Tweede Blad
voor het Land
van Heusden en Altena,
de Langstraat
en de Bommelerwaard.
Ho. MB Woensüagl2SepteiTiöer
Jan Geertzen
Parlementair Overzicht.
Land- en Tuinbouwwereld
Ruime auto-
garage's
BEHOORENDE BIJ HET
Alles gaat voorbij... De „enkel-,
voudige Kamer" Het Nederlandsch
—Belgische probleem Principe of
niet?
's Gravenhage, 6 .September.
Er is een Eransch gevleugeld woord,
een ietsje melancholiek, maar toch wel
heel juist, dat zegt: Tout passe, tout
lasse, tout casse.... Alles gaat voorbij,
alles vermoeit, alles breekt... Het is best
mogelijk, dat ik de woorden een wei
nig door elkaar heb gehaspeld. Maar ik
.wilde dan alleen maar zeggen, dat ook
aan de langste kamervacantie een eind
komt; die gaat ook... voorbij. En over
twee weken is het de derde Dinsdag
in September, en worden vele steken en
.witte broeken en statie-degens uit mot-
vrije doozen te voorschijn gehaald, voor
de groote jaarlijks che parlementaire fcroe-
penschouw: Opening der Staten-Gene-
raal.
Alle brave en goede kamerleden en
senatoren keeren weer tot hun wetgevan-
den arbeid terug. Onze minister van Bui.
tmlandsche zaken zit in Genéve en ver.
tegenwoordigt het land in den Volken
bond. En als hij terugkomt, is het zoo
ongeveer Prinsjesdag. Het departement
van Defensie is er nu definitief. Prijkt
er niet een versoh.geschilderd naambord
je voor het kerschversohe departement
op het gebouw aan het Plein?
Ondertusschen roeren de politieke par
tijen zich. We staan aan den vooravond
van „de" groote politieke campagne, n.l.
voor 1929. En die zal, als de teekenen
niet bedriegen en zooals ook wel be
grijpelijk) is met een zeer buitengewone
activiteit gevoerd worden, meer speciaal
van de linksche zijde. De liberale staats
partij is al begonnen De Vrijheidsbond
zal namelijk in deze maand nog op ver-
schillende plaatsen in ons land, landdagen
houden, als inzet voor de verkiezingen.
Tout posse, tout lassie, tout casse....
Ook de hardnekkigste extraparlementai
re regeling....
In dezen tijd van het jaar staan er
allerlei politieke potjes te vuur. Diverse
wetsontwerpen, klein e|n groots worden
gaargestoofd in den politieken heksen,
ketel, om straks geheel gaar en ter con
sumptie gereed op den parlementairen
disch te verschijnen. Daar was bijv. die
zwaarlijvige memorie van antwoord van
jden minister, nopens het wetsontwerp
tot herziening van de wet van 19 Dcc.
1914 houdende instelling van raden van
beroep voor de directe belastingen en
vaststelling van algemeené bepalingen be
treffende het beroep op die colleges en
wijziging van de art. 265 b ten c der Ge
meentewet. Er waren door kamerleden
bezwaren geuit jegens de z.g. enkelvou-
voudige kamare. Maar, vond de regeering,
die bezwaren schenen haar toch niet ern
stig. Zij verwachtte integendeel, dat be.
langhebbenden en hunne adviseurs in ve
le gevallen er geen bezwaar tegen zullen
hebben, dat de door hen bij den raad
aangebrachte zaken worden afgedaan door
een enkelvoudige kamer. Vele belangheb
benden toch onderwerpen hun zaak
slechts aan het oordeel van den raad
van beroep, omdat zij prijs stellen op
de meening van een onpartijdig persoon.
Dat eenvoudige belanghebbenden, voor de
enkelvoudige Kamer verschijnendn, zullen
meenen met een belastingambtenaar te
doen te hebben, en zich daardoor in hun
rechten gekrenkt zouden gevoelen, acht
te de minister niet waarschijnlijk, reeds
omdat de belanghebbenden bij de be
handeling van de zaak voor de enkel
voudige kamer zullen verschijnen voor
twee personen, namelijk voor het lid dier
kamer en den secretaris.
