal overal zal blijven vergezellen.
"Verder is ook die dampkring noodzake
lijk voor de vorming van water. Waar een
zwemmen. Zij vertrok van kaap Grisnez
in Frankrijk en is in de nabijheid van
Kingsdown aangekomen.
O
Inbraak in een café
Inbrekers hebben ©en bezoek gebracht
aan het café Leopold te We en en, waar
hun een buit van ruim 30.000 shilling
in contant geld en voorts nog voorwerpen
van waarde tot een bedrag van 10.000
shilling in handen vielen.
—O—
De gezonken duikboot.
De marine-orders bevatten een mede-
deeling, die bevestigt,dat. de opvaren
den van de F 14, de gezonken duikboot,
allen op hun post gestorven zijn Uit aam-
teekeningen van luitenant Rotta blijkt,
dat de opvarenden tot het laatst ©en
ernstige kalmte bewaarden en hun ge
dachten bij God, gezin en vaderland lie
ten verwijlen.
Vrouwelijke kantonrechters.
De Saksische regeering heeft een nieu
we regeling afgekondigd voor d© kanton
rechters. Voortaan kunnen ook vrouwen
tot kantonrechter benoemd worden.
Een Cycloon in Algiers
Groote verwoestingen Een achttal
dooden, 150 gewonden.
Zaterdagmorgen is een uiterst heftige
cycloon, gepaard met regen en hagelslag,
0'. er de streek van Djidjelli, in Algiers,
gegaan en heeft in het bijzonder de stad
zelf geteisterd. Vele daken werden afge
rukt en wanden van huizen ingedrukt
Alle electrisch© installaties zijn vernield
en vrijwel alle boomen afgebroken. I>e
tirailleurskazcrne en het ziekenhuis lig
gen in puin.
In de buurt van de havenplaats Bougie
hec-ft een baggermolen schipbreuk gele
den; acht leden van de bemanning zijn
verdwenen. Drie werden gered.
In hlet geheel wordt gesproken -van
acht of tien dooden en 150 gewonden
De materieels schade is nog niet te be.
greoten
De cycloon ging vergezeld van '©en
springvloed en aardbeving.
Djidjelli biedt, aldus melden telegram
men uit Parijs een troost.elooz.5n aanblik.
Lie verwoestingen zijn ontzettend Er zijn
ongeveer duizend personen dakloos.
De cycloon woedde over een afstand
van vijftig kilometer De oogst had zwaar
te lijden en werd vrijwel geheel ver
woest.
O
Ongein^ in een kazerne.
Volgens een bericht uit Nizza aan de
bladen is in de kazerne van Villefranche-
sur.Mer de zoldering- ingestort.
Een aantal soldaten werd onder d©
punihoopen begra ven. Verse heidenen kre
gen min of meer ernstigs verwondingen.
Van de Italiaansche arbeiders, die op
de eerste verdieping cler kazerne werk
wereldbol niet door dampkring is om
geven, is ook geen vorming van wolken
aan den hemel en dientengevolge ook
geen regen denkbaar. Zouden onze aard-
sche organismen dus ook al blijveu voort
bestaan zonder middenstof, die aan de
voortdurende behoefte van versche lucht
in de longen kan voldoen, dan zou toch
dit tweede gebrek, het totaal moeten
ontberen van water, de mogelijkheid van
blijven voortleven uitsluiten.
Hiermede is echter volstrekt niet uit
gesloten, dat de maan bewoond zou zijn
De verscheidenheid in de natuur is zoo
indrukwekkend groot, dat wij ons nooit
zouden kunnen ver ine tan te beweren, da,t
de maan onbewoonbaar was Wel staat
vast, dat de wezens, waarmed© wij op
onze aarde hebben kennis gemaakt, van
den mensch af tot de meest primitieve
plant toe, voor een voortbestaan op d©
maan niet geschikt zouden zijn Maar het
is zeer goed denkbaar, dat een andei
soort wezens, die niet di© voortdurende
behoefte aan zuurstofrijke lucht hebben,
dra kunnen leven zond ;r voortdurend
vocht tot zich te nemen en di© ook
de hitte van loodrecht invallend© zon
nestralen, niet door ©en dampkring ge
broken, kunnen weerstaan, door de zoo
rijke natuur op een hemellichaam ge
plaatst zijn, waar deze drie factoren ni©t
aanwezig zijn. Dit is zeker dat, als der
gelijke wezens bestaan, deze omgekeerd
ook onmogelijk op de aarde zouden kun-
nin leven, daar bun organen dan niet
bestand zouden zijn tegen den kolossa
len druk, dien de dikke onderste lucht,
lagen op hen zouden uitoefenen. Men
•moet niet uit het oog verliezen, dat
deze druk van 1 atmosfeer, 1 K.G. op
elke vierkanten ciM. bedraagt.