Evenwel het de regeering de voorge
stelde inkrimping van de werkingssfeer
van de raden van beroep ten aanzien van
de gemeentelijke belastingen vervallen,
jen trok de voorgestelde wijziging van
art. 265 c der gemeentewet in.
Nu er, naar immers verluidt, interde
partementaal hard aan de voorbereiding
van Belgisch-Nederla,ndsche verdragsvoor-
stellen wordt gewerkt kan het van nut
zijn, de Kamers bij voorbaat een wei
nig voor te Echten, teneinde diverse pun
ten in JUun juiste Echt te stellen. Deze
gedachte zal dan ook wel bij jr. A".
Plate hebben voorgezeten, toen hij in
„De Gids" het verwijt behandelde, dat
de heer Nolens (r.k.) den vrijhandelaars
in de Tweede Kamer die tegen het ver
drag met België waren, deed. Namelijk:
dat zij hun eigen beginsel verloochenden
En dan stelt meneer Plate twee vra
gen Handelt Nederland, door botweg
medewerking aan de totstandkoming van
een door een nabuur begeerden scheep,
vaartweg te weigeren, al dan niet tegen
zijn eigen vrijhandelstraditie in? Gesteld
dat Nederland meent medewerking te
moeten verleenen aan de totstandkoming
van een internationaal kanaal, zou dit
kanaal vrij van rechten moeten zijn?
Neen, antwoordt hij dan op de eerste
vraag, wij volgen niet den gedachten,
gang van den vrijhandelaar, door mede
te werken aan den aanleg van een nieu
wen waterweg van België naar den Rijn,
waarop vrij van rechten mag worden
gevaren. Wij bevorderen door de tot
standkoming van een kunstweg 'den bui-
tenlandschen handel eenzijdig. En ten
nadeele van ons zelf. Wij dienen niet
ons nationaal belang door eigen handed
in meer open wederzijdsch verkeer met
het buitenland te brengen, maar we doen
het tegendeelwe scheppen voor helt
buitenland verkeer in een richting, pa
rallel loopend aan de onze. Wij wis
selen geen belangen uit, wat de grond
gedachte van den vrijhandel is, maar
wij subsidieeren een concurrent.
Wat de tweede vraag aangaat, de vrije
vaart op de Ned. Waterwegen is sinds
jaren een traditie. Meneer Plate wensch-
te dan ook geen pleit voor rechten op
kanaaivaart te leveren. Maar de tweede
vraag beantwoordde hij toch ook ont
kennend. In het Ned. Belgische geval
heeft men namelijk te doen met deze
situatie: België heeft een eigen kana-
lennet, waarop het rechten heft van ie-
deren schipper, Belg. of buitenlander, die
er vaart. Het vroeg een doorvaart over
ops gebied tot betere verbinding van
Antwerpen met den Rijn. In Nederland
werd om eigen nationale belangen voor
zulk een kanaal nooit iets gevoeld, inte
gendeel, men vreesde voor groote nadeer
lep... indien de Nederlandsche regeering
destijds om redenen van politieken aard
meende het offer van Nederlandsche me
idewerking aan zulk een kanaal te moei
ten brengen, had om economisch© re-
Idenen van meet af aan het recht van
kanaalrechten naar voren moeten zijn ge
bracht.
En ten slotte kan nog vermeld worden,
wien het mag interesseeren, dat. een wets
ontwerp werd ingediend tot goedkeuring
van het verzoeningsverdrag Nederland-
(Finland, dat precies gelijk is aa.n het
reeds goedgekeurde Ned.—Zweeds ch© ver
zoeningsverdrag.
Indien er zonderlinge pessimisten moch
ten geweest zijn, die met. de donker©
gedachten rondliepen, dat we nog eens
ruzie zouden gaan maken met de Pinnen,
dan kan nu hun hart gerust zijn.
Politicus,
Enkele wenken aangaande de cultuur
van Aardbeien in den vollen grond
en onder glas.
(Slot.)
Het is duidëlijk, dat niet alleen bij: den
aanleg, doch ook tijdens de oogstjaren
flink gemest dient ie worden. Langer dan
)o a 4 jaren oogst men meestal niet van.
dezelfde planten op denzelfden grond,
waarbij variëteit en cultiuurzorgen er ech
ter invloed op uitoefenen, hoe lang men
met voordeel van dezelfde planten kan
oogsten. j
Een feit is, dat de aardbeien.oogst zeer
gunstig wordt beïnvloed, wanneer men
z'n jong plantmateriaal eens van een
anderen grond uit eene andere streek
betrekt.
Variëteitskeuze.
Het is niet mogelijk te zeggen, welke
variëteit nu wel de meeste aanbeveling
verdient, daar dit in hoog© mate af
hangt van grond en plaateEjke omstan
digheden. Zoo treedt in de Bommeler
waard algemeen de „Deutsch Evern" naar
voren en wordt daar als een der beste
geroemd, in de Over-Betuwe speelt de
„Mad. Moutot" wel de grootste rol, ron
dom Nijmegen is de „Laxton Noble", wat
Öe teelt onder glas betreft, wel een der
beste, te Huissen voldoet; bij de teelt
ender glas de „Mad. Lefèbre" zeer goed
en in de omgeving van Zevenaar de varië
teit „SiegeP', terwijl in dit laatst© ge
bied Mad. Moutot eveneens buiten zeer
veel wordt aangeplant.
Laat iedere kweeker voor zich zelf uitr
maken door eene vergelijkende proefne
ming, welke variëteit voor hem, bij voHe-
grondscultuur en glascultuur de meeat©
aanbeveling verdient.
Slechts op een 4.tal belangrijke varië
teiten vestigen we speciaal aandacht en
voegen hieraan enkele beknopte opmer.
kingen toe.
Jucunda (Amazone).
Vruchtbaar, sterk, een late aardbei, niet
geschikt voor Het vervroegen, gezocht door
de fabrikanten, zeer geschikt voor de
jambereiding, kan 3 a 5 jaar van de
zelfde planten oogst geven, in het voor.
jaar planten, is in de belangrijke centra
Kennemerland en IJssel monde de voor
naamste variëteit. Goed van smaak.
Laxton Noble.
Een der o udere variëteiten, vroeg, don-
kerroode vrucht, matig van smaak, geeft
reeds het jaar na de planting de hoogste
opbrengst, wordt daarom b.v. in heb
Westland soms niet meer dan 1 jaar
gekweekt, voldoet in Nijmegen en om
geving zeer goed, heeft elders veel last
van nieten.
Deutsch Evern.
"Vroeg, vrucht is langwerpiger en min
der gekleurd dan van de Laxton Noble,
goed van smaak, plant maakt niet veel
blad, de eerste bloemen kunnen gemak
kelijk bevriezen. Deze variëteit levert la
ter in het jaar soms nog eiens een vrij
gcede oogst, vooral als ze onder glas
heeft gestaan.
Mad. Moutot.
Mad Kooy. Wordt in het land van
Maas en Waal wel Meloen-aardbei ge
noemd, zeer groot blad en groote vruch
ten, tweeërlei soorten van vruchten n.l.,
ronde en hanekamvormige. Brengt op d©
veilingen te Nijmegen en Eist veelal hoo-
gere prijzen op dan de andere variëteiten.
Vraagt een zeer groote afstand, de vrucht
is slechts matig van smaak en gaat bij
aanhoudend donker en regenachtig weer
gemakkelijk rotten. Is ongeveer 10 da
gen later dan de „Laxton Noble". Min
der geschikt voor het vervroegen.
Enkele andere variëteiten, welke op de
©ene plaats, meer op de ander minder
aanbeveling verdienen zijn nog: President
Roosevelt, vermoedelijk dezelfde als de
te Lent geteelde „Hanekam" „Mad. Lefè
bre" en Sieger."
De teelt onder glas.