Er zijn verschillende omstandigheden
waaruit zelfs een leek kan opmaken, dat
etn dampkring op de maan ontbreekt
Een aandachtige waarneming van ie
zaam waren, werd er 1 gedood en 2
ernstig gewond. 7 Alpenjagers zijn evens
eens gewond. I
Hongerdood van Poolreizigers;
Het lot van den Engels chen ontdek"-!
kingsreiziger John Hornby, een der beste
kenners van het Canadeesehe achterland^
en zijn beide neven, die met hun drieën
twee jaar geleden verdwenen waren, is
thans opgehelderd In een hut in de barre
streek ten Westen van de Hudsonbaai
heeft men de lijken van het driétal gevonl-i
den.
De ontdekkingsreizigers hadden 'n toch#
van 300 K.M. van Fort Resolution naai
de Hudsonbaai ondernomen. Daar zij niet
cp den verwachten tijd waren aan gek ob
men werden sinds December j L naspoB
ringen gedaan. Men beeft nu de mannen
op 500 K.M. van hun doel doodgehons
gerd gevonden. j
Giftmenger gevat.
De politie te Charlottenburg in Noord
Carolina heeft een giftmenger gearreSB
teerd, die betrokken bleek t© zijn bij1 een
groet aantal pogingen tot moord dooi
middel van vergift.
De verdachte is een zeker© Brandorini*
die zichzelf den titel van professor heef#
gegeven en in het geheim relatie zocht
met vrouwen, van wie hij wist, dat zij
in hun echtelijk leven ongelukkig waren,
Deze dames verkocht hij een vergift, 'ben
stemd om hun echt-genootem uit dm weg
te ruimen, waarvan hij garandeer 1 da#
ontdekking absoluut' onmogelijk was, daal)
bij toepassing nimmer vergift igings vers
schijnselen zouden kunnen worden g©B
constateerd. Enorme hoeveelheden vani
dit recept werden door „professor Brands
orini" op deze wijze tegen ontzaglijk
hooge prijzen van de hand gedaan Inmid-»
dels zijn reeds 10 personen gearresteerd1^
die ervan worden verdacht, hun echts
genooten op deze wijze van het laven tij
hebben beroofd
i -v
Hittegolf in Turkije
Te Konstantinopel en in andere dees
len van Turkije is de hittegolf teruggd
keerd. Uit Biabikker in Koerdistan word#
een temperatuur van 50 graden Celsius in
d© schaduw, uit Smyrna aan de zee nog
een van 40 graden Celsius gemeld, Een
groot aantal branden zijn 'n gevolg van
de hitte i
Als kinderen met lucifers spelen
In het plaatsje Stramare bij Triest
speelden kinder en op een boerderij met
lucifers De boerderij raakte in brand ep
brandde geheel af. D© twee kinderen, li/g
ien 3 jaar oud, kwamen in de vlammen
om.
n.aan toont reeds dadelijk aan, dat, zoq
er al een dampkring op de maan zou b©^
staan, daarin geen wolken gevormd wor
den die wolken toch zouden sommige
gedeelten der maanopjpervlakte voor ons
t©dekken of ze "ons althans in oen waw
zigen toestand doen zien, en wij zouden
dan telkens witte, min of meer uitgea
strekte vlekken moeten kunnen onderr!
scheiden, aan verschillend? bewegingen
onderworpen. Dit is echter ni©t zoo; wij
kunnen alle deelen der maanoppervlak-!
te steeds onbelemmerd waarngmyn. Hier»
uit volgt dus dadelijk dat, als de maan
een dampkring heeft, deze zeer ijl ia
en niet een zoodanig© hoeveelheid damp
bevat, dat door condensatie wolken kuna
nen worden gevormd.
Maar er zijn nog meer doorslaande b?s
wijzen. Iedere dampkring veroorzaakt bre
king der invallende lichtstralen ©n diena
tengevolge schemering. Daar de helft del
maan gelijktijdig zonlicht- ontvangst, zoua
den de zonnestralen, di© den dampkring
verlichten, welke zich bovgn de plaats
sen uitstrekt; die nog in duisternis liga
gen, langs den donkeren rand '©en zekyrp
helderheid verspreiden, die tot aan da
verlichte helft steeds zou toenemen. Yana
af de aarde gezien zou de maan aan de
grenslijn een langzamen overgang van
licht naar donker moeten vertoonen. Van
een zoodanigen overgang nu blijkt niets;
het verlichte en het- donkere gedeelte
zijn gescheiden door een scherp begrens*
den rand. Die lijn is door het groobei
verschil in terrein hoogte, dat veroor-i
zaakt wordt door de groote hoeveelheid
hooge bergen, op vel© plaatsen wel om
regelmatig en gekronkeld, maar zij ver*
toont geen spoor van een langzame lichte
vermindering. Ook hieruit kan men weei
de afwezigheid van een waarneembaren
dampkring afleiden
(Wordt vervolgd).