De aardbei kan zoowel onder staand
glas als ouder platglas, dus zoowel in
kussen als in bakken worden vervroegd
waarbiji zoowel van koud glas als warm
glas gebruik gemaakt kan worden. Het
er vroegen in kassen vindt in dis pro
vinciën Overijssel, Utrecht en Gelderland
nog slechts weinig plaats, in hoofdzaak
slechts bij enkele kweekers rondom U-
trecht en een enkele kweeker in de B'onr-
mfclerwaard. Deze vorm van vervroegen
laten we hier dan ook buiten beschou
wing.
Slechts merken we cp, dat we d© cul
tuur van aardbeien in den vollen grond
van kassen afraden. De planten zijn te
ver van het glas. Wil men goede resulta
ten bij het vervroegen in kassen verkrij
gen, dan dient de taelti in potten :of kis
ten te worden toegepast.
Eveneens is van weinig beteekenis de
teelt van aardbeien in warme bakken
ook dit vindt nog slechts bij enkel©
kweekers toepassing. Veel bodemwarm-
te kan de aardbei niet verdragen, daar
de planten dan wel veel blad, docb minJ
der vrucht leveren. Gewensoht is liet dan
ook de laag paardemest, bestemd als
broeimateriaal niet dikker dan 20 c.M.
te nemen ein wat blad doojrf jdeze broei,
mest te werken, waardoor de broei gelei
delijker en minder sterk plaats heeft.
Bij de cultuur onder warme bakken dient
de kweeker behalv© over broeimateriaal
de beschikking t© hebben over matten.
De cultuurzorgen bij de teelt in warm©
bakken zijn in hoofdzaak gelijk aan- die
in koude bakken. Meestal worden da war
me bakken echter eerst in Januari aan.
gelegd, terwijl er minder gelucht be
hoeft te worden dan bij; de koude bakken,
terwijl het glas 's nachts wordt gedekt,
hetgeen bij de aardbeicultuur in koud©
bakken veelal niet het geval is.
Ter-wijl het gieten bij de cultuur onder
koud glas van weinig of geen beteekenis
is, dient dit bij de warme bakken wel
énkele keeren te gebeuren, daar hat wa
ter ten gevolge van de laag broeimateri
aal niet goed tot de oppervlakte van.
Iden grond kan stijgen. Over de geheel©
breedte toch van hetl raam is bij d©
Wjarme bakken een 20 a 40 c.M. diepe
greppel gegraven, waarin het broeimateri
aal is aangebracht.
In Januari worden de jonge planten,
welke vanaf Juli tot Januari op een
afzonderlijken hoek hebben gestaan, on
der het glas van den warmen bak ge
poot en wel 4 maal 3 of 5 maal 3
planten per eenruitersraam.
Uit deze warme bakken oogst men nog
leen paar weken eerder dan van de kou-
ido rijen en worden de vruchten dan
meestal per stuk verkocht.
De cultuur onder koud plat glas.
Van de meeste beteekenis is wel, wat
de glascultuur van aardbeien in de 3
genoemde provinciën betreft, «ie teelt in
koude bakken en reeds gedurende een
reeks van jaren, waaronder ook dit jaar,
is deze cultuur een loonende ijeweest, zoo
dat de teelt vanaardbeien onder koud
plat glas de laatste jaren ook in dit
deel van ons land steeds m.eer toeneemt
De opbrengst bedroeg dit yoorjaar ge-
middeld f 2.50 per raam.
Hiervoor worden zoowel dubbele als
enkele bakken gebruikt en plant men
veelal 4 of 5 rijen in een enkelen bak
en 9 pf 11 rijen in een dubbelen bak.
Al naar de variëteit varieert het aan
tal planten van 4 maajl 3 totj 5 maal 4,
doordat de eene variëteit meer blad vormt
dart de andere. Zoo zal een aantal plantan
van 20 per raam bij „Laxton Noble"
en „Deutsch Evern" veelal niet te groot
zijn, terwijl dit voor „Mad. Lefèbre" en
„President Roosevelt" wel het- geval is.
Evenals voor de teelt in den vollen
grond geldt bij de glascultuur in nog
sterkere mate, dat de jonge planten al
leen genomen worden van eerste klas
moederplanten, die dus wat gezondheid
en vruchtbaarheid betreft aan redelijke
eischen voldoen.
V oor de bakcultuur bezitten jonge plan--
ten dë meeste geschiktheid en in den
regel worden hiervoor reeds in de maand
Juli jonge uitloopers genomen en ter
verkrijging van voldoend plantmateriaal
veelal van moederplanten, welke eveneens
in koude bakken zijn vervroegd.
Deze jonge planten worden dan of in
Juli tot begin Aug. direct in strooken ge
plant, waar omheen later de bakken wor-
jden gemaakt en in Januari het glas er
op gelegd, of ze worden op een apar-
ten hoek gepoot en eerst in Januari)
op de plaats, waar ze vruchten zullen
leveren. Bij eene proefneming gedurende
enkele jaren in den voormaligen proef
tuin te "Zalt-Bommel bleek deze laat
ste methode voor koude zware kleigron
den de beste financiëele resultaten te
geven.
Wel werden minder kilo's geplukt, doch
de oogst was iets vroeger, waardoor meer
van de hoogere prijzen werd geprofiteerd.
Bij dezelfde proefneming te Hees op
lichteren grond gaf planting in Juli en
Aug. ter plaatse, waarbij 'in Januari de
ramen op de bakken werden gelegd, door
gaans de beste resultaten.
Het spreekt vanzelf, dat voor de bak
cultuur alleen de vroege variëteiten in
aanmerking komen en dat „Jucunda" en
„Mad. Moutot" hiervoor dus niet; ge
schikt zijn.
Behalve aan dei plantwinning dient na.
tuurlijk ook aan de bemesting en grond
bewerking minstens even veel zorg wor
den besteed als bijl de teelt in den vol
len grond.
Zoodra het glas over de planten is
gelegd, speelt het "luchten een belang
rijke rol.
De planten mogen niet ,te ver van het
jglas staan, terwijl veel geluchti dient
te worden, teneinde te voorkomen, dat
de planten te veel in. het blad schieten.
Vooral gedurende den eersten tijd, nadat)
liet jg'las op de bakken is gelegd, wordt
er veel gelucht en verder tijd ns den
bloeitijd, waardoor dl© lucht in de bak
ken droger blijft en de temperatuur la
ger, hetgeen eene betere bestuiving en
vruchtzetiting bevordert, terwijl de bloei
tijd zelf ook langer duurt.
Slechts bij hooge uitzondering mag tij
dens denbloeitijd worden gegoten. Alleen
wauneer de grond al te droog zou worden,
dient na de vruchtzetting wel eens een
enkelen keer gegoten te worden, daar de
vruchten anders te klein zouden blijven.
Gratis adviezen zulkün U gaarne door
PI. H. Rijkstuinbouwcon'isalenten te Apel
doorn, Nijmegen, Utrecht en Zutphen,
zoo noodig) ter plaats©, gorden verstrekt.
o
Een Groente voor den winter.
Versehe groenten in den -winter zyn zeker
iedere huismoeder welkom* En wie een
tuin bezit, zal zich bi»yveren om ook in
den winter zooveel mogelyk versehe groen
ten te kunnen snijden, 't zij uit den bak,
ef van. den kouden grond. Een der bekende, j
maar nog lang niet in alle tuinen gekweekte
wintergroente is de Vel dsla (Valerianella
olitoria). Er is geen verwantschap
geslachtsnaam en familie naam zeggen het
ons al tusschen onze Kropsla, Bind- en
Snysla, en de Veldsla z4komen allen in
het gebruik overeen. Vnldsla is zeer ge
makkelijk in de cultuur, stelt bijna geen
eischen. Men teelt ze op leeg gekomen
bedden, die toch niet mner voor iets an
ders benut kunneD worde) Ook kan men
ze wel zaaien tusschen andere gewassen.
De zaaiing kan geschieden reeds' in Au
gustus en men kan er mee doorgaan, b.v.
om de 14 dagen, tot October. Doet men
het in Augustus, dan kan men nog vóór
Nieuwjaar er al van e ten. Zaait tmen la
ter, dan oogst men in 't voorjaar. De
kleine plantjes vereischen weinig zorg, nlleen
doet men goed niet al te zeer op het
winterharde te vertrouwen, maar er bij
eenige strenge vorst wat stroo of ander
licht strooisel over te leggeto, terwijl het
eveneens gewenscht is om het uitzaaien op
een beschutte plaats te doen hiermee legt
men vóór. Kieskeurig is we zeiden
het al de Veldsla nii it, wrat echter niet
wil zeggen, dat ze niet dankbaar zou zyn,
als men haar een plaats je g eeft of uitzaait
op vruchtbaren grond. De blaadjes zijn
dan veel malscher. M en heeft van de
Veldsla verschillende val iëte itenzoo heeft
noen de gewone, de Hollandsche grootbla-
dige, de Italiaanscbe, de donkergroene
breedbladige, en nog een variëteit, welke
iets gevoeliger is, n.l. Goldherz, die kleine
kropjes maakt. De Veldsla behoort wei
niet tot de fjjoste groenten, maar in tjjd,
dat versehe groenten schaarsch zijn, is ze
zeker hoogst welkom. Zonder veel moeite
kan men er veel genot van hebben.
Liefhebbers van sla, die kropsla willen
telen op den kouden grond, maken we er
op attent, dat ze straks, in Ocober, onder
glas kunnen zaaieD, waar men de plantjes,
die niet te dicht op elkaar mogen komen,
laat staan tot het voorjaar. In den bak
zyn ze vorstvrij en kunnen dan in Maart
worden verplant op de bedden half Mei
zijn ze sny- en eetbaar. Aldus gekweekte
en overgehouden planten beeten »weeuwent,
waarvoor we kunnen aanbevelen de Bonte
Chili en de Meikoningin. Voor volgteeit na
deze »weeuwenc dient men in Januari of
begin Februari andermaal onder glas te
zaaien, liefst met een weinig broeimest.
De hiervan verkregen planten, die »vrysters«
genoemd wordeD, worden dan later uitge-
plant.
I liü
Weet gij
dat ge Noten het best kunt bewaren,
door ze eerst behoorlyk te drogen en ze
daarna bloot te stellen aan de inwerking
van zwaveldamp
dat ge nu uw Vruchtboomen een kalk
of mergelbemesting kunt geven, waarvoor
ze zeer dankbaar zyn
dat ge ook Pruimen- en Kersenboomen
niet moogt vergeten
dat ook landbouwkalk zeer goed is te
gebruiken en een hoeveelheid van 1 Kilo
kalk per vierkante Meter een zware be
mesting is
dat te Bergum (Fr.) een fabriek is ge
vestigd, waar vleeschmeel wordt bereid uit
cadavers, dat deze doode dieren gedurende
eenige uren in vier groote steriliseer karets
op een temperatuur van 145 graden worden
gehouden, waardoor alle ziektekiemen zyn.
gedood; dat het boven dryvende vet woidt
afgezonderd en meerendeels naar de z-ep-
fabrieken gaatdat de rest wordt gedroogd,
gemalen en gezeefd tot vleeschmeel, bevat
tende niet minder dan 75 pCt. eiwit en
vet; dat dit vleeschmeel vooral voor pluim
vee een uitnemend voedsel is
GENDEREN. De derde locale fok vee
dag der Fok en Centrale vereenigi<>« te
Eethen, zal worden gehouden op 18 S pt,
a.s. op bet terrein genaamd »de B.j ke
van den heer E. van der Beek te Genaeieu.
's GRAVEM0ER. Ons werd medege
deeld, dat vanwege den A. N. W. by de
Staten dezer provincie, naar aanleiding van
een verzoek van het Bestuur dezer Gemeente
er op aangedrongen wordt, om den Nooider-
berm van den Provincialen weg, vanaf het
Wapen van 's Gravemoer tot aan de tram
lijn DongenOosterhout als ry wielpad in te
richten.
Als tydelyke leerkracht op de 0. L
Schooi alhier is toegelaten de heer E
Beunis alhier.
Bezoek
van ouds bekend
Hótel
Café Billard
Restaurant
Uitspanning.
St. JaHsstraat 10-12
'8 BOSCH
Tel. Interc. 436
BESEESEiÊSl
Reclamewagens
speciaal tarief.
I
Jfieuwsblail